Нурахунова Р.К

Алматы 2012

Нурахунова Р.К.

МЕТРОЛОГИЯ ЖӘНЕ ӨЛШЕУ

Оқу құралы

УДК 006(075.8) ББК 30.10Я73 Н 83

Каспий қоғамдық университетінің Ғылыми кеңесінде ұсынылған

Пікір жазғандар:

т.ғ.к, доцент ҚазҰТУ Сарсенбаев Н.С.,

т.ғ.д., профессор КҚУ Ратов Б. Т.

Н 83 Метрология және өлшеу:Оқу құралы. – Алматы: КҚУ Ғылыми баспа орталығы, 2012. – 128 б.

ISBN 978-601-7354-38-1

Оқу құралы 050702 – «Автоматтандыру және басқару» мамандығы бойынша бакалавр даярлау мақсатында негізделген және жалпы білім беру стандартына, оқу бағдарламасына сай құрастырылған.

Оқу құралында өлшеу техникасы метрологиялық экперименттер жасау, өлшеу нәтижелерін өндеу және метрологиялық жұмыстарды стандарттау мен сертификаттаудың жалпы ережелерін оқытатын ғылым ретінеде көзқарас қалыптастырады. Өлшеу аспаптарының алуан түрлілігі мен өлшеу әдістерінің дамуы негізінде ғылымның жаңа саласы - метрология – нақты өлшеулер туралы бағытталған.

Оқу құралы метрологияның негізгі ережелері мен әрекет принциптері туралы негізгі мәліметтерін оқитын жоғарғы оқу орындарының студенттеріне және өлшеу техникасының құралдарын қолданылатын аймақта мамандандырылған магистранттар мен инженерлерге арналған.

УДК 006(075.8)

ББК30.10Я73

ISBN 978-601-7354-38-1

©© Нурахунова Р.К.

© Каспий қоғамдық

университеті, 2012

© Көркемдеуі ҒБО КҚУ

МАЗМҰНЫ бет
	КІРІСПЕ
	I ТАРАУ. ДҮНИЕНІ ТАНЫП БІЛУДЕГІ ӨЛШЕУДІҢ РОЛІ
1.1.	Өлшеу техникасы мен ғылымның және өндірістің өзара байланысы
1.2.	Метрологиялық қамтамасыздандыру
1.2.1.	Метрологиялық қамтамасыздандырудың ғылыми, техникалық және заңдық негіздері
1.3.	Физикалық шамалардың түрлері
1.3.1.	Өлшеу шкалалары
1.3.2.	Өлшеу ақпараты
1.3.3.	Физикалық шамалар мен олардың бірліктер жүйесі
1.4.	Өлшеу қателіктері
1.4.1	Қателіктердің жіктелуі
1.4.2.	Қателіктерді бағалау принциптері
1.4.3.	Жүйелі қателіктерді алу және жою тәсілдері
1.5.	Өлшеу және оның негізгі операциялары
1.5.1.	Өлшеу мен оның негізгі операциялары
1.5.2.	Өлшеу міндеттері
1.5.3.	Өлшеу принциптері мен әдістері
1.6.	Өлшеу аспаптары мен қондырғылары
1.6.1.	Өлшеу жабдықтарының метрологиялық және метрологиялық емес сипаттамалары
1.6.2.	Өлшеу жүйелері
1.7.	Электрлік өлшеу
1.7.1.	Электрлік шамаларды өлшегіш түрлендіргіштер
1.7.2.	Өлшегіш аспаптардың өлшеу шектерін кеңейту
1.7.3.	Айнымалы ток бойынша өлшеу шекті кеңейту
1.7.4.	Айнымалы ток кернеуінің өлшеу шегін кеңейту
1.8.	Электромеханикалық аспаптар
1.8.1	Индукциялы жүйе аспаптары
1.9.	Кедергіні өлшеу
1.9.1	Көпірлер мен компенсаторлар көмегімен электрлік шамаларды өлшеу
1.10.	Осциллографтар
1.10.1.	Электрлік шамаларды электронды сәулелі осциллографтар көмегімен өлшеу
	II ТАРАУ. ЭЛЕКТРЛІК ШАМАЛАРДЫ ӨЛШЕУ
2.1.	Ток пен кернеуді өлшеу әдістері
2.2.	Тұрақты токты өлшеу
2.3.	Электр қуатын өлшеу
	III ТАРАУ. ЭЛЕКТРЛІК ЕМЕС ШАМАЛАРДЫ ӨЛШЕУ
3.1.	Жалпы мағлұматтар
3.2.	Температураны өлшеу аспаптарының жіктелуі
3.3.	Электрлі емес шамаларды өлшеу
3.4.	Электрлік емес шамалардың электрлікке түрлендірілуі және олардың жіктелуі
3.5.	Цифрлі және электронды өлшеу аспаптары
3.6.	Сандық вольтметрлер
	ГЛОССАРИЙ
	ПАЙДАЛЫ ӘДЕБИЕТТЕР

Дата добавления: 2015-04-30