Абвастрэнне супярэчнасцей памiж краiнамi Еуропы у пачатку XX ст., развязванне першай сусветнай вайны. Ваенныя дзеяннi у Беларусi

Сацыяльна-эканамiчнае i палiтычнае становiшча Беларусi у пачатку XX ст.

К. XIX – п. XX – час стварэння і станаўлення палітычных партый. Сярод сацыял-дэмакратаў шматнац. зах. губерняў - тэндэнцыя да стварэння раб. арганiзацый па нац. прыкмеце. У Расii ствараюцца буйныя сац.-дэмакр. арганiзацыi. Неабходнасць аб’яднання сац.-дэмакратаў у адзiную партыю.Летам 1903 за мяжой адбыўся ІІ з’езд РСДРП. Ён прыняў праграму у якой абвяшчалася пралетарская рэвалюцыя, заваяванне дыктатуры пралетарыяту і пабудова сацыялізму. Раскол РСДРП. Рэв. частка сац.-дэмакратаў - бальшавікі, рэфармісцкi накірунак – меншавікі.У 1902 прыхiльнiкi iдэй народнiцтва -Партыя сацыялiстаў-рэвалюцыянераў (эсэраў) – за звяржэнне самадзяржаўя, знiшчэнне памешчыцкага землеўладання i ўстанаўленне ў Расii федэратыўнай дэмак. рэспублiкi.Бел. нац. плынь. 1902 - п. 1903 аформiлася Бел. рэв. грамада (БРГ). На I з’ездзе 1903 БРГ прыняла праграму, дзе называла сябе сац.-палiтыч. арганiзацыяй бел. працоўнага народа. Тэарэтычныя погляды БРГ = iдэi рэв. дэмакратызму i народнiцтва: за звяржэнне самадзяржаўя, знiшчэнне капiталiзму i ўсталяванне дэмакратычнага ладу, прызнавала правы народаў Расii на аўтаномiю.

Первая мировая началась 19 июля 1914: обострение противоречий между двумя болками капиталистич-х гос-в, вед-х борьбу за сферы влияния.Молодые быстроразв-ся страны (США, Германия, Япония) опоздали к разделу колоний и рынков сбыта, стремились наверстать. Старые колониальные гос-ва (Англ., Фр.)пытались сохранить своё. Тройственный союз: Герм., Австро-Венгр., Италия пртив Антанты (Фр., России, Англ + после 1915 Италия). Германия стремилась также экономически подчинить Россию. Австро-Венгрия напала на Сербию. Россия объявила мобилизацию. Германия объявила в. России. Русские почти разгромили Венгрию, но дрлжны были помочь союзникам с Германией. 1915: решающ. фронт – рус.-герм. Русские вынужд. оставить Галицию, пораженире на австро-герм. фронте, нападение на рус. армии в Польше. Отступление, потери. Фронт імкліва набліжаўся да Беларусі. Значн. частка тэр-рыі Б. апынулася пад герм. акупацыяй. На ўсход рушылi бежанцы з Польшчы, Літвы і зах. Беларусі. На захопленай Германіяй тэрыторыі Б.ўводзіліся ваенн. павіннасці: ўсё насельніцтва прыфрантавой паласы. Масавыя рэквізіцыі жывёлы, прадуктаў. Рэквізіцыі і прымусовыя работы праводзілі і герм. ўлады. Акупанты забіралі ў сялян жывёлу, прадукты, адзенне, прымушалі выконваць павіннасці. Больш паловы працаздольных мужчын бел. вёскі - мабілізавана і адпраўлена на фронт.З-за заняпаду с/г =перасталі паступаць на рынак прадметы першай неабходнасці.З 1915 на Б. - нарастанне рабоч. руху: асноўн. патрабаванне стачачнікаў - павышэнне зарплаты. Масавага рабочага руху не было.Сялянскі рух – разгром памешчыцкіх маёнткаў, харчовых магазінаў і лавак.Узраслі сялянскія хваляванні ў 1915. Паражэнні рас. арміі 1915, няўдачы баявых дзеянняў 1916, людскія страты - нездаволенасць салдат. У войсках успыхнулі хваляванні: дрэнн. забеспячэннем прадуктамі і абмундзіраваннем, недахоп зброі і боепрыпасаў. Дэзерцірства. 1916 - паўстанне салдат, казакоў і матросаў на размеркавальным пункце ў Гомелі ў сувязі з арыштам аднаго з казакоў. Паустанцы былі жорстка пакараны. Але спыніць працэс разлажэння арміі ўжо было нельга, яна паступова станавілася небаяздольнай. Царизм ещё пытался удержать власть. Даже в верхах создался заговор пртив проходимца-царского советчика Г. Распутина, без кот. царь =не принимал решений. Убийство осущ, но это не спасло Рос. от новой рев-и.

41 Лютаўская (1917) рэвалюцыя у Расii i Беларусi. Беларускi нацыянальны рух у 1917 годзе.

На захопленай Герм. тэрыторыі вядомыя бел. дзеячы выступілі з ідэяй стварэння канфедэрацыі ў форме Вялікага княства.Аднак гэта не ўдалося. Герм. ўрад не быў зацікаўлены ў такой дзяржаве. 1916 герм. загад аб школах акупіраванага краю бел. мова - раўнапраўнай з польскай, літоўскай і яўрэйскай. Бел. нац. рух значна ажывіўся.Гал. цэнтры бел. нац.руху - Петраград, Масква і інш. Некалькі рэв. газет, нядоуга існавалi.Далейшае развіццё бел. нац. руху стала магчымым толькі ў выніку перамогі Лютаўскай рэв-і.Лютаўская рэв-я звергла рас. манархію, адкрыла шлях да дэм. развіцця Расіі. Рэв-я была буржуазна-дэм. Звяржэнне самадзяржаўя. Пачалі стварацца Саветы, якія і сталі органамі ўлады. Большасць у Саветах склалі меншавікі і эсэры.Двоеўладдзе. Бел. рабочыя, сяляне, салдаты віталі пралетарыят Петраграда і выказалі намер падтрымаць рэвалюцыю. Саветы ў Б. прызнавалі кіруючую ролю Петраградскага Савета рабочых і салдацкіх дэпутатаў. Разам з тым яны прызнавалі і Часовы ўрад. 6 сакавіка 1917 часовы ўрад перадаў уладу ў губернях і паветах сваім камісарам, якія выконвалі функцыі губернатараў. У першыя дні рэвалюцыі пачалі стварацца прафсаюзы, якія павялі барацьбу за паляпшэнне эканамічнага становішча працоўных, скарачэнне рабочага дня, павелічэнне зарплаты і інш.Рэв-я паклала пачатак дэмакратызацыі войска.7–17 красавіка 1917, Мінск - І з’езд ваенных і рабочых дэпутатаў армій і тылу Зах. фронту. З’езд прызнаў неабходным для Расіі працягваць вайну з мэтай абароны рэвалюцыі. 20 красавіка 1917, Мінску - з’езд сялянскіх дэпутатаў. Дэлегаты з’езда выступілі за пераход усёй зямлі ў агульнанародную. Лютаўская буржуазна-дэм. рэв-я - пачатак дэм. развіцця Расіі, Б., адкрыла шлях да эканамічнага і сац. прагрэсу краіны.

Дата добавления: 2015-06-25