Гістарычныя асобы

Дунін-Марцінкевіч В.(1808—1884гг.). Нарадзіўся ў фальварку Панюшкавічы Бабруйскага павета, з сям’і арэндатара. Паэт, драматург, першы класік беларускай літаратуры ХІХст. Лічыцца, што ў 1824 г. скончыў Бабруйскае павятовае вучылішча, працягваў вучобу ў Пецярбургу. Творчую дзейнасць пачаў у 1840-я гады. У 1852 г. паставіў оперу на мінскай сцэне гуртком мясцовага аматарскага калектыву на беларускай мове. Гэта быў першы крок да стварэння беларускага прафесійнага тэатра. Аўтар рамантычных вершаваных аповесцей і апавяданняў («Вечарніцы», «Гапон», «Купала», «Шчураўскія дажынкі» і інш.). Яго тврорчасць завяршыла рамантычна-этнаграфічны перыяд белараускай літаратуры першай пал. ХІХст. Адначасова знаменавала зараджэнне у ёй рэалістычных тэндэнцый.

Ельскі К.(1782—1867гг.). Першы прафесійны скульптар у Беларусі. Стварыў цэлую галерэю (больш за 50 партрэтаў) знакамітых асоб Беларусі, працаваў над аздабленнем культавых і грамадскіх будынкаў.

Зан Тамаш(1796—1855гг.).Нарадзіўся ў в. Мясата Вілейскага павета. Скончыў Віленскі універсітэт. Адзін з арганізатараў таварыстваў патрыятычнай моладзі. У 1823 г. арыштаваны і высланы ў г.Арэнбург, дзе даследаваў флору і мінералы Урала. Цікавіўся беларускім фальклорам. Аўтар балад «Бекіш», «Свіцязь-возера» і інш.

Кісялёў П.Д.(1788—1872гг.).Прыхільнік ліберальных пераўтварэнняў ў Расійскай імперыі, міністр дзяржаўных маёмасцей. У 40—50-х гг. ХІХст. быў ініцыятарам правядзення рэформы ў дзяржаўнай вёсцы, якая прадугледжвала тры асноўныя моманты: 1) рэфармаванне сістэмы кіравання дзяржаўнымі сялянамі; 2) так званую «люстрацыю» дзяржаўных маёмасцей; 3) палітыку «апякунства» ў адносінах да сялян.

Міцкевіч А.(1798—1855гг.) — паэт, удзельнік нацыянальна-дэмакратычнага руху. Заснавальнік польскага рамантызму. Пасля 1824 г. жыў ў Расіі, дзе сблізіўся з дзекабрыстамі, А. С. Пушкіным. Напісаў паэмы «Гражына», «Конрад Валленрод», «Пан Тадэуш». У 1849 г. рэдактар дэмакратычнай газеты «Трыбуна народаў», выступаў з артыкуламі рэвалюцыйна-дэмакратычнага характара.

Насовіч. І.І.— беларускі мовазнавец, фалькларыст і этнограф. Працаваў настаўнікам, інспектарам, загадчыкам духоўных і дваранскіх вучылішчаў ў Магілёўскай, Віленскай і Мінскай губернях. Аўтар прац «Беларускія прыказы і прымаўкі» (1852), «Беларускія песні» (1873), «Слоўнік беларускай мовы» (1870).

Савіч Ф.А. (1815 — каля 1845). Нарадзіўся у в.Вяліцічы Пінскага павета Мінскай губерні. Беларускі рэвалюцыянер-дэмакрат, паэт, публіцыст. У 1833—1838гг. вучыўся ў Віленскай медыка-хірургічнай акадэміі, дзе арганізаваў нелегальнае рэвалюцыйнае «Дэмакратычнае таварыства». Аўтар статута «Прынцыпы дэмакратызму», пракламацыі «Заўвагі пра маральную вайну народа з дэспатызмам» (адзін з першых палітычных памфлетаў у гісторыі вызваленчага руху Беларусі). Яго вершы на беларускай мове распаўсюджваліся ў рукапісах на Беларусі і Украіне, некаторыя з іх сталі народнымі песнямі.

Тышкевіч Канстанцін Піевіч(1806—1869 гг.).Нарадзіўся ў Лагойску. З роду Тышкевічаў, брат Яўстафія Тышкевіча. У 1836 г. жыў у Лагойску. Член навуковых таварыстваў у Вільні, Кракаве, Маскве, Празе, Парыжы, Лондане. Адзін з заснавальнікаў Віленскага музея старажытнасці. Даследваў каля 200 курганоў, гарадзішчаў і замчышчаў у Мінскай губерніі. Паклаў пачатак вывучэнню старажытных гарадоў — Лагойска, Заслаўя і інш.

Тышкевіч Яўстафій Піевіч ( 1814—1873 гг.).Беларускі гісторык, археолаг, краязнаўца, адзін з заснавальнікаў беларускай археалогіі. У 1861 г. скончыў Мінскую гімназію. Заснавальнік і старшыня Віленскай археалагічнай камісіі. У 1863—1864 гг. удзельнічаў у паўстанні, за што звольнены з усіх пасад. Вывучаў гарадзішчы: у Гальшанах, Друцку, Заслаўі, Крэве, Лідзе, Мінску і інш. Аўтар навуковых прац: «Погляд на крыніцы мясцовай археалогіі, або Апісанне некаторых помнікаў старажытнасцей у Заходніх губернях Расійскай дзяржавы» (1842); «Апісанне Барысаўскага павета» (1847) і інш.

Дата добавления: 2015-06-25