Жоспары 5 страница

17. Перспективным мероприятием диспансеризации является использование: а) автоматизирован- ных систем для обследования состояния здоровья; в) эндоскопических аппаратов; г) комплексной автоматизированной системы массовых осмотров населения; д) медицинского прогнозирования.

18. Эффективность гигиенического воспитания растет, когда дается информация о: а) режиме труда и отдыха; б) личной гигиене, рациональном питании; в) физической активности;

г) половой жизни.

19. Одним из важных компонентов здорового образа жизни есть: а) рациональная организации труда и отдыха; б) своевременное лечение; в) несовместимость с вредными привычками;

г) установка на долгую здоровую жизнь; д) согласие.

20. Вредные привычки препятствуют: а) оптимальной организации отдыха; б) утверждению составляющих здорового образа жизни; в) питанию; г) физической активности; д) алкоголизму.

21. Здоровый способ жизнь это: а) деятельность человека; б) активный образ жизни; в) сохранение здоровья; г) улучшение здоровья; д) состояние психического и физического равновесия.

22.Факторы риска являются причинами: а) критических ситуаций; б) источников болезней;

в) неблагоприятных факторов; г) причинами возникновения и развития заболеваний;

д) изменения образа жизни.

23.Группы внешних факторов риска: а) изменения обстоятельств; б) малоподвижный образ жизни;

в) загрязнение внешней среды; г) психо – эмоциональное перенапряжение;д) географическое место пребывания.

24. Внутренние факторы риска: а) курение, употребление алкоголя; б) хорошее питание;

в) наследственные болезни; г) генетический риск; д) болезни с наследственной склонностью.

25. Урбанизация это: а) преимущественно городское население; б) преимущественно промышленное; в) распределение хозяйства; г) преимущество городов.

Вариант 10

1. Питанию отводится важная роль: а) в лечении; б) увеличенные продолжительности жизни;

в) сохранении работоспособности людей; г) профилактике заболеваний.

2. Пищевой рацион будет полноценным и сбалансированным, если энергозатраты человека покрываются: а) за счет белков 12...13%; б) жиров 33%; в) углеводов 53-55%; г) воды 45%.

3. Первый уровень сбалансированности в пищевом рационе - это оптимальное содержание:

а) витаминов; б) белков; в) жиров; г) углеводов; д) минеральных элементов.

4. Второй уровень сбалансированности пищевого рациона это: а) белки на 55% животного происхождения; б) жиры на 10% растительного происхождения; в) углеводы на 20% из моносахаридов и на 80% из полисахаридов; г) минеральные соли 5%; д) воды 30%.

5. Важным элементом рационального питания является: а) правильный режим питания;

б) употребление жидкости; в) употребление и количественное распределение еды на протяжении суток; г) прием витаминов.

6. При четырехкратном питании: а) на завтрак 25% суточного рациона; б) второй завтрак 15% суточного рациона; в) полуденок 25% рациона; г) обед 35% суточного рациона; д) ужин 25%.

7. Продукты, которые влекут пищевые аллергии, это: а) куриный белок; б) мясо;

в) шоколад; г) молоко; д) клубника, земляника.

8. Для профилактики простудных заболеваний необходимо: а) закаливание; б) употребление продуктов содержащих белки животного происхождения; в) употребление продуктов содержащих естественный витамин С; г) употребление продуктов содержащих фитонциды.

9. В нормах детского питания значительное место отводится: а) белкам; б) жирам; в) углеводам;

г) минеральным солям; д) витаминам.

10.Люди преклонных лет должны употреблять: а) жиры растительного происхождения;

б) углеводы; в) белки; г) витамини, минеральные соли.

11. Езда на велосипеде противопоказана: а) при нарушениях дыхательной системы;

б) осанки; в) сечовивідної системы; г) геморрое; д) варикозном расширении вен нижних конечностей.

12. Ходьба на лыжах: а) улучшает деятельность всех систем организма; б) повышает стойкость к холоду; в) лечит простудные заболевания; г) повышает обмен веществ;

д) лечит заболевание желудка.

13. Катание на коньках: а) улучшает координацию движений; б) лечит геморрой; в) развивает чувство равновесия; г) лечит варикозное расширение вен; д) развивает стойкость.

14. Аэробика: а) активно влияет на работу симпатико-адреналовой системы; б) лікує все аболевання; в) возобновляет силу организма; г) снимает усталость.

15. Требования к вентиляции спортивного зала: а) на протяжении часа весь объем воздуха должен меняться 3-4 раза; б) за день весь объем воздуха должен меняться 3-4 раза; в) за 1 час на 1 человека должен поступать около 80 м³ свежего воздуха; г) приток свежего воздуха должен преобладать над оттоком.

16. Профилактика бактериальных отравлений: а) бомбажные консервы выбрасывать;

б) пользоваться столовыми приборами; в) не держать долго без обработки размороженое мясо;

г) все варить, кипятить.

17. В нормах детского питания значительное место отводится: а) яйцам; б) шоколаду;

в) продуктам животного происхождения; г) яблокам; д) витаминам А, С, Д.

18. Люди преклонных лет должны ограничить в рационе: а) жиры животного происхождения;

б) углеводы; в) белки растительного происхождения; г) продукты богаты на холестерин.

19. Продукты богаты на холестерин - это: а) печень; б) мозг; в) икра; г) морковь; д) яйца.

20. Основные источники углеводов, которые содержат много пектиновых веществ:

а) картофель; б) вареная свекла, морковь; в) сливы; г) печеные яблоки; д) сахар.

21. При аутотренинге первую часть фразы следует произносить на этапе акта дыхания:

а) апноэ; б) вдох; в) ортопное; г) в промежутке между вдохом и выдохом; г) выдох.

22. Вторую часть фразы аутотренинга следует произносить на этапе акта дыхания:

а) апноэ; б) вдох; в) видох; г) ортопное; д) диспноэ.

23. Фразы аутотренинга следует повторять: а) 10 раз за мин.; б) 16 раз за мин.; в) 20 раз за мин.;

г) 22 раза.

24. Аутотренинг стоит проводить: а) перед стрессом; б) в процессе стресса; в) после стресса; г) в покое; д) во время не связанный со стрессом.

25. Заканчивать аутотренинг следует фразой: а) я владею собой; б) я абсолютно спокоен;

в) я спокоен; г) я чувствую себя хорошо; д) я доволен собой.

І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

А) Асқорыту жүйесінің алдыңғы бөлік мүшелері

Б) Асқорыту жүйесінің ортаңғы бөлік мүшелері

В) Асқорыту жүйесінің артқы бөлік мүшелері

ІІІ. Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Асқорыту жүйесі ас қорыту түтігінен және өнімдері ас қорыту үдерісіне қатысатын, одан тыс орналасқан бездерден тұрады. Астың химиялық және механикалық өңделуінен кейін өнімдердің ас қорыту түтігінің әр түрлі бөліктерінде өтетін дәйекті ыдыратылып, сіңірілуін ас қорыту деп атайды.

Асқорыту жүйесі үш бөліктен тұрады:

Алдыңғы бөлік: ауыз қуысы мүшелері, жұтқыншақ, өңеш.

Ортаңғы бөлік: асқазан, жіңішке және тоқ ішектерден,бауыр және ұйқы безі.

Артқы бөлік: тік ішектің каудальдық бөлігінен тұрады.

Ауыз қуысы. Жаңа туылған және емшек жасындағы балалардың ауызы кіші болып келеді. Тіс өсінділері мен қатты таңдайдың күмбезі шамалы дамыған. Тілі ауыз қуысының көлемінен үлкен болып келеді де, оның қуысын толық алып тұрады. Қызыл иекте қатты болып келетін және жақсы бөлектенген майлы жастықшалар бар. Ол Биша төмпешіктері деп аталады. Бұл төмпешіктер қызыл иектің иілгіштігін қамтамасыз етіп, соруға жақсы жағдай жасайды.

Эпителиальды жамылғысы айқын қызыл, нәзік, қан тамырларымен бай, бірақ құрғақ. Жақтың бойында қатты ұзынша томпақтар орналасқан, кілегей қабаты кішкене жастықша сияқты қыртыстанған, төменгі жағы кейінірек орналасқан. Қысқа, жалпақ және қалың тіл лимфа фолликуларымен бай, бүртіктерінің барлық түрлері де дамыған. Бүртіктер саны бір жыл бойына арта түседі.

Тұрақты тістердің қалануы құрсақішілік дамудың 4-ші айының аяғында, 5-ші айының басында басталып, 2,5-3жаста аяқталады. Тұрақты тістердің бастамалары сүт тістерінің бастамаларының артына қара орналасады. Сүт тістерінің балада шыға бастауы ол туғаннан кейін 6-7 айдан соң басталады. Бұл кезде тек сауыты ғана қалыптасқан, ал түбірінің қалыптасуы енді ғана басталады. Үлкен азулық тістері тұрақты кіші азу тістермен алмастырылады.

Тұрақты үлкен азу тістерінің қалануы бала 1-4 жасқа келгенде өтеді. Басында екі тісте ортақ альвеолада орналасады. Содан кейін екеуінің ортасында сүйектен тұратын тосқауыл пайда болады.

Сүт тістерінің түсетін мезгілі келгенде, яғни 6-7 жаста остеокласттар бұл ьосқауылды және түсетін тістің түбірін бұзады. Сүт тістері сияқты, тұрақты тістер де дәнекер тіннің негізгі затының құрылуына байланысты тіс пульпасында қалыптасатын қысымның есебінен итеріліп шығарылады. Тістердің шығуына дейін минералдық заттар және қоректік заттар тек қана қаннан келеді. Тіс шыққаннан кейін сілекейдің және оның химиялық құрамының маңызы артады.

Өңеш. Жасқа толмаған баланың өңеш сағасы жұмсақ. Таңдайдың төменгі артқы жиегінен жоғары орналасқан және ауыз қуысымен жалғасып тұрады. Сондықтан, жас сәби бір мезгілде тыныс алып және тамағын сорып жұта алады. Ұзындығы 10 см, 15 жаста екі есе ұзарады. Жаңа туған баланың өңеші жұқа болады. Одан әрі кілегей қабатының эпителиясы тез қалыңдайды. Етті қабығы бұл кезде нашар дамыған, кілегей асты қабаты керісінше өте жақсы дамып, қан тамырлары мен лимфоидты элементтерге бай болады.

Асқазан. Туылғаннан кейін асқазан дамуы жүре береді. Жаңа туған баланың қарнының салмағы 6-7г болса, бірінші жыл аяғында – 3 есе, 4-5 жаста – 6 есе, 10 жаста – 10 есе артады. Жасының өсуіне сай кілегей қабығының бетінің аумағы да арта түседі.

Жыл сайын қарын сыйымдылығы үлкейеді. Ол жаңа туған балада 7 мл, бала өмірінің төртінші күнінде – 40-50 мл, 10ші күнінде – 80 мл, одан әрі ай сайын 25 мл үйкейе береді.

Жаңа туған баланың қарнының кілегей қабығы қалың болады. Париетальды және басқа жасушалары ұрықтық кезеңде пайда болады. Бірақ, алғашқы айларда қарын сөлінде тұз қышқылы мүлде болмайды. Ол жасқа байланысты қарынның рН дүниеге келгенде бейтарап болады.

Адамда пепсиногеннен құрылыстары бір-біріне ұқсас бірнеше пепсиндер пайда болады, сонымен қатар пепсин тәрізді гастриксин ферменті түзіледі. Бұл ферменттер қышқыл ортада барынша белсенді. Емшектегі балалардың асқазан сөлінде ренин ферменті табылды, ол өзінің қасиеттері жағынан пепсинге жақын.

Емшектегі балаларда рениин орындайды сүттің ерітілген казеиногенін ерітілмейтін казеинге айналдырады. Ересектерде бұл қызметті пепсин орындайды.

Аш ішек: ұлтабар, ащы және мықын ішектер. Ұлтабардың кілегей қабығының қыртысы асқазанның кілегей қабығының қыртысынан өзгеше. Қыртыстары көлденең орналасады. Ерте жастағы балалардың ішектері тығыз орналасады, себебі кіші жамбас әлі дамымағандықтан, іш қуысының көп бөлігін бауыр алып жатыр.

Жаңа туған нәрестелерде және ерте постнаталдық кезеңде бүрлердің пішіндері саусақ тәрізді болса, ересектерде ол жайпақтанып, пішіні жапыраққа ұқсайды.

Тоқ ішек. Жаңа туған балада тоқ ішектің дамуы аяқталмаған. Барлық уақытта оның ұзындығы дененің ұзындығына тең, бірақ іш қуысында орналасуы әртүрлі. Жаңа туған баланың тоқ ішегінің таспасы әрең білінсе, алты айға дейін буылтықтары дамымайды. 3-4 жасқа таман тоқ ішектің құрылысы үлкендердікімен бірдей болып, толық жетіледі.

Жаңа туған баланың құрт тәрізді өсіндісі сүйір бұрыш сияқты болады. Ұзындығы 5 см, сағасы кең, ашық болады. Бір жасқа толғанда онда қақпақ пайда болады.

Тік ішек. Жаңа туған баланың ампуласы жетілмеген. Артқы тесік жотасы, қуысы қалыптаспаған, шел майы жоқ, осыған байланысты ішек дұрыс бекімейді. Екі жасқа таман толық орнығады. Кілегей асты қабығының жақсы жетілуі мен кілегей қабығының нашар бекітілгендігінен балаларда ішек айналуы жиі кездеседі.

Ұйқы безі. Бала дүниеге келген кезде ұйқы безі толық жетіліп болмайды. Дүниеге келгеннен бастап ацинарлы бөлігі өте тез жетіле бастайды. Бала дүниеге келген кезіндегі салмағы 3г, 6 айда - 2 есе, 1 жаста – 4 есе, 10 жаста – 10 есе үлкейеді.

Ұйқы безінің эндокриндік әрекеті экзокриндік әрекетіне қарағанда бала дүниеге келген кезде онша дамып жетілмеген. Себебі, пренатальды кезеңде ұрықтың негізгі қайнар көзі глюкоза болып табылады. Жаңа туған сәбидің, әсіресе шала туылған баланың ұйқы безі бөлетін сөлінің үлес салмағы төмен болады. Амилаза онда мүлдем болмайды.

Бауыр. Туылғаннан кейін бауыр өсе береді, бірақ өсу қарқыны дене салмағының өсу жылдамдығынан қалыс қалады.

Жаңа туған баланың бауырының құрамында ересек адамдарға қарағанда су көп болады. Өсе келе құрғақ зат мөлшері арта түседі.

Асқорыту жолы құрсақтан тыс өмір сүруге және ұрықтың дамуына қажетті қоректі заттарды, суды алу үшін бірден бір көз болып табылады.

Пайдаланылған әдебиеттер

1.Балалар аурулары пропедевтикасы (оқулық) Шәкімова Г.Ә, Шабдарова С.К, Дадамбаева Е.Т, Иманбаева Т.М, Орынбасарова К.Қ

2. Балалар аурулары пропедевтикасы (оқулық) Б.Түсіпқалиева

3.Гистология, эмбриология, цитология (оқулық) Ю.И.Афанасьев, Н.А. Юрина

Дата добавления: 2015-04-30