МЧС России 9 страница

ЖЕРЕБЁНОК ттай; ттайча.

ЖЕРЕБЕЦ айгъур (эркек балкIан).

ЖЕРЕБИТЬСЯ несов. ттай хун.

ЖЕРЕБЬЕВКА чип вигьин; производить жеребьёвку чип вигьин.

ЖЕРЕБЯЧИЙ тайчадин; тайчадин хьтин.

ЖЕРЛО сив (тупунин, къуйдин, кудай дагъдин).

ЖЕРНОВ регъуьн къван.

ЖЕРТВА 1. къурбан (къупбанд). 2. телефвал; телеф хьун; при крушении поезда были человеческие жертвы поезддин крушение хьайила инсанрин телефвилер хьана (инсанар телеф хьана). 3. уст. игьсан, садакьа, куьмекдин пул.

ЖЕРТВЕННИК 1. къурбандар тукIвадай (къурбандар ийидай) чка (къадим заманда язычникри). 2. клисадин мигьрабдин патав диндин крар кьиле тухун патал стол.

ЖЕРТВОВАТЬ несов. 1. къурбанд авун. 2. игьсан авун; багъишун; садакьа авун.

ЖЕРТВОПРИНОШЕНИЕ къурбанд авун.

ЖЕСТ жест (1. рахадайла гъил, гъилер, кьил юзурун; гъилин, кьилин ишараяр. 2. къалурун патал тир гьакIан гьерекатар).

ЖЕСТИКУЛИРОВАТЬ несов. жестар авун, гъилер юзурун, гъилеривди кьуьруькар-ишараяр авун (рахадайла).

ЖЕСТИКУЛЯЦИЯ мн. нет жестар; жестар авун, гъилеривди ишараяр авун, гъилер юзурун.

ЖЁСТКИЙ 1. кIеви. 2. векъи. ♦ жёсткий вагон жёсткий вагон (хъуьтуьлди тушир, гьакIан адетдин).

ЖЕСТОКИЙ 1. регьимсуз, инсафсуз, залум; кIеви къван хьтин рикI авай. 2. инсафсузвилин, регьимсузвилин, залумвилин. 3. пер. пис кIеви.

ЖЕСТОКОСЕРДИЕ мн. нет рикIин регьимсузвал.

ЖЕСТОКОСЕРДНЫЙ рикIе регьим авачир, регьимсуз рикI авай, къван хьтин рикI авай.

ЖЕСТОКОСТЬ ж регьимсузвал, инсафсузвал, зулумкарвал.

ЖЕСТЬ ж мн. нет кьелечI ракь, табагъ ракь (гзафни-гзаф кьелечI лацу къат янавай).

ЖЕСТЯНИК кьелечI ракьун затIар ийидай устIар.

ЖЕСТЯНКА 1. кьелечI лацу ракьун кьвати. 2. кьелечI ракьун кIус.

ЖЕСТЯНОЙ кьелечI лацу ракьун.

ЖЕТОН жетон (металлдикай авур лишан).

ЖЕЧЬ несов. 1. ккун, цIай ягъун, цIай яна ккун. 2. ккун.

ЖЕЧЬСЯ несов. ккун.

ЖЖЕНЫЙ 1. кайи. 2. акъугърай; алуграй.

ЖИВЕЦ ччан алай бицIи кIезри.

ЖИВИТЕЛЬНЫЙ ччан гъидай, дири ийидай, къуват кутадай.

ЖИВИТЬ несов. дири авун, ччан гъун, кIубанрун.

ЖИВНОСТЬ ж. мн нет, разг. кIвалин къушар.

ЖИВО нареч. 1. лап ачухдиз, лап тирвал. 2. гзаф ашкъидалди, диривилелди. 3. тадиз, фад.

ЖИВОЙ 1. ччан алай, дири. 2. гьакъикъи, халис. 3. цицIи; дири; зиринг; живой ребёнок дири (зиринг) аял. 4. кар ийидай, дири, активный; живое участие активный иштираквал. 5. ачух, маналу. 6. кIеви, рикIел аламукьдай, эсер ийидай. 7. дири ийидай. ♦ живой вес ччан аламаз чIугур заланвал; живая рана таза (цIийи) хер; живые цветы халис (яни ччарарикай ва мсб. рас тавур) цуьквер; живого места нет (ва я не осталось) разг. сагъ чка (галукь тавур, тIарвал тахьай чка) амач; живым манером разг. тадиз, фад; на живую руку разг. тадиз, са бубат; на живую нитку 1) спец. кашабар яна; 2) пер. тадиз, гъилелай цIар гана, усалдиз; задеть за живое разг. тIал алай чкадик кягъун (яни садаз фад эсер ийидай, гьамиша рикIе авай кардикай, затIуникай рахун).

ЖИВОПИСЕЦ живописец (рангаралди затIарин суьретар чIугвадай художник).

ЖИВОПИСНО нареч. гуьрчегдиз, гуьзелдиз.

ЖИВОПИСНЫЙ 1. живописдин, суьретар чIугунин. 2. гуьрчег, гуьзел акунар; живописная дорога гуьрчег акунар авай (шикилар авай) рехъ.

ЖИВОПИСЬ ж мн. нет живопись (1. рангаралди затIарин шикилар чIугунин устIарвал. 2. гьа тегьерда чIугур шикилар).

ЖИВОРОДЯЩИЙ балаяр ччан алаз хадай (гьайван).

ЖИВОТ 1. руфун. 2. уст. ччан.

ЖИВОТВОРНЫЙ ччан гъидай, дири ийидай, ччандик къуват кутадай.

ЖИВОТНОВОД малдар.

ЖИВОТНОВОДСТВО мн. нет малдарвал.

ЖИВОТНОЕ гьайван; мал.

ЖИВОТНЫЙ 1. гьайвандин; гьайванрин. 2. ччандин. бедендин; животный страх ччандин кичIевал. ччандиз, (бедендиз) тIарвилин кичIевал. 3. гьайванриз талукь тир; гьайванрикай тир; животный эпос гьайванрикай тир махар (гьикаяяр); животный орнамент гьайванрин шикилрикай ибарат тир орнамент.

ЖИВОТРЕПЕЩУЩИЙ лап важиблу, лап чарасуз къенин йкъан (месэла).

ЖИВУЧЕСТЬ ж ми. нет 1. ччандин кIевивал, яргъалди яшамиш хьуниз къабилвал, дурумлувал. 2. яргъалди амукьдай хесет, дурумлувал.

ЖИВУЧИЙ 1. ччан кIеви, яргъалди яшамиш жедай, дурумлу; живучий человек ччан кIеви (яргъалди яшамиш жедай) инсан. 2. яргъалди амукьдай, дурумлу; живучий обычай яргъалди амукьдай адет.

ЖИВЧИК 1. биол. см. сперматозоид. 2. разг. зиринг, йигин (инсан)

ЖИВЬЕМ нареч. ччаналамаз.

ЖИДКИЙ 1. жими; жидкий клей жими киленж. 2. кьери; жидкие волосы кьери чIарар. 3. пер. буш; зайиф.

ЖИДКОСТЬ ж 1. жими затI. 2. жимивал. 3. кьеривал. 4. пер. бушвал; зайифвал.

ЖИЖА мн. нет лемкье; хурх (жими палчух, жими фитер ва мсб).

ЖИЗНЕДЕЯТЕЛЬНОСТЬ ж мн. нет. 1. уьмуьрдин диривилин кIвалах. 2. уьмуьрда авур кIвалахар.

ЖИЗНЕДЕЯТЕЛЬНЫЙ 1. яшамиш хьуниз къабилвал авай. 2. дири, кар ийидай, кар алакьдай.

ЖИЗНЕННЫЙ 1. диривилин; уьмуьрдин; яшайишдин. 2. яшайишди истемишзавай, лап важиблу, чарасуз тир, лап акьалтIай метлеблу.

ЖИЗНЕОПИСАНИЕ см. биография.

ЖИЗНЕПОНИМАНИЕ яшайишдин гьакъиндай фикир, яшайишдин (уьмуьрдин, диривилин) гьакъиндай гъавурда акьунин тегьер.

ЖИЗНЕРАДОСТНЫЙ шад, шадвилелди яшамиш жедай, вичив хажалат агуд тийир.

ЖИЗНЕСПОСОБНЫЙ яшамиш хьуниз къабил, яшамиш хьуниз бажарагълу.

ЖИЗНЬ ж 1. уьмуьр. 2. яшайиш, яшамишвал. 3. диривал. 4. ччан. ♦ подруга жизни уьмуьрдин юлдаш, паб; ни в жизнь разг. гьич са чIавузни; вопрос жизни и смерти диривилин ва кьиникьин месэла, акьалтIай метлеблу месэла; прожигать жизнь уьмуьр гьакI пучун, зяй авун (кеф чIугваз); не на жизнь, а на смерть лап рекьидалди, ччанда аман амай кьван; лишить жизни кьиникь (яна, гужалди); провести в жизнь кьиле тухун.

ЖИЛА дамар. ♦ тянуть жилы пер. разг. иви хъун, алажун, ччан къачун.

ЖИЛЕТ жилетка (пиджакдии кIаникай алукIдай, хилер галачир дуьшлуьк хьтинди).

ЖИЛЕТКА раза., см. жилет.

ЖИЛЕТНЫЙ жилеткадин.

ЖИЛЕЦ 1. кIвале яшамиш жезвайди, кIвале ацукьнавайди (киридихъ, къиметдихъ); мой жилец зи кIвале ацукьнавайди; я принял к себе одного жильца за жувахъ галаз (ва я жуван) кIвале сад ацукьарна. 2. яшамиш жезвай кас. ♦ не жилец на свете яргъалди амукьдайди туш, уьмуьр тIимил ама.

ЖИЛИСТЫЙ 1. гзаф дамарар квай, дамар-дамар хьайи. 2. дамарар дуьздал акъатай, яхунвал алай.

ЖИЛИЩЕ 1. кIвал; яшамиш жедай чка. 2. пер. юрд (яшамиш жезвай чкаяр.

ЖИЛИЩНЫЙ кIвалин; кIвалерин; яшамиш жедай чкадин.

ЖИЛКА 1. дамар, шуькIуь дамар. 2. пер. дамар, тах, алакьун.

ЖИЛОЙ инсанар яшамиш жезвай. яшамиш жедай.

ЖИЛПЛОЩАДЬ ж (жилая площадь) яшамиш жедай кIвал, яшамиш хьун патал чка.

ЖИЛЬЁ 1. инсанар яшамиш жезвай чка. 2. разг. кIвал, яшамиш жедай чка.

ЖИР 1. гъери, чIем. 2. пи; макь; хъуцIур; заплыть жиром пи акьалтун. 3. ягълу. ♦ с жиру беситься см. беситься.

ЖИРАФ, ЖИРАФА зоол. жираф (Африкадин чими уьлквейра жедай гардан яргъи, кIвачерал гзаф кьакьан, хъипи къумадин рангунин йис алай гирнагъдай гьайван).

ЖИРЕТЬ несов. куьк хьун.

ЖИРНЫЙ 1. куьк; жирное мясо куьк як; жирный суп куьк шурпа. 2. гъери алай; гзаф гъери квай, гзаф чIем квай, ягълу квай; жирное молоко гзаф гъери квай нек. 3. кьуш квай, миже квай, гужлу (ччил, накьв). 4. ягълудин, гъеридин (лекеяр). 5. тип. къалин чIулав (басмадин гьарфар).

ЖИРОВОЙ 1. ягълудин; гъеридин, чIемин. 2. ягълуйрикай, чIемерикай затIар расдай.

ЖИРООТЛОЖЕНИЕ пи акьалтун, пи кьун (гьайвандин жендекди).

ЖИРОТОПНЫЙ пияр, макьар цIурурдай.

ЖИТЕЙСКИЙ гьакIан яшайишдин, гьар йкъан дерди-балайрин, гьамишан яшайишдин.

ЖИТЕЛЬ м. эгьли, -ви, -жув; яшамиш жезвайди; жители города шегьер-эгьлияр, шегьерда яшамиш жезвайбур; житель Дербента дербентви, дербентжув.

ЖИТЕЛЬСТВО мн. нет яшамиш хьун; яшамиш жез; место постоянного жительства гьамиша яшамиш жезвай чка. ♦ вид на жительство паспорт.

ЖИТЕЛЬСТВОВАТЬ несов. яшамиш хьун.

ЖИТНИЦА 1. уст. техилдин гьамбархана. 2. пер. техилдин мяден, техил бул жедай чка.

ЖИТНЫЙ техилдин.

ЖИТО мн. нет техил.

ЖИТЬ несов. 1. яшамиш хьун, дуланмиш хьун. 2. ишлемишун, экъечIун, яшамиш хьун; цветы не могут жить в тёмной комнате мичIи кIвале цуьквери ишлемишдач, абур экъечIдач. 3. пер. аваз хьун, кваз хьун, яшамиш хьун; в нём живёт уверенность в победе адак гъалиб хьунихъ инанмишвал ква. ♦ приказал долго жить кьена, регьметдиз фена; жил-был хьана кьван, хьанач кьван.

ЖИТЬЁ мн. нет, разг. яшайиш, дуланажагъ, дуланмишвал; житьё-бытьё разг. дуланажагъ, яшамишвал.

ЖИТЬСЯ несов. разг. яшамиш хьун, дуланмиш хьун; ему живётся хорошо ам хъсандиз яшамиш жезва, адаз хъсан яшамишвал ава.

ЖМУРИТЬ несов. агажун (вилер).

ЖМУРИТЬСЯ несов. вилер агажун.

ЖМУРКИ ед нет садан вилер кутIунна, гьада амайбур кьаз къугъун.

ЖМЫХИ мн. жмыхар (гъери хкуддай затIарин, мес. ракъин-цуькверин цилер - тумар чуькьвена гъери хкудайда амукьай кIапар).

ЖНЕЙКА гвен гуьдай машин.

ЖНЕЦ бичинчи, гвен гуьдайди.

ЖНЕЯ обл., см. жница.

ЖНИВО см. жнивьё.

ЖНИВЬЁ 1. сам, самун чка 2. самар (гвейи никIе амай). 3. гвен, гвенин вахт.

ЖНИЦА бичинчи, гвен гуьдайди (дишегьли).

ЖОКЕЙ жокей (балкIанар чукурдай чкада вичин пеше балкIандал акьахна чукурун тир къуллугъчи).

ЖОЛОБ см. жёлоб.

ЖОЛУДЬ м см. жёлудь.

ЖОМ 1. пресс, менгенек (менжених, чуькьведай алат). 2. кIапар (кьеж, ягъ хкудайла амукьай).

ЖОНГЛЁР жонглёр (1. циркина санлай са шумуд затI цавуз акъудиз. кьан хъийиз уюнар ийидай арт ист. 2. пер. гьуьжетрин чIавуз фактарикай вичиз кIандайвал, вичиз менфят тирвал хийир къачудай кас).

ЖОНГЛИРОВАТЬ несов. 1. жонглервал авун, жонглёрди вичин къугъунар, уюнар авун. 2. пер. жонглёрди хьиз фактар вичиз кIандайвал акадрун.

ЖОРНОВ см. жёрнов.

ЖРАТЬ несов. тIуьн (гьайванри).

ЖРЕБИЙ 1. чип. 2. пер. уст. кьисмет, бахт.

ЖРЕЦ 1. жрец (язычникрин динда къурбандар тукIвадай, кьабулдай, ибадат ийидай диндин къуллугъчи). 2. пер. (илимдин, искусстводин) рекье ччан эцигнавай кас, илимдин къуллугъчи.

ЖУЖЕЛИЦА зоол. пис ни галай кьеж акъуддай пепе.

ЖУЖЖАТЬ несов. жж-жж авун; гув-в-гув-в авун; чIув-в-чIув-в авун.

ЖУК пепе.

ЖУЛИК жулик, луту.

ЖУЛИКОВАТЫЙ 1. жуликвал квай, лутувал квай. 2. жуликдин; жуликдин хьтин.

ЖУЛЬНИЧАТЬ несов. жуликвал авун, лутувал авун.

ЖУЛЬНИЧЕСКИЙ жуликвилин, лутувилин.

ЖУЛЬНИЧЕСТВО жуликвал, лутувал.

ЖУПЕЛ аюх; буьуь (буьгъуь, эхирки вич акурла кичIе жедай затI).

ЖУРАВЛЕНОК дурнадин шараг.

ЖУРАВЛИНЫЙ дурнадин; дурнайрин.

ЖУРАВЛЬ м 1. дурна. 2. журавль (къуйдай яд акъудун патал сивел жедай, динг хьиз агъуз вигьиз хкаждай шуькIуь яргъи пая).

ЖУРИТЬ несов. тIимил кIягъун, къалар авун, тIимил айибар авун.

ЖУРНАЛ 1. журнал (макъалаяр, гьикаяяр, шиирар ва мсб аваз вахт-вахтунда печатдай акъуддай ктаб хьтинди). 2. дафтар, журнал (мес. канцелярияда атай чарар кхьидай).

ЖУРНАЛИСТ 1. журналист (газетра ва журналра кIвалахдай ва макъалаяр кхьин пеше тир кас). 2. журналчи, дафтарчи (канцеляриядиз атай ва фидай чарар дафтардиз ядай къуллугъчи).

ЖУРНАЛИСТИКА мн. нет журналистика, журналиствал, журналиствилин пеше.

ЖУРНАЛИСТКА журналистка (см. журналист).

ЖУРЧАНИЕ 1. см. журчать 2. жур-жур, шир-шир (мес. булахдин ван).

ЖУРЧАТЬ несов. жур-жур авун, шир-шир авун; жур-журдалди (шир-ширдалди) авахьун (мес. булах).

ЖУТКИЙ гзаф пис; кичIерар кутадай; зегьле ракъурдай.

ЖУТЬ ж мн. нет кичIевал; лап зегьле фидай, лап кичIе жедай гьал.

ЖУЧОК пепе.

ЖЮРИ ср нескл. жюри (1. выставкайра, конкурсра премияр, багъишар низ гана кIандатIа тайинардай комиссия. 2. спортдин къугъунра судья).

3A ¹ предлог 1. -дихъ (-ахъ, -ухъ, -уьхъ); за дверью ракIарихъ, ракIарин кьулухъ; сидеть за столом столдихъ ацукьун. 2. анихъ, а пата, кьулухъ; за горами дагъларилай анихъ, дагъларин кьулухъ; за рекой вацIалай анихъ, вацIун а пата. 3. гуьгъуьнлай; гуьгъуьнаваз; гуьгъуьнай; читать книгу за книгой ктабдин гуьгъуьнлай (гуьгъуьнай) ктаб кIелун; иди за мной зи гуьгъуьнаваз (гуьгъуьниз) ша. 4. -ик (-ак, -ук); за пазухой хъуьчIуьк, кьулак; оиа замужем за инженером ам инженердик (гъуьлуьк) ква. 5. алай; алаз; бумага за подписью секретаря секретардин къул алай чар. 6. -виляй, килигна; за ненадобностью герек туширвиляй, герек туширвилиз (тахьуниз) килигна. 7. тIварунихъ, кIвачихъ; -ал (-ил…); запиши за мною зи кIвачихъ (тIварунихъ) кхьихь; за тобою дол г вал бурж ала. 8. ийиз, къачуз, гъиз (ва маса глаголралди, падежралди); стоять в очереди за газетой газет къачуз очередда акъвазун; пойти за водой яд гъиз фин; смотреть за детьми аялриз килигун. 9. перейти за черту цIарцIелай элячIун, цIарцIелай анихъ элячIун; вести кого-нибудь за руку сад гъил кьуна тухун; брать за руку гъил кьун; взяться за работу кIвалахдив эгечIун; за зиму хъуьтIуьз; за один раз са сеферда. 10. амаз, вилик; за час до отхода поезда поезд фидалди са сят амаз, са сятинин вилик. 11. патахъай; эвезда; расписаться за товарища юлдашдин патахъай (эвездай) къул чIугун. 12. патахъай, патай; бороться за революцию революциядин патахъай (революция патал) женг чIугун. 13. кьван; кушать за четырёх кьуда кьван тIуьн. 14. -дай; пить за здоровье сагълугъдай хъун.

ЗА^2. что за вуч; что за шум? вуч къал я?; что за ночь! пагь, вуч йиф я! ажеб йиф я!

ЗААЛЕТЬ 1. яру хьун; яру жез башламишун. 2. яруз акун, яру хьана акун.

ЗААРЕНДОВАТЬ кирида (ижарада, арендада) кьун.

ЗААРТАЧИТЬСЯ разг. терсвал авун, кьилиз ял атIумун (сакIани рекьив гатун), хев кутун тавун.

ЗАБАВА машгъулат (мачхулат).

ЗАБАВЛЯТЬ несов. машгъулрун, рикI аладрун.

ЗАБАВЛЯТЬСЯ несов. машгъул хьун, жув машгъулрун, жуван рикI аладрун.

ЗАБАВНИК машгъулардай кас, рикI аладардай кас, зарафатчи.

ЗАБАВНЫЙ 1. машгъулардай, рикI аладардай; хъуьруьрдай. 2. ажайиб, къариб (къариба).

ЗАБАЛЛОТИРОВАТЬ (сечкийра) сесер тагун, хкя тавун, аксиниз сес гун.

ЗАБАРАБАНИТЬ 1. далдам ягъиз (гатаз) башламишун. 2. далдамар гатун (мес. столдал тупIаралди); далдамар гатадай хьиз ван авун, тIарапI-тIарапI авун (мес. марфади); гатун, гатаз башламишун.

ЗАБАРРИКАДИРОВАТЬ см. баррикадировать.

ЗАБАРРИКАДИРОВАТЬСЯ баррикададин кьулухъ (са затIунин кьулухъ) чуьнуьх хьун, акъвазун.

ЗАБАСТОВАТЬ забастовка авун, кIвалах гадрун, кIвалах акъвазрун.

ЗАБАСТОВКА забастовка (рабочийри карханайрин иесияр, эксплоататорар тир классрин гьукумат чпин истемишунар, чпи эцигай шартIар бегьемруниз мажбур авун патал, вирида санлай кIвалах гадрун, акъвазрун).

ЗАБАСТОВОЧНЫЙ забастовкадин; забастовкайрин.

ЗАБАСТОВЩИК забастовщик, забастовкачи, забастовкадин иштиракчи.

ЗАБВЕНИЕ мн. нет 1. рикIелай фин; рикIелай ракъурун; предать забвению рикIел хуьн тавун, рикIелай ракъурун, рикIелай фенвайдай гьисабун. 2. см. забыться.

ЗАБЕГ чукурун, чамарар (кIвачи-кIвачи).

ЗАБЕТАТЬ 1. гьарнихъ катиз, чукуриз башламишун. 2. пер. тадиз-тадиз къекъуьн (вилер), зарбдиз къекъуьн.

ЗАБЕГАТЬ несов., см. забежать.

ЗАБЕГАТЬСЯ разг. чукурдай кьван (звердай кьван) аман атIун, чукурна-чукурна галатун.

ЗАБЕЖАТЬ 1. гьакI масаниз физвай рекьелай атун (фин), са гъвечIи геренди, кIвачин кьилел эхтилатар ийиз атун. 2. чукурун, яргьаз фин.

ЗАБЕЛЕТЬ лацу хьана (лацуз) акун, лацу хьана (лацуз) акваз башламишун.

ЗАБЕЛИТЬ 1. лацу авун, лацу ранг ягъун, лацу шир ягъун; забелить окна мелом пенжерар мелдалди лацу авун. 2. лацу авун; забелить чай молоком нек яна чай лацу авун.

ЗАБЕРЕМЕНЕТЬ бугъаз хьун, руфунал залан хьун.

ЗАБЕСПОКОИТЬСЯ рикIик къалабулух (тади) акатун, рикIик къалабулух акатиз башламишун, рикI секинсуз хьун, рикI секинсуз жез башламишун.

ЗАБИВАТЬ несов., см. забить.

ЗАБИНТОВАТЬ бинтиналди (жунадалди) кутIунун, бинт арушна кутIунун.

ЗАБИРАТЬ несов., см. забрать.

ЗАБИРАТЬСЯ несов., см. забраться.

ЗАБИТЫЙ 1. ягъай, янавай; забитый гвоздь ягъай мих. 2. сивив кьван ацIай, ацIурнавай; сарай, забитый дровами кIарасривди ацIурнавай тевле. 3. яна кIевнавай; дверь, забитая досками кьулар яна кIевнавай рак. 4. гатана ччан акъудай. 5. яна ракъурай. 6. пер. гъуьнтIуьник кутунвай; гъуьнтI гудай кьваи ажуз хьанвай; кичIерар гана ажузарнавай; забитый человек кичIерар гана (гъуьнтIуьник кутуна) ажузарнавай кас.

ЗАБИТЬ 1. ягъун; забить гвоздь мих ягъун. 2. сивив кьван ацIурун; все сараи забиты дровами вири тевлеяр кIарасрив ацIанва. 3. яна (ттуна, сухна), кIевун; забить дверь досками тахтаяр яна рак кIевун. 4. гатана ччан акъудун, гатана гьелекун, аман атIун. 5. кIудун (са кардал), артух хьун, винел пад къачун. 6. яна ракъурун; забить шар в угол шар яна пипIез ракъурун (бильярдда). 7. тукIун (малар). 8. ягъиз башламишун; гатаз башламишун. 9. гадар жез, акъатиз башламишун (мес. яд, нафт ччиляй). 10. зурзуриз, зурзаз башламишун (къиздирмадик). ♦ забить себе в голову разг. вичин кьиле гьатайди (са фикир) кIевиз кьуна акъвазун; забить голову разг. гужалди кьиле ттун, кьил герексуз шейэривди ацIурун.

ЗАБИТЬСЯ 1. гьахьна (акахьна) акъвазун, чуьнуьх хьун; забиться в угол пипIе гьахьна акъвазун. 2. рикI хъуткъуниз башламишун; кIвалахиз башламишун (рикIи, дамарди). 3. галукьун, акьун; эцягъун, эцягъиз башламишун (мес. жуван кьил цла). 4. зурзаз башламишун. 5. ацIун, кIев хьун (са затI фена).

ЗАБИЯКА м и ж дявекар, кикIидайди, дяве акъуддайди,

ЗАБЛАГОВРЕМЕННО нареч. вахтунда, виликамаз.

ЗАБЛАГОРАССУДИТЬСЯ дуьз яз акун, хъсан яз акун, кефиниз кIан хьун, лазим яз акун; он делает, что ему заблагорассудится ада вичин кефиниз вуч кIан хьайитIа (вичиз вуч хъсан яз акуртIа), гьа кар ийизва.

ЗАБЛЕСТЕТЬ нур гун, цIарцIар гун, рапрап авун, малум хьун, акун (цIарцIар гудай затI); цIарцIар гуз башламишун; слёзы заблестели на глазах вилерал накъвари цIарцIар гана (яни накъвар акьалтна).

ЗАБЛЕЯТЬ бя-бя авун (хпери, кIелери), бя-бя ийиз башламишун.

ЗАБЛУДИТЬСЯ рекьелай алатун, рехъ квахьун.

ЗАБЛУЖДАТЬСЯ несов. ягъалмиш хьун.

ЗАБЛУЖДЕНИЕ ягъалмишвал, сегьви; гъалатI; ввести в заблуждение ягъалмишрун; впасть в заблуждение ягъалмиш хьун..

ЗАБОДАТЬ ягъун, крчарив ягъун.

ЗАБОЙ 1. горн, забой (шахтада руда акъудзавай чка). 2. янавай, акIурнавай руькуьнар, паяяр. 3. спорт. яна ракъурун (къугъвадай чIавуз туп). 4. тукIун; тукIур гьайванрин кьадар.

ЗАБОЙЩИК горн. забойщик (мяденда гъилелди, алатдалди цIивин ва я маса затIар хадай, кукIвардай рабочий).

ЗАБОЛАЧИВАТЬСЯ несов., см. заболотиться.

ЗАБОЛЕВАЕМОСТЬ ж мн. нет азарлу хьунар; азарлувилерин кьадар, азарлу хьунрин кьадар.

ЗАБОЛЕВАНИЕ 1. азарлу хьун. 2. азарлувал, азар.

ЗАБОЛЕВАТЬ¹ несов., см. заболеть ¹.

ЗАБОЛЕВАТЬ² несов., см. заболеть ^2.

ЗАБОЛЕТЬ¹ азарлу хьун, кефсуз хьун, тIахьун, азар галукьун; он заболел тифом ам тифдик азарлу хьана.

ЗАБОЛЕТЬ² тIахьун; тIархьун; глаза заболели от долгого чтения яргъалди кIелуник вилер тIа хьана (тIар жез башламишна).

ЗАБОЛОТИТЬСЯ уьленар акъатун, уьлендиз элкъуьн, уьлен хьун.

ЗАБОЛТАТЬ¹ разг. 1. галтадиз башламишун, юзуриз башламишун. 2. хкуьрун.

ЗАБОЛТАТЬ² разг. рахаз башламишун.

ЗАБОЛТАТЬСЯ¹ разг. галтад жез башламишун, юзаз башламишун.

ЗАБОЛТАТЬСЯ² разг. рахаз вахт акъудун, рахаз вахт пучун, рахунрал машгъул хьун.

ЗАБОР жугъун; цал; пару (гьаятдал, багъдал элкъуьрнавай гзафни-гзаф тахтайрин).

ЗАБОРИСТЫЙ разг. туьнт; забористый табак туьнт туьтуьн.

ЗАБОРОНИТЬ гъар гун, гъар гана куьтягьун.

ЗАБОТА къайгъу; къайгъу чIугун; проявить заботу къайгъу чIугун; день проходит в заботах югъ къайгъуйрик кваз акъатзава.

ЗАБОТИТЬ несов. къайгъудик кутун, рикIик секинсузвал кутун.

ЗАБОТИТЬСЯ несов. къайгъу чIугун, къайгъу авун.

ЗАБОТЛИВОСТЬ ж мн. нет къайгъударвал, къайгъу чIугун.

ЗАБОТЛИВЫЙ къайгъу чIугвадай, къайгъуда жедай, къайгъудар.

ЗАБРАКОВАТЬ брак авун, чIуруди яз гьисабун.

ЗАБРАЛО ист. забрало (куьгьне заманда дяведа ччин хуьн патал, ччинай авадардай, ракьун бармакдин вилик квай пад). ♦ без забрала ва я с открытым забралом мердвилелди, ачухдиз, далдаламиш тавуна.

ЗАБРАСЫВАТЬ несов., см. забросить и забросать.

ЗАБРАТЬ 1. къачун; къахчун; къачуна тухун; забрать с собой книги (жув фидайла) ктабар къачун (ктабар гваз фин). 2. кьун. 3. кьун, кIевун. ♦ много забрать себе в голову кьиле гзаф ялар ттун, дамах къачун; забрать в голову кьиле гьатай са фикир кIевиз кьун, гьам ахъай тавун.

ЗАБРАТЬСЯ 1. акьахун; забраться на дерево ттараз акьахун. 2. акахьун; забраться под одеяло яргъандик акахьун. 3. гьахьун; забраться в дом кIвализ гьахьун. 4. фин, фена акъатун.

ЗАБРЕДИТЬ терхеба рахаз башламишун.

ЗАБРЕЗЖИТЬ 1. хъиткьинун, нур гун; акъатун, малум хьун (экв). 2. экв малум хьун (экуьнахъ); чуть забрезжило жизви экв (югъ) малум жезмазди.

ЗАБРЕСТИ разг. атун; фин; этана (фена) акъатун (гьакI дуьшуьш яз).

ЗАБРОНИРОВАТЬ бронламишун виликамаз кьун, тIварцIихъ кIеви авун (мес. билет, чка. садан кIвачихъ виликамаз гилигун).

ЗАБРОНИРОВАТЬСЯ 1. воен. жув (вич, чеб) бронядалди кIевун, кIев хьун. 2. пер. разг. жув хатадикай хуьн, саламатдиз хуьн, даддаламишун.

ЗАБРОСАТЬ 1. гадрун; гьалчун; забросать цветами цуьквер гадрун. 2. ягъун, хъчин (мес. палчух). 3. пер. гун, къурун; докладчика забросали вопросами докладчикдал суалар къурна (ва я докладчикдиз гзаф суалар гана). ♦ забросать камнями пер. къван гун, къванер гьалчун; дашкъалагъун; забросать грязью см. грязь.

ЗАБРОСИТЬ гадрун; вигьин.

ЗАБРОШЕННЫЙ 1. гадрай; вигьей; гадарнавай; заброшенный мяч гадрай туп. 2. килиг тийиз гадарнавай, гъиляй-виляй витьенвай; заброшенный сад килиг тийиз гадарнавай багъ.

ЗАБРЫЗГАТЬ¹ гадриз башламишун, гадар жез башламишун (мес. санай винелди яд, фонтан).

ЗАБРЫЗГАТЬ² хъчин, стIалар гадрун; стIалар хъчин.

ЗАБУЛДЫГА м разг. кефчи, пияниска.

ЗАБУРЛИТЬ 1. лукьлукьар ийиз (хъутхъутIар ийиз) башламишун, ргаз башламишун (яд). 2. къати хьун, гъургъур ийиз башламишун (гьуьлуь). 3. пер. къизмиш жез, ргаз башламишун.

ЗАБУШЕВАТЬ къати хьун, пехъи хьун; туьнт хьун; пехъивал ийиз, туьнтвал ийиз башламишун.

ЗАБЫВАТЬ несов., см. забыть.

ЗАБЫВАТЬСЯ несов., см. 1) забыться; 2) забыть.

ЗАБЫВЧИВОСТЬ ж мн. нет рикIелай алатдай хесет, рикIел хуьз тахьун, рикIел хуьнин бажарагъсузвал.

ЗАБЫВЧИВЫЙ рикIел хуьз тежер, рикIелай алатдай.

ЗАБЫТЫЙ рикIелай алатай рикIелай фейи; рикIелай ракъурай.

ЗАВЫТЬ 1. рикIелай фин, рикIелай алатун. 2. рикIелай ракъурун, рикIелай алудун.

ЗАБЫТЬЁ мн. нет 1. жув-жувалай алатун, жувакай жуваз хабар амукь тавун. 2. суствал; суст хьун.

ЗАБЫТЬСЯ 1. суст хьун; вичиз вичикай хабар амукь тавун. 2. хиялриз фин. 3. разг. жув вуж ятIа рикIелай ракъурун, жуван кьацIалай алатун. 4. см. забыть.

ЗАВАЖНИЧАТЬ разг. дамах къачун, дамах акатун, дамах ийиз башламишун.

ЗАВАЛ 1. маргъал; кIунтI. 2. хара; гьамбар; кIватIал (сад садал вигьена, аватна, кIватIна, уьцIена хьанвай).

ЗАВАЛИВАТЬ несов., см. завалить.

ЗАВАЛИВАТЬСЯ несов., см. завалиться; 2) завалить.

ЗАВАЛИНКА секуь (куьче патай цлан кIане накьвадикай раснавай ацукьдай секуь).

ЗАВАЛИТЬ 1. ацIурун, вигьена ацIурун; завалить яму фур ацIурун; двор завален мусором гьаят зирзибилдив ацIанва. 2. кIевун, вигьена кIевун; брёвнами завалили дорогу гъварар вигьена рехъ кIевна. 3. басмишун; снежным обвалом завалило дорогу уьцIена авахьай живедин маргъалди рехъ басмишна. 4. вигьин. 5. уьцIуьрун; завалить стену цал уьцIуьрун.

ЗАВАЛИТЬСЯ 1. аватун; книга завалилась за шкаф ктаб шкафдин кьулухъ аватна. 2. разг. къаткун, ярх хьун; завалился спать ксуз къаткана. 3. уьцIуьн; ярх хьун; стена завалилась цал уьцIена.

ЗАВАЛЬ ж мн. нет, разг. гадарна амай, са гзаф вахтунда къатканвай шейэр (усал шейэр).

ЗАВАЛЯТЬСЯ разг. гадарнаваз хьун, гадарна амукьун, къаткун (са затI, гьакI гадарна, я маса тагана).

ЗАВАЛЯЩИЙ разг. усал, вижесуз, гадарнавай.

ЗАВАРИВАТЬ несов., см. заварить.

ЗАВАРИВАТЬСЯ несов., см. 1) завариться; 2) заварить.

ЗАВАРИТЬ 1. вигьин, вигьена демда ттун (чай); вигьена ругун (къагьве). 2. ргар це ттун, ргар яд иличун (чуьхуьзвай парталрал). 3. цIрай металл цун (металлдикай расай са затIуна хьайи лекъвера, гелера). 4. пер. къундармишун, башламишун; заварить кашу шудургъа башламишун.

ЗАВАРИТЬСЯ 1. акъатун, гьазур хьун (чай). 2. пер. къундармиш хьун, башламиш хьун (са нагьакьан кар).

ЗАВАРНОЙ 1. вигьидай (чай). 2. демда твадай; ргадай (мес. къажгъан).

ЗАВЕДЕНИЕ 1. кархана; магазин; устIархана. 2. идара. 3. чка; увеселительное заведение кеф чIугвадай чка (недай-хъвадай затIар ва манияр лугьудайбур авай ресторан); учебное заведение учебное заведение, кIелдай чка, школа. 4. расун, туькIуьрун, бине авун, тешкилун.

ЗАВЕДОВАТЬ несов. идара авун, заведующийвал авун.

ЗАВЕДОМО нареч. чиз-чиз, якъин чиз, лап ашкара.

ЗАВЕДОМЫЙ чизвай, якъин чизвай, лап ашкара тир.

ЗАВЕДУЮЩИЙ заведующий (заведиш, са кардин, са чкадин кьилел алай кас).

ЗАВЕЗТИ тухун; гъун; агакьрун; тухвана акъудун (акьахдай затIуна аваз).

ЗАВЕРБОВАТЬ желб авун, кIватIун, кьун (кIвалахдайбур).

ЗАВЕРЕНИЕ инандирмишвал; инандирмишун; кьетIивилелди малумрун.

ЗАВЕРИТЬ 1. инандирмишун, чIалахърун. 2. тестикь авун.

ЗАВЕРНУТЬ 1. кутун, алчударна кутун; завернуть вещи в бумагу затIар чарчик кутун. 2. элкъуьн, алчуд хьун; завернуть за угол пипIелай анихъ алчуд хьун. 3. фин, атун, гьахьун (физвай рекьелай са гъвечIи геренди саниз). 4. алчудрун; завернуть кран кран алчудрун. 5. алчудрун, къакъажун (къакъалжун; мес. парталдин хел).

ЗАВЕРНУТЬСЯ 1. жувал алчудун, алчудна жув кIевун; завернуться в одеяло яргъан алчудна жув кIевун. 2. алчуд хьун, къакъалж хьун, акьалж хьун; рукав рубашки завернулся перемдин хел къакъалж хьана.

Дата добавления: 2014-01-11