Абвяшчэнне БНР

Сав. Расія і Германія распачалі сепарацкія перамовы ў Брэст-Літоўску. Сав.дэлегацыю ўэначаліў Л.Троцкі (1918г) 19 лют. бальшавіцкія ўлпды авакуіраваліся, 20 –Мінск аказаўся ў поўным безуладдзі. 21 лютага выдалі 1 ўстаўную грамату, якая правазгласіла сварэнне бел.урада. 23 лютага – дзень стварэння новай арміі. 3 сакавіка – падпісалі Брэст-Літоўскі дагавор. 9 сакавіка 1918г. была выдадзена 2-ая ўстаўная грамата, якая абвяшчала стварэнне БНР. 25 сакавіка 1918г. была выдадзена 3-яя ўстаўная грамата, якая абвясціла незалежнасць БНР у яе этнічных межах. У створаную раду ўвайшлі Серада, Скирмунт, Рычэуски, Аусяник, Лесик акрамя Я. Варонки. Пазней сюды войдуць браты Луцкевичы, Смолич. Але усе гэта прывядзе да разрыву у радзе. Рада існуе і да нашага часу (у Канадзе). 11 лістапада адбылася рэвалюцыя ў Германіі і нямецкія войскі былі адазваны з нашых зямель.

52.Генезіс белсав.дзяржаўнасці 1917-1921г. Роля і месца БССР у складзе СССР.

Каб аб’яднаць сав. рэспублікі ў адзіную дзяржаву былі прапанаваны 2 варыянты: 1) прапанаваў. Сталін- ажыццявіць аутанамізацыю сав. рэспублік, г.з. уключыць іх у склад РФ з ауаномнымі правамі. 2)прапанаваў Ленін- утварыць новае дзяржаўнае аб`яднанне, у якое уваходзілі б на роуных правах усе сав.. рэспублікі. Пасля кастрыч. рэв. Польша і Фінляндыя аддзяліліся ад Сав. Расіі. Аутарытэт Леніна быу большым, таму выбралі яго прапанову. 30 снежня 1918 г.бальшавікі хацелі зрабіць на савецкай аснове альтэрнатыву БССР у Смаленску.З 31снежня на 1 студзеня 1918-1919 ггпадпісалі дакументы.І 1 студзеня абвясцілі ССРБ (кіраўнікі – Жылуновіч, Чарвякоў) 2 лютага 1919г распачалі перамовы аб аб’яднанні Літвы і Беларусі. 15 лютага падпісалі данныя дакументы аб утварэнні ЛітБелССР на чале з Міцкявючасам Капсукасам. Па прычыне Рыжскага дагавору ў 1921г – Літва адышла ў склад Польшчы.30 снежня 1922г на 1 усесаюзным з’ездзе Саветаў у Маскве дэлегацыя БССР на чале з Чарвяковым падпісала дэкларацыю і Дагавор аб стварэнні СССР. БССР праіснавала да 1991

55.Асаблівасці працэсу дэмакратызацыі грам.-паліт.жыцця ў пал.50-60 г 20 ст.

3 сяр. 50-х гг. у свеце разгарнулася навукова-тэхнічная рэвалюцыя, якая адкрыла магчымасці выкарыстання ЭВМ, новых крыніц энергіі, матэрыялаў. Гэта не магло не закрануць і эк-ку СССР, а разам з тым і БССР. Пераважнае развіцце атрымалі галіны прамысловасці, якія вызначалі тэхнічны прагрэс.

У канцы 50-х гг. адбыліся перамены у кіраўніцтве гаспадаркай, у 1958 г. быў створаны Савет народнай гаспадаркі БССР (Саўнаргас). Саўнаргасы садзейнічалі лепшаму выкарыстанню мясцовых рэсурсаў, узмацненню спецыялізацыі. Аднак з 1962 г. назіралася зніжэнне ўсіх паказчыкаў прамысловай вытворчасці. Саўнаргасы не змаглі змяніць становішча, у 1965 г. адбылося вяртанне ад Саўнаргасаў да міністэрстваў

За 1956 - 1965 гг. у рэспубліцы было ўведзена у строй звыш 450 буйных прадпрыемстваў—БелАЗ у Жодзіне, Салігорскі калійны камбінат, Магілеўскі металургічны камбінат, Полацкі нафтаперапрацоўчы камбінат, Гродзенскі азотна-тукавы завод. У Б. з'явіўся новы від транспарту-трубаправодны.

БССР стала ўдзельніцай эканам. мерапрыемства, якое праводзілася у гады дзейнасці Хрушчова. Моладзь рэспублікі прыняла ўдзел у асваенні цалінных зямель. Палепшыліся жыллевыя ўмовы насельніцтва. 3 1956 па 1965 г. 3 млн ч-к атрымалі жылле. Увогуле патрэбна адзначыць, што гады хрушчоўскай «адлігі» былі адносна спрыяльнымі у сац. развіцці рэспублікі.

53. Устанаўленне аднапартыйнасці. Канстытуц. афармленне сав.паліт.сістэмы і кіруючай ролі камуніст. партыі. Сканцэнтраванне функцый заканадаўчай, выканаўчай і судовай улады ў руках дзяржаўна-паліт. апарата ў 20-30 гг.

Адразу пасля Кастрычн. рэвалюцыі бальшавіцкая партыя паставіла пытанне аб аднапартыйнай сістэме. Супраціўленне бальшавікам аказалі эсэры. Але пасля арыштаў эсэры таксама спынілі існаванне. 1918-1919г. – Грамадз.вайна, спрыяла ўстанаўленню бальшавікоў. Значны ўклад у перамогу ўнеслі рэспублікі,якія ўвайшлі ў ваенна-паліт. саюз (Б.ь,Расія,Закаўказзе,Украіна).Калі грамадз. вайна скончылася,з’явілася патрэба стварыць нейкі іншы саюз.Пад час ваенна-паліт. саюзу быў дыктат, ваенны рэжым. Паўстала пытанне, якому саюзу быць раней. 2 праэкты: 1.Выклаў Сталін: аўтанамізацыя (рэспублікі павінны проста ўвайсці ў склад РФ,мець толькі аўтаномію, галоўная роля – РФ). 2.Прапанова Леніна: стварэнне раўнапраўных рэспублік Кожная нацыя мае права на самавызначэнне. Варыянт Леніна прайшоў.30 снежня 1922г. адбылося стварэнне дадзена саюза з назвай СССР.У розныя часы ў саюз уваходзіла розная колькасць рэспублік:16, 15 існавала да 1995г. Спачатку было 4 рэспублікі: РСФСР, БССР, УССР, ЗССФР – закаўказзе. Быў назначаны старшыня ЦВК у кожнай рэспубліцы (А.Чарвякоў у Беларусі).У стварэнні СССР кіруючай была роля партыі.Прынцып дэмакратызацыі прадугледжваў поўнае падпарадкаванне малодшых арганізацый старэйшым.Пад час сабранняў, выбараў улічвалася толькі думка,якая пераважала. Галаўная пасада ў СССР у 1922г. – пасада старшыні СНК(яе заняў Ленін).Партыя – “ум,честь и совесть”.Пасля смерці Леніна ў 1924г. пасада старшыні СНК адыходзіць на другі план.З’яўляецца іншая партыя – кіраўнік партыі.Роль партыі была вельмі высокай,пасаду заняў Сталін.Пры Леніне пасада гэта была недзе 6-7ай сярод кіруючых пасад.Сталін умацаўваў уладу і павышаў роль партыі.Падзел улад (заканадаўчая-парламент,выканаўчая-СНК,судовая) не адпавядаў рэчаіснасці, таму што над усім стаяла партыя.

56. Грамадска-паліт. жыццё БССР у 70-80 г 20 ст

5 сакавіка 1953 памёр Сталін.Пачалася барацьба за ўладу.Перавага была ў Берыя.Супраць Берыя была складзена кааліцыя на чале з міністр абароны Маленкоў, Конеў,Жукаў,Хрушчоў.Берыю закруцілі ў кавёр і вывезлі.Потым аб’явілі аб абвінавачванні яго і яшчэ 20 чалавек з яго каманды.Хрушчоў настаяў на знішчэнні.Барацьба:па якому шляху ісці. Пасада Хрушчова зацвяржала: першы сакратар кампартыі СССР.Крытыка культа асобы Сталіна.

1956г. – 20 з’езд КПСС:даклад Хрушчова аб кульце асобы Сталіна, вінаватасць Сталіна.Пытанне аб рэабілітацыі невінаватых.Пачата рэабілітацыя. 6000 чалавек. “Хрушчоўская адліга”.

Пэўная дэмакратыз. у грамадстве наступіла ў часы Хрушчова.Дапускалася і шмат памылак,асабліва на міжнароднай арэне.Ён хацеў пашырыць сацыяльны лагер,праводзіў сац. рэвал. У 1962г. Карыбскі крызіс – парог ядзернай вайны.Патрабаванне Кеннедзі вывесці ракеты з Кубы.Удалося пазбегчы цяжкіх наступстваў.Нападкі Хрушчова на работнікаў культуры.Выказваўся з крытыкай на мастакоў.

Было шмат прабелаў у кіраўніцтве Хрушчова.Але па некаторых паказчыках СССР быў першым (касманаўтыка,выплаўка сталі, поспехі ў с/г). На 22-ім з’ездзе: задача перабудаваць камунізм. Кіраўніком стаў Брэжнеў.Пад час яго кіраўніцтва – “застойны перыяд”.Стабільнасць за кошт нафты. Нафта спасала СССР ад праблем харчавання.Гэта быў асноўны прыбытак. 7 каст. 1977г. – гімн СССР і Канстытуцыя. Ў 1982г. памірае Брэжнеў. Прыходзіць Андропаў (1982), потым Чарненка (1984), Гарбачоў(1985). Уведзены сухі закон.

66.Абвастрэнне супярэчнасцей паміж еўрапейскімі дзяржавамі ў канцы 30-х г.20 ст. Мюнхенская дамова.Правал палітыкі калектыўнай бяспекі. Савецка-германская дамова аб ненападзе.

З другой паловы 1936г – грамадзянская вайна ў Іспаніі. У 1936г.адбылося заключэнне дагавора з Японіяй. У 1938г. Германія аб’явіла аншлюз-далучэнне да Англіі. Гітлер казаў: Немцы павінны жыць у адзінай дзяржаве.У верасне 1939г.у Мюнхене былі падпісаны дамоўленнасці. Вясной 1939г.распачаліся ваенныя дзеянні супраць чэхаславацкіх зямель.Гэтай жа вясной адбыліся перамовы ў Маскве паміж СССР, Англіяй, Францыяй, як прыпыніць агрэсара Германію.23 жніўня 1939г.міністр Германіі Рыбентроп прыехаў у Маскву і заключыў з Молатавым пакт аб ненападзе на 10 гадоў.Сакрэтны дагавор(пратакол)-падзел сфераў уплыву паміж СССР і Германіяй у Еўропе, Калі Германія распачне ваенныя падзеі, то СССР павінна яе падтрымаць.

57. Спробы мадэрнізацыі сав.грам.-пал. сістэмы пад час палітыкі перабудовы. Прычыны крызісу і распаду СССР.

Галоўныя змены у грамадска-паліт. жыцці краіны ў др. пал. 80 -- першай пал. 90-х гг. звязаны з: палітыкай «перабудовы»; пераходам ад аднапартыйнай сістэмы да шматпартыйнасці;працэсам пераходу ад унітарнай дзяржавы да набыцця рэспублікамі суверэнітэту; распадам СССР і ўтварэннем СНД.

Змены у грамадска-палітычным жыцці пачынаюцца з 1985 г., калі новым кіраўніком ЦК КПСС стаў М.С.Гарбачоў. Была аб'яў-лена палітыка, якая атрымала назву «перабудова». («Перабудова» гэта курс на паскарэнне сацыяльна-эканамічнага развіцця і дэмакратызацыю палітычнага жыцця: курс рэфармавання савецкай сістэмы.) Прыкметных асаблівасцей у рэфармаванні ўнутрыпалітычнага жыцця БССР у гэты час не назіралася. Адным з рэальных дасягненняў «перабудовы» была абвешчаная кіраўніцтвам СССР палітыка галоснасці — права на свабоду слова.

8 снежня 1991 г. кіраўнікі Беларусі, Расійскай Федэрацыі, Украіны ва ўмовах поўнага бяссілля саюзнай улады, разгортвання рэвалюцыі суверэнітэтаў падпісалі у Белавежскай пушчы пагадненне аб спыненні існавання СССР і аб стварэнні Садружнасці Незалежных Дзяржаў (СНД), якое было зацверджана Вярхоўнымі Саветамі гэтых рэспублік. Падзенне КПСС абумовіла развал СССР.

58. Асаблівасці ажыццяўлення НЭПа ў БССР.

Пад час грамадзянскай вайны 1918-1920 г існавала сістэма ваеннага камунізму, па іншаму ўвядзенне харчразвёрздкі – даваць злішлі прадукцыі на патрэбы дзяржаўнай арміі.Харч атрады – узброеныя каманды, якія забіралі не толькі злішкі, але і ўсё астатняе. Грамадзянская вайна скончылася і паўстала пытанне аб змяненні палітыкі ваеннага камунізму. 1920-1921 г сістэма ваеннага камунізму прывяла краіну да катастрофы, галадала 40 млн насельніцтва.Сяляне імкнуліся пасадзейнічаць на кіраўніцтва, выступалі за адмену ваеннага камунізму. 50 тыс салдат, на чале з Міхаілам Тухачэўскім падаўлялі паўстанне ў Тамбове. У сакавіку 1921 г адбылася такая падзея, як Кранштацкі мяцеж. Кранштат-крэпасць, якая прыкрывала Ленінград.Сутнасць:матросы прызываліся з Паволжжа, дзе быў голад, яны зналі, што адбываецца ў іх на радзіме. Таму матросы патрабавлі адмены палітыкі ваеннага камунізму. Троцкі падавіў гэтае паўстанне. Пасля падаўлення паўсання было зразумела, што гэтак прадоўжвацца болей не можа.Па гэтаму была ўтворана група на чале з Мікалаем Бухарыным – распрацавалі новую эканамічную праграму НЭП 1921-1928. Уводзілі новыя мерапрыемствы: замена харчразвёрздкі на харчпадатак (людзі ведалі памеры падаткаў, якія патрэбна ўнесці ў дзяржаву, а злішкі прадукцыі рэлізаваліся на рынку), зямля аддавалася сялянам на розныя патрэбы (у арэнду, ва ўласнасць, наёмную працу), дробныя прадпрыемствы аддаваліся ва ўласнасць, змянялася зарабатная плата, ад якасці і колькасці работы працаўніка, увядзенне савецкага чырвонца 1922 г.

59. Стварэнне матэр.-тэхнічнай базы індустр.- аграрнага гр-ва. Індустр-цыя. Калектывізацыя с/ г ў БССР.

У 20-я гг. пачалi развiвацца розныя формы кааперацыi, паступовы пераход дробных сялянскiх гаспадарак да калектыўнай апрацоўкi зямлi на ўмовах НЭПа.. Калектывізацыя - аб'яднанне дробных індывідуальных гаспадарак сялян у буйныя калектыўныя гаспадаркі. У к. 20-х гг, быў ўзяты курс на паскораную калектывiзацыю ў яе вышэйшых формах. Мэта – у кароткi тэрмiн парвесцi калектывiзацыю вескi i ўзяць у яе сродкi для патрэб iндустрэялiзацыi. Пачатак рэалiзацыi такога курса паклаў хлебанарыхтоўчы крызiс, якi ўзнiк у краiне зiмой 1927—1928 гг. У гарадах пачалiся перабоi ў забеспячэннi прадуктамi, давалося ўвесцi картачную сiстэму.

Сутнасць iндустр-цii заключалася ў наступным: весцi эканам. будаўнiцтва пад такiм вуглом, каб СССР з краiны, якая ўвозiць машыны i абсталяванне, ператварыць у краiну, якая выпускае. Быў распрацаваны першы 5гадовы план развіцця народнай гаспадаркі Б. на 1928-1932 гг., у час якога планаваліся стварэнне буйной прамысловасці, рэканструкцыя ўсей народнай гаспадаркі. У строй дзеючых было ўведзена 538 прадпрыемстваў, сярод іх швейная фабрыка «Сцяг індустрыялізацыі», фабрыка «КіМ» у Віцебску, Гомсельмаш, БелДРЭС. У 2-ой 5годцы (1933-1937 гг.) ставілася задача развіваць машынабудаванне, рэканструяваць энергетычную гаспадарку. У строй дзеючых уступілі: Гомельскі шкляны, Крычаўскі цэментавы заводы, Мінская ЦЭЦ і інш. Задачай 3 пяцігодкі (1938-1942 гг.) было паскарэнне развіцця прамысловасці, машынабудавання. Але не было рэялізавана, у сувязі з ВАВ.

60. Экстэнсіўныя і інтэнсіўныя фактары развіцця эканомікі БССР у складзе адзінага гаспадарчага комплексу СССР.Курс на апераджальны рост у рэспубліцы цяжкай праысловасці.Асноўныя тэндэнцыі індустрыяльнага развіцця БССР ва ўмовах разгортвання навукова-тэхнічнай рэвалюцыі.

1946-1950г. – 4ая пяцігодка па аднаўленню разбуранай вайной сельскай гаспадаркі.

1941-1944 – пад акупацыяй тэрыторыя Беларусі.Знішчана ўся цяжкая прамысловасць.Пастрадалі не толькі прадпрыемствы, але звыш 3 млн 20 тыс чалавек загінула,кожны трэці.Да 1950г. быў адзін падыход да страт,усе загінуўшыя ў концлагерах не ўлічваліся,тыя,хто паехаў на работы ў фашысцкія арміі,тыя,хто быў у партызанах.У сярэдзіне пяцігодкі аднаўленне было зроблена. Аказвалася дапамога з боку ААН,з боку іншых рэспублік,якія меней пастрадалі ў гады вайны.. Узнікаюць гіганты сусветнага масштабу: МАЗ,МТЗ,Мотавелазавод. Экстэнсіўныя мадэлі: - Ні за кошт якасці,а за кошт колькасці. Новая тэхнічная рэвалюцыя:

1.Укараненне аўтаматызацыі

2.Вынаходніцтва і выкарыстанне новых відаў энергіі

3.Вынаходніцтва і выкарыстанне новых матэрыялаў(пласмаса)

61. Нарастанне экалагічных праблем. Чарнобыльская тэхнагенная аварыя і яе наступствы, прычыны паступовага запавольвання тэмпаў эк.росту і ўзнікненне цяжкасцей ў сац.сферы.

Нязмерную шкоду нанесла рэспублiцы аварыя на Чарнобыльскай

АЭС 26 красавiка 1986г.Прычына выбуху: пачалося хуткае нагрэванне вады, якая павінна была ахалоджваць радыятар, таму патрэбна было замяніць насос.Ён быў заменены, але не па інструкцыі. З гаспадарчага абароту выведзена 300 тыс.га сельгасугоддзяу, а недабор сельгаспрадукцыi склау 3,5 млрд.руб. На сацыяльнае развiццё БССР непасрэдны уплыу аказвае i экалогiя. У пачатку 80-ых гадоу выкiды шкодных рэчау у атмасферу склалi 3 млн.тон у год. Узровень забруджвання рэк i азёр дасягнуу крытычнай мяжы. Пад канец 80-х гадоу становiшча некалькi стабiлiзавалася. Былi пашыраны паунамоцтвы Дзяржкамiтэта БССР па ахове прыроды.У 1980г. былi прыняты "Асноуныя напрамкi аховы i аздараулення навакольнага асяроддзя i рацыянальнага выкарыстоування рэсурсау Беларусi на 1991-95г.г. i на перспектыву да 2000г."

62.Культурнае і духоўнае жыццё ў БССР. Станаўленне і развіццё сав.бел.культуры. Палітыка беларусізацыі. Дасягненні і супярэчнасці развіцця культуры і навукі ў 30-50 г 20 ст.Адносіны да рэлігіі і царквы.

Беларусізацыя - палітыка афіцыйных улад, якая садзейнічала нац.-культ. будаўніцтву Беларусі ў перыяд 1924-29гг. Беларусізацыя прадугледжвала цэлы комплекс мерапрыемстваў па адраджэнню бел. нацыі, культуры, школы, мовы. У гэтыя гады былі праведзены наступныя мерапрыемствы. 1) Дзярж. был абвешчаны 4 мовы - бел., рус., польск.,яўрэйская. Адбываўся перавод навучання ў школах пераважна на бел. мову. Наладжваўся выпуск газет, часопісаў, падручнікаў, кніг на бел. мове. Было творана выдавецтва "Савецкая Бел.", адкрыта Бел. дзярж. бібліятэка. 2) Палітыка беларусізацыі спрыяла ліквідацыі непісьменнасці дарослага насельніцтва. У 1921г. адкрыўся БДУ. Дзейнічала С/г акадэмія ў Горках,у Віцебску-ветэрынарны інстытут. У 1922г.быў адкрыты інстытут бел. культуры, ператвораны ў 1929г. у бел. акадэмію навук. Першымі акадэмікамі сталі Купала, Колас, Жылуновіч. Паспяхова развівалася тэатральнае мастацтва. Адбывалося станаўленне Першага Бел. дзярж. тэатра. Тут ставіліся спектаклі "Паўлінка", "Тутэйшыя" па п'есах Купалы. У 20-я гг. ХХст. былі апублікаваны паэмы "Новая зямля", "сымон-музыка" Коласа. Адбывалося станаленне бел. савецкага кіно. Быў створаны першы бел. мастацкі фільм аб грамадзянскай вайне "Лясная быль" (рэжысёр - Гарыч). Перыяд беларусізацыі аказаўся вельмі кароткім. Змена палітычнага курсу звязаная адмовай ад нэпа, прывяла да спынення палітыкі беларусізацыі.Адносіны да рэлігіі былі негатыўныя. Царквы ператвараліся ў хлявы, канюшні, частка светароў была асуджана.

63.Асноўныя дасягненні бел-мастацкай культуры і навукі ў 60-80 г 20 ст. Змена ў культ-дух жыцці бел.народа ў канцы 1980 г.

Ужо ў др.пал.60-х гг.20ст. рэзка змацнілася ідэалагізацыя культ. жыцця. На першае месца была пастаўлена марксісцка-ленінская адукацыя, якая павінна была забяспечыць выхаванне новага ч-ка з камуніст. светапоглядам. Вывучаліся гісторыя КПСС, гісторыя КПБ, навуковы камунізм. У 70-х гг. ХХст. адбыўся пераход да ўсеагульнай сяр. адукацыі. Усе школы перайшлі на кабінетную сістэму навучання, пашырылася выкарыстанне тэхнічных сродкаў у працэсе навучання. Павялічылася колькасць навучэнцаў ПТВ. Паспяхова развівалася сістэма вышэйшай адукацыі. Да 1985г. у рэспубліцы дзейнічала 33 ВНУ.На мэты навукі дзяржава выдзяляла значныя сродкі. Цэнтрам навук рэспублікі з'яўлялася Акадэмія навук Б. Выраблялася прадукцыя, якая служыла выкарыстанню энергіі атама, асваенню космасу. Клімук, Кавалёнак сталі сусветна вядомымі касманаўтамі СССР. Выйшла "Хатынская аповесць" Адамовіча, здабыткам бел. літ-ры пра сучаснасць з'явіўся раман Караткевіча "Чорны замак Альшанскі". У 1974г. камедыя Крапівы "Брама не ўміручасці".У 70-я гг. кінастудыя "Б.-фільм" выпусціла фільмы, прысвечаныя вайне (шмат-серыйная тэлестужка "Руіны страляюць", "Альпійская балада" рэжысёра Сцяпанава). У бел. музыцы вядомымі сталі оперы "Зорка Венеры" Смольскага "Францыск Скарына". У выяўленчым мастацтве былі створаны знакамітыя палотны Савіцкага "Пакаранне смерцю", "Партызанская мадонна". Асобае месца займае творчасць мастака Сачова, карціны якога пачалі з'яўляцца на выстаўках. Сярод манументальнага мастацтва вылучаюцца мемарыяльныя комплексы "Хатынь", "Курган Славы", комплекс "Брэсцкая крэпасць-герой.

64. Брэсцкі і Рыжскі мірныя дамрва ў гістар. лёсе бел.народа. Бел. пытанне пры афармленні версальска-вашынгтонскай сістэмы. Бел. эміграцыя.
26 кастрычніка быў правазглашоны дэкрэт аб міры.Бальшавікі на чале з Леніным звярнуліся да Антанты, каб дамовіцца аб міры. Але Англія і Францыя адмовілася ад перамоў.У 1918г у Брэст-Літоўску пачаліся сепарацкія перамовы з Германіяй.Кіраўніком сав.дэлегацыі быў Л.Троцкі 18 лютага 1918г.-германскія войскі распачалі новае наступленне. Бальшавіцкія войскі павінны былі адступаць. 3 сакавіка 1918г.- Брэст-Літоўскі мірны дагавор.Делегацыя ад БНР(кіраўнік – Язэп Варонка), якая прыехала ў Расію, удзел у падпісанні дагавора не прыняла.Савецкая Расія і Германія падзялілі тэрыторыю Б. 11 лістапада 1918г адбылася рэвалюцыя ў Германіі.Новы ўрад адазваў свае войскі з акупіраваных бел.зямель.Але гэты вывад войскаў зацягнуўся да 1919 г. У жніўні 1920г. Рыжскі мірны дагавор, згодна з якім тэрыторыя зах.Беларусі адышла ў склад Польшчы. 1 Сусветная вайна завяршылася, то патрэбна было зрабіць вынікі, таму Англія, францыя, ЗША сабраліся ў Версале-28 чэрвеня 1918г.і падпісалі мірныя дамоўленнасці. 12 лістапада 1918г.у Вашынгтоне былі падпісаны дамоўленнасці – Версальска-Вашынгтонскай сістэмы.У сувязі з гэтым, страны пераможцы мелі правы на выхад у Тіхі акеян.

У 1926-1938г.у час Сталінскіх рэпрэсій пражывала 9 800 000 чалавек, 3,5 млн чалавек пражывала за межамі нашай краіны.

65. Грамадска-палітычнае, эканамічнае, нац.-культ.становішча зах.Беларусі ў складзе Польскай дзяржавы.

У адпаведнасцị з Рыжскịм мịрным дагаворам памịж сав. Р. ị Польшчай да тэрыторый апошняй былị далучаны Гродненская, а так сама значная частка Мịнскай ị Вịленскай губерняў. Гэтыя тэр. атрымалị назву Зах. Бел. У Польшчы яны называлịся Усходнịмị Крэсамị ị былị падзелены на 4 ваяводствы: Палескае, Навагрудскае, Беластоцкае ị Вịленскае. К верасню 1939г. колькасць насельнịцтва гэтых тэрыторый дасягнула 5 млн чал. Пасля далучэння да Польшчы цяжкае становịшча эканомịкị бел. губерняў не палепшылася. Прамысловасць аднаўлялася марудна ị нават у 1939 г. недасягала ўзроуню 1913. Адзịнай галịнай прамысловасцị, якая набыла значнае, была дрэваапрацоучая.Буйнейшымі прадпрыемствамі былі: Лідскі Піўзавод, Тытунёвая фабрыка, Вулкан-Энэргія спічачная фабрыка ў Пінску. Т. с. атрымала развịцце перапрацоука с/г прадукцыị, асаблịва прадукцыя жывелагадоулị. У галịне с/г Зах. Бел. з'яулялася зонай буйнейшага ў Еуропе памешчыцкага землеуладання. К 1939г. на хутары было пераселена 43% сялянскịх гаспадарак. С/г рабочыя з/п атрымлịвали амаль цалкам натурай. Асаблịва цяжкịм было становịшча беспрацоуных, большасць з якịх не атрымлịвала нịякай дапамогị, дрэннае мед. абслугоуванне ị цяжкịя умовы жыцця з'улялịся прычынай хвароб ị нов эпịдэмịй. З-за цяжкай долị дзесяткị тысяч жыхароу выязжалị у ịнш краịны на сезон работы цị эмịгравалị. З 1921 па 1939 колькасць эмịгрантау склала ≈130 тыс. чал.

67. Пачатак 2 Сусветнай вайны. Вызваленне чырвонай арміяй зах.Беларусі. Аб’янанне бел.народа ў складзе БССР.

Напярэдаднi вайны Савецкi Саюз рабiў ўсе магчымае, каб папярэдзiць яе ўзнiкненне. Ен веў перамовы з Англiяй, Францыяй, Чэхаславакiяй, iншымi дзяржавамi аб магчымых мерах бяспекi. Нажаль, Заходнiя краiны далi згоду на далучэнне часткi тэрыторыi Чэхаславакii да Германii, iмкнулiся скiраваць агрэсiю фашысцкай Германii супраць СССР. Ва ўмовах небяспекi савецкi бок адгукнуўся на прапановы Германii i 23 жнiўня 1939 г. быў падпiсаны савецкi-германскi дагавор аб ненападзеннi тэрмiнам на 10 гадоў i сакрэтны пратакол да яго аб сферы iнтарэсаў абодвух бакоў. 1 верасня 1939 г. Германiя напала на Польшчу, а 3 верасня Англiя i Францыя аб`явiлi вайну Германii. Фашысцкiя войскi iмклiва захоплiвалi тэрыторыю Польшчы. Паўстала пагроза зняволення зах Беларусi, якая трапiла пад уладу Польшчы па Рыжскаму дагавору 1921 г. 17 верасня Чырвоная Армiя перайшла гранiцу, а 25 верасня вызвалiла Заходнюю Беларусь (4 млн. жыхароў). У снежнi 1940 г. зацверджан план <Барбароса> - маланкавай вайны, разгрому СССР за 3-4 месяцы. У маi 1941 г. быў зацверджаны план <Ост> - праграма знiшчэння i каланiзацыi народаў СССР. Генерал А.А.Карабкоу лейтэнант А.Кi-

жэватаў, лейтэнант В.Усаў абаранялi Брэст

Гераiчна трымалiся абаронцы Брэсцкай крэпасцi - воiны капiтана I.М.Зубачова,палкавога камiсара Д.М.Фамiна, маёра П.М.Гаурылава.

Гераiчна змагалiся савецкiя лётчыкi. Адзiн з першых таранау здзейснiу

Д.Ф.Кокарау.

Пасля перамогi у Курскай бiтве, Чырвоная Армiя пачала наступленне ад Невеля да Чорнага мора. Восенню 1943г. яна уступiла на тэрыторыю Беларусi, 23 верасня быу вызвалены першы раённы цэнтр БССР - г.Камарын. За восень-зiму былi вызвалены 36 раёнау i 2 абласных цэнтра - Гомель i Мазыр. Значную ролю у рашэннi задач на гэтым этапе адыграла Беларуская наступальная аперацыя (кодавая назва "Баграцiён").

Да канца чэрвеня 1944г.

былi вызвалены Орша, Магiлёу, Бабруйск. Развярнулiся баi за Мiнск. У ходзе далейшага наступлення савецкiя войскi 28 лiпеня вызвалiлi г.Брэст.

68. Пачатак ВАВ, захоп Б. гітлераўскімі войскамі і ўстанаўленне фашысцкага акупац. рэжыму. Дзейнасць калабарацыяністаў.

22 чэрвеня 1941 г.у 4 гадзіны раніцы гітлераўскія войскі ўварваліся у межы Савецкага Саюза. Удар групы армій “Цэнтр”(50 ням.дывізій, 820000 салдат, 1800 танкаў, 1680 самалётаў)-камандаваў фельдмаршал Фон Бок. прынялі на сябе арміі Заходняй асобай ваеннай акругі. Насмерць стаялі на сваіх рубяжах пагранічнікі. За тыдзень бае’ў байцы пагранічнай заставы лейтэнанта А. Кіжаватава, што знаходзіліся у заходняй частцы Брэсцкай крэпасці, знішчылі каля батальена гітлераўцаў. А. Кіжаватаў загінуў як герой. Сем атак, адна за другой, адбіла застава пагранатрада на чале з лейтэнантам В. Усавым.

Гераічна трымаліся абаронцы Брэсцкай крэпасці. Штаб абароны ўзначаліў капітан I. Зубачоў і палкавы камісар Я. Фамін. Ім давялося абараняць цэнтраль-ную частку крэпасці. Абаронай Усходняга форту кіраваў маер П. Гаўрылаў. Нягледзячы на ўпартае супраціўленне, савецкім войскам не удалося ўтрымаць Мінск. Стойка трымалі абарону 64-я, 100-я, 108-я стралковыя дывізіі. Але 28 чэрвеня Мінск быў узяты.

Ўпартае супраціўленне ворагу было аказана пад Оршай, дзе 14 ліпеня ўпершыню ўступіла у бой батарэя рэактыўных мінаметаў-кацюша (камандзір—капітан I. Флераў). У канцы жніўня была акупіравана ўся тэрыторыя Беларусі. Заходнім фронтам Беларусі камандаваў Д. Паўлаў

Прычыны няўдач у пачатковы перыяд вайны:

· Адбыліся сталінскія рэпрэсіі. 40 тыс.каманднага строю было знішчана Сав.арміяй кіравалі нявопытныя кіраўнікі.

· Было лета, час адпачынку, камандзіры былі ў адпусках, ваенныя знаходзіліся на вучэбных стрэльбах, манёўрах

· Пераўзбраенне арміі, старую зброю забралі, а новую не прывезлі.

Намеснікам Гітлера на Беларусі стаў гаўляйтэр Вільгельм Кубэ, а пасля яго забойства падпольшчыкамі—фон Гот-берг.

У час вайны гітлераўцы імкнуліся шырока выкарыстоўваць у сваіх мэтах мясцовае насельніцтва, прымушаючы яго супрацоўнічаць з імі. Гэта з’ява ў 1953 г. атрымала назву калабарацыя.Калабарацыяністы – супрацоўніцтва з фашысцкім акупацыйным рэжымам, а імена людзі, якія здрадзілі свайму народу і пайшлі на службу ворагу. 80-100 тыс чалавек-калабарацыяністы на Беларусі. Усяго за гады вайны у рэспубліцы было знішчана болып за 2 млн 200 тыс. чалавек. 100 % знішчэнню падвергаліся яўрэі і цыгане.

69. Маск. бітва і яе роля ў разгортванні народнага супраціўлення акупантам.

Станоўчы ўплыў на развіццё партызанскай барацьбы аказала Маск. бітва. Разгром немцаў каля сцен сталіцы СССР яскрава сведчыў, што план "маланкавай вайны" пахаваны, што вайна будзе працяглай. Группа армий "Центр" не смогла прорваться к Москве летом 1941 года. 15 сентября главнокомандующий сухопутными войсками генерал-фельдмаршал В. фон Браухич изложил в штаб квартире главнокомандующего группой армий "Центр" генерал-фельдмаршала Ф. фон Бок.план наступления на Москву (."Тайфун"). Фон Бок 16 сентября дал указание приступить к подготовке операции "Тайфун". 7 октября фон Бок приказал продолжить наступление в направлении Москвы, но ликвидация окруженных частей Красной Армии продолжалась до 12--13 октября. Сов. войска стали получать новую технику (танки Т-34, реактивные установки "Катюша). К тому же сказалось и изменение погодных условий. План операции "Тайфун" не был выполнен. Однако немецкое командование не отказалось от захвата Москвы. Была подготовлена новая операция под названием «Московские Канны», предполагающая двойное окружение столицы СССР. 15--18 ноября началось новое наступление группы армий "Центр". 1ый этап контрнаступления сов.войск под Москвой (Моск. стратегическая наступат. операция) к началу января 1942 года был успешно завершен. Группа армий "Центр" была отброшена от сов. столицы на 100--250. в ходе общего наступления зимой 1941/42 г. Красная Армия нанесла противнику значительные потери, но полностью не была разгромлена ни одна из его главных группировок. Операции, проводившиеся с этой целью, завершить не удавалось. Одновременное наступление на всех важнейших направлениях привело к распылению стратегических резервов. На защиту Москвы поднялась вся. Победа Красной Армии под Москвой имела огромное военно-политическое и международное значение. Она оказала большое влияние на весь ход Великой Отечественной и второй мировой войн.

70. Партызанскі рух і падпольная барацьба на тэрыторыі Беларусі.

У ліку першых партызанскіх атрадаў, што ўзніклі самастойна ў самым пач. ВАВ, былі Пінскія атрады пад камандаваннем Каржа. За ліпень-верасень 1941г. у цэнтралізаваным парадку ў Бел. было сфарміравана звыш 430 партызанскіх атрадаў і груп, у якіх налічвалася больш за 8 тыс. чал-к. Характэрнай асаблівасцю партызанскага руху ў 1942г. стала вызваленне ад акупантаў значных тэр-рый і тварэнне там партызанскіх зон. Першая такая зона ўзнікла ў студзені-лютым 1942г. у Кастрычніцкім раёне Палескай вобл. На яе тэр-ры размяшчаўся партызанскі гарнізон, які налічваў 13 атрадаў. У 1943-44гг. з удзелам усіх партызанскіх злучэнняў былі праведзены аперацыі, якія ўвайшлі ў гісторыю пад назвай "рэйкавая вайна". Асаблівасцю партызанскай антыфашысцкай барацьбы ў зах. раёнах Бел. з'яўляецца знаходжанне тут адначасова з савецкімі партызанамі ваенных фарміраванняў польскай Арміі Краёвай. Арганізацыі кр. нацыяналістаў. Адначасова з партызанскай барацьбой разгортвалася падпольная антыфашысцкая дзейнасць у гарадах і населеных пунктах. Яшчэ да поўнай акупацыі ў 89 раёнах і 4 абл. рэспублік былі арганізацыйна аформлены падпольныя партыйныя органы. Эфектыўна дзейнічалі падпольныя групы Заслонава на Аршанскім чыгуначным вузле, Харужай у Віцебску, на чыгуначнай станцы Обаль Віцебскай вобл. Мінскае падполле, нягледзячы на вялікія страты працягвала дзейнічаць. У ноч на 30 ліпеня 1943г. падпольшчык Асіповіч здзейсніў на чыгуначным вузле адну з самых буйных дыверсій другой сусв. вайны. Камсамолец Крыловіч падлажыў 2 магнітныя міны пад эшалон з гаручым. Усяго за гады вайны ў падпольнай барацьбе дзельнічала звыш 70 тыс. бел. патрыётаў. Разам з партызанамі і падпольшчыкамі супраць ворага змагалася мясцовае насельніцтва.

71. Сталінградская і Курская бітвы як пераломныя падзеі ў ходзе ВАВ.

Вялікі ўплыў на ўзмацненне партызанскага руху аказала спачатку перамога Савецкай арміі пад Сталінградам (лістапад 1942 — люты 1943 г.), якая паклала пачатак карэннаму пералому у ходзе Вялікай Айчыннай і Другой сусветнай. Галоўнай мэтай фашыстаў было ўзяцце Г.Сталінграда.(кодавая аперацыя Уран). 17 діпеня 1942-2 лютага 1943 г – аперацыя Кальцо, якой кіраваў Ракасаўскі. У сувязі з ёй 113 тыс.чалавек папала ў палон.Значную ролю ў перамозе над фашысцкімі захопнікамі адыграла бітва на Курскай дузе (5ліпеня 1943 г.), у сувязі з якой восенню 1943 г. пачалося вызваленне першых бел.гарадоў (Камарын, Прапоўск). Курская бітва завяршыла карэнны пералом у вайне і замацавала за савецкім камандаваннем стратэгічную ініцыятыву да канца вайны.

72. Аперацыя Баграціён.Вынікі ВАВ для бел.народа і яго ўклад ў перамогу над фашыстамі.

У 1944 г. пачаўся завяршальны этап Вялiкай Айчыннай вайны. Вызваленне ўсей тэрыторыi Беларусi ажыццяўлялася па плану «Баграцiен», якая пачалася 23 чэрвеня 1944г. Ажыцяўлялася 4 франтамі: 1 фронт-узначаліў Ракасоўскі, 2 фронт-Захараў, 3 фронт-Чарнякоўскі, 4 фронт-прыбалтыйскі ыронт на чалн з Баграмянам. Супраць Чырвонай армii вораг сканцэнтраваў групу армiй «Цэнтр» колькасцю 1,3 млн. чал., каля 10 тыс. гармат i мiнаметаў, каля 1 тыс. танкаў, больш 1300 самалетаў. Нягледзячы на жорсткае супрацiўленне, Чырвоная Армiя здолела акружыць i знiшчыць шматлiкiя групоўкi войск (Вiцебскi, Бабруйскi, Мiнскi кацел). Вялiкi ўклад у зваленне Беларусi ўнеслi партызанскiя злучэннi. За месяц наступлення савецкiя войскi ачысцiлi ад ворага ўсю тэрыторыю Беларусi, большую частку Лiтвы, частку Латвii, усходнiя раены Польшчы. Аперацыя «Баграцiен» мела гiстарычнае значэнне. Была знiшчана варожая групоўка армiй «Цэнтр» (28 дывiзiй з 38), забiта 381 тыс., узята ў палон 158 тыс. салдат i афiцэраў. Савецкiя армiя падыйшла да гранiц Усходняй Прусii, што стварыла спрыяльныя ўмовы для вызвалення шэрагу краiн Еўропы i разгрому фашысцкай Германii. Саюзнiкi па антыгiтлераўскай каалiцыi ўбачылi,што СССР сваiмi сiламi знiшчыць ворага, i ў 1944 г. адкрылi другi фронт. Вялiкая колькасць партызан, падпольшчыкаў, дапрызыўнай моладзi ўлiлiся ў рады Чырвонай Армii. Вызваленая Беларусь пачала адраджаца i працаваць на патрэбы фронта перамогi. Была адноўлена дзяржаўная мяжа СССР.

73. Удзел БССР у заснаванні і дзейнасці ААН.

27 лістапада–2 снежня 1943г. – Тыгеранская канферэнцыя (паўстала пытанне аб стварэнні арганізацыі ААН, каб мела вялікія паўнамоцтвы, замацавала новае дзяленне свету пасля II сусв.вайны,была гарантам міру і бяспекі. ЗША–Рузвельд, Англія-Чэрчэль,Расія-Сталін (ад Бел.прысутнічаў Андр.Андр.Грамыка, ен прапанаваў уваход 7 сав. рэспубл.,Рузвельд і Чэрчыль былі супраць. Кан.жніўня 1944г.БССР вяла перамовы з Польшчай (усе пыт.абгрунтоўваліся з Масквой). 28 жніўня 1944г. канфер. па ствар ААН у г.Думбардан-Оксе, ЗША (кір-к дэлегацыі Грамыка прапанав.уключ.у ААН 16 рэсп. Ад СССР). Люты 1945 –(Ялта) Крымская канферэнцыя (Рузвельд, Чэрчэль,Сталін). Вырашана: не больш 2-3 рэсп.ад СССР прыняць у ААН. 25 красавіка 1945г. у г.Сан-Францыска адбылася апошняя канферэнцыя аб стварэнні ААН (ад СССР запрошана РСФСР, але БССР і УССР прыхалі без запроса, пастаўлена пыт.аб уключэніі БССР і УССР,большасць краін падтрымала – за вялікі уклад у перамогу над фашысцкімі захопнікамі і яе саюзнікамі). БССР прадстаўляў Кісялёў. Кіраўніком ААН спачатку быў генеральны сакратар Кохе Анан, зараз Пан Гемун.

74. Стварэнне лагеру сацыялізма ў пасляваенны час ў супрацьборства дзвюх грм.-палітычных сістэм у перыяд Халоднай вайны.

У 1945г. СССР не толькі выгнаў фашыстаў, але і вызваліў усе краіны Еўропы. СССР, Польшча, ГДР,Чэхаславакія, Венгрыя, Югаславія, Албанія, Румынія, Балгарыя-сацыялістычныя страны.Мангольская народная рэспубліка, Кітайская народная рэспубліка, КНДР, сацыялістычная рэспубліка Вьетнам, Лаос, Камбоджа, Куба – сацыялістычныя не ў Еўропе. Капіталістычныя краіны-ЗША, Канада, Францыя,Японія, Англія.

6 і 9 жніўня 1945г.-скінулі бомбы на Херасіму і Нагасакі.Халодная вайна адбылася ў сакавіку 1946г. У 1949г. ЗША ўтварылі паўночны атлантычна ваенны блок-НАТА. У1949г.-стварэнне эканамічнай арганізацыі сярод сац.краін-СЭУ (савет эканамічнай узаемадапамогі). У1955г.-падпісанне Варшаўскага дагавора. Усе краіны ўсх.Еўропы-сац.краіны, Албанія, Югаславія-выбылі. У 1962г. адбыўся Карыбскі крызіс. У 1947г.была правазглашена дэктрына Трушэна (ЗША павіна было выдзеляць мат.дапамогу тым краінам, якія выступалі супраць сац.лагеру)

75. Роля і месца БССР на міжнароднай арэне ў перыяд канфрантацыі 2 грам.-паліт. сістэм у др.пал.40-першай пал. 80 г.20 ст.

Палітычны бок праблем БССР. Уваходжанне у ААН спрыяла яе выхаду на міжнародную арэну. БССР выступіла з прапановай аб спыненні гонкі ўзбраенняў, з адказам на рэзалюцыю ФРГ аб зняцці пасля 20-гадовага тэрміну злачынств з асуджаных. Прапанова БССР была станоўча зацверджана, таму ваенныя злачынцы засталіся ў турмах. Былі створаны: Сусветная метэаралагічная арганізацыя, сусветная арганізацыя працы, ЮНЭСКА(арганізацыя па адукацыі, навуцы і культуры). Пасля аварыі на ЧАЭС у 1986 пашырылася супрацоўніцтва БССР з МАГАТЭ. 1979-1989 вайна ў Аўганістане.

76. Нарастанне крызісу сав-сац.сістэмы. Распад СССР і новыя суадносіны сілаў на сусветнай арэне. Працэсы дэмакратызацыі ў БССР і складване шматпартыйнасці падчас палітыкі перабудовы.

У перыяд 80-х гадоў 20 ст. Паміж капіталістычнымі і сацыялістычнымі сістэмамі адбываліся не толькі палітычныя, але і эканамічныя супрацьборства. Расло незадавальненне сац.краін палітыкай СССР.У др.пал.80г распачынаецца ў сац.краінах усх.Еўропы народная рэвалюцыя, яна прайшла амаль бескроўна. Кіраўнік Румыніі быў арыштаваны. Чэхаславакія падзялілася на Чэхію і Славакію мірным пуцём.Адбыўся крах сац.сістэмы ва ўсх.Еўропе. Такім чынам у др.пал.80г.быў зроблены выбар дэмакратычнага шляху развіцця, які быў абвешчаны ў 1985г.новым кіраўніком ЦК КПСС Гарбачовым і атрымаў назву палітыкі перабудовы. У БССР працягвала існаваць адзіная партыя КПБФарміраванне ў рэспубліцы шматпартыйнасці стала сведчаннем дэмакратызацыі грамадства.Рост грамадзянскай і палітычнай свядомасці насельніцтва прывёў да ўзнікнення ў 1989г. апазіцыйнага руху пад назвай Беларускі народны фронт за перабудову Апошняй спробай вярнуць усё на сваі месцы быў жнівенскі путч(спроба дзяржаўнага перавароту) вярхушкі партыйна-дзяржаўнага кіраўніцтва ў Маскве ў 1991г..У 1989г адбыўся перапіс насельніцтва. Больш за 80% прызналі бел.мову, як родную.

8 снежня 1991 – распад СССР у Белавежская пушчы кiраўнiкi Расii, Беларусi i ўкраiны (Б.Ельцын, С.Шушкевiч, Л.Краўчук), iгнаруючы вынiкi рэферэндума 1991 г., дэнансавалi дагавор 1922 г. аб утварэннi СССР i тым самым канчаткова разбурылi вялiкую i магутную дзяржаву. На руiнах СССР была створана аморфная нежыццяздольная Садружнасць Незалежных Дзяржаў.

77. Абвяшчэнне Рб. Заканадаўча-прававое афармленне дзяржаўнага суверэнітэту РБ. Утварэнне СНД.

Пераход да перабудовы грамадства на дэмакратычных асновах нечакана для партыйнага і дзяржаўнага кіраўніцтва СССР вывеў на першае месца нацыянальныя праблемы. Найбольшую вастрыню яны спачатку атрымалі у Прыбалтыцы, але у хуткім часе ахапілі усе рэспублікі. Уздым нацыянальнага руху выявіўся у актыўнай падтрымцы ідэі суверэнітэту. 27 ліпеня 1990 г. Вярхоўны Савет БССР прыняў Дэкларацыю аб дзяржаўным суверэнітэце рэспублікі. Было абвешчана вяршэнства на тэрыторыі рэспублікі Канстытуцыі БССР і яе законаў. Гэтым быў пакладзены пачатак шляху да дзяржаўнага суверэнітэту. У сакавіку 1991 г. Адбыўся рэферэндум аб захаванні СССР, у якім прынялі удзел 9 з 15 рэспублік, 7 яго ўдзельнікаў выказаліся «за». Але дзяржаўны пе-раварот у Маскве у жніўні 1991 г., які меў на мэце захаванне СССР, толькі паскорыў яго распад. 25 жніўня 1991 г. Вярхоўны Савет БССР прыняў пакет рашэнняў аб незалежнасці, палітычнай і эканамічнай самастойнасці Беларусі. У гісторыі Беларусі пачаўся новы этап - этап незалежнай дзяржавы. Разам з абвяшчэннем незалежнасцi РБ пачынаецца новы этап у яе дзейнасцi на мiжнароднай арэне.

У снежнi 1991 г. Вярхоўны Савет РБ ратыфiкаваў агадненне аб стварэннi Садружнасцi Незалежных Дзяржаў. У СНД увайшлi ўсе былыя рэспублiкi СССР, акрамя краiн Прыбалтыкi. Пасля лiквiдацыi СССР пачалося прызнанне РБ як суверэннай дзяржавы. РБ ажыццяўлаля працэс дагаворнага зацвярджэння гранiц з сумежнымi дзяржавамi: Польшчай, Латвiяй, Лiтвой, Расiяй i ўкраiнай. Адбылася замена назвы рэспублікі і дзяржаўнай сімволікі. 14 мая 1995 г. на рэферэндуме большасць насельніцтва нашай рэспублікі прагаласавала за ўвядзенне новых дзяржаўных сімвалаў рэспублікі, якія існуюць і се'ння: герба і сцяга. Сцяг складаецца з дзвюх гарызантальна размешчаных палос чырвонага і зяленага колеру, ля дрэўка вертыкальна размешчаны беларускі нацыянальны арнамент чырвонага колеру на белым полі. Ліпень 1994 г. – выбары прэзід. РБ (кандыдаты – Шушкевіч, Дубко, Пазняк, Новікаў, Кебіч, Лукашэнка

. 81. Працэс стварэння саюза Беларусі і Расіі. Месца РБ у інтэграцыйных працэсах на постсав. і еўразійскай прасторы ва ўмовах глабалізацыі і нарастання пагрозы міжнароднага тэрарызму.

2 красавіка 1996г. Падписали дакумент аб стварэнни супольництва суверэнных рэспублик. 2 красав. 1997 г. прэзід. Расіі і Бел. падпіс. ў Крамлі Дагавор аб Саюзе Беларусі і Расіі.. 25 снежня 1998 г. бакі падпісалі дэклар. аб дальнейш. яднанні Бел. і Расіі. 8 снежня 1999 – дагавор аб утвар. Саюзнай дзярж. 26 стодз. 2000 г. – дагав. увайшоў у сілу

78. Асноўныя тэндэнцыі грам.-паліт.жыцця РБ. Шляхі ўмацавання яе дзярж.суверэнітэту. Увядзенне прэзідэнтцкай формы кіравання.Вынікі рэферэндумаў 1995, 1996, 2004.Кансцітуцыя РБ 1994 г.

27 ліпеня 1990г.вярхоўны савет БССР прыняў Дэкларацыю аб дзяржаўным суверэнітэце рэспублікі. Б. выбрала ўласны шлях развіцця, хоць і не выключала магчымасці аб’яднання разам з іншымі рэспублікамі ў новы саюз. Афаріленне дзярж. незалежнасці РБ было звязана з практ. замацаваннем суверэнітэту рэспублікі. 25 жніўня 1991г. прынята рашэнне вярхоўнага савета БССР аб наданні канстытуцыйнага статусу дэкларацыі аб дзяржаўным суверэнітэце БССР, ад 27 ліпеня 1990г. На наступны дзень 26 жніўня 1991г.быў прыняты закон (аб забяспячэнні палітычнай і эканамічнай самастойнасці БССР), 19 верасня 1991г.вярхоўны савет прыняў закон аб назве БССР у адпавелнасці з якім яна пачала называцца РБ. 14 мая 1995г.на рэферэндуме большасць насельніцтва нашай рэспублікі прагаласавала за ўвядзенне новых дзярж сімвалаў рэспублікі - герба і сцяга. Другі рэферэндум быў 24 лістапада 1996г. На рэферэндум было вынесена 7 пытанняў. Канстытуцыя РБ была прынята вярхоўным саветам 15 сакавіка 1994г. Канстытуцыя устанавіла прэзідэнцкую форму дзяржаўнага кіравання. У выніку выбараў, праведзенных летам 1994г.болей за 80% аддалі свае галасы за А. Р. Лукашэнка. У 2001г.ён паўторна быў абраны прэзідэнтам РБ.

79. Асноўныя тэндэнцыі сац-эк. развіцця РБ. Пошук шляхоў пераходу да рыначнай эканомікі.

На шляху пераходу ад планвай сацыялiст. гаспадаркi да капiталiст. рыначнай эканомiкi зроблены крокi па стварэнню нарматыўна-прававой базы, рэфармаваннi адносiн уласнасцi, перабудове грашова-фiнансавай сiстэмы, рэарганiзацыi дзейнасцi суб`ектаў гаспадарання. Пачатак гэтых рэформ на беларусi звязаны з адабрэннем Вярхоўным Саветам рэспублiкi ў канцы 1990 г. праграмы пераходу да рыначнай эканомiкi.Рэалiзацыя праграмы праводзiлася ва ўмовах адмiнiстрацыйнага павышэння i вызвалення цэн, iнфляцыi, страты рычагоў цэнтралiзаванага кiравання, бурнымi дэзынтэграцыйнымi працэсамi на тэрыторыi СССР. Пасля развалу СССР у 1991 г. змянiлiся i падыходы да правядзення пераўтварэнняў – у аснову былi прыняты метады «шокавай тэрапii». К 1994 г. правяддзенне рэформ дазволiла стварыць на Беларусi неабходны мiнiмум асноўных рыначных iнстытутаў, нарматыўна-прававых дакументаў, зрабiць новую сiстэму эканомiкi, якая ў асноўным абапiраецца на рыначныя рэгулятары. Разам з тым, беларускi рынак пацярпеў значна большыя страты, чым меў здабыткаў: разбурэнне былых эканамiчных сувязей прывяло да абвальнага спаду вытворчасцi амаль на 50 % (у параўнаннi з канцом 80-х гг.), рэзкаму падзенню курса беларускага рубля, крытычнаму стану ў забеспячэннi энергарэсурсамi. Усе гэта вызвала панiжэнне жыццевага ўзроўня большасцi насельнiцтва, рост беспрацоўя, нарастанне iншых сацыяльных праблем. Мадэль рыначных рэформ метадам «шокавай тэрапii» пацярпела правал летам 1994 г. у час выбараў першага прэзiдэнта РБ. Для пераадолення крызiсных з`яў i недахопаў, а таксама для вызначэння перспектыўных задач у правядзеннi рыначных рэформ новым кiраўнiцтвам рэспублiкi былi распрацаваны «Асноўныя напрамкi сацыяльна-эканамiчнага развiцця РБ на 1996—2000 гады». Сення ў рэспублiцы прыпынена далейшае падзенне вытворчасцi i забяспечаны некаторы рост прамысловай i сельскай гаспадаркi.

80. Геапалітычнае становішча РБ. Роля Беларусі ў станаўленні і стварэнні СНД. Міжнароднае прызнанне суверэннай РБ.

Беларусь, а іменна Полацк знаходзіцца ў цэнтры Еўропы. 8 снежня 1991г.у Віскулах у Белавежскай Пушчы адбылося стварэнне садружнасці незалежных дзяржаў (Беларусь, Украіна, Расія). 21 снежня 1991г.прэзідэнт Казахтана Назарбаеў запрасіў у Алма-Ату (Астана) на сустрэчу тых, хто хацеў увайсці ў СНД. Узбекістан, Таджыкістан, Кыргізстан, Туркменістан, Казахстан – увайшлі ў СНД. Потым прыядналіся Азербайджан, Арменія, Малдова. Прыбалтыка і Грузія не ўвайшлі. Мінск – сталіца СНД. 30 снежня 1991г.кіраўнікі пераехалі ў Мінск. У 1993г.Грузія стала 12-тай дзяржавай у СНД.

82. Духоўнае і культурнае жыццё бел.народа на мяжы 20-21 ст. Нац-культ.адраджэнне. Далейшае фарміраванне бел.нац.ідэі. Асэнсванне гістарычнага мінулага і сучаснасці ў творах літ-ры і мастацтва.

Важнае значэнне ў культурна-нацыянальным Адраджэнні сучаснай Беларусі мае стварэнне спрыяльных умоў для развіцця і функцыяніраванія роднай мовы.У студзені 1990 гбыў прыняты закон “Аб мовах у БССР” які ўстанавіў,што дзяржаўнай мовай Беларусі з’яўляецца бел.мова. Разам з тым закон прадугледжваў права свабоднага карыстання рускай мовайУ сяр 90-х гг. на бел.мову навучання перайшлі мн школы i выш. навук. установы. На Усебел рэферэндум у 1995 г. было вынесена пытанне аб статусе руск. мовы на Бел.. Большасць нас-ва выказалася за наданне роуных правоу бел. i руск. мовам. Палажэнне аб існаванні 2-юх раунапраун. дзярж. моу у рэспубл. замацавана у Канстытуцыі РБ.. У 1991 г. Вярх.Савет прыняу таксама Закон аб куль-ры, які накіраваны на адраджэнне бел. куль-най спадчыны У галіне выш. адук. адбыл пераутварэнне шэрага дзярж. інстытутау ва універітэты i акадэміі Адб. пераход да масавай выш. адукацыі Гал. мэтай выш. школы з'явілася дасягненне сусв. стандартау у падрыхтоуцы спецыялістау выш. кваліфікацыі., Леанід Дайнека раман «Меч князя Вячи» прысвечаны часам Полацкага княства, Раман «Жалезныя жалуды» Уладзіміра Арлова, як\ прысвящу дзейнасць Полаччыны. Папуляр. карыс-таюцца творы Кастуся Тарасова «Памяць пра легенды», «Пагоня на Грунвальд», «Тры жыцці Рагнеды» i шш.Генрих Далідовіч у «Гаспадар-камень», «Па-буджаныя» расказвае пра лес дзеячау Беларускай Народнай Рэспублш (БНР). Апов. Васгля Быкава «Сцю-жа», «Сцяна».І.Шамякін(Чернобыль) «Злая зорка», аповесщ «Ахвяры», «Сатаншсю тур» i шш. аповесць Сяргея Грахоускага «А мащ

Дата добавления: 2017-01-13