Шпоры тут! 5 страница

ВОПРОС№42:Обострение соц-эк и полит кризиса в России осенью 1917г. Кастрычницкая рэвалюция и установление советской власти.
Вясной 1917 года яшчэ больш пагоршылася сацыяльна-эканамiчнае становiш
ча краiны.У народзе узраслi антыурадавыя настроi.Гэта спрыяла бальшавiкам
ажыццяуляць курс шостага з''езда РСДРП(б) на узброенае паустанне.
Яны пачалi праводзiць сваiх прадстаунiкоу у Саветы i дабiлiся у гэтым
поспеху. Але у Беларусi бальшавiкi мелi большасць толькi у Мiнскiм i Го
мельскiм Саветах.Што тычыцца сялянскiх саветау,то iх абсалютная большасць
знаходзiлася пад уплывм эсэрау i БСГ.Бальшавiцкая арганiзацыя на Беларусi
на 95% складалася з салдат. Гэта давала магчымасць бальшавiкам разгарнуць
падрыхтоуку узброеных фармiраванняу (Чырвонай гвардыi) для захопу улады.
25 кастрычнiка 1917 года рабочыя, салдаты пад кiраунiцтвам ЦК РСДРП (б)
зверглi Часовы урад.26 кастрычнiка Другi Усерасiйскi з''езд Саветау абвяс-
цiу савецкую уладу у цэнтры i на месцах,прыняу Дыкрэт аб мiры i Дыкрэт аб
зямлi.Быу утвораны Часовы рабоча-сялянскi урад
(СНК) на чале з У.I.Ленiным. Апоуднi 25 кастрычнiка бальшавiкi Мiнска ат-
рымалi паведамленне аб перамозе узброенага паустання у Петраградзе.Мiнскi
Савет абвясцiу сябе уладай.Па яго указаннi з турмы былi вызвалены салдаты
арыштаваныя за антыурадавыя выступленнi.З iх быу арганiзаваны Першы рэва-
люцыйны,iмя Мiнскага Савета,полк.Пераходам улады да Саветау ажыццяулялi,
створаныя бальшавiкамi,ваенна-рэвалюцыйныя камiтэты (ВРК),якiя абапiралi-
ся на салдацкiя масы.ВРК Заходняй вобласцi i фронту узначалiлi бальшавi-
кi Кнорын,Ландар,Мяснiкоу. Процiдзеянне бальшавiкам у Мiнску аказау Камi-
тэт выратавання, на чале з меньшавiком Калатухiным. Камiтэт увеу у Мiнск
Кауказкую дфвiзiю i прад''явiу Мiнскаму Савету ультыматум з патрабаваннем
перадачы яму усей улады у горадзе i на Заходнiм фронце.Мiнскi Савет выму-
шаны быу пайсцi на часовы кампрамiс з Камiтэтам выратавання. Неузабаве да
бальшавiкоу Мiнска падаспела дапамога (браняпоезд)i суадносiны змянiлiся
на карысць бальшавiкоу. Уладу у Мiнску i на Заходнiм фронце зноу узяу у
свае рукi ВРК Заходняй вобласцi i фронту.Ён распусцiу Камiтэт выратавання
а Калатухiна арыштавалi.Пры дапамозе ВРК бальшавiкi распусцiлi Саветы у
якiх не мелi пераважанай большасцi i правялi iх перавыбары,чым забяспечы-
лi устанауленне сваей дыктатуры.Такi характар насiла змена улады у Вiцеб-
ску i ГомелiЗ некаторымi асаблiвасцямi так адбылося i у Магiлеве. Савецкi
урад аб''явiу генерала Духонiна звергнутым з пасады Глаукаверха рускай ар-
мii.Стаука была лiквiдавана,а улада перайшла у рукi ВРК.Вярхойным глауна-
камандуючым быу прызначаны прапршчык - Крыленка.
Забяспечыушы сабе большасць у Саветах бальшавiкi у лiстападзе 1917 го-
да склiкалi з''езды,што адбылiся у Мiнску. Гэта былi iз''езд Саветау рабочых
i сялянскiх дэпутатау Заходняй вобласцi,Трэцi з''езд Саветау сялянскiх дэпу
татау Мiнскай i Вiленскай губерняу i Другi з''езд армii Заходняга фронту.
Яны прынялi рэзалюцыi,у якiх вiталi устанауленне Савецкай улады i выказалi
ёй поуную падтрымку.26 лiстапада трыма з''ездамi быу утвораны Выканаучы Ка-
мiтэт Заходняй вобласцi i фронту - Аблвыканкоамзах. Яго старшыней стау
бальшавiк Рагозiнскi.Старшыней Савета народных камiсарау Беларусi - Ландэр
У лютым 1918 года бальшавiкi амаль завяршылi арганiзацыю Савецкай улады у
губернях, паветах i воласцях. Саветы сталi адзiнымi паунапраунымi органамi
улады,што праводзiлi палiтыу партыi-бальшавiцкай.
Пачалі праводзіцца рэвалюцыйныя пераўтварэнні і ў вёсцы. Першым крокам у гэтым напрамку былі канфіскацыя ўсёй зямлі.У канцы кастрычніка 1917 г. былі ажыццёўлены меры, накіраваныя на паляпшэнне становішча працоўных Беларусі. Была прынята пастанова аб устанаўленні 8-гадзіннага рабочага дня.Такім чынам, перамога Кастрычніцкай рэвалюцыі і ўстанаўленне савецкай улады паклалі пачатак рэвалюцыйным пераўтварэнням ва ўсіх сферах грамадскага жыцця беларускага народа.

ВОПРОС№43:Проблема белорусской гос-венности в общ- полит движении Б. Первый всебелорусский съезд. Объявление БНР.
Першы Усебеларускi з''езд адбыуся 5-7 снежня 1917 г. у Мiнску. На iм
прысутнiчала 1872 дэлегаты, якiя былi абраны ад усiх 5-цi губерняу Бела-
русi. Па прадстаунiцтву i складу гэта быу у поунай меры паунамоцны з''езд
якi меу права вырашаць пытаннi аб стварэннi краевай улады.На з''ездзе была
абрана Рада i фактычна аб''яулены па-за законам Аблвыканкомзах. Бальшавiкi
з дапамогай зброi разагналi з''езд (17 снежня).Трэцi Усерасiйскi з''езд Са-
ветау адобрыу дзеяннi Беларускiх бальшавiкоу. 18 снежня 1917 года тайна у
дэпо Лiбава - Роменскай чыгункi адбылося паседжанне Прызiдыума Усебеларус
кага з''езда. Быу абраны выканаучы камiтэт (17 чалавек) начале з Тамашом
Грыбам.Ва умовах развалу фронта бальшавiкi не здолелi арганiзаваць абаро-
ну Беларусi.У ноч на 19 лютага 1918 года бальшавiкi уцяклi з Мiнска.Уладу
у свае рукi узяу Выканкам Усебеларускага з''езду.21 лютага 1918 года Выкан
кам звярнууся да народа Беларусi з першай Устауной граматай у якой абвяс-
цiу сябе часовай уладай на тэрыторыi Беларусi i абявязауся склiкаць Усебе
ларускi Устаноучы з''езд. 9 сакавіка 1918 г. адбылося пашыранае пасяджэнне выканкома Савета Усебеларускага з’езда. На пасяджэнні была прынята 2-я Устаўная грамата да народа Беларусі. У гэтым дакуменце Беларусь абвяшчалася Народнай Рэспублікай.Аднак ў граматах не былі дастаткова выразна акрэслены сацыяльна-палітычныя задачы.Таму выпрацоўваецца агульная тактыка ў нацыянальным пытанні.25 сакавіка 1918 г. на сесіі Рады была прынята Устаўная грамата. Грамата павінна была завяршыць працэс самавызначэння і канчаткова канстытуіраваць утварэнне беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці. Галоўным у грамаце было абвяшчэнне незалежнасці Беларусі.Найбольшую самастойнасць Рада БНР атрымала ў галіне культуры і адукацыі.Народны сакратарыят БНР атрымаў ад нямецкага камандавання некаторыя правы і ў галіне міжнароднай палітыкі.Вось у такіх складаных умовах Рада БНР на закрытым пасяджэнні прыняла тэкст тэлеграмы германіі, у якой выказвалася падзяка за вызваленне Беларусі ад бальшавіцкага прыгнёту і анархіі.Пасылка Радай тэлеграмы выклікала востры палітычны кразіс у самой Радзе, яе пакінулі эсэры, меншавікі, яўрэйскія сацыялісты.Крызіс прывёў да расколу БСГ.Пасля вайны на вызваленай тэрыторыі Беларусі была адноўлена савецкая ўлада. Ствараліся яе органы: ваенныя саветы, рэвалюцыйныя камітэты, выканкомы Саветаў.Такім чынам, абвяшчэнне БНР з’явілася першай спробай рэалізацыі на практыцы беларускай ідэі, што ўзнікла яшчэ на пачатку ХІХ ст., сукупнасці ўсіх трох яе асноватворных элементаў – нацыянальнай свядомасці, нацыянальна-культурнага адраджэння і нацыянальнай дзяржаўнасці.Аднак гэта быў першы крок барацьбы за беларускую дзяржаўнасць. Незалежнасць і свабода, аб’яўленыя 25 сакавіка 1918 г., так і засталіся жаданнем і надзеяй.Рада БНР даволi паспяхова
займалася культурна-асветнiцкай дзейнасцю.Бый атрыманы дазвол на выданне
14 беларуса-моуных газет i часопiсау.Адкрыта было больш за 160 беларускiх
Быу адкрыты педiнстытут,створана бюро па напiсанню падручнiкау, а для iх
выдання - таварыства "Асвета".У эканамiчнай вобласцi была арганiзавана Бе
ларуская гандлевая палата i распрацавана праграма ажыццяулення фiнансава-
грашолвай сiстэмы.Пасля лiстападаускай 1918 года рэвалюцыi у Германii Са-
вецкi урад дэнансавау Брэсцкi мiрны дагавор i рушыу Чырвоную Армiю на За-
хад. Не маючы уласных войск,Рада БНР не змагла аказаць супрацiуленне.Мно-
гiя члены Рады БНР вумушаны былi пакiнуць Мiнск.Такiм чынам,у вынiку не-
спрыяльных знешне-палiтычных i унутраных умоу няудала завяршылася першая
спроба арганiзацыi беларускай дзяржаунасцi.Але дзейнасць Рада БНР зрабiла
значны уплыу на рост нацыянальнай самасвядомасцi беларусау.Гэта прымусiла
бальшавiцкi урад пайсцi на стварэнне Беларускай Савецкай Рэспублiкi.

ВОПРОС№44:Создание БССР и Л-БССР.
Пасля вызвалення Беларусі ад нямецкіх акупантаў і аднаўлення савецкай улады зноў паўстала пытанне аб утварэнні беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці. Існавала некалькі пазіцый:1. Пазіцыя кіраўніцтва Паўночна-Заходняга абкома РКП(б). Яны лічылі, што Беларусь павінна быць тэрытарыяльнай адміністрацыйна-гаспадарчай адзінкай РСФСР.2. Іншую пазіцыю па пытанні аб нацыянальным лёсе Беларусі адстойваў Беларускі нацыянальны камісарыят (Белнацком), якія лічылі неабходным стварэнне Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Была прынята рэзалюцыя аб утварэнні беларускага савецкага ўрада.Пленум ЦК РКП(б) прыняў пастанову аб утварэнні Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі (БССР).31 снежня 1918 г. ЦБ КП(б)Б абмеркавала пытанне аб складзе Часовага рэвалюцыйнага рабоча-сялянскага ўрада БССР.1 студзеня 1919 г. Часовы ўрад Беларусі абнародаваў маніфест у сувязі з утварэннем БССР. 1-ы усебеларускi з''езд Саветау, якi павiнен быу зацвердзiць утварэнне
Лiтоуска-Беларускай ССР,адбыуся у Мiнску 2-3 лютага 1919 годаНа iм прысут
нiчау старшыня ВЦВК Я.М.Свярдлоу. Па прапанове Свярдлова з''езд прыняу ра-
шэнне аб аб''яднаннi БССР з Лiтоускай ССР. З''езд прыняу канстытуцыю БССР,
аналагiчную канстытуцыi РСФСР 1918 года. Па канстытуцыi, вышэйшым органам
улады у БССР абвяшчауся Усебеларускi з''езд Саветау,а у перыяд памiж з''ез-
дамi - ЦВК выбраны з''ездам.Функцыi урада ускладалiся на Вялiкi прэзiдыум,
якi фармiравауся ЦВК.Узначалiу Вялiкi Прэзыдыум - Мяснiкоу.Аб''яднанне Лiт
вы i Беларусi у адзiную дзяржаву ЛiтБел адбылося 27 лютага 1919 года.
Старшыней новай дзяржавы са сталiцай у Вiльнi стау Цыхоускi,а СНК узнача-
лiу Мiцкявiчус-Кансукас. ЛiтБел праiснавау да наступлення палякау у 1919
годзе.

ВОПРОС№45:Война Польши и России. Второе объявление БССР.
У лiстападзе 1918г. адрадзiлася Польская дзяржава. Яе Пiлсудскi аб''я-
вiу аб аднауленнi Рэчы Паспалiтай у межах 1772г.А ужо у снежнi 1918г.поль
скi урад стау на шлях ажыццяулення сваiх памерау далучыць землi Украiны,
Беларусi i Лiтвы да Польшчы.Улiчваючы небяспеку з боку Польшчы, 21 снежня
на нарадзе у Гродна Рада БНР,якой у той час падпарадкоувалася Гродзеншчы-
на,стварыла Савет Дзяржаунай абароны.Яго узначалiлi В.Ластоускi i генерал
В.Кандратовiч. Але сiлы былi няроуныя. Таму было вырашана далучыцьь Гро-
дзеншчыну да Лiтоускай рэспублiкi на правах аутаномii. Лiтоуская рэспублi
ка у той час была прызнана шэрагам дзяржау у тым лiку i краiнамi Антанты.
З мэтай адстойвання iнтарэсау беларускага народа i кiравання беларускiмi
землямi пры Лiтоускiм урадзе было створа на Мiнiстэрства беларускiх спрау,
якое узначалiу I.Варонка.Да пачатку 1919г. польскiя войскi захапiлi знач-
ную частку Гродзенскай губернii,а потым працягвалi наступленне у трох на-
прамках: 1)Вiльня-Лiда-Маладзечна, 2)Баранавiчы-Мiнск, 3)Кобрын-Пiнск. Да
сярэдзiны сакавiка iм удалося захапiць Брэст, Ваукавыск, Слонiм, Скiдаль,
Шчучын, Пiнск, Баранавiчы. Бальшавiцкая улада не змагла арганiзаваць знач
нага супрацiулення польскiм вайскам.Справа у тым, што вялiкiя сiлы Чырво-
най Армii у гэты перыяд канцэнтравалiся на Усходнiм фронце,якi бальшавiц-
кi урад лiчыу галоуным. Нават у час наступлення палякау мабiлiзаваныя у
Чырвоную Армiю накiроувалiся на Усход. Вясной 1919г. польскiя войскi заха
пiлi Лiду i Вiльню. Урад ЛiтБел пераехау у Мiнск.У мэтах канцэнтрацыi сiл
i узмацнення абароны 1 чэрвеня 1919г. у Маскве было прынята рашэнне аб пе
радачы паунамоцтвау бальшавiцкiх урадау Украiны, ЛiтБел i Латвii ураду
РСФСР. Лiтоуска-беларуская армiя была перайменавана у 16 армiю. Але поль-
скае наступленне працягвалася. Савецкiя войскi пакiнулi Мiнск, Слуцк,Жло-
бiн, Рагачоу i iнш. Пагроза навiсла над Гомелем. I толькi на лiнii р.Бярэ
зiныфронт стабiлiзавауся да вясны 1920г.
У сакавiку 1920г. польскiя войскi пачалi новае наступленне. Пры дапамо
зе Антанты яны захапiлi Мазыр, Калiнкавiчы, Рэчыцу.25 красавiка палякi су
месназ пятлюрауцамi разгарнулi наступленне на працягу усяго польска-савец
кага фронту ад р.ПРыпяць да р.Днестр.
Дзякуючы перакiдванню войск з Усходняга фронту, Чырвоная Армiя 14 мая
1920г. здолела перайсцi у контрнаступленне. Але з-за недахопу сiл наступ0-
ленне не дала вынiкау.Новае наступленне Чырвонай Армii распачалося у лiпе
нi 1920г.Яно было старанна падрыхтавана i дало плён. 7 лiпеня быу вызвале
ны Мiнск, а 1 жнiуня - Брэст.
Пад нацiскам А.Чарвякова,З.Жылуновiча, Д.Чарнушэвiча ЦК КП(б)Б прызнау
неабходным выступiць з дэкларацыяй аб прызнаннi самавызначэння беларуска-
га народа. 31 лiпеня 1920г. у Мiнску была прынята Дэкларацыя незалежнасцi
БССР у межах адной (Мiнскай) губернii. Гэта было не столькi аднауленне бе
ларускай дзяржавы, колькi супакойванне народных мас. Супраць гэтага акта
выступiлi беларускiя эсеры, якiя жадалi бачыць Беларусь сапрауды цэласнай
i незалежнай дзяржавай.

ВОПРОС№46:НЭП и его особенности проведения в Б.
Разбурэнні, беспрацоўе, неабдуманае ўсеагульнае адзяржаўленне сродкаў вытворчасці, харчразвёрстка выклікалі незадаволенасць народа, асабліва сялянства.Прычынай цяжкага эканамічнага і палітычнага крызісу на рубяжы 1920–1921 гг. было разбалансаванне палітычных і эканамічных інтарэсаў.З’явілася новая эканамічная палітыка, распрацаваная У. Леніным і прынятая Х з’ездам РКП(б) у сакавіку 1921 г. Сродкамi яе рэалiзацыi вызначалiся: х а р ч п а д а т а к, к а а п е-
р а ц ы я, с в а б о д н а е п р а д п р ы й м а л ь н i ц т в а i
с в а б о д н ы р ы н а к.
Сутнасць нэпа зводзілася да максімальнага пад’ёму вытворчых сіл і паляпшэння становішча рабочых і сялян дзеля захавання савецкай улады.Галоўнай мэтай нэпа стала замена харчразвёрсткі харчовым падаткам.Дазвалялася здаваць зямлю ў арэнду і выкарыстоўваць наёмную працу пры ўмове, што члены сям’і наймальніка таксама працуюць.У гады нэпа ажыццяўляліся тры віды гандлю: прыватны, кааператыўны і дзяржаўны. Дзяржбанк ў канцы 1922 г. выпусціў новыя грашовыя знакі – чырвонцы.Былі адменены ўсе абмежаванні на сумы ўкладаў, якія маглі захоўваць грамадзяне і арганізацыі ў ашчадных банках.Дзяржава стала падтрымліваць дробныя і сярэднія прыватныя і кааператыўныя прадпрыемствы.Дазвалялася арэнда прамысловых прадпрыемстваў іншаземнымі фірмамі ў форме канцэсій.Радыкальныя змены адбыліся ў кіраванні дзяржаўнай прамысловасцю.Узнаўлялася грашовая аплата працы.Заняпаўшая ў гады вайны і рэвалюцыйных пераўтварэнняў эканоміка Беларусі з пераходам да нэпа пачала адраджацца.Аднак поспехі першых гадоў нэпа прынеслі і вялікія эканамічныя праблемы. Яны былі выкліканы крызісам збыту, які ўзнік у выніку няправільнай цэнавай палітыкі дзяржавы, вялікай розніцы паміж коштам прамысловых і сельскагаспадарчых тавараў.Разыходжанне ў цэнах прывяло да таго, што селянін за прададзеную прадукцыю мог набыць прамтавараў у параўнанні з даваенным часам у 7 разоў менш.Крызіс збыту абвастрыў фінансавую праблему.У ходзе пераадолення крызісу прымаліся меры па зніжэнні сабекошту прамысловай прадукцыі, цэн на тавары, скарачэнні накладных расходаў, удасканальвалася дзейнасць кіруючага апарату і інш.У выніку павысілася рэнтабельнасць прадпрыемстваў, узніклі ўмовы для зніжэння цэн на прамысловыя тавары.Хуткаму аднаўленню прамысловай вытворчасці садзейнічала не толькі новая эканамічная палітыка, але і творчая ініцыятыва рабочых, укараненне прагрэсіўных метадаў працы.Правядзенне ў жыццё новай эканамічнай палітыкі дазволіла ў кароткі тэрмін аднавіць прамысловасць, стабілізаваць эканоміку.Доля прыватніка ў валавой прамысловай прадукцыі зменшылася.У тых умовах выцясненне прыватніка было адной з памылак у справе кіраўніцтва эканомікай краіны. У 1927г. аб''ём валавай прадукцыi iндустрыi БССР перавысiу даваенны уз-
ровень. На долю дзяржаунай прамысловасцi прыходзiлася амаль 3/4 усёй пра-
мысловай прадукцыi. Палепшылiся у параунаннi з даваеннымi, умовы працы i
быту, павысiуся жыццёвы узровень. Паднялася вытворчая i грамадска-палiтыч
ная актыунасць рабочых.

ВОПРОС№47:Участие БССР в создании СССР. Нац-гос-венное строительство.

ВОПРОС№48:Политика белорусизации, осн направления и итоги.
У міжваенны перыяд (20–30-я гады) грамадска-палітычнае жыццё на Беларусі, як і ў Савецкай краіне ў цэлым, было поўным супярэчнасцей, цесна звязаным з сацыяльна-эканамічнымі працэсамі, што адбываліся ў гэтыя гады.У беларускім грамадстве ў першай палове 20-х гадоў магчыма вызначыць існаванне і барацьбу двух тэндэнцый. Адна з іх была накіравана на пэўную дэмакратызацыю ў палітычных адносінах, другая – на працяг палітыкі ваеннага камунізму.З’явілася беларуская партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў (эсэраў або БПС-Р). Адрозненне пазіцыі беларускіх эсэраў ад пазіцыі КП(б)Б заключалася ў пытаннях, звязаных з характарам улады і суверэнітэтам.З гэтага моманту пачалося адкрытае процістаянне дзвюх палітычных партый, якое скончылася не на карысць БПС-Р. У 1921 г. карныя органы арыштавалі 860 актыўных яе членаў.У канцы 1922 г. паскорыўся працэс аб’яднання савецкіх рэспублік, у якім актыўны ўдзел брала БССР. На І Усесаюзным з’ездзе Саветаў 30 снежня 1922 г. 25 прадстаўнікоў БССР разам з дэлегацыямі РСФСР, УССР і ЗСФСР падпісалі дэкларацыю і дагавор аб стварэнні СССР.Стварэнне СССР дало магчымасць аб’яднаць намаганні гістарычна звязаных паміж сабой народаў, спрыяць іх хуткаму эканамічнаму, сацыяльнаму і культурнаму развіццю.З другой паловы 20-х гадоў узмацнілася дырэктыўная сістэма кіравання не толькі эканомікай, але і іншымі сферамі грамадскага жыцця, узрасла роля партыйна-дзяржаўнага апарату.У пачатку 30-х гадоў у беларускім савецкім грамадстве былі ўсе рысы таталітарнага палітычнага рэжыму.Пераход да таталітарызму праяўляўся ў далейшым паніжэнні ролі і ўдзелу ў справах грамадства дэмакратычных, прадстаўнічых органаў, поўным іх падпарадкаванні партыйнаму апарату.Так у 30-я гады канчаткова сфарміраваліся палітычныя інстытуты беларускага грамадства, яго таталітарны палітычны рэжым.Пачатак палітыкі беларусізацыі варта аднесці да чэрвеня 1924 г.З сярэдзіны 1923 г. і да сярэдзіны 1924 г. працэс беларусізацыі прайшоў першую фазу, на працягу якой вялася ў асноўным яе палітычная і ідэалагічная падрыхтоўка.Адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа праведзена ў 1926–1929 гг.Адным з напрамкаў нацыянальнай палітыкі з’яўлялася беларусізацыя дзяржаўных устаноў, грамадскіх арганізацый, якая мела на мэце вывучэнне супрацоўнікамі беларускай мовы і перавод на яе справаводства.У ходзе беларусізацыі вырашалася задача больш актыўнага вылучэння на кіруючыя пасады прадстаўнікоў карэннага (не толькі беларускага) насельніцтва.Палітыка беларусізацыі закранула і войска. У 1923–1925 гг. праводзілася ваенная рэформа. Важным напрамкам беларусізацыі з’яўлялася нацыянальна-культурнае будаўніцтва.Шмат што было зроблена ў напрамку беларусізацыі ў выдавецкай справе.Значных поспехаў у гады правядзення палітыкі беларусізацыі дасягнулі беларуская літаратура, нацыянальны беларускі тэатр, музыка, жывапіс.Разглядаючы палітыку беларусізацыі ў 20-я гады, важна адзначыць, што яе ход меў пэўныя супярэчнасці і цяжкасці.Але, нягледзячы на супярэчнасці, цяжкасці і недахопы, палітыка беларусізацыі з’явілася практычнай спробай ва ўмовах савецкай улады ажыццявіць беларускае нацыянальнае адраджэнне.
Паспяхова праходзiла беларусiзацыя навучальных устаноу. Да 1928г. 80% школ было пераведзена на беларускую мову навучання. Беларускую мову неслi у масы беларускiя пiсьменнiкi У.Дубоука, М.Чарот, К.Чорны i iнш. Мастацкiя творы 20-х гадоу сведчаць аб зменах,якiя адбывалiся у грамадстве. Паэма Я.Коласа "Новая зямля" дала цэласнае уяуленне аб спадзяваннях беларус- кага сялянства, яго духоуным патэнцыялеРазвi- ваецца краязнауства. На сярэдзiну 20-х гадоу у БССР дзейнiчала 240 краязнау- чых арганiзацый У ходзе беларусiзацыi развiвалася новая галiна у навуцы - беларусазнауства. У 20-ыя гады партыйныя органы спрабуюць iграць вядучую ролю у правя-дзеннi беларусiзацыi,пачынаюць цягнуць навуку пад свой кантроль, руйнаваць яе нацыянальныя формы. Гэта асаблiва праявiлася у адносiнах да iнбелкульта, якi страцiу сваё першапачатковае прызначэнне.
Але нягледзячы на цяжкасцi, плённа працавалi на нiве беларускага адраджэн-ня паэт, празаiк Цiшка Гартны; пiсьменнiк М.Гарэцкi; гiсторыкi В.Ластоускi,У.Iгнатоускi, У.Пiчэта; жывапiсец i графiк М.Фiлiповiч; стваральнiк першага беларускага кiнафiльма "Лясная быль" Ю.Тарыч; аутар першай п''есы на беларус- ай мове "Машэка" Е.Мiровiч; кампазiтар, аутар Дзяржаунага гiмна БССР Н.Сака-лоускi i iнш. Да 1928г. беларусiзацыя дасягнула значных поспехау. Яна аблегчыла барацьбу з непiсьменнасцю, садзейнiчала ажыццяуленню асветнiцкай работы, стварыла пе-радумовы для разгортвання нацыянальна-культурнага будаунiцтва у БССР.

ВОПРОС№49:Сворачивание НЭПа. Индустриализация и коллективизация.
Лічыцца, што аднаўлене народнай гаспадаркі да пачатку 1926 г. у асноўным завяршылася. Аднак дасягнуты даваенны ўзровень вытворчасці не мог задаволіць патрэбы дзяржавы.Вельмі востра стаяла ў рэспубліцы праблема інжынерна-тэхнічных кадраў, кваліфікаваных рабочых.Гэта перашкаджала развіццю народнай гаспадаркі рэспублікі.Сацыялістычная індустрыялізацыя – гэта палітыка, якая мела галоўнай мэтай стварэнне матэрыяльна-тэхнічнай базы сацыялізму, пераўтварэнне СССР у эканамічна незалежную дзяржаву з магутным эканоміка-вытворчым, навукова-тэхнічным і абаронным патэнцыялам.Па сваёй прыродзе індустрыялізацыя ў СССР не магла абмежавацца ні маштабамі асобных галін, ні тэрыторыяй асобных рэспублік ці раёнаў.На Беларусі меліся і свае асаблівасці, і свае цяжкасці.Правядзенне індустрыялізацыі патрабавала вялікіх сродкаў. На дапамогу ці крэдыты іншых дзяржаў разлічваць не даводзілася.У прамысловасць накіроўвалася частка сродкаў, атрыманых ад сельскай гаспадаркі.Частка сродкау была выдзелена машы-набудаванню, энергетыцы, прамысловасцi будматэрыялау. Заводы у Мiнску "Энер-гiя", "Камунар", iмя Кiрава паклалi пачатак беларускаму станкабудаванню, а БелДРЭС (недалёка ад Оршы) - уздыму энергетыкi рэспублiкi.Важныя змены адбываліся ў структуры капітальнага будаўніцтва.Вынікі, дасягнутыя прамысловасцю БССР у першыя гады індустрыялізацыі, стварылі неабходныя перадумовы для далейшага развіцця прамысловых галін.Аднак Беларуская ССР уласнымі сродкамі не магла забяспечыць неабходнае фінансаванне капітальнага будаўніцтва.Тым не менш індустрыялізацыя ішла хутка, прамысловасць рэспублікі развівалася дастаткова высокімі тэмпамі.Рабочы клас Беларусі разгарнуў спаборніцтва за авалоданне новай тэхнікай, уздым тэхнічнай пісьменнасці.Нягледзячы на працоўны ўздым і высокія тэмпы індустрыялізацыі, заданні другой і першых гадоў трэцяй пяцігодак таксама не былі выкананы.У агульным комплексе эканамічнага развіцця Беларусі важная роля належала развіццю і рэканструкцыі транспарту.Адбыліся некаторыя станоўчыя змены і ў матэрыяльным становішчы насельніцтва.Узровень жыцця людзей хаця і павышаўся, але ўсё яшчэ заставаўся нізкім, як у іншых рэспубліках СССР.Калектывізацыя сельскай гаспадаркі на Беларусі.Цяжкія ўмовы працы і быту сялян, раздробленасць зямельных участкаў, прымітыўныя прылады працы, што стрымлівала агульнае эканамічнае развіццё краіны.У пачатку нэпа савецкая ўлада падтрымлівала гаспадарчыя памкненні сялян, заахвочвала пошук форм калектыўнага гаспадарання на зямлі, прадастаўляла права на зямлю як калектыўным, так і аднаасобным гаспадаркам.З першых гадоў савецкай улады ствараліся і вытворчыя кааператывы, калектыўныя гаспадаркі.Калгасы разглядаліся ў асноўным як форма арганізацыі бяднейшых пластоў насельніцтва. У 20-я гады, як бачна, быў сапраўды значны ўздым сялянскай гаспадаркі, які сведчыць аб дабратворных выніках нэпа.Камуністычная партыя і Савецкая дзяржава распрацавалі палітыку калектывізацыі сельскай гаспадаркі.Калектывізацыя сельскай гаспадаркі – палітыка Камуністычнай партыі і Савецкай дзяржавы, якая была накіравана на аб’яднанне дробных сялянскіх гаспадарак у буйныя сельскагаспадарчыя прыдпрыемствы.Iмкнуліся вырашыць адразу дзве задачы: у кароткія тэрміны правесці калектывізацыю вёскі і ўзяць у яе сродкі для патрэб індустрыялізацыі і абароны краіны.Пачатак рэалізацыі такога курсу паклаў хлебанарыхтоўчы крызіс. Акрамя таго, у гарадах пачаліся перабоі ў забеспячэнні прадуктамі.Закрываліся рынкі, уводзілася абкладанне сялянскіх гаспадарак дадатковымі падаткамі.У Беларусі ў падтрыманні палітыкі “правага ўхілу” быў абвінавачаны нарком земляробства Дз. Прышчэпаў, старшыня ЦВК БССР А. Чарвякоў і інш.Масавая калектывізацыя выклікала супраціўленне кулацтва. У гэтых умовах партыя перайшла ад палітыкі абмежавання і выцяснення кулацтва да палітыкі ліквідацыі кулацтва.Разгарнулася кампанія па суцэльнай калектывізацыі і ліквідацыі кулацтва як класа, прымусу і раскулачвання серадняка, закрыцця цэркваў, рынкаў.Раскулачваць пачалі не толькі кулакоў, але і сераднякоў, якія не хацелі ўступаць у калгасы.Метады, якімі ажыццяўлялася калектывізацыя вёскі, абагуленне сялянскіх гаспадарак, прывялі да таго, што вясной 1932 г. замест суцэльнай калектывізацыі адбыўся чарговы масавы выхад сялян з калгасаў.У выніку дапушчаных памылак у эканамічнай палітыцы ў 1932–1933 гг. краіну ахапіў масавы голад, які забраў жыцці многіх людзей.Да канца 30-х гадоў калектывізацыя ў Беларусі была звершана, кулацтва як клас ліквідавана.Сельская гаспадарка фінансавалася па рэшткавым прынцыпе. Іншая справа – 70–80-я гады, калі дзяржава атрымала магчымасць фінансаваць аграрны сектар эканомікі на ўзроўні сучасных патрабаванняў. Сельская гаспадарка Беларусі ў гэтыя гады па вытворчасці прадукцыі на душу насельніцтва стала ў шэраг з сельскай гаспадаркай развітых дзяржаў свету.

ВОПРОС№50:Установление тоталитарного режима в СССР.Репрессии на Б.

ВОПРОС№51:Западная Б в составе Польши.Воссоединение Зап Б и БССР.
У выніку савецка-польскай вайны 1919–1920 гг., паводле Рыжскага мірнага дагавора ад 18 сакавіка 1921 г., вялікая частка тэрыторыі Беларусі з насельніцтвам перайшло ва ўладанне польскай дзяржавы.Заходняя Беларусь і яе насельніцтва апынуліся ў вельмі цяжкім становішчы.На заводах і фабрыках працоўны дзень працягваўся 10–11 гадзін. У сярэднім на аднаго працуючага прыходзілася два беспрацоўныя. Людзі згаджаліся на любую работу і любую аплату.Вельмі цяжка жылося ў вёсцы.Аграрныя пераўтварэнні вялі да ўзрастання дыферэнцыяцыі сялян, колькасць бедных жыхароў вёскі пачала няўхільна павялічвацца.Сяляне павінны былі пастаянна выконваць павіннасці.У пошуках заробкаў, даведзеныя голадам і ўціскам да адчаю, сяляне шукалі выйсця ў эміграцыі.Вядучую ролю ў паланізацыі беларускага насельніцтва адыгрывала каталіцкая царква.У Заходняй Беларусі панаваў жорсткі палітычны рэжым і паліцэйскі тэрор.Такім чынам, сацыяльнае, нацыянальнае і палітычнае становішча працоўных мас на тэрыторыі Заходняй Беларусі штурхала іх на актыўныя антыўрадавыя дзеянні.У пачатку і сярэдзіне 20-х гадоў сацыяльная і нацыянальная барацьба характарызавалася не толькі эканамічнымі забастоўкамі і антыўрадавымі дэманстрацыямі, але і праявамі ўзброеных выступленняў у форме партызанскага руху.Ва ўзмацненні сацыяльнага і нацыянальна-вызваленчага руху значную ролю адыгралі партыі і арганізацыі камуністычнага і нацыянальна-дэмакратычнага напрамку.Выдаваліся газеты, якія па прычыне праследавання ўладамі часта закрываліся.У студзені 1927 г. улады пачалі ліквідацыю гурткоў і камітэтаў БСРГ. Па ўсім краі прайшлі масавыя арышты яе актывістаў.Польскія ўлады чынілі розныя перашкоды для стварэння сеткі гурткоў на месцах, а таксама ажыццяўлялі жорсткі ўціск на перыядычныя выданні.Важную ролю ў грамадска-палітычным жыцці Заходняй Беларусі адыграла культурна-асветная арганізацыя – Таварыства беларускай школы (ТБШ).За перыяд свайго існавання (да 1937 г.) ТБШ заваявала вялікую любоў насельніцтва Заходняй Беларусі. Заслуга ТБШ была не толькі ў асветніцкай ролі, але і ў тым, што яна падрыхтавала і выхавала ў вельмі цяжкіх умовах нацыянальнага прыгнёту значную колькасць беларускай творчай інтэлігенцыі.У канцы 20 – пачатку 30-х гадоў адбыліся значныя палітычныя і эканамічныя змены на тэрыторыі Заходняй Беларусі. Уз’яднанне Зах Бел з БССРу 20-я – 30-я гг. Першыя пераутварэнні.Эканамічны крызіс 1929–1933 гг. надзвычай абвастрыў міждзяржаўныя і ўнутрыкласавыя супярэчнасці ў большасці краін свету.Пасля заключэння ў студзені 1934 г. германска-польскага дагавора ў краіне хутчэй пайшла фашызацыя грамадскага жыцця. У красавіку 1935 г. былі прыняты новая канстытуцыя Польшчы і новы выбарчы закон. Рашаючую ролю ў перабудове ўсяго рэвалюцыйнага руху адыграў VII кангрэс Камінтэрна (1935), які распрацаваў тактыку барацьбы супраць фашызму і вайны.Працэс рэалізацыі задачы па стварэнні адзінага фронту барацьбы ўсіх дэмакратычных сіл супраць фашысцкага наступу праходзіў вельмі цяжка і з пераменным поспехам.Польская сацыялістычная партыя (ППС), створаная ў 1892 г., стаяла на антысавецкіх і антыкамуністычных пазіцыях.Значны ўплыў на працоўных гарадоў і мястэчак Заходняй Беларусі мелі яўрэйскія дэмакратычныя арганізацыі.Асобнае месца займалі беларускія нацыянальныя партыі.Ва ўмовах нарастання барацьбы працоўных і значных поспехаў па стварэнні адзінага народнага фронту ў Польшчы, Заходняй Беларусі і Заходняй Украіне Кампартыя Польшчы і яе састаўныя часткі – КПЗБ і КПЗУ – у сакавіку 1938 г. былі распушчаны і перасталі існаваць.Нягледзячы на такі ўдар па сацыяльным і нацыянальна-вызваленчым руху ў Польшчы, барацьба працоўных, хоць і не так інтэнсіўна, як раней, усё ж працягвалася аж да 17 верасня 1939 г.У 1921–1939 гг. заходнебеларускія землі з’яўляліся прыдаткам Польшчы. Беларускі народ не мірыўся з прыгнечаным становішчам і змагаўся за сацыяльную і нацыянальную незалежнасць, за ўз’яднанне з БССР. У 1939 г. здзейснілася мара беларускага народа. Заходняя Беларусь уз’ядналася з БССР.

Дата добавления: 2014-01-07