Природный газ и его использование

ХІ ЛЕКЦИЯ-ТЕЗИС

ТҮБІ БІР ТҮРКІ ШЕЖІРЕСІ

Түркі тілдерінің жіктелуі жайында мәліметтер.

Түркі тілдерінің генеалогиялық классификация жасау мәселелері.

Түркі тілдері және олардың классификациясы.

Тілдердің материалдық туыстығын айқындайтын критерийлер.

Түркі тілдерінің құрылысы, типологиялық сипаттамасы.

Түркі тілдерін жіктеу принциптері (тарихи, географиялық, фонетикалық, фонетика-морфологиялық).

Тілдер туыстығы.

Салыстырмалы-тарихи әдіс. Салыстырмалы-тарихи зерттеулер.

Дифференциялану және интеграцилану құбылысы.

Көне ұйғыр, шағатай, түрки, көне қыпшақ, оғыз, хазар тілі деп аталатын өлі тілдер.

Тілдер туыстығының бірінші белгісі – сөздік қордағы байырғы төл сөздердің мағыналық және дыбысталу жақтарынан ұқсастығы.

Түркі тілдері бойынша жасалған генеалогиялық топтастыруларға шолу.

Түркі тілдеріне ең алғаш классификация жасаған ғалым – Махмұд Қашқари.

Батыс Еуропа ғалымдары ішінде түркі тілдерін топтастырумен алғаш айналысқан француз ғалымы А. Ремюзенің топтастыруы.

Түркі тілдерін генеалогиялық жақтан В.В. Радловтың топтастыруы.

Түркі тілдерін генеалогиялық жақтан Ф.Е. Корштің топтастыруы.

Түркі тілдерін генеалогиялық жақтан А.Н. Самойловичтің топтастыруы.

Түркі тілдерін генеалогиялық жақтан В.А. Богородицкийдің топтастыруы.

Түркі тілдерін генеалогиялық жақтан С.Е. Маловтың топтастыруы.

Түркі тілдерін генеалогиялық жақтан К.Г. Менгестің топтастыруы.

Түркі тілдерін генеалогиялық жақтан түрік ғалымы Т. Текиннің топтастыруы.

Түркі тілдерін генеалогиялық жақтан Н.А. Баскаковтың топтастыруы.

Б.А. Серебренниковтің Н.А. Баскаковтың топтастыру принципіне берген сыни көзқарасы.

Өткен ғасырлар түркологтарының (И.Н.Березин, В.В.Радлов, Ф.Е.Корш) түркі тілдерін жіктеудегі тәжірибелері. А.Н.Самойлович, В.В.Богородицкий, С.Е.Малов, Н.А.Баскаков, И.Бетинг, К.Менгес, А.Дж.Эмре және т.б. жасаған генеалогиялық топтастырулары. Олардың принциптері мен кемшіліктері.

Добыча природного газа – самая молодая и перспективная отрасль ТЭКа. Россия обеспечивает 1/4 его мировых запасов и добычи. В год добывается более 600 млрд. м3, из них около 90% – в Ямало-Ненецком округе Западной Сибири. Остальной газ добывается в Тимано-Печорском бассейне (Коми и Ненецкий А. О.), а также около Астрахани и Оренбурга. Такое размещение его запасов увеличивает расходы на добычу и транспортировку газа: себестоимость добычи газа на Крайнем Севере в 4 раза выше, чем в более южных районах, а доставка его в Европейский регион увеличивает эту стоимость еще в 3 раза. Современная сеть газопроводов составляет 150 тыс. км. Газ используется тепловыми электростанциями, коммунальным хозяйством и как сырье – химической промышленностью.

Более 50% природного газа идет на экспорт, и эта доля будет увеличиваться, т.к. цена газа за рубежом в 7–8 раз выше, чем на внутреннем рынке. Его получают страны СНГ и Балтии, большинство стран Центральной Европы, Германия, Франция, Италия, Финляндия. Благодаря российскому газу в Европе в 2 раза снизилось сжигание бурого угля, что улучшило ее экологию и эффективность энергетики (рис. 28).

Экспорт газа – наиболее прибыльное его использование. Поэтому Россия укрепляет свое доминирующее положение на европейском рынке, обеспечивая более надежные пути экспорта газа и расширяя круг его потребителей. В добавление к действующим сооружается новый газопровод «Ямал-Европа» с двумя ветками – через Финляндию и Белоруссию. Построен газопровод «Голубой поток» по новому экспортному направлению – от Поволжья к Черному морю, по его дну в Турцию и далее пойдет в страны Средиземного моря. Разрабатываются проекты газопроводов в Азиатской России – из Сибири в Китай и на Дальний Восток.

Вместе с тем использование газа в самой России сейчас не экономично, т.к. цены ограничены покупательной способностью рынка. Обсуждаются возможности перевода ряда ТЭС с газового топлива на уголь, который уступает ему по эколого-экономической эффективности, но эта мера позволит использовать ресурсы газа с большим эффектом для страны, во всяком случае – на этапе восстановления ее экономики.

Стоимость природного газа в России для всех типов потребителей по сравнению с другими видами топлива намного ниже, чем в других странах мира.

Дата добавления: 2014-01-04