МЧС России 33 страница

НАСТОРОЖИТЬ: насторожить внимание дикъет гун, дикъетдалди яб гун; насторожить уши ва я слух япар къягъун (яни игьтиятлуз, кин кваз яб акалун), дикъетдалди яб акалун.

НАСТОРОЖИТЬСЯ игьтиятлу хьун, мукъаят хьун; дикъетдалди яб гун; япар къягъун (хкажун).

НАСТОЯНИЕ кIевивал, кIевиз алахъун, кIеви тавакъу.

НАСТОЯТЕЛЬНЫЙ кIеви; настоятельное требование кIеви истемишун; настоятельная нужда кIеви игьтияжвал.

НАСТОЯТЬ¹ кIевивал авун, кIевиз акъвазун.

НАСТОЯТЬ² настойка авун, настойка расун (см. настойка).

НАСТОЯЩИЙ 1. гилан; исятдин. 2. алай, цIинин (йис). 3. и в настоящем словаре и словарда. 4. халис; гьакъикъи.

НАСТРАДАТЬСЯ гзаф азабар чIугун; гзаф дерт чIугун.

НАСТРАИВАТЬ несов., см. настроить.

НАСТРАИВАТЬСЯ несов., см. 1) настроиться; 2) настроить.

НАСТРЕЛЯТЬ ягъун (гъуьрче гьайванар).

НАСТРИГ кьур (ттур, кьадай, твадай) сарин кьадар.

НАСТРИЧЬ кьун, ттун (мукIратIдалди, хитресралди чIарар, сар).

НАСТРИГАТЬ несов., см. настричь.

НАСТРОГАТЬ 1. алагърун. 2. ранда ягъун, рандадай акъудун.

НАСТРОГО нареч., разг. лап кIевиз, кIевелай; строго-настрого лап кIевиз.

НАСТРОЕНИЕ 1. кефи; гуьгьуьл. 2. майил, гьевес. 3. гьал.

НАСТРОЕН 1. эцигнава. 2. туькIуьрнава; дуьзмишнава. 3. куькда ттунва. 4. кутунва; акатнава; ква (гуьгьуьл, фикир, кефи); он настроен весело адак шадвал ква, адан кефи шад я; он настроен враждебно адак душманвилин гуьгьуьлар (фикир) ква (кутунва).

НАСТРОИТЬ 1. эцигун. 2. туькIуьрун; дуьзмишун. 3. куькда ттун (мес. чуьнгуьр). 4. гуьгьуьл кутун, туькIуьрун, кефи кутун; он настроил его против товарищей ада ам юлдашрин аксиниз туькIуьрна.

НАСТРОИТЬСЯ 1. куькда гьатун (мес. чуьнгуьр). 2. фикир (гуьгьуьл) акатун; жувак фикир кутун; фикирдал алаз хьун (са кар, са гьал жуван рикIе ттун).

НАСТРОЙЩИК музыкадин алатар куькда твадай устIар.

НАСТРОЧИТЬ разг. 1. цун, рапар ягъун. 2. кхьин.

НАСТРЯПАТЬ 1. чурун, гьазурун, авун (хуьрек). 2. пер. разг. са бубат туькIуьрун, са кар авун; настряпать заявление арза туькIуьрун (кхьин).

НАСТУПАТЕЛЬНЫЙ гьужумдин, гьужум ийидай.

НАСТУПАТЬ¹ несов. 1. см. наступить ^{1, 2}. гьужум авун.

НАСТУПАТЬ² несов., см. наступить ².

НАСТУПИТЬ¹ 1. илисун (кьуьл, кIвач). 2. вигьин, эцигун (кIвач, къадам). ♦ наступить на ногу 1) кIвачел кьуьл илисун; 2) пер. (садан) кар чIурун, кIвачел кьуьл илисун, зарар гун.

НАСТУПИТЬ² атун, алукьун, хьун (вахт).

НАСТУПЛЕНИЕ 1. гьужум авун. 2. гьужум. 3. атун, алукьун, хьун (вахт).

НАСТУРЦИЯ бот. настурция (ярувал алай хъипи аке цуьквер ахъайдай багъдин са йисан набатат).

НАСУПИТЬ агажун (рацIамар, пел).

НАСУПИТЬСЯ ччин чIурун, ччин куьрсун.

НАСУРЬМИТЬ суьрме ягъун, суьрме чIугун (см. сурьма).

НАСУРЬМИТЬСЯ жуваз (рацIамриз) суьрме ягъун.

НАСУХО нареч. кьур акъатдалди, кьур акъатдайваи; сухо-насухо кьуп-кьуруз; лап кьур акъудна (акъатдайвал).

НАСУЧИТЬ звер гун, авун; насучить ниток гъалар авун.

НАСУШИТЬ кьурурун.

НАСУЩНЫЙ важиблу, чарасуз герек тир.

НАСЧЁТ предлог разг. гьакъиндай; патахъай; спросить насчёт газет газетрин гьакъиндай хабар кьун.

НАСЧИТАТЬ гьисабун.

НАСЧИТЫВАТЬ несов. 1. см. насчитать. 2. аваз хьун; наш город насчитывает свыше миллиона жителей чи шегьерда миллиондилай виниз инсанар ава.

НАСЧИТЫВАТЬСЯ несов. 1. гьисабун. 2. аваз хьун.

НАСЫПАТЬ несов., см. насыпать.

НАСЫПАТЬ 1. ичIирун. 2. кIвахун. 3. вигьин. 4. ттун; ацIурун (мес. мухавди чувал ацIурун).

НАСЫПЬ ж (накьв вигьена расай) накьвадин кьантIар; тепе; рув.

НАСЫТИТЬ 1. тухрун. 2. пер. таъмин авун. 3. пер. ацIурун; кутун.

НАСЫТИТЬСЯ 1. тух хьун. 2. пер. вичик кужумун; кужум хьун; ацIун.

НАСЫЩАТЬ несов., см. насытить.

НАСЫЩАТЬСЯ несов., см. 1) насытиться; 2) насытить.

НАСЫЩЕННЫЙ 1. тух, тух хьанвай; тухарнавай. 2. пер. ацIай (манадив, метлебдив, фактарив ацIай).

НАТАЛКИВАТЬ несов., см. натолкнуть.

НАТАЛКИВАТЬСЯ несов., см. 1) натолкнуться; 2) натолкнуть.

НАТАПЛИВАТЬ несов., см. натопить.

НАТАСКАТЬ 1. тухун; гъун. 2. пер. чирун, чирна гьазурун; вердишрун.

НАТАСКИВАТЬ несов., см. натаскать.

НАТАЩИТЬ разг. 1. ялун; чIугун. 2. тухун; гъун:

НАТВОРИТЬ разг. авун; арадал гъун; натворить глупостей ахмакьвилер авун.

НАТЕ частица разг. ма.

НАТЕКАТЬ несов., см. натечь.

НАТЕЛЬНЫЙ кIаникай (кьецIил жендекдал) алукIдай.

НАТЕРЕТЬ 1. ягъун (ягъ, мазь); гуьцIун. 2. гуьцIна михьи авун. 3. (гуьцI жез) яна хер акъудун; ботинок натёр ему ногу ботинкади яна адан кIвачиз хер акъудна. 4. куьлуь авун (гуьцIиз-гуьцIиз).

НАТЕРПЕТЬСЯ разг. акун; эхун (азаб, кичIевал, дерт).

НАТЕЧЬ авахьна кIватI хьун, атана кватI хьун (яд ва мсб).

НАТЕШИТЬСЯ разг. бегьем рикI аладрун; бегьем шадвал авун.

НАТИРАТЬ несов., см. натереть.

НАТИСК зарб гьужум; чуькьуьн (мес. кьушунри душман).

НАТИСКАТЬ разг. чуькьвена (чуькьвез-чуькьвез) ттун.

НАТКАТЬ, разг. хурун, храна гьазурун.

НАТКНУТЬ акьалжун, гьалун (са затI маса кIвенкI алай затIунал).

НАТКНУТЬСЯ расалмиш хьун, гьалтун (бейхабардиз).

НАТОЛКНУТЬ, 1. эцяна ярхарун, эцяна галукьрун, хуртIар гун. 2. пер. рикIел гъун (са кар, са фикир); гъун, чIугун; гьалдрун (са фикирдал).

НАТОЛКНУТЬСЯ расалмиш хьун, гьалтун.

НАТОЛОЧЬ гатун, гатана куьлуь авун, регъуьн (мес. кьел).

НАТОПИТЬ 1. цIай авун; ккун (пич); цIай авуна чими авун. 2. цIурурун, цIурурна гьазурун (мес. мум, гъери). 3. ругун, чими авун (нек).

НАТОПТАТЬ кьуьл гун, тIуш гун (кьацIурун).

НАТОРГОВАТЬ 1. алишверишдалди къазанмишун. 2. маса гун.

НАТОЧИТЬ хци авун.

НАТОЩАК нареч. ичIи рикIелай, ичIи руфунал.

НАТР мн. нет. см. натрий.

НАТРАВИТЬ 1. кискис гун, гьалдрун. 2. кана нехишар авун. 3. кицIив (кицIерив) хурук кутаз туна кьун (мес. къуьрер). 4. агъудалди телефун. 5. тIуьн (мес. малари къаз, векь).

НАТРАВЛИВАТЬ несов., см. натравить.

НАТРЕНИРОВАТЬ см. тренировать.

НАТРЕНИРОВАТЬСЯ см. тренироваться.

НАТРИЙ мн. нет натрий (хъуьтуьл лацу кьезил са металл).

НАТРОЕ нареч. пуд патахъ, пуд чкадал (паюн).

НАТРУДИТЬ галудун; аман атIун; гуж гун.

НАТРЯСТИ юзурун, юзурна кIвадрун.

НАТУГА мн. нет, разг. ялун; с натуги ялна-ялна, гзаф ялун

НАТУГО нареч. разг. гзаф тIарамдиз, гзаф ялна.

НАТУЖИТЬСЯ разг. гзаф ялун.

НАТУРА 1. мн. нет тIебиат; гьакъикъат. 2. хесет; къилих; зат. 3. натура (художникдин вилик ада чIугвадай шикилдиз чешне яз акъваздай кас). 4. натура, продуктар, шейэр; платить натурой шейэралди къимет гун (пулунин, гьакъидин еринда). ♦ с натуры натурадай, ориганалдай (шикил чIугун).

НАТУРАЛИЗМ мн. нет натурализм (искусствода ва литературада реализмдиз акси яз, физиологдин, тIебиат ахтармишдайдан методралди, гьакъикъатда авайвал ччин къачуз, суьрет акъуддай хьиз кхьиз алахъунин рехъ).

НАТУРАЛИЗОВАТЬ сов. и несов. ччара уьлкведин кас ватанэгьливилиз кьабулун, чкадинди авун, чкадин эгьливилиз кьабулун,

НАТУРАЛИЗОВАТЬСЯ сов. и несов. чкадин эгьливилиз кьабул хьун, чкадинди хьун.

НАТУРАЛИСТ натуралист (1. тIебиат чирунал машгъул тир кас. 2. философияда, искусствода, литературада натурализмдин терефдар кас).

НАТУРАЛИСТИЧЕСКИЙ натуралиствилин; натурализмдин.

НАТУРАЛЬНЫЙ 1. тIебии, гьакъикъи, халис; натуральный шёлк халис пек. 2. натурадалди, шейэралди гудай (гьакъи, налог).

НАТУРЩИК натурщик (художникди чIугвадай суьретдиз чешне яз гьадан вилик акъваздай пешекар кас).

НАТЫКАТЬ разг. 1. сухун. 2. сухна тIеквен-тIеквен авун.

НАТЫКАТЬСЯ несов., см. наткнуться.

НАТЮРМОРТ натюрморт (ччан алачир шейэрин, мес. цуькверин, ттарарин, яна кьейи ничхиррин шикилар чIугун; гьа шикилар).

НАТЯГИВАТЬ несов., см. натянуть.

НАТЯЖКА 1. чIугун, тIарамрун. 2. акъажун, са гужалди туькIуьрун; акъажна, са гужалди; без всякой натяжки гьич са ялунни авачиз.

НАТЯНУТЫЙ 1. ялнавай, тIарамарнавай. 2. чIугунвай; акьалжнавай; гьалнавай. 3. пер. тIебии тушир; рикIин ачухвилелди тушир, гужалди жезвай; къайи; у них натянутые отношения абрун араяр къанва; натянутый разговор рикIин ачухвал авачиз гужалди жезвай эхтилат.

НАТЯНУТЬ 1. ялун; тIарамрун. 2. чIугун; винел чIугун; гьалун; акьалжун. 3. алукIун.

НАУГАД нареч. шакуналди; тавакуллагь лагьана; фикир тагана; бахта-бахт лагьана.

НАУГОЛЬНИК 1. наугольник, пуд пипIен линейка. 2. наугольник (рамкайрин, ящикрин пипIер кIевиз кьун патал ва я гуьрчегрун патал абрун пипIерал эцигдай, ядай ракь).

НАУДАЛУЮ нареч. хьайиди хьуй лагьана, викIегьвилелди (см. наудачу).

НАУДАЧУ нареч. тавакуллагь лагьана, бахта-бахт лагьана.

НАУДИТЬ рапуналди кьун (кIезрияр, балугъар).

НАУКА 1. илим. 2. тарс; это тебе наука им ваз тарс хьуй.

НАУКООБРАЗНЫЙ винел патай илимдиз ухшар, илим хьиз аквадай.

НАУСЬКАТЬ разг. кискис гун; гьалдрун; футфа гун.

НАУСЬКИВАТЬ несов. см. науськать.

НАУТЕК нареч. разг. катна; пустился наутёк катна.

НАУТРО нареч. пака экуьнахъ.

НАУЧИТЬ 1. чирун. 2. тарс гун; рехъ (меслят) къалурун.

НАУЧИТЬСЯ жуваз чирун; чир хьун.

НАУЧНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИЙ илимдалди ахтармишдай; илимдин-ахтармишунрин.

НАУЧНЫЙ 1. илимдин. 2. илимдин рекьел, илимдин бинедал (эцигнавай, алай).

НАУШНИК^I 1. япар; япарал гьалдайди; шапка с наушниками япар галай шапка. 2. рад. см. наушники.

НАУШНИК² разг. гаф экъуьрдай кас, гъибетчи.

НАУШНИКИ мн, рад. наушникар (радиодихъ яб агализ япарал гьалдайбур).

НАУШНИЧАТЬ несов. разг. гаф экъуьрун, гъибетар авун, гъибетчивал авун.

НАФТАЛИН нафталин (сун партал, хъицикьар гъучIрекай хуьдай, туьнт ни къведай лапу кепекар хьтин затI, дарман).

НАХАЛ гьаясуз, ягьсуз кас, ччина гьая (ягь) авачир кас.

НАХАЛЬНИЧАТЬ несов. разг. ягьсузвал авун, гьаясузвал авун.

НАХАЛЬНЫЙ ягьсуз, гьаясуз.

НАХАЛЬСТВО мн. нет ягьсузвал, гьаясузвал, ччина ягь авачирвал.

НАХВАЛИВАТЬ несов., см. нахвалить.

НАХВАЛИТЬ разг. гзаф (кьадардилай артух) тариф авун.

НАХВАЛИТЬСЯ разг. 1. гзаф жуван тариф авун. 2. тарифуналди тух тахьун, гзаф тарифун.

НАХВАТАТЬ разг. 1. гзаф кьун; гзаф къачун. 2. пер. гьакI инлай-анлай са-бубат чирхьун, са-бубат къачун (чирвал).

НАХЛЕБНИК 1. ист. ччара хзандин арада къимет гуз тIуьн незвайди ва я тIуьнни нез гьана яшамиш жезвай кас. 2. ччарадан фал (харжидал) яшамиш жезвай кас, ччарадан фал алай кас.

НАХЛЕСТАТЬ бегьем гатун, вигьин (гзаф бул къамчияр, тIвалар).

НАХЛОБУЧИВАТЬ несов., см. нахлобучить.

НАХЛОБУЧИТЬ разг. пелез авуна алукIун, япарихъ кьван чуькьуьн (бармак, шапка кьилел).

НАХЛОБУЧКА разг. кIеви туьгьмет, кIеви айиб, къал.

НАХЛЫНУТЬ 1. авахьун, атун. 2. сел хьиз атун, кIватI хьун, атана ацIун, туькуьлмиш хьун.

НАХМУРИВАТЬ несов., см. нахмурить.

НАХМУРИТЬ агажун (рацIамар), ччин чIурун.

НАХМУРИТЬСЯ ччин чIурун.

НАХОДИТЬ несов., см. найти.

НАХОДИТЬСЯ¹ несов. 1. см. найтись. 2. аваз хьун; он находится в неприятном положении ам нагьакьан гьалда ава.

НАХОДИТЬСЯ² разг. бул къекъуьн, къекъведай кьван галатун.

НАХОДКА 1. жгъай затI. 2. жигъин тийир хьтин затI (яни гьакьван хъсан, кутугай затI).

НАХОДЧИВЫЙ 1. зирек; гьасятда кьил акъуддай; чара жугъурдай. 2. гафунивай тухуз тежер, жавабдиз гьазур тир; зирек.

НАХОЖДЕНИЕ, мн. нет 1. жугъурун. 2. аваз хьун; место нахождения авай чка.

НАХОХЛИТЬ ахъайна хкажун (кIекре, вечре цIакулар).

НАХОХЛИТЬСЯ). цIакулар ахъайна хкажун (кIекре, вечре). 2. пер. ччин куьрсун, ччин чIурун.

НАХОХОТАТЬСЯ разг. бул хъуьруьн.

НАХРАПОМ нареч. разг. садлагьана, бейхабардиз; гужалди, зуруналди; гьаясузвилелди.

НАЦАРАПАТЬ 1. цIархар авун. 2. цIархар авур хьиз усалдиз кхьин.

НАЦЕДИТЬ 1. куьзун, суьзмишун. 2. цун, шуькIуьз цун (цуцIунай).

НАЦЕЖИВАТЬ несов., см. нацедить.

НАЦЕЛИВАТЬ несов., см. нацелить.

НАЦЕЛИТЬ туькIуьрун (санихъ); лишандиз къачун, лишан кьун, лишандал туькIуьрун.

НАЦЕЛИТЬСЯ 1. лишан кьун, лишандал туькIуьрун, лишандиз къачун. 2. пер. разг. гьазур хьун; жув туькIуьрун, туькIуьр хьун (са кардихъ, са мураддихъ).

НАЦЕНКА 1. къиметдин винел хъивегьун, къимет артухрун. 2. винел хъивегьай къимет, артухрайди.

НАЦЕПИТЬ 1. гилигун, акалун. 2. эцигун; куьрсрун.

НАЦЕПЛЯТЬ несов., см. нацепить.

НАЦИЗМ мн. нет нацизм (германрин фашизм).

НАЦИОНАЛИЗАЦИЯ национализироватун (1. кьилдин иесийривай мулкар, карханаяр, дараматар. ва мсб къахчуна абрукай пачагьлугъдин, вири халкьдин мал авун. 2. са кар, идара ва мсб гьа чкадин миллетдин къуватралди, гьадан бинедал эцигун).

НАЦИОНАЛИЗИРОВАТЬ сов. и несов. национализироватун (см. национализация).

НАЦИОНАЛИЗМ мн. нет национализм, миллетчивал.

НАЦИОНАЛИСТ националист, миллетчи.

НАЦИОНАЛИСТИЧЕСКИЙ националистрин, миллетчийрин; националиствилин, миллетчивилин.

НАЦИОНАЛЬНОСТЬ ж 1. национальность, нация, миллет. 2. национальнывал, миллетдиз хасвал.

НАЦИОНАЛЬНЫЙ национальный, национальностдиз талукь тир, нациядин, нациядиз хас тир (милли, миллетдиз хас тир, талукь тир). ♦ национальное меньшинство (са чкада) тIимил (гъвечIи) тир миллет.

НАЦИЯ нация, миллет.

НАЧАДИТЬ гум авун (цIай кумай цIивинри, шемини, кайи ягълуди).

НАЧАЛО 1. сифте кьил, эвел, эвел кьил, кьил. 2. бине; диб. 3. къайда. 4. по началу разг. сифтедай, эвелдай, сифте кьилай; под началом гъилик, регьбервилик.

НАЧАЛЬНИК начальник.

НАЧАЛЬНЫЙ сифте; сифтедин; эвелимжи; сифте кьилин.

НАЧАЛЬСТВО мн. нет 1. начальникар; начальник. 2. началвниквал.

НАЧАЛЬСТВОВАТЬ несов. начальниквал авун.

НАЧАЛЬСТВУЮЩИЙ: начальствующий состав начальникрин состав, начальникар.

НАЧАТКИ ед. нет сифте кьилер, сифтедин малуматар.

НАЧАТЬ башламишун, эгечIун.

НАЧАТЬСЯ башламиш хьун; башламишун.

НАЧЕКУ нареч. разг. мукъаят яз, гьазур яз; быть начеку гьазур яз хьун, мукъаят яз хьун!

НАЧЕРНИТЬ чIулаврун.

НАЧЕРНО нареч. чурна, сифте кхьей къара; я написал заявление начерно арзадин чурна (къара) кхьена за.

НАЧЕРТАНИЕ шикил, суьрет (цIараралди чIугур шикил); начертание букв гьарфунии шикил.

НАЧЕРТИТЬ 1. чIугун (шикил, план, чертёж). 2. кхьин.

НАЧЕРЧИВАТЬ несов., см. начертить 1-манада.

НАЧЕС 1. эвягъун. 2. мег; цIвелер (эвяна раснавай). 3. яргъи чIичI. 4. эвягъай затI (сар ва мсб).

НАЧЕСАТЬ 1. эвягъун. 2. чухун.

НАЧЕСАТЬСЯ разг. чухун.

НАЧЕСТЬ гьисабун (садан винел, кIвачихъ).

НАЧЕТ (садан кIвачихъ, винел) гьисабун, ягъун; кIвачихъ ягъай (гьисабай) пул.

НАЧЁТЧИК кIелай, амма кIелнавайдан дерин манадин гъавурда гьат тавур кас; асул метлеб кьатIун тийиз гьакI эзбердай кас.

НАЧИНАНИЕ 1. башламишун. 2. башламишай са кар.

НАЧИНАТЬ несов., см. начать.

НАЧИНАТЬСЯ несов. 1. башламишун. 2. башламиш хьун.

НАЧИНИТЬ¹ ацIурун, ттун (мес. афардин къене хъчар, бадамжандин къене як).

НАЧИНИТЬ² 1. расун; кIвенкI авун (карандашрал). 2. расун.

НАЧИНЯТЬ несов., см. начинить ¹.

НАЧИНКА 1. ттун, ацIурун. 2. ттур затI; пирог с мясной начинкой къене як авай афар; конфеты с начинкой къене затI авай къенфетар.

НАЧИСЛЕНИЕ 1. см. начислить. 2. винел хъивегьайди, алава хъувурди (пул).

НАЧИСЛИТЬ винел вигьин, винел хъивегьун, алава авун, винел гьисабун.

НАЧИСЛЯТЬ несов., см. начислить.

НАЧИСТИТЬ 1. михьун. 2. аладрун, аладарна михьун (мес. картуфар).

НАЧИСТО нареч. 1. михьивилелди. 2. вири, михьиз, михьи-михьелай.

НАЧИСТОТУ нареч. ачухдиз, чуьнуьх тавуна вири.

НАЧИСТУЮ нареч. разг., см. начистоту.

НАЧИТАННЫЙ гзаф кIелай.

НАЧИТАТЬСЯ кIелун; гзаф кIелун.

НАЧИТЫВАТЬ несов., см. начесть и начитать.

НАЧИЩАТЬ несов., см. начистить.

НАЧСОСТАВ (начальствующий состав) начальникрин состав, начальникар (армияда).

НАЧУДИТЬ разг. гзаф къариб крар авун, уюнар акъудун.

НАШ местоим. чи.

НАШАЛИТЬ разг. женжелвал авун, надинжвал авун.

НАШАТЫРЬ м мн. нет нешетир.

НАШАТЫРНЫЙ нешетирдин; нешетир квай.

НАШЕПТАТЬ япал кIуф эцигна лугьун, кушкущдалди лугьун, куш-куш авун.

НАШЕПТЫВАТЬ несов., см. нашептать.

НАШЕСТВИЕ гьужум, атана басмишун.

НАШИВАТЬ несов., см. нашить.

НАШИВКА 1. винел цвана алкIурун. 2. винел цванвай чIук. 3. хилел (ва я къуьнел) цванвай лишан.

НАШИНКОВАТЬ разг. куьткуьнун (мес. келемар).

НАШИТЬ 1. цун, винелай эцигун (мес. цвана жибин). 2. кутун, цун (са затIунин винел са затI; мес. дуьгмеяр цун, кутун).

НАШЛЕПАТЬ разг. капаш (капашар) вигьин, капашдалди ягъун.

НАШУМЕТЬ 1. къал авун, ван ттун. 2. ван чукIурун, ван чукIун, вичикай гзаф рахунар арадал гъун.

НАЩЁЛКАТЬ разг. сараривди хун; сараривди хаз тIуьн (мес. кIерецар, ракъин цуькверин цилер); хун (мес. хехиналди).

НАЩИПАТЬ разг. 1. чухун (векьер, сар). 2. кIасун (тупIаривди), жакIумар акъудун.

НАЩУПАТЬ 1. тIуб-гъил авуна жугъурун (мес. жибинда авай са затI). 2. ахтармишна чирун; ахтармишна жугъурун.

НАЩУПЫВАТЬ несов., см. нащупать.

НАЭЛЕКТРИЗОВАТЬ 1. физ. электрикдив ацIурун, электрик кутун. 2. пер. къизмишрун, гьевес кутун, гьевес хкажун.

НАЭЛЕКТРИЗОВАТЬСЯ 1. электрикдив ацIун, электрик акатун. 2. пер. къизмиш хьун, гужлу гьевес акатун.

НАЯБЕДНИЧАТЬ разг. фитне авун, гъибет авун, хабар гун.

НАЯВУ нареч. уях яз, гьакъикъатда (ахварай тушиз).

НЕ частица 1. ваъ; не яблоко, а груша ич ваъ, чуьхвер. 2. -ч; -мир; т-(инкарвилин лишан яз глаголрихъ галаз ишлемишда); не пишет кхьизвач; не идёт къвезвач; не ходи фимир; пусть он не ходит ам фин тавурай. 3. туш; он не учитель ам учитель туш. ♦ не то тахьайтIа.

НЕАККУРАТНЫЙ 1. дикъетсуз, кар вахтунда тийир. 2. дикъетсузвилелди авунвай, хъсандиз тавунвай, усалдиз авунвай (шей, кIвалах). 3. къайгъусуз, ментеш, пинти, чкIай.

НЕБЕЗОПАСНЫЙ хаталу тир, хатавал авачиз тушир.

НЕБЕЗОСНОВАТЕЛЬНЫЙ делилсус тушир, делил авачиз тушир, делил авай.

НЕБЕЗУПРЕЧНЫЙ айиб квачиз тушир, айиб квай, рехне квачиз тушир, рехне квай.

НЕБЕЗУСПЕШНЫЙ агалкьунар авай, агалкьун авачиз тушир.

НЕБЕЗЫЗВЕСТНЫЙ тийижирди тушир, машгьур.

НЕБЕЛЁНЫЙ лацу тавур.

НЕБЕСА мн. цавар.

НЕБЕСНЫЙ 1. цавун; цава авай; цавал алай; цаварин. 2. цавун (мес. ранг). 3. пер. уст. акьалтIай гуьзел, гуьрчег.

НЕБЕСПОЛЕЗНЫЙ менфятсуз тушир, менфят квачиз тушир.

НЕБЕСПРИСТРАСТНЫЙ майилвал авачиз тушир, майилвал ийидай.

НЕБЛАГОВИДНЫЙ мешребсуз, абурсуз, кутуг тавур.

НЕБЛАГОДАРНЫЙ 1. вичиз авур хъсанвал чир тежер, хъсанвилиз разивал тийир, чухсагъул талгьур. 2. вичел чIугур зегьметдин эвез агакьар тийир, нетижа гун тийир, нетижа хкат тийир.

НЕБЛАГОЗВУЧНЫЙ хуш сес авачир, сес хуш тушир.

НЕБЛАГОНАДЕЖНЫЙ 1. ихтибарсуз, ихтибар ийиз тежер. 2. шакуник квай, гимандик квай, шаклу.

НЕБЛАГОПОЛУЧНЫЙ 1. саламатвал авачир, саламатсуз. 2. хъсанзавачир, четинвилер авай.

НЕБЛАГОПРИЯТНЫЙ нагьакьан, пис; кьан тийир, хуш тушир; виже текъвер.

НЕБЛАГОРАЗУМНЫЙ акьулсуз, акьулдивай яргъа, акьуллу тушир.

НЕБЛАГОРОДНЫЙ 1. абурлу касди тийир, нагьакьан, абурсуз (кар). 2. асул авачир, усал рикI авай (кас).

НЕБЛАГОУСТРОЕННЫЙ хъсандиз туькIуьр тавунвай, къулайвилер авачир.

НЁБНЫЙ сивин къавун.

НЕБО цав. ♦ до небес вознести гзаф тариф авун, тариф цавуз хкажун; под открытым небом дуьздал, ачухдал, ачух гьавадал (кIвале авачиз); на седьмом небе шадвиляй цавай фин, акьалтIай еке шадвал, бахтлувал гьисс авун; небо с овчинку показалось руьгь аватиа, фир-тефир чка сал хьана (кичIевиляй); с неба свалиться бейхабардиз садлагьана акъатун; небо коптить кар-кеспи тийиз гьавайда уьмуьр пучун.

НЕБО сивин къав.

НЕБОГАТЫЙ 1. девлет авачир, девлетлу тушир, кесиб. 2. кьит тир, тIимил тир, бул тушир.

НЕБОЛЬШОЙ 1. екевал авачир, еке. тушир, гъвечIи. 2. тIимил. ♦ с небольшим тIимил артух алаз; кило с небольшим тIимил артух алаз са кило, килодилай тIимил артух.

НЕБОСВОД мн. нет цавун тагъ, цав.

НЕБОСКЛОН мн. нет цавун кIан, цав ччилик ккIай хьиз аквадай чкадин винелай цав.

НЕБОСКРЁБ гзаф мертебайрин (мес. къад-яхцIур мертебаяр гьаваяр авай) кьакьан кIвалер.

НЕБОСЬ разг. белки, жеди.

НЕБРЕЖНОСТЬ ж мн. нет дикъетсузвал; селигъасузвал; ментешвал; къайгъусузвал.

НЕБРЕЖНЫЙ 1. дикъетсуз; къайдасуз; ментеш, селигъасуз (кас). 2. саймаз. 3. дикъетсузвилелди авур, селигъасузвилелди авур, гъилелай цIар ганвай (кар).

НЕБРЕЧЬ несов. уст., см. пренебречь.

НЕБРИТЫЙ фадлай ччуру ттун тавур.

НЕБЫВАЛЫЙ тахьай, гьич тахьай хьтин.

НЕБЫЛИЦА авачир кар, ттаб, уйдурма.

НЕБЫТИЕ мн, нет авачирвал, тахьун.

НЕБЬЮЩИЙСЯ хан тийир

НЕВАЖНЫЙ 1. са артух метлеб авачир, са гъвечIи. 2. усал, рябетсуз, хъсан тушир; у него дела обстоят неважно адан крар хъсанзавач.

НЕВДАЛЕКЕ нареч. мукьвал, мукьвал хьиз, мукьув хьиз.

НЕВДОМЁК нареч. разг. кьатIанвач, фагьумнавач, гъавурда авач, гъавурда акьазвач.

НЕВЕДЕНИЕ мн. нет тийижирвал, хабар авачирвал.

НЕВЕДОМО нареч. чидач, малум туш.

НЕВЕДОМЫЙ тийижир, малум тушир.

НЕВЕЖА м и ж эдебсуз, векъи кас.

НЕВЕЖДА м авам; затI тийижир кас, чирвал авачир кас.

НЕВЕЖЕСТВЕННЫЙ авам, затI тийижир, чирвал авачир.

НЕВЕЖЕСТВО мн. нет 1. авамвал; затI тийижирвал. 2. эдебсузвал.

НЕВЕЖЛИВЫЙ эдебсуз, гьуьрметсузвал ийидай.

НЕВЕЗЕНИЕ разг. бахтуни тагъун, бахтуни ччин тагун.

НЕВЕРИЕ мн. нет 1. инанмишсузвал. 2. динсузвал.

НЕВЕРНЫЙ 1. дуьз тушир, гъалатI тир, чIуру. 2. гъалатI ийидай. 3. вафасуз. 4. уст. рел. кафир, динсуз, имансуз.

НЕВЕРОЯТНЫЙ тежер хьтин, чIалахъ тежер, акьулдиз текъвер хьтин.

НЕВЕРУЮЩИЙ диндихъ инанмиш тушир, дин гвачир.

НЕВЕСЁЛЫЙ шадсуз, шадвал авачир, пашман, гъамлу; пашманвал гъидай, гъамлу ийидай.

НЕВЕСОМЫЙ заланвал авачир, алцумиз тежер.

НЕВЕСТА свас; агакьай (гъуьлуьз фидай вахт хьанвай) руш.

НЕВЕСТКА свас (стхадин ва хцин паб).

НЕВЗГОДА бедбахтвал; татугайвал.

НЕВЗИРАЯ килиг тавуна; не взирая на лица вуж я вуж туш лугьун тавуна (мертебадин чIехи-гъIвечIивилиз килиг тавуна).

НЕВЗНАЧАЙ нареч. разг. бейхабардиз, тийижиз, дуьшуьш яз; хатадай хьиз.

НЕВЗНОС мн. нет гун тавун, тагун (гана кIанзавай, мес. членвилин гьакъи).

НЕВЗРАЧНЫЙ мешребар алачир, акунар авачир.

НЕВЗЫСКАТЕЛЬНЫЙ хъсан-писди талгьур, хъсан-писди ахтармиш тийир, вуч хьайитIани кьабулдай.

НЕВИДАЛЬ ж мн. нет, разг. такур ажайиб шей (кар).

НЕВИДАННЫЙ гьич такур хьтин, гьич тахьана хьайи хьтин, гьич тахьай; невиданный урожай гьич такур хьтин бегьер.

НЕВИДИМКА вич вилериз таквар кас, вич инсанриз такварди, вилериз таквар жин хьтинди. ♦ шапка-невидимка жинжин бармак, хъварцин бармак (махарик квай); невидимкой чинеба, садазни такварвал, вилериз таквар жин хьиз.

НЕВИДИМЫЙ вилериз таквар (вич масадан).

НЕВИННЫЙ 1. тахсирсуз, тахсир квачир; гунагьсуз, гунагь квачир. 2. михьи рикI авай, рикIе затI авачир, рикI михьи. 3. гъил хкIур тавур (руш). 4. зарарсуз, зарар авачир.

НЕВИНОВНЫЙ тахсирсуз, тахсирлу тушир, тахсир квачир.

НЕВКУСНЫЙ тIямсуз, тIям авачир, дадсуз, дад авачир.

НЕВМЕНЯЕМЫЙ акьул кьиле авачир, вичи вуч ийизватIа тийижиз кар ийидай (ва гьавиляй суддин вилик вичи жаваб гун тийир, мес. делиди).

НЕВМЕШАТЕЛЬСТВО мн. нет акахь тавун, къаришмиш тахьун.

НЕВМОГОТУ нареч. разг. алакьзавач, такьат акакьзавач; такьат амач; жезвач; мне уже невмоготу мад завай хъижезмач, мад залай алакьзамач.

НЕВМОЧЬ нареч. в знач. сказ. разг. см. невмоготу.

НЕВНЕСЕНИЕ гун тавун (гана кIанзавай пул).

НЕВНИМАНИЕ мн. нет 1. дикъетсузвал; дикъет тагун; фикир тавун. 2. саймиш тавун, гьисаба такьун.

НЕВНИМАТЕЛЬНЫЙ 1. дикъетсуз, дикъет тагур, фикир тагур; саймаз. 2. саймиш тийир, гьисаба такьар.

НЕВНЯТНЫЙ 1. хъсандиз ван текъвер, ачухдиз ван текъвер. 2. бегьем гъавурда гьат тийир.

НЕВОД чIехи чил (балугьар кьадай).

НЕВОЗВРАТИМЫЙ см. невозвратный.

НЕВОЗВРАТНЫЙ тикрар техжер, элкъвен хъийин тийир; мад хъижен тийир; мад гъиле гьат хъийин тийир.

НЕВОЗДЕРЖАННЫЙ разг., см. невоздержный.

НЕВОЗДЕЛАННЫЙ ишлемиш тавур, цун тавур (ччил).

НЕВОЗДЁРЖНЫЙ 1. нефс хуьн тийир, акъваз тийир; невоздержный в пище тIуьнал гьалтайла нефс хуьн тийир. 2. вич хуьн тийир, вичин сив-гъил хуьн тийир; невоздержный на язык вичин сив хуьн тийир, вуч хьайитIани лугьудай.

НЕВОЗМОЖНОСТЬ ж мн. нет мумкин тахьун, мумкин туширвал, мумкинсузвал. ♦ до невозможности разг. тежер кьван, кьадардилай артух.

НЕВОЗМОЖНЫЙ 1. мумкин тушир, тежер. 2. тежер хьтин, кIеви, гужлу. 3. виже текъвер, гзаф пис.

НЕВОЗМУТИМЫЙ 1. секин, кIусни тади акат тийир; рикIик гъалаб акат тийир (квачир). 2. са куьнини чIур тийир; тамам.

НЕВОЗНАГРАДИМЫЙ эвез хъийиз тежер; эвез агакь хъийин тийир.

НЕВОЛЕЙ: волей-неволей кIанзни-такIанзни.

НЕВОЛИТЬ несов. мажбур авун, гужалди ийиз тун.

НЕВОЛЬНИК 1. лукI. 2. есир.

НЕВОЛЬНИЧИЙ лукIвилин; лукIран хьтин, лукIран (лукIарин).

НЕВОЛЬНЫЙ 1. хатадай хьайи, къастуналди тушир. 2. кIан тийиз хьайи, жуван ихтиярсуз хьайи; мажбур яз хьайи; жувалай аслу тушиз хьайи.

НЕВОЛЯ мн. нет 1. лукIвал; есирвал; азад туширвал. 2. мажбурвал; чарасузвал, чара атIайвал.

НЕВООБРАЗИМЫЙ акьулдиз гъиз тежер хьтин, фикирдиз гъиз тежер хьтин; тежер хьтин.

НЕВООРУЖЁННЫЙ яракьсуз, яракь (яракьар) гвачир. ♦ невооружённый глаз гьакIан (мес. дурбуяр гвачиз гьакI килигзавай) вил.

НЕВОСПИТАННОСТЬ ж мн. нет тербиясузвал, эдебсузвал.

НЕВОСПИТАННЫЙ тербиясуз, эдебсуз.

НЕВОСПЛАМЕНЯЕМЫЙ ялавламиш тежер, цIай кьан тийир.

НЕВОСПРИИМЧИВЫЙ 1. зигьинсуз, кьатIун авачир, кьатIун тийир. 2. (азар) галукь тийир (мес. галукьдай азарар масабрухъ хьиз фад галукь тийир).

НЕВОСТРЕБОВАННЫЙ (адресатди) къахчун тавур (мес. почтунин посылка, чар).

НЕВПОПАД нареч. разг. вахтсуз, ерисуз, нубатсуз; кьан тийирвал.

Дата добавления: 2014-01-11