Драма як “сярэдні” жанр драматургіі: мастацкая спецыфіка, мадыфікацыі

Пытанне № 21

Драма– адзін з найбольш пашыраных жанраў драматычных твораў. Яна адлюстроўвае драматычныя калізіі, вострыя супярэчнасці, якія найчасцей у творах і вырашаюцца.

Як і трагедыя, драма паказвае героя ў працэсе духоўнага росту ці дэградацыі, але без падкрэсленай яго велічнасці і выключнасці.

Як і ў камедыі, у драме больш паказваецца прыватнае жыццё персанажа, аднак асноўная мэта – не высмейванне чалавечых нораваў і заган, а пакз героя ў драматычнай барацьбе. Героямі твораў выступаюць звычайныя людзі. Раскрываецца іх псіхалогія, паказваецца э в а л ю ц ы я характару, што адсутнічае, напрыклад, у камедыі.

Часам драму называюць сярэднім драматургічным жанрам з-за спалучэння ў ёй высокага і нізкага, трагічнага і камічнага, сур’ёзнага і вясёлага.

Драма сустракаецца ўжо ў антычнасці (“Іон” Эўрыпіда, “Свякруха” Цярэнція), прысутнічае ў л-ры эпохі Адраджэння (“Мера за меру” Шэкспіра, “Пакаранне–не помста” Лопэ дэ Вэга).

Але як жанр заявіла пра сябе толькі ў ХVІІІ ст. Першыя тэарэтыкі драмы Д.Дзідро, Л.-С. Мерсье, Г.Е.Лесінг. Яны напісалі і першыя п’есы новага жанру (“Няшлюбны сын” Д.Дзідро, “Эмілія Галоці” Лесінг).

У эпоху Асветніцтва, калі фарміруецца новы жанр, трагедыйнае мысленне перажывае крызіс (невырашальная супярэчнасць паміж памкненнямі героя і знешнімі абставінамі). Адстойваецца сацыяльная актыўнасць асобы. Адзін з тэарэтыкаў драмы, Ленц, сцвярджаў, што трагедыйны герой павінен узвышацца над абставінамі, перамагаць іх: “Усякая вера ў волю Року прыніжае чалавека, забірае ў яго свабоду, без якой яго дзеянні сапраўды не выклікаюцца асабістымі маральнымі пабуджэннямі”.

Трагічны канфлікт, такім чынам, выцясняўся іншым, драматычным, які адлюстроўваў новыя стасункі характару і знешніх абставін. Росквіт драмы адбываецца ў ХХ ст. у эпоху рэалізму.

У адрозненне ад трагедыі драма мае жанравыя разнавіднасці: сацыяльна-бытавая, псіхалагічная, гістарычная, гераічна, лірычная, рамантычная і г.д.

На Беларусі драма атрымала развіццё ў пачатку 20-га стагоддзя у творчасці Каруся Каганца (“У іншым шчасці няшчасце схавана”), Я.Купалы (“Раскіданае гняздо”), Я. Коласа (”Антон Лата”), Л. Родзевіча (“Блуднікі”), М. Гарэцкага (“Атрута”).

У большасці выпадкаў дакладна ўзнаўляючы побыт, жыццёвыя рэаліі, гэтыя творы адлюстроўваюць сацыяльныя супярэчнсці і канфлікты (сацыяльная драма), узнімаюць важныя праблемы, маюць высокае грамадзянскае гучанне.

У пазнейшы час дама атрымала далейшае развіццё і ранастайнасць форм.

Набыла пашырэнне гістарычная драма (“Кастусь Каліноўскі” Е. Міровіча, “Званы Віцебска” і “Кастусь Каліноўскі” У. Караткевіча, “Напісанае застаецца” А. Петрашкевіча.

Пра падзеі Кастрычніцкай рэвалюцыі, грамадзянскай вайны напісалі гісторыка-рэвалюцыйныя драматычныя творы Я.Колас (“Вайна вайне”, “У пушчах Палесся”), К. Чорны (“Бацькаўшчына”), К.Крапіва (“Партызаны).

Значнае месца занялі творы пра Вялікую Айчынную вайну (гераічная драма) (“Проба агнём” і “Людзі і д’яблы” К.Крапівы, “Канстанцін Заслонаў” А.Маўзона, “Брэсцкая крэпасць” К.Губарэвіча, “Апошні шанц” В.Быкава).

Вялікую цікавасць выклікалі ў чытача і гледача драматычныя творы пра сучаснае жыццё “Экзамен на восень” і “І змоўклі птушкі” І. Шамякіна, “Трывога” і “Соль” А.Петрашкевіча, “Парог” А.Дударава і інш.).

Меладрама ( музыка, песня + дзеянне) – п’еса з вострай інтрыгай, перабольшанай эмацыяйнасцю, рэзкім супрацьстаўленнем дабра і зла, маральна-дыдактычнай тэндэнцыйнасцю.

Самастойны жанр з канца ХVІІІ ст. у Францыі. Раней так называлі музычную драму і нават оперу. Росквіт у сяр. ХІХ ст.

У ХХ ст. у чыстым выглядзе не сустракаецца. Аднак актыўна выкарыстоўваюцца прыёмы і сродкі меладрамы ў кінамастацтве.

Недахопы:

· схематычны падзел персанажаў на станоўчых і адмоўных,

· аднабаковы паказ герояў,

· перанасычанасць знешнімі эфектамі (бойкі, дуэлі, смерць і г.д.),

· незвычайныя і маларэальныя падзеі,

· сентыментальнасць,

· гіпертрафіраваная эмацыянальнасць і пачуццёвасць,

· учынкі часта нематываваныя,

· шчаслівы канец.

Дата добавления: 2014-01-11