Стандарттау

Ақпараттық жүйелер өңдеудің стандарттау аспектілері:

• Ақпараттық: ақпараттық объектілерді бірдейлендіру

• Программалық: бір жүйенің мағлұматы басқа жүйенің программалық құралдарымен өңделуі

• Аппараттық: компьютерлік техниканы қолдану кезіндегі шығындарды азайту

Жүйелік технологиялар

Файл – сервер

• Клиенттік компьютерде ақпаратты өңдеу: сұранысқа мәліметтер файлы жіберіледі

• Бірнеше пайдаланушы қолданған кезде, мәліметтер үлкен көлемде жүйемен жұмыс істеу өнімділік шұғыл азаяды

• Ақпараттың дұрыстығы бұзылады

Клиент – сервер

• Ақпараттық өңдеу серверде орындалады; клиентке өңдеудің нәтижелері жіберіледі;

• Жүйеге түсетін жүктеме азаяды;

• Көп пайдаланушылардың жұмыс істеу мүмкіндігі;

• Өнімділігі жоғары;

• Мәліметтерді орталықтандырылған өңдеу және сақтау;

• Серверлік өңдеуде қолданбалы программалық құралдарды қолдану

16. Эксперттік жүйелердің анықтамасы және олардың жіктелуі

Экспертті жүйе деп мамандардың нақты саладағы білімдерін қолданып және сол эмпирикалық тәжірибені қолданушыға кеңес ретінде ұсынатын күрделі программалалық кешендерді айтады.

«Экспертті жүйелер» классы қазіргі уақытта мыңдаған программалық кешендерді біріктіреді. Оларды әртүрлі критерийлер бойынша класстарға бөлуге болады.

1) Шығарылатын есеп бойынша классификация

2) Нақты уақытпен байланыс бойынша классификация

3) Басқа программалармен интеграциялану дәрежесі бойынша классификация

Шығарылатын есеп бойынша классификация

1. Мәліметтерді интерпретациялау. Бұл экспертті жүйелердің дәстүрлі есептерінің бірі. Мәліметтерді интерпретациялау деп нәтижесінде нақты болатын мәліметтердің мағынасын анықтауды айтамыз. Көптеген жағдайларда мәліметтердің көп вариантты анализі қолданылады.

2. Диагностика. Диагностика деп қайбір жүйедегі қателерді түзетудә айтамыз. Қателік – нормадан ауытқу. Негізгі проблемалар – қауіпті жағдайды «өткізу» және «ложного срабатывания» инверсті есебі. Бұл проблемалардың қиындығы қауіпті жағдайдың симпомдарының түсініксіздігі және уақытты ескеру.

3. Проектілеу. Проектілеу деп алдын-ала белгілі қасиеттермен объектілерді жасаудың ерекшеліктерін құруды айтамыз. Ерекшелік деп барлық керек құжаттар жиынын айтамыз – сызба, түсініктеме қағазы және т.б. Мұндағы негізгі проблемалар – объект жайлы білімнің нақты структуралық сипаттмасын алу және «іздер» проблемасы. Эффективті проектілеу және қайта проектілеу үшін проектті шешімдірді ғана емес және оларды қабылдау мотивтерін де құру керек. Проектілеу есептерінде экспертті жүйеде болатын екі негізгі процесстер тығыз байланысты болады: қорытындыны шығару процессі және түсіндіру процессі.

4. Болжамдау. Болжамдаушы жүйелер берілген жағдайлардан ықтималды салдарды логикалық түрде шығарады. Болжамдаушы жүйеде параметрлер мәндері берілген жағдайға келтірілетін параметрлік динамикалық модельдер қолданылады. Бұл модельден алынатын салдар ықтималдық бағалардан тұратын болжамдар негізін құрады.

5. Жоспарлау. Жоспарлау деп қандай да бір функцияларды орындайтын объектілерге қатысты іс-әрекеттер жоспарын құруды айтамыз. Мұндай экспертті жүйелерде жоспарланған іс-әрекеттердің салдарын логикалық түрде тұжырымдайтын нақты объектілердің әрекет модельдері қолданылады.

6. Оқыту. Оқыту жүйелері ЭЕМ көмегімен қандайда бір пәнді оқу барысындағы қателерді анықтайды және дұрыс шешімді көрсетеді. Олар нашар оқушы жайлы және оның қателіктері жайлы білімді қолданады және жұмыс істеу барысында оқытылатындырдың қателіктерін анықтап, оларды жоюға бағытталған. Оқушының деңгейіне байланысты қарым-қатынас жасау мүмкіндігі қарастырылған.

Нақты уақытпен байланыс бойынша классификация

1. Статистикалық экспертті жүйелер білім базасының интерпретацияланатын мәліметтері уақыт бойынша өзгермейтін салалапрда құрылады.Олар тұрақты болады.

2. Квазидинамикалық экспертті жүйелер белгілі бір уақыт аралығында мәліметтері өзгеретін саларда құрылады.

3. Динамикалық экспертті жүйелер деп мәліметтер үздіксіз қабылданатын қазіргі уақытта құрылады.

ЭЕМ типі бойынша классификация:

-супер ЭЕМ-дегі стратегиялық есептерге арналған ЭЖ-лер;

-орта деңгейлі ЭЕМ-гі ЭЖ-лер;

-символды процессорлар және жұмыс станцияларындағы ЭЖ-лер;

-мини- және суперминиЭЕМ-гі ЭЖ-лер;

-персоналды компьютергі ЭЖ-лер.

Басқа программалармен интеграциялану дәрежесі бойынша классификация

1. Автономды экспертті жүйелер мәліметтерді өндеудің дәстүрлі әдістерін (есептеу, модельдеу, т.б.) қолданбай тек қолданушымен кеңес беру режимінде жұмыс істейді.

2. Гибридты (қосылған) экспертті жүйелер қолданбалы программалардың стандартты пакетттерін (математикалық статистика, сызықты программалау немесе мәліметтер базасын басқару жүйесі) және білімді басқару құралдарынан тұратын программалық кешен. Ол қолданбалы программалар пакетіне интеллектуалды құрылымдар енгізу немесе күрделі есептерді шешуге арналған экспертті білімдердің элементтерінен тұратын интегралданған орта.

Гибрдты экспертті жүйелердің мүмкіндіктері көбірек болса да, автономды жүйелерден қарағанда оларды құру әлде қайда қиынрақ. Әртүрлі пакеттер, сонымен қатар әртүрлі әдістемелерді біріктіру көптеген теориялық және практикалық қиындықтарды туғызады.

18.Эксперттік жүйелерді өңдеу технологиясын көрсетіңіз

24.Эксперттік жүйелерді құру этаптарын көрсетіңіз

ЭЖ өңдеу этаптары

l Идентификаттау

l Тұжырымдама жасау

l Формализация

l Орындау

l Тексеру (тестілеу)

l Тәжірибелік қолдану (опытная эксплуатация)

Дата добавления: 2015-05-10