Мурмэліус

МУРЗАКЕВІЧ

МУРЗАКЕВІЧ

Мікалай Нічыпаравіч (1806—83)

Псторык, археолаг, асветнік. Нарадзіўся ў Смаленску ў сям'і царкоўнага дзеяча бе-ларускага паходжання Н.А.Мурзакевіча. Выхоўваўся ў Смаленскай духоўнай семіна-рыі, потым вучыўся на маральна-палітыч-ным аддзяленні Маскоўскага універсітэта, слухаў лекцыі М.Т.Качаноўскага i М.П.Па-годзіна. Быў прафесарам рускай гісторыі, потым дырэктарам Рышыльёўскага ліцэя ў Адэсе. У час паездак па паўднёвай Расіі вывучаў яе гісторыю, архе&тогію i этнагра-фію, рабіў раскопкі i пошукі ў мясцовых архівах. Да ліку яго знаходак адносяцца пскоўская судная грамата (выдадзена ў 1847 i 1869), арыгіналы лістоў царэвіча Аляксея Пятровіча (выдадзены ў 1849), не-калькі варыянтаў «Рускай праўды» i інш. М. быў заснавальнікам, сакратаром i віцэ-прэзідэнтам адэскага таварыства гісторыі i старажытнасцей расійскіх, членам многгх айчынных i замежных таварыстваў i акадэ-мій. Вывучаў нацыянальна-асветніпкі рух у Балгарыі, быў адным з першых настаўнікаў балгарскіх выхаванцаў у Рышыльёўскім лі-цэі i гімназіі пры ліцэі. Навукова-педага-гічная дзейнасць М. мела важнае значэнне для развіцця балгарскай асветы. У «Зате­ках» таварыства, што выходзілі пад яго рэ-дакцыяй, змясціў каля 130 артыкулаў па нумізматыцы, гісторыі i археалогіі, друка-ваўся i ў іншых перыядычных выданнях. Аўтар прац «Геаграфічная карта старажыт-ных элінскіх паселішчаў на берагах Чорна-га i Азоўскага мораў» (1836), «Гісторыя ге-нуэзскіх паселішчаў у Крыме» (1837) i інш. Цікавая яго перапіска з М.П.Пагодзіным, М.С.Варанцовым i інш. Памёр i пахаваны ў Адэсе.

Нічыпар Андрыянавіч (1769—1834)

Рэлігійны дзеяч, гісторык. Паходзіў з Беларусь Банька М.Н. Мурзакевіча. Праца-ваў свяшчэннікам у г. Смаленску. Вывучаў даўніну Смаленска i наваколляў. Аўтар

«Гісторыі губернскага г. Смаленска ад ста-ражытных часоў да 1804 г.» (Смаленск, 1804). У 1877 у Пецярбургу надрукавана яго біяфафія пад назвай «Псторык г. Сма­ленска» з дадаткам дзённіка М. i яго ліс-тоў.

Станіслаў

Друкар i кнігавыдавец 16 ст. Паходзіў з Польшчы. У 1558 запрошаны канцлерам Вялікага княства Літоўскага М.Радзівшам Чорным узначаліць Брэсцкую друкарню, якая пасля смерці Б.Ваяводкі бяздзейніча-ла. Першай кнігай, выдадзенай М. да ліс-тапада 1558, быў зборнік рэлігійных песень С.Зарэмбы «Песні хвал боскіх». Усяго ім на працягу 1558—61 надрукавана 16 твораў на польскай мове. 3 ix вядомы: «Два пас-ланні» (1559) — адказ папскаму нунцыю Ліпамано, дзе рэзка крытыкавалася цар-коўна-рэлігійная палітыкя рымскай курыі, яе бесцырымоннае ўмяшанне ў справы ін-шых краін; «Гісторыя пра папу Іаана VIII, які быў жанчынай» (1560); збор прававых сачыненняў Б.Граіцкага «Артыкулы права Магдэбургскага», «Судовы працэс» (1560) i інш. Магчыма, М. прымаў удзел i ў пад-рыхтоўны да выдання Брэсцкай бібліі (1563). Каб палепшыць фінансавае станові-шча друкарні, М. выдаваў сваім коштам ха-давыя кнігі свецкага зместу, не пазначаю-чы месца выдання i ix выдаўца. На публі-кацыю рэлігійнай літаратуры сродкі даваў Радзівіл. Якасць выданняў М. сведчыць пра дасканаласць яго выдавецкага i друкар-скага майстэрства. 3 1570 знаходзіўся ў Кракаве, дзе трапіў у даўгавую турму, ад-куль яго вызваліў выдавец М.Шарфенберг. Далейшы лёс М. невядомы.

МУСНІЦКІ (Muśnicki)

Нікодым (16.2.1765—16.1.1805)

Паэт, драматург, гісторык, педагог. Нарадзіўся ў Літве, жыў у Беларусі. Вучыўся ў Полацку i Оршы. Выкладаў рыторыку, французскую мову i філасофію ў Мсціславе i Віцебску. 3 1800 выкладчык тэалогіі ў Полацкім езуіцкім калегіуме. Для полацкага школьнага тэатра пісаў камедыі («Дзівак»,1800); «Падазронасць», 1802) i трагедыі («Смерць Цыцэрона», «Флавій» i інш.). У
Полацку выйшлі яго зборнікі «Тэатральныя забаўкі» (т. 1—2, 1803) i «Драбнейшыя
паэтычныя забаўкі» (1804), у якіх выразна выявіліся стылявыя рысы класіцызму. Аў-
тар гісторыі езуітаў у Беларусі (рукапіс), падручнікаў. Эпічная паэма М. «Палтава»
(Полацк, 1803), у якой праслаўляецца перамога рускіх войскаў над шведамі, выклі- кала ў 1817—18 вострую ідэйную палеміку паміж прыхільнікамі Асветніцтва i езуітамі. Выступаў за пашырэнне асветы, збліжэнне Беларусі з Расіяй. А.В.Мальдзіс.

Дата добавления: 2014-01-04