МЧС России 14 страница

ЗАТОЛКНУТЬ разг. эцяна ракъурун.

ЗАТОН 1. акъвазнавай цин залив (вацIун къерехдай кьураматдиз гьахьнавай, акъвазай, авахь тийизвай цин вир хьтин лал кьейи чка). 2. банд кьуна раснавай вир хьтин чка (балугъар кьун патал).

ЗАТОНУТЬ батмиш хьун, кIаниз ягъун.

ЗАТОПИТЬ¹ кун (пич), цIай авун (пичина, къула).

ЗАТОПИТЬ² 1. ци (вацIу) басмишун, ци къачун, яд акьалтун. 2. батмишрун.

ЗАТОПЛЯТЬ несов., см. затопить2 ^.

ЗАТОПТАТЬ 1. тIуш гун; тIуш гана чIурун; тIуш гана ччиле ттун; тIуш гана дуьзрун. 2. кIурарик кутуна кьин, кIур гана кьин. 3. тIуш гана кьацIурун, тIуш гун.

ЗАТОПТАТЬСЯ ччил тIушуниз акъвазун (алай чкадал гьакI кIвачер хкажиз эцигиз, вилик тефиз акъвазун).

ЗАТОР кIватIал; санал кIватI хьана банд кьун, акъвазун; энгелвал; затор льда муркIарин кIватIал.

ЗАТОРМОЗИТЬ 1. тормоз (турмуцI) ягъиз (явашриз) башламишун. 2. акъвазрун (турмуцIдалди). 3. пер. акъвазрун, явашрун, энгелрун, манийвал гун.

ЗАТОРМОШИТЬ разг. 1. хурук кутаз, хкуьриз, гьарнихъ ялиз башламишун. 2. хкуьриз, гьарнихъ ялиз ччандивай авун.

ЗАТОРОПИТЬ тади кутун, тади кутаз башламишун.

ЗАТОРОПИТЬСЯ гьерекатун, гьерекатиз башламишун.

ЗАТОСКОВАТЬ рикI акъатун; дарихмиш хьун; рикI акъатиз, дарихмиш жез башламишун.

ЗАТОЧАТЬ несов., см. заточить1.

ЗАТОЧЕНИЕ 1. мн. нет. см. заточить1, 2. дустагъда хьун; дустагънавай чка; жизнь в заточении дустагъда аваз (дустагънавай чкада) уьмуьр.

ЗАТОЧИТЬ¹ ттун, суьргуьн авун, ракъурун; заточить в тюрьму дустагъда ттун.

ЗАТОЧИТЬ² хци авун.

ЗАТОШНИТЬ сивихъ къвез башламишун, экъуьчдай хьиз хьун.

ЗАТРАВИТЬ 1. кицIерив хурук кутаз туна кьуна кьиникь (гъуьрче гьайван). 2. пер. хурук кутун, хурук кутуна гьелекун, ччан къачун, геле къекъвез ччандивай авун.

ЗАТРАТИВАТЬ несов., см. затронуть.

ЗАТРАПЕЗНЫЙ уст. 1. хуьрекдин кьилихъ ийидай, суфрадин кьилихъ ийидай (суьгьбет). 2. разг. адетдин, гьар йкъан, кIвалин (партал).

ЗАТРАТА 1. харж авун, серф авун. 2. харжи, серф авур пул; не жалея затрат харжияр гьайиф татана.

ЗАТРАТИТЬ харж авун, серф авун.

ЗАТРАГИВАТЬ несов., см. затратить.

ЗАТРЕБОВАТЬ истемишун, тIалабун, истемишна гъун.

ЗАТРЕПАТЬ разг. 1. алукIна куьгьне авун, кукIварун, гьал тутун. 2. пер. аман атIун, ччан акъудун, къекъерай акъудун.

ЗАТРЕПЕТАТЬ зурзун; зурзаз башламишун.

ЗАТРЕЩАТЬ 1. цIакьракьар авун; цIекьрекьар авун; чIакьракьар (цIекьрекьар, пIекьрекьар) ийиз башламишун. 2. пер. чIеря-пIеря ийиз башламишун, кIевиз рахаз башламишун. 3. ван ацалдун, ван ийиз башламишун (мес. далдамри).

ЗАТРЕЩИНА разг. силле, чIвяркь, капаш; дать затрещину хъуькъвев чIвяркь ийиз тун, хъуькъвез силле вигьин, хъвехъ капашдив ягъун.

ЗАТРОНУТЬ 1. хкIун; хкIурун, кягъун; галукьун, галукьрун. 2. пер. кягъун, рахун; затронуть вопрос месэладик кягъун, месэладикай рахун.

ЗАТРУДНЕНИЕ 1. четинвал. 2. дарвал; кIев.

ЗАТРУДНИТЕЛЬНЫЙ четинвал алай, четинвал гудай, четин.

ЗАТРУДНИТЬ четинрун; четинвиле ттун; четинвал гун; кIеве ттун.

ЗАТРУДНИТЬСЯ 1. четин хьун, четинвиле гьатун, кIеве гьатун, четинвал чIугун. 2. регъуьвал авун.

ЗАТРУДНЯТЬ несов., см. затруднить.

ЗАТРУДНЯТЬСЯ несов., см. 1) затрудниться; 2) затруднить.

ЗАТРЯСТИ зурзун кутун; зурзурун; зурзуриз башламишун.

ЗАТРЯСТИСЬ зурзун акатун; зурзаз башламишун; зурзун.

ЗАТУМАНИВАТЬ несов., см. затуманить.

ЗАТУМАНИВАТЬСЯ несов., см. 1) затуманиться; 2) затуманить.

ЗАТУМАНИТЬ 1. циф акьалдун, цифедив кIевун; циф акьалтун. 2. циф акьалтай хьиз кIевун; хуш акьалтай хьиз авун (мес. накъвари вилер). 3. пер. ачухсуз авун, гъавурда гьат тийирвал авун.

ЗАТУМАНИТЬСЯ 1. циф акьалтун, циф акьалтна кIев хьун. 2. циф акьалтай хьиз хьун, хуш акьалтай хьиз хьун; (накъвар) акьалтна кIев хьун (вилер). 3. пер. ачухсуз хьун, гъавурда гьат тийир гьалда хьун.

ЗАТУПИТЬ къуьруь авун.

ЗАТУПИТЬСЯ къуьруь хьун.

ЗАТУХАТЬ несов., см. затухнуть.

ЗАТУХНУТЬ 1. хкахьун, элуьхъун, туьхуьн (экв, цIай). 2. пер. элуьхъун; зайиф хьун; акъвазун; атIун (мес. ван-сес).

ЗАТУШЕВАТЬ 1. туш (ранг) яна кIевирун, чир тежедайвал, таквадайвал авун. 2. пер. кIевирун, винел пад кIевун (кардин).

ЗАТУШЁВЫВАТЬ несов., см. затушевать.

ЗАТУШИТЬ элуьхърун, хкадрун, туьхуьрун (цIай, экв).

ЗАТХЛЫЙ 1. пис ни галай; пис ни авай; ктIай, чуьруьтмиш хьайи. 2. пер. юзан тийир; хал ягъай ктIай яд авай вир хьтин.

ЗАТЫКАТЬ несов., см. заткнуть.

ЗАТЫЛОК кьам (кьилин). ♦ в затылок становиться сад садан кьулухъ цIиргъина акъвазун.

ЗАТЫЛОЧНЫЙ кьамун.

ЗАТЫЧКА 1. твадай затI, кIумп, пробка, ппек. 2. пер. гьар гьиниз хьайитIани сухдай ппек (яни кими тир садан чкадал вич ишлемишдай, гьар вуж хьайитIани эвез ийидай кас).

ЗАТЯТИВАТЬ несов., см. затянуть.

ЗАТЯГИВАТЬСЯ несов., см. 1) затянуться; 2) затянуть.

ЗАТЯЖКА 1. къениз чIугун (пIапIрусдин гум). 2. яргъал чIугун, яргъал фин; энгел хьун; энгелвал.

ЗАТЯЖНОЙ яргъал чIугур, яргъал фейи; яргъал чIугвадай.

ЗАТЯНУТЬ 1. тIарамрун, кIевиз чIугун. 2. кIаниз чIугун (уьленди). 3 къениз чIугун (мес. пIапIрусдин гум). 4. ччиниз чIугун, чIугуна кIевун (мес. цавун ччиниз циф). 5. агаж хьун, чIугуна сагъ хьун (хер). 6. яргъал чIугун, яргъал ракъурун (кар). 7. лугьун, лугьуз башламишун (мани).

ЗАТЯНУТЬСЯ 1. тIарамдиз кутIунун, жуван чIул (ва маса затI) тIарамрун. 2. тIарам хьун, тIарамдиз (кIевиз) кутIун хьун. 3. акьалтна кIев хьун; кIевирун (цавун ччин цифери ва мсб). 4. яргъал чIугун, яргъал фин. 5. къениз чIугун (пIапIрусдин гум).

ЗАУНЫВНЫЙ гьамлу; перишан ийидай; рикI дарихмишдай.

ЗАУПРЯМИТЬСЯ кьиле ял атIумун; рекьив татун; терсвал ийиз башламишун.

ЗАУРЯДНЫЙ адетдин, юкьван гьалдин, кьетIенвал авачир.

ЗАУСЕНИЦА 1. кикен кIанихъай хамунилай алатай чIидгъер (чкал). 2. къарагъай чIидгъер (металлдин затIарилай).

ЗАУЧИВАТЬ несов., см. заучить.

ЗАУЧИТЬ хуралай чирун.

ЗАФИКСИРОВАТЬ кхьин; къейд авун (см. фиксировать).

ЗАФРАХТОВАТЬ ппар чIугун патал кирида кьун (гими).

ЗАХАЖИВАТЬ несов., см. заходить.

ЗАХВАЛИВАТЬ несов., см. захвалить.

ЗАХВАЛИТЬ разг. кьадардилай артух тариф авун.

ЗАХВАСТАТЬСЯ разг. 1. лавгъавал ийиз (яцIу гафар ийиз) башламишун. 2. яцIу гафар ийиз тапаррун.

ЗАХВАТ 1. къачун; кьун. 2. чуькьвена кьадай пай (инструментдин пай, мес. хехинин сив хьтин).

ЗАХВАТИТЬ 1. къачун; захватить горсть орехов са мекве авай кIерецар къачун. 2. къачун; тухун; гваз (галаз) фин; захватить с собою деньги жув фидайла пул къачун; захватить с собою детей жувахъ галаз аяларни тухун. 3. къачун, кьун; захватить в плен есир кьун; захватить чужую территорию ччара пачагьлугъдин ччил (гужалди) кьун. 4. къачуна гваз фин, акатун, кутун, галкIана фин, кутуна тухун; колесо машины захватило край одежды машиндин чархуни парталдин къерехни къачуна гваз фена (кутуна тухвана). 5. пер. кьун; дух захватило нефес кьуна (нефес дар хьана). 6. пер. кьун; вичел чIугун; михьиз машгъулрун; книга его захватила ктабди ам вичел чIугуна (михьиз машгъуларна). 7. агакьун; захватить последний поезд эхиримжи поезддихъ агакьун; жугъун, гьатун, агакьун; захватить товарища дома юлдаш кIвале жугъун (ам кIвале амаз агакьун); хабар кьун, чирхьун, хабар кьуна чара авун; болезнь захватили во-время азарлувиликай вядеда хабар кьуна. 10. хьун, агакьун (мес. рекье санал марф).

ЗАХВАТНИЧЕСКИЙ чапхунчивилин, гужалди (дяведалди) кьунин.

ЗАХВАТЧИК чапхунчи (дяведалди ччарадан уьлкве, ччил кьунин политика тухудайди).

ЗАХВАТЫВАТЬ несов., см. захватить.

ЗАХВОРАТЬ кефсуз хьун, тIа хьун, азарлу хьун.

ЗАХИРЕТЬ 1. нефинж хьун, хенек хьун, зайиф хьун. 2. пер. зайиф хьун, агъуз хьун, вилик физ амукь тавун (зигьин, бажарагъвал ва мсб).

ЗАХИХИКАТЬ хи-хи ийиз, хъуьрез башламишун.

ЗАХЛЕБНУТЬСЯ 1. сивиз яд фин, сивиз яд фена баймиш хьун; туьтуьна яд акIун. 2. пер. нефес-нефесдихъ татун, нефес дар хьун, рикI хъиткьинун (шадвиляй, хъиляй).

ЗАХЛЁБЫВАТЬСЯ несов. 1. см. захлебнуться. 2. пер. нефес-нефесдихъ текъвез рахун, тадиз-тадиз рахун; нефес-нефесдихъ татун. 3. пер. рикI хъуткъуниз шехьун; баймиш хьун (хъуьруьникди ва я шехьуникди баймиш жедай хьиз хьун).

ЗАХЛЕСТАТЬ къамчи (тIвал) гваз эгечIун: гатун; гатаз эгечIун.

ЗАХЛЕСТНУТЬ 1. кемен вигьин, кемен вигьена чIугун; гьалкъа вигьена чIугун. 2. басмишун, ягъун, гатун (лепеди). 3. гадрун, хъуткьунарна вигьин (мес. гару перде).

ЗАХЛОПАТЬ 1. капар ягъиз башламишун. 2. чIвяркь авун, шарп авун (къамчидалди ва я кап яна).

ЗАХЛОПНУТЬ 1. ланхъна акьалун; захлопнуть дверь ланхъна рак акьалун. 2. ланхъна кIев хьун, акьал хьана кьун, кIватун, кIватна кьун (мес. ккамуни, ракьари ничхир).

ЗАХЛОПНУТЬСЯ ланхъна садлагьана акьал хьун, агал хьун, кIев хьун.

ЗАХЛОПОТАТЬ къайгъуяр ийиз башламишун.

ЗАХЛОПОТАТЬСЯ къайгъуяр ийидай кьван галатун, аман атIун.

ЗАХЛОПЫВАТЬ несов., см. захлопнуть.

ЗАХМЕЛЕТЬ пиян хьун.

ЗАХНЫКАТЬ разг. шехьун, шехьиз башламишун.

ЗАХОД 1. гьахьун; фин. 2. акIун (рагъ, варз).

ЗАХОДИТЬ¹ несов. 1. гьахьун. 2. фин; атун. 3. са кьил эцягъун. 4. пер. яргъал фин. 5. пер. деринриз гьахьун. 6. акIун (рагъ, варз). 7. кватун, аватун (гаф).

ЗАХОДИТЬ² къекъвез башламишун.

ЗАХОЛУСТНЫЙ 1. центрдивай яргъа авай, кьулухъ галамай баябан (чка, шегьер). 2. гьахьтин чкадиз хас тир, гьахьтин чкадин адет тир.

ЗАХОЛУСТЬЕ центрдивай яргъа авай баябан чка.

ЗАХОТЕТЬ кIан хьун.

ЗАХОТЕТЬСЯ см. захотеть.

ЗАХОХОТАТЬ кIевиз хъуьруьн, кIевиз хъуьрез башламишун.

ЗАХРАПЕТЬ хух ийиз башламишун, хухдин ван ацалдун.

ЗАХРОМАТЬ кьецIивал авун, кьецIивал ийиз башламишун.

ЗАХРУСТЕТЬ 1. чIирх авун, чIирх-чIирх ийиз башламишун. 2. тIакьракьар авун, тIакьракьар ийиз башламишун.

ЗАХУДАЛЫЙ кесиб хьайи, усал хьайи.

ЗАХУДАТЬ разг. кесиб хьун, усал хьун.

ЗАЦВЕСТИ цуьк ахъаюн, цуьк ахъайиз башламишун.

ЗАЦВЕТАТЬ несов. см. зацвести.

ЗАЦЕПИТЬ 1. галкIурун. 2. галукьрун; галукьун.

ЗАЦЕПИТЬСЯ 1. галкIун. 2. галукьун.

ЗАЦЕПКА разг. 1. галкIурдай затI; кьадай затI, кIир, къармах. 2. пер. галкIидай затI, багьна, гъил кикIидай затI.

ЗАЦЕПЛЯТЬ несов., см. зацепить.

ЗАЦЕПЛЯТЬСЯ несов., см. 1) зацепиться; 2) защепить.

ЗАЧАРОВАТЬ 1. суьгьуьрда ттун. 2. суьгьуьрда ттур хьиз авун, гьейран авун.

ЗАЧАСТИТЬ 1. мукьвал-мукьвал (са кар ийиз) башламишун; мукьвал-мукьвал физ (къвез) башламишун. 2. йигинрун, фад-фад (са кар) ийиз башламишун. 3. зарб акатун, къати хьун (марф).

ЗАЧАСТУЮ нареч. гзаф вахтара.

ЗАЧАТОК 1. см. эмбрион. 2. см. рудимент. 3. пер. сифте кьил, цIир.

ЗАЧАТОЧНЫЙ: в зачаточном состоянии сифте туьретмиш хьунин гьалда.

ЗАЧАТЬ уст. аял кьун, руфунал залан хьун (дишегьли).

ЗАЧАХНУТЬ зайиф хьун, кьурун, кьурана-цIрана куьтягь хьун.

ЗАЧЕМ нареч. вучиз; вуч патал; зачем ты ходил? вун вучиз фенай?

ЗАЧЕМ-ТО нареч. вучиз ятIани; вуч патал ятIани, са куьнин патахъай.

ЗАЧЁРКИВАТЬ несов., см. зачеркнуть.

ЗАЧЕРКНУТЬ чIурун, винелай цIар чIугун.

ЗАЧЕРНИТЬ см. чернить.

ЗАЧЕРПНУТЬ кяна къачун (са затIуналди яд ва мсб).

ЗАЧЕРПЫВАТЬ несов. кягъиз къачун (см. зачерпнуть).

ЗАЧЕРСТВЕЛЫЙ 1. баят хьанвай, баят. 2. пер. кIеви къван хьиз хьанвай.

ЗАЧЕРСТВЕТЬ 1. баят хьун (фу). 2. пер. кIеви къван хьиз хьун (рикI).

ЗАЧЕРТИТЬ цIарар чIугун.

ЗАЧЕРЧИВАТЬ несов., см. зачертить.

ЗАЧЕСАТЬ эвягъун, эвяна цIалцIамрун.

ЗАЧЕСТЬ 1. гьисабун, кьабулун (эвезда). 2. зачётдай (отметка эцигун патал) гьисабун, кьабулун.

ЗАЧЕСТЬСЯ гьисабун, гьисабдик акатун, кьабул хьун (са кардин, са куьнин, вахтунин эвезда).

ЗАЧЕТ 1. см. зачесть. 2. зачёт (студентдивай чирвилин гьакъиндай хабарар кьун; хабар кьуна эцигдай отметка).

ЗАЧИН сифте кьил.

ЗАЧИНАТЕЛЬ м сифте кьил кутурди, сифте башламишай кас.

ЗАЧИНИТЬ пине ягъун, расун.

ЗАЧИНЩИК сифте кьил кутурди (кутадайди); сифте къундармишай (къундармишдай) кас.

ЗАЧИСЛИТЬ 1. гьисабун; кхьин; тайинрун; кутун (кIелдайбрун, къуллугъдайбрун жергедик, сиягьдик). 2. гьисабун, гьисабдиз кхьин, зачислить авун (мес. са идарадин счётдиз пул).

ЗАЧИСЛИТЬСЯ жув кхьиз тун, жув кутаз тун; гьахьун (школада кIелиз), акъвазун (са кардал, къуллугъдал).

ЗАЧИСЛЯТЬ несов., см. зачислить.

ЗАЧИСЛЯТЬСЯ несов., см. 1) зачислиться; 2) зачислить.

ЗАЧИТАТЬ кIелун (мес. протокол, ван акъудна).

ЗАЧИТАТЬСЯ кIелунал машгъул хьун, кIелунал машгъул хьана вири рикIелай фин.

ЗАЧИТЫВАТЬ¹ несов., см. зачесть.

ЗАЧИТЫВАТЬ² несов., см. зачитать.

ЗАЧУМЛЁННЫЙ тIегъуьн квай, тIегъуьнди кьур, тIегъуьн акатай.

ЗАЧУЯТЬ разг. 1. ни атун, нидалди хабар хьун (кицIиз). 2. кьатIун, гьисс авун.

ЗАШАГАТЬ камар къачун, физ башламишун, фин, къекъвез башламишун.

ЗАШАТАТЬСЯ галтад хьун, галтад жез башламишун; юзун.

ЗАШВЫРИВАТЬ несов., см. зашвырнуть.

ЗАШВЫРНУТЬ гадрун.

ЗАШЕВЕЛИТЬ юзурун; юзуриз башламишун.

ЗАШЕВЕЛИТЬСЯ юзун, юзаз башламишун.

ЗАШЕЛЕСТЕТЬ вешрешар авун, вешреш ийиз башламишун.

ЗАШЕПТАТЬ кушкуш авун, кушкущдалди рахаз башламишун.

ЗАШЕПТАТЬСЯ сад садахъ галаз кушкушдалди рахаз башламишун.

ЗАШИВАТЬ несов., см. зашить.

ЗАШИПЕТЬ 1. шш ийиз башламишун, шш авун. 2. хъел кваз кушкушдалди рахаз башламишун.

ЗАШИТЬ 1. цун, цвана кIевирун. 2. хцун, хцвана расун.

ЗАШИФРОВАТЬ шифрламишун, шифрдалди кхьин (масабур гъавурда гьат тийирвал шартI хьанвай ишарайралди кхьин).

ЗАШНУРОВАТЬ шнурар (багъар, къайтанар) ттуна кIевун.

ЗАШПАКЛЕВАТЬ замаскадалди кIевирун (тIеквенар, ферер).

ЗАШПИЛИВАТЬ несов., см. зашпилить.

ЗАШПИЛИТЬ санжах (ва я раб, шпилька) кутуна галкIурун (кьаз тун, алкIурун, акъваздайвал авун).

ЗАШТЕМПЕЛЕВАТЬ штемпель (штемпелар) эцигун.

ЗАШТОПАТЬ фитфинун, фитфинна расун (гуьлуьт, партал).

ЗАШТУКАТУРИТЬ сувагъ ягъун, сувагъ яна кIевун.

ЗАШУМЕТЬ ван авун; ван-сес акьалдрун; ван-сес ттун; къал акьалдрун; ван-сес ийиз, къал ийиз башламишун.

ЗАШУРШАТЬ вешреш авун, вешреш ийиз башламишун.

ЗАЩЕКОТАТЬ 1. хъиткъитIар кутун, хъиткъитIар кутаз башламишун. 2. хъиткъитIар кутуна ччандивай авун.

ЗАЩЕЛКАТЬ 1. макьамар ягъиз башламишун (къушари). 2. тIампI ягъун. 3. тIумбул ягъиз башламишун. 4. тIарпI авун; чIвяркь авун. б. тIекьрекь ийиз сараралди хаз башламишун (кIерец ва мсб).

ЗАЩЁЛКНУТЬ тIакьракьна агалун (рак, куьлегар).

ЗАЩЕМИТЬ 1. чуькьуьн; чуькьвена эзмишун. 2. пер. (рикI) чуькьвей хьиз хьун, рикIин кIвенкI кIасай хьиз хьун.

ЗАЩИПАТЬ жакIум акъудун; кIасун, кIасна (жакIумар акъудна) гьелекун.

ЗАЩИТА мн. нет 1. см. защитить. 2. хуьдай кас; хуьдай ксар; куьмек, далу. 3. векил, векилар (судда).

ЗАЩИТИТЕЛЬНЫЙ хуьдай, хуьн патал тир, хуьниз талукь тир.

ЗАЩИТИТЬ 1. хуьн. 2. тереф хуьн. 3. векил яз экъечIун (судда садаз кардин патахъай).

ЗАЩИТИТЬСЯ хуьн; жув хуьн.

ЗАЩИТНИК 1. хуьдай кас; тереф хуьдай кас, пад кьадай кас. 2. векил, адвокат, защитник.

ЗАЩИЩАТЬ несов., см. защитить.

ЗАЩИЩАТЬСЯ несов., см. 1) защититься; 2) защитить.

ЗАЯВИТЬ 1. малумрун, хабар тун. 2. къейд авун (паспорт ва мсб).

ЗАЯВКА заявка (1. са кардиз, са чкадиз, затIуниз вичин ихтияр, гьакь авайвиликай малумат, хабар гун. 2. герек тир, кIанзавай затI, адан кьадар къалурна виликамаз гудай официальный малумат)

ЗАЯВЛЕНИЕ 1. арза, заявление. 2. малумат, хабар гун; сделать заявление малумрун, малумат гун.

ЗАЯВЛЯТЬ несов., см. заявить.

ЗАЯДЛЫЙ акьалтIай гьевеслу, акьалтIай пис, акьалтIай кIеви (мес. футболчи, къумарбаз ва мсб).

ЗАЯЦ 1. къуьр. 2. къуьрен хам. 3. пер. билетсуз пассажир (билетсуз ва я ихтиярсуз саниз гьахьдай кас).

ЗАЯЧИЙ 1. къуьрен; къуьрерин. 2. къуьрен хамарин. ♦ заячья губа кьацI авай пIуз (дидеди хайила кьацI авай винел алай пIуз).

ЗВАНИЕ тIвар; звание героя игитвилин тIвар.

ЗВАНЫЙ 1. эверай, теклиф авур, ша лагьай. 2. эверай мугьманар авай (межлис, къунагълух).

ЗВАТЬ несов. 1. зверун; теклифун (мес. мугьманвилиз); ша лугьун. 2. лугьун; лугьуз эверун; тIвар яз хьун; как тебя звать (зовут)? ви тIвар вуж я? ♦ поминай, как звали фейи падни чир дахьана, цуькI хьана фена.

ЗВАТЬСЯ несов. тIвар яз хьун, лугьун; её сестра звалась Татьяной адан вахан тIвар Татьяна тир.

ЭВЕЗДА 1. гъед (цава авай). 2. пер. гъед (машгьур, вичин зигьиндалди, къуллугъдалди тIвар-ван авай кас). 3. пер. бахт; кьисмет. 4. пер. гъед (гъетрен шикил авай, вад пIипI алай затI, мес. лишан, орден ва мсб).

ЗВЁЗДНЫЙ 1. гъетрен; гъетерин (цава авай). 2. гъетер авай; звёздное небо гъетер авай цав.

ЗВЕЗДООБРАЗНЫЙ гъетрен шикил авай, гъетрез ухшар.

ЗВЕЗДОЧЁТ см. астролог.

ЗВЕНЕТЬ несов. зив-зив авун; винг-зинг авун; зигрингар авун; ван авун.

ЗВЕНО (мн. звенья). 1. гьалкъа (мес. зунжурдин). 2. пер. пай. 3. звено (са десте, тешкиллу кIапIал, мес. колхозда, пионеррин отрядда).

ЗВЕНОВОЙ звенодин кьил.

ЗВЕНЬЕВОЙ 1. звенодин; звенойрин. 2. звенодин кьил.

ЗВЕРЁНЫШ вагьши гьайвандин шараг.

ЗВЕРЕТЬ несов. вагьши хьун, вагьши гьайван хьиз хьун, пехъи хьун.

ЗВЕРИНЕЦ гьайванхана, вагьши гьайванар хуьдай чка.

ЗВЕРИНЫЙ 1. вагьши гьайвандин (гьайванрин). 2. вагьши гьайвандин хьтин.

ЗВЕРОБОЙ вагьши гьайванар ядай гъуьрчехъан.

ЗВЕРОБОЙНЫЙ вагьши гьайванар ядай; зверобойный промысел вагьши гьайванар ядай пеше, гъуьрчехъанвал.

ЗВЕРОВОДСТВО мн. нет вагьши гьайванар хуьн.

ЗВЕРОЛОВ вагьши гьайванар кьадай гъуьрчехъан.

ЗВЕРОЛОВНЫЙ вагьши гьайванар кьадай (кьунин).

ЗВЕРОЛОВСТВО мн, нет вагьши гьайванар кьун.

ЗВЕРОПОДОБНЫЙ вагьши гьайван хьтин, вагьши гьайвандиз ухшар.

ЗВЕРСКИЙ вагьшивилин, залумвилелди; гзаф пис; зверское убийство вагьшивилелди яна кьиникь.

ЗВЕРСТВО вагьшивал, залумвал, зулум.

ЗВЕРСТВОВАТЬ несов. вагьшивал авун, залумвал авун, зулум авун.

ЗВЕРЬ м 1. вагьши гьайван. 2. пер. вагьши кас, залум.

ЗВОН ван, сес.

ЗВОНАРЬ м клисада зенг ядайди (къуллугъчи).

ЗВОНИТЬ несов. 1. зенг ягъун. 2. телефон авун. 3. ван авун.

ЗВОНКИЙ 1. гурлу, гужлу, ачух (ван, сес). 2. ачух (гурлу) ван ийидай. 3. грам. вандай.

ЗВОНОК 1. зенг. 2. зенгинин ван.

ЗВУК ван, сес.

ЗВУКОВОЙ 1. ванцин, сесинин; сесерин. 2. ван (сес) ийидай; звуковое кино ван ийидай (рахадай) кино.

ЗВУКОЗАПИСЬ сесер кхьин (рахазвайдан гафар, ягъизвай мани, музыка аппаратдалди кхьин).

ЗВУКООПЕРАТОР звукооператор (кинодин плёнкадал сесер кхьидай специалист).

ЗВУКОПОДРАЖАНИЕ сесериз ухшар авун (мес. каци хьиз мяу-мяу, хпе хьиз бя-бя авун).

ЗВУКОУЛОВИТЕЛЬ м сес (ван) кьадай аппарат (мукьвал жезвай самолётдин ван чирдай аппарат).

ЗВУЧАТЬ несов. 1. ван авун; ван акъудун. 2. акъатун; атун (ван); ван акъатун.

ЗВУЧНЫЙ гужлуз ван ийидай, сес ийидай; сеслу; ачух сес авай, ачух ван ийидай; звучно ван алаз, сес алаз, кIеви ванцелди.

ЗВЯКАТЬ несов., см. звякнуть.

ЗВЯКНУТЬ зигринг авун, ван авун.

ЗГИ: ни зги не видно виле эцягъай тIуб аквадайвал туш (гьакьван мичIи я).

ЗДАНИЕ кIвалер; дарамат.

ЗДЕСЬ нареч. ина; инал.

ЗДЕШНИЙ инин; инай тир; здешние люди инин инсанар; я не здешний зун инай туш.

ЗДОРОВАТЬСЯ несов. салам гун; салам-калам авун.

ЗДОРОВЕТЬ несов., см. поздороветь.

ЗДОРОВО1 нареч. 1. менфятлуз. 2. дуьз, дуьздаказ. ♦ здорово живёшь разг. са карни авачиз, са себебни авачиз.

ЗДОРОВО² межд. разг. салам! хийирар!

ЗДОРОВЫЙ 1. сагъ, сагълам. 2. пер. менфятлу, хийирлу. 3. къуватлу, ацIай туп хьтин, сагъ. 4. еке, зурба. 5. пер. дуьз; здоровый подход дуьз эгечIун (са месэладив). ♦ будь(те) здоров(ы) сагърай, сагълугъ хьуй; по добру, по здорову вядедамаз, ччина вил амаз, жувахъ галукь тавунамаз.

ЗДОРОВЬЕ мн. нет сагъвал, сагъламвал. ♦ за ваше здоровье куь сагълугъдай; на здоровье нуш хьуй.

ЗДОРОВЯК разг. сагълам, сагъ къван хьтин инсан.

ЗДРАВИЦА (садан) сагълугъдай стаканар хкажун, тост.

ЗДРАВНИЦА санаторий, сагъвал хуьдай (сагъар хъийидай) чка.

ЗДРАВОМЫСЛЯЩИЙ дуьздаказ, акьуллудаказ фикир ийидай.

ЗДРАВООХРАНЕНИЕ мн. нет здравоохранение (халкьдин сагъвал хуьн патал гьукуматдин серенжемрин система).

ЗДРАВСТВОВАТЬ несов. 1. сагълугъ хьун. 2. сагъ-саламатдиз яшамиш хьун. ♦ здравствуй (те) салам, саламалейк; да здравствует! яшамишрай!

ЗДРАВЫЙ 1. дуьз тир; акьуллу. 2. сагъ, сагълам, сагъ-саламат.

ЗЕБРА зебра (балкIанрин жинсиникай маргъвар-маргъварин ранг алай вагьши гьайван).

ЗЕВ, ЗЁВ 1. кIалхандин вилик пай, сивин къеняй кIалхандиз фидай тIеквен. 2. сив.

ЗЕВАКА м и ж. разг. гьакI буш къекъведай явакьан.

ЗЕВАТЬ несов. 1. сив кьакьунун. 2. гьакI бушдиз инихъ анихъ тамашиз акъвазун. 3. фурсат гъиляй ахъаюн, къайгъусузвална гъиляй акъудун. ♦ зевать на потолок разг. са карни тийиз дарих хьун.

ЗЕВНУТЬ сив кьакьунун (садра).

ЗЕВОТА сив кьакьуниз кIанхьун, сив кьакьун атун.

ЗЕЛЕНЁТЬ несов. 1. къацу хьун. 2. къацуз акун, къацу хьана (къацу шей) акун.

ЗЕЛЕНЕТЬСЯ несов. къацуз акун, къацу хьана акун.

ЗЕЛЕНИТЬ несов. къацу авун.

ЗЕЛЕНЩИК себзеватчи, салан къацу недай хъчар, мейваяр маса гудайди.

ЗЕЛЁНЫЙ 1. къацу. 2. кал, дигмиш тахьай. 3. къацу хъчарикай (салан ва чIуран) авур. 4. пер. хам, тежриба авачир, битмиш тахьай (кас).

ЗЕЛЕНЬ ж мн. нет 1. къаз (къадз), къацу набатат. 2. сабзеват, салан къацу хъчар, пешер (недай). 3. къаз (къадз), къацу ранг.

ЗЕЛЬЕ уст. хъчарикай авур агъу.

ЗЕМЕЛЬНЫЙ 1. ччилин; ччилерин. 2. ччилин (ччилерин) гьакъиндай тир.

ЗЕМЛЕВЛАДЕЛЕЦччилин иеси, мулкунин иеси.

ЗЕМЛЕВЛАДЕЛЬЧЕСКИЙ ччилин иесидин (иесийрин); ччилин иесивилин.

ЗЕМЛЕВЛАДЕНИЕ мн. нет ччилиз иеси хьун; мулк, ччил (са иеси авай); ччилин иесивал.

ЗЕМЛЕДЕЛЕЦ лежбер, ччил ишлемишдайди.

ЗЕМЛЕДЕЛИЕ мн. нет ччил ишлемишун, лежбервал.

ЗЕМЛЕДЕЛЬЧЕСКИЙ 1. ччил ишлемишдай. 2. ччил ишлемишдайдан; ччил ишлемишдайбрун. 3. ччил ишлемишунин.

ЗЕМЛЕКОП накьв (ччил) эгъуьндайди; ччилиз ппер ядайди; накьвадин кIвалахар ийидай рабочий.

ЗЕМЛЕМЕР землемер (ччил уьлчмишдай, ччилерин сергьятар тайинардай специалист).

ЗЕМЛЕМЕРНЫЙ землемервилин, ччил уьлчмишунин; землемерные работы ччил уьлчмишунин кIвалахар.

ЗЕМЛЕПАШЕСТВО мн. нет лежбервал, ччил ишлемишун, ччил цун.

ЗЕМЛЕПАШЕЦ лежбер, ччил цадай кас.

ЗЕМЛЕПОЛЬЗОВАНИЕ мн. нет ччиликай менфят къачун.

ЗЕМЛЕРОЙКА чуьлдин кьиф.

ЗЕМЛЕРОБ обл. лежбер, ччил цадай кас.

ЗЕМЛЕТРЯСЕНИЕ залзала, ччилер зурзун.

ЗЕМЛЕУСТРОЙСТВО мн. нет чилер туькIуьрун, ччилин майишат туькIуьрун (ччиликай менфят къачун къайдада твадай серенжемрин система).

ЗЕМЛЕЧЕРПАЛКА кIаняй накьв ва чирх акъуддай машин (вацIун, къанавдин, гьуьлуьн кIаняй).

ЗЕМЛИСТЫЙ 1. накьв квай; гзаф накьв квай. 2. пер. накьвадин ранг алай, рагъулвал алай рангунин.

ЗЕМЛЯ 1. ччил. 2. мн. нет дуьнья. 3. накьв; накьвар. 4. кьурамат. 5. уьлкве. 6. мулк.

ЗЕМЛЯК са хуьряй тирди, са чкадай тирди; мы с ним земляки зунни ам санай (са чкадай, са хуьряй, са шегьердай) я.

ЗЕМЛЯНИКА мн. нет некьияр.

ЗЕМЛЯНИЧНЫЙ некьийрин.

ЗЕМЛЯНКА къазма.

ЗЕМЛЯНОЙ 1. накьвадин. 2. ччилин, ччилик жедай (са гзаф гьайванрин, набататрин, минералрин кьве гафуникай ибарат тир тIварарин сад лагьай пай).

ЗЕМНОВОДНЫЙ кьураматдинн цин, кьураматдани цени яшамиш жедай (мес. къиб).

ЗЕМНОЙ 1. ччилин. 2. кьураматдин.

ЗЕМСКИЙ ист. земстводин, земский.

ЗЕМСТВО ист. земство (Октябрдин революциядилай вилик Россияда чкайрин, шегьеррин, уездрин чпи чеб идара авунин система, къайда; гьа къайдадин са идара; ина кьил гвай, ихтияр гъиле авайбур, гьелбетда, дворянарни буржуазия тир).

ЗЕНИТ мн. нет 1. зенит, цавун арш (цавуз килигзавай касдиз цавун лап виридалайни кьакьан яз аквадай точка). 2. пер. лап кьакьан дережа, лап арш.

ЗЕНИТКА разг. зенитка, зенитдин туп.

ЗЕНИТНЫЙ зенитдин; зенитное орудие зенитдин (яни цава авайбур ядай) туп.

ЗЕНИТЧИК зенитчик (зенитдин туп ядай тупчи).

ЗЕНИЦА вилин нини; беречь как зеницу ока вилин нини хьиз хуьн.

ЗЕРКАЛО 1. гуьзгуь. 2. пер. гуьзгуь хьтин ччин (мес. вирин, цин).

ЗЕРКАЛЬНЫЙ 1. гуьзгуьдин; гуьзгуьйрин. 2. гуьзгуь (гуьзгуьяр) авай. 3. гуьзгуьяр акъуддай, гуьзгуьяр расдай. 4. пер. гуьзгуь хьтин цIалцIам, нур гудай.

ЗЕРНИСТЫЙ твар-твар хьайи, хар-хар хьайи; твар-твар, хар-хар.

ЗЕРНО 1. твар. 2. техил. 3. тум, тухум.

ЗЕРНОВОЙ 1. техилдин. 2. тварцин.

ЗЕРНОДРОБИЛКА ярма регъведай машин, техилдикай ярма ийидай машин.

ЗЕРНООЧИСТИТЕЛЬНЫЙ техил михьдай.

ЗЕРНОСОВХОЗ (зерновой совхоз) техилрин совхоз.

ЗЕРНОСУШИЛКА техил кьурурдай машин.

ЗЕРНОХРАНИЛИЩЕ техилдин гьамбархана, техил хуьдай чка.

ЗЕРНОЯДНЫЙ твар недай, техил недай.

ЗЕФИР 1. хуш хъуьтуьл шагьвар (грек чIала рагъакIидай патан гар; къадим замандин мифологияда-махара гьа гарун шикил). 2. мн. нет зефир (1. кьелечI памбаг парчадин тIвар. 2. емишрикайни къаймахдикай авур пирожнидин ва ихьтин бязи маса затIарин тIвар).

ЗИГЗАГ 1. зигзаг (къекъвез-къекъвез фейи цIар). 2. пер. къекъуьнар, къекъвез-къекъвез финар; политика зигзагов къекъвез-къекъвез финин политика; умственные зигзаги акьулдин къекъуьнар, къекъвез-къекъвез финар; зигзагом къекъвез-къекъвез.

ЗИЖДИТЬСЯ несов. бинеламиш хьун, бине кьун.

ЗИМА кьуьд.

ЗИМНИЙ хъуьтIуьн.

ЗИМОВАТЬ несов. кьуьд акъудун, кьуьд кечирмишун.

ЗИМОВКА кьуьд акъудун, кьуьд кечирмишун.

ЗИМОВЩИК сана кьуьд акъудзавай кас, кьуьд акъудиз (хъуьтIуьз) сана акъвазай кас.

ЗИМОВЬЕ 1. кьуьд акъудун, кьуьд кечирмишун. 2. хъуьтIуьн мескен, кьуьд акъуддай (хъуьтIуьз яшамиш жедай) чка.

ЗИМОЙ нареч. хъуьтIуьз.

ЗИПУН яцIу шихинин (векъи шалдин) валчагъ.

ЗИЯТЬ несов. акун, ахъа хьун, акъа хьана акун (ахъа, буш ара, хъалхъам, хайи кьвал ва мсб).

ЗЛАКИ мн тварцин магьсулар, техилдин магьсулар; кьил гъидай набататар.

ЗЛАТО мн. нет, уст., см. золото.

ЗЛАТОКУДРЫЙ къизил хьтин расу чIарар авай.

ЗЛЕЙШИЙ1. лап (гзаф) пис. 2. лап ажугьлу. 3. пер. гзаф пис кудай, гзаф туьнт.

ЗЛИТЬ несов. хъел гъун, хъел кутун, ажугълу авун.

ЗЛИТЬСЯ несов. 1. хъел атун; хъел хьун; ажугълу хьун. 2. пехъивал авун, пехъи хьун (гьава, къай).

ЗЛО¹ 1. писвал; пис кар. 2. бала, бедбахтвал. 3. хъел, ажугъ; со зла хъиляй; меня зло берёт зун хъиле кузва (куда), заз хъел къвезва

Дата добавления: 2014-01-11