Кіріспе 7 страница

(7.18)

2 суарғыштың қысымы мына формула бойынша анықталады:

,

(7.19)

суарғыштың су шығыны құрайды:

,

(7.20)

L_2-а бөлімдегі құбырдың диаметрі:

(7.21)

Р_2-а қысым шығыны L_2-а бөлімдегі былай анықталынады:

(7.22)

а нүктесіндегі қысым былай анықталынады:

(7.23)

2 және а нүктесіндегі есептік шығын мынаған тең:

. (7.24)

Тармақ коэффициентін есептейміз:

,

(7.25)

L_а-в бөлімдегі құбырдың диаметрі мына формула бойынша анықталынады:

(7.26)

90 мм деп аламыз, .

Тармақтағы жалпы сипаттама былай анықталынады:

(7.27)

Өрт сөндіргіш сорғының қажетті қысымы мына формула бойынша анықталынады:

(7.28)

мұндағы,

– өрт сөндіргіш сорғының қажетті қысымы, ;

– бөлімдегі құбырдағы қысым шығыны, ;

– қысым шығыны, ;

– тігінен орналасқан құбырдағы қысым шығыны, ;

– жергілікті кедергідегі қысым шығыны, ;

– басқару түйініңдегі жергілікті кедергілердің қысымы, ;

– бағыттаушы суарғыштың қысымы, ;

– пьезометрлік қысым (бағыттаушы суарғыштың гидраликалық биіктігі өрт сөндіргіш сорғының үстіңгі бөлігінде орналасқан), ;

; (7.29)

– өрт сөндіргіш сорғының кірісіндегі қысым, ;

– қажетті қысым, .

Көлденең орналасқан бөлімдегі құбырдың қысым шығыны:

(7.30)

Құбырдағы қысым шығыны:

(7.31)

мұндағы,

– сорғы станциячсындағы өрт сөндірудің арақашықтығы, ;

Басқа құбырдағы қысым шығыны:

(7.32)

мұндағы, , ;

Көлденең орнласақан бөлімдегі құбырдағы қысым шығыны:

(7.33)

Басқару түйініндегі жергілікті кедергілер былай анықталынады:

(7.34)

Басқару түйініндегі жергілікті кедергілер былай анықталынады:

; (7.35)

мұндағы, – дренчерлік жүйенің басқару түйінідегі қысымның шығын

коэффициенті;

– басқару түйіні арқылы су шығыны, .

Басқару түйініндегі жергілікті кедергілер:

(7.36)

Өрт сөндіргіш сорғының қажетті шығыны:

(7.37)

Өрт сөндіргіш сорғының қажетті қысымы:

(7.38)

Шартты тексеру:

(7.39)

шарт орындалмайды, сондықтан қосымша резервуарды қою қажет.

Алынған мәліметтер бойынша- 1Дтипті сорғы қондырғысын 1Д300-90 сериясын, 90 кВт электрқозғалтқыштың қуаты деп таңдаймыз.

Резервуардағы судың қорын анықтаймыз:

(7.40)

мұндағы,

Q_нас –сорғы шығыны, л/с;

Q_{вод.сети} – су желісінің шығыны, л/с.

8 Электрқозғалтқыштың тиімді жүйесін техника-экономикалық бөлімде дәлелдеу

Сорғы қондырғысының автоматтандырылған электр жетегінің жүйесін таңдап, салыстырмалы түрде қазіргі қолданылатын электр қозғалтқышты, жобалатын электр қозғалтқыш пен талдау анализ жүргіземіз.

Экономикалық баға ең төменгі шығыстарға негізделіп жатыр: бастапқы шығындар, электр энергиясына кететін шығындарға, жөндеу және қолдану кезіндегі шығындар. Сорғы қондырғысының электр жетегінің жүйесінің салыстырмалы мәліметтері кесте 8.1 де берілген.

Кесте 8.1- Салыстырылатын жүйе мәліметтері

Сорғы қондырғысының мәліметі	Базалық нұсқа	Жобаланатын нұсқа
Сорғының саны
Қуаты Жетек қозғалтқышының түрі	110 кВт, АД-КЗР	90 кВт, АД-КЗР
Жиілік түрлендіргіші	N750B-700H типті	EL- P7012 типті

8.1 Капиталды қаржы бөлуді есептеу

Капиталды қаржы жұмсауды есептейміз. Капиталды қаржы жұмсауды мына формула бойынша есептеймі (8.1):

К = к_{э. д.} + к_{п. ч.} + к_{у. а}, (8.1)

мұндағы, к_{э. д.} –электрқозғалтқыштың құны;

к_{п. ч.} – жиілік түрлендіргіштің құны;

к_{у. а.} – автоматика құрылғыларының құны;

к_пр. – басқа қондырғылардың құны.

Сорғы қондырғысының күрделі қаржы жұмсаудың есебі, базалық нұсқадағы (реттелмейтін электр жетегі) және жобалатын нұсқадағы («ЖТ-АҚ жүйесінің электр жетектің жылдамдығы реттелетін) күрделі қаржы жұмсауды салыстыруды кесте 8.2 түрінде көрсетеміз:

Кесте 8.2- Сорғы қондырғысының базалық және жобаланатын нұсқа үшін капиталды қаржы жұмсаудың есебінің салыстыруы:

Атауы	Базалық нұсқа	Жобалатын нұсқа
Баға мың. Теңге	Құны мың. теңге	Баға мың. теңге	Құны мың. теңге
Электрқозғалтқыш
Жиілік түрлендіргіш
Автоматика құрылғылары(ПК)
Басқа қондырғылар (дроссель және т.б.)	-		-
Жалпы қосындысы

8.2 Жылдық пайдалану шығындарын анықтау

Жылдық пайдалану шығыстары- электр жетегі және оның жұмыстық мехазниміне кететін шығындардың қосындысы, бұларға механизмнің пайдалану кезіндегі өзіндік құны жатады.

Жылдық пайдалану шығыны былай анықталынады:

С = С_ээ+ С_а+ С_обсл, (8.2)

мұндағы, С_ээ – тұтынатын электрэнергияның құны;

С_а – амортизациялық аударым;

С_обсл –электрлік бөлімдегі қондырғының пайдалану кезіндегі жылдық шығындары.

Бір жылда тұтынатын энергияны анықтаймыз:

Базалық нұсқа үшін:

(8.3)

мұндағы, Р_п – қондырғының тұтынатын қуаты;

h_ном – қондырғының номиналды ПӘК-ті, %;

Т_год – бір жыл ішіндегі жұмыс сағатының саны, сағ.

Т_год = 8760 сағ.

(8.4)

Жобаланатын нұсқа үшін:

(8.5)

Осыдан базалық нұсқа үшін шығындар:

, (8.6)

С_осн – негізгі тарифтік құны, С_осн=26673,4теңге /кВт∙сағ;

С_доп – қосымша тарифтік құны, С_доп=247,8теңге/кВт∙сағ.

; (8.7)

Жобаланатын нұсқа үшін:

; (8.8)

Амортизациялық аударым электр жетектің сметалық құнының 8 %-ын құрайды. Онда бірінші нұсқа үшін:

, (8.9)

,

Асинхронды қозғалтқыш үшін жөндеу циклының жоспарланған ұзақтығы:

, (8.10)

мұндағы,

_. – қозғалтқыш үшін жөндеу циклының ұзақтығы,Т_{ТАБЛ.ДВ}=15 жыл;

– қондырғының жұмыс сметасымен анықтау коэффиценті, ;

– қондырғының негізгі категориясына қатысты машинаның жөндеу циклын ескеретін коэффицент ;

Т_ПЛ.АД=15∙0,75∙0,85=7,3жыл. (8.11)

Жиілік түрлендіргіш үшін:

(8.12)

Энергетикалық қондырғының атқарымы, асинхраонды қозғалтқыш үшін екі жөндеу жұмыстарының арасы күнтізбелік уақытпен ай түрінде көрсетілген. Жөндеу аралық кезеңінің ұзақтығы:

, (8.13)

мұндағы,

ай- жөндеу аралық кезеңнің кестелік шамасы;

ай

Алынған өлшем бойынша бір жыл ішіндегі ағымдағы және капиталды жөндеу жұмыстарының санын есептеуге болады. Капиталды жөндеу жұмыстарының саны келесідей:

0,14; (8.14)

Бір жылдағы ағымдағы жөндеу жұмыстары сәйкесІнше анықталады:

М_Т.Р.АД=1,6=2; (8.15)

Бір жылға тапсырылған жөндеу жұмыстар саны, сонымен қатар еңбек сыйымдылығының тапсырылған нормасы бойынша жылдық жөндеу жұмыстарының еңбек сыйымдылығы анықталады. Электр машинаның жылдық еңбек сыйымдылығы келесі формуламен есептеледі:

, (8.16)

мұндағы,

–қозғалтқыш үшін капиталды жөндеу жұмыстарының еңбек сыйымдылық нормасы, адам/сағат;

– түзету коэффиценті, электр қозғалтқыштың айналу жиілігін ескеретін, ;

- бір типті машинаның немесе аппараттардың саны, дана.

Т_К.Р.АД=0,14∙12,5∙2=3,5 адам/сағат. (8.17)

Ағымдағы жөндеу жұмыстардың сәйкес типі үшін еңбек сыйымдылығын капиталды жөндеу жұмыстарының еңбек сыйымдылығы секілді анықтаймыз.

адам/сағат; (8.18)

Түзету коэффициенттерін ескермегенде, электр жетегінің ағымдық жөндеудің еңбек сыйымдылығын кестеге сәйкес, еңбек сыйымдылығының техникалық қызмет көрсету 10 % тең деп аламыз. 1 жылда электр жетегінің еңбек сыймдылығының техникалық қызмет көрсетуі мына өрнек арқылы анықталынады:

адам/сағат, (8.19)

мұндағы, n_см = 3 – жұмыс ауысымның саны.

Жөндеу және техникалық қызмет көрсетуге кететін уақыттың қосынды шығындары:

адам/сағ; (8.20)

Кесте 8.3 Жылдық пайдалану шығындарының есебі және салыстыруы

Атауы және бірлік өлшемі	Белгіленуі	Базалық нұсқа	Жобаланатын нұсқа
Амортизациялық аударымдар, мың тг	Са
Бір жыл ішінде тұтынылатын электрэнергия   электрэнерги     электр энергия, кВт	ЭГ
Электрэнергияның құны, мың. тг.	Сээ
Жөндеу жұмысының жоспарлы ұзақтығы, жыл	Тпл
Жөндеу аралық циклдің жоспарлы ұзақтығы, ай.	tпл
1 жылдағы күрделі жөндеу жұмыстары	Мкр	0,2	0,14
1 жылдағы ағымдық жұмыстардың саны	Мтр		1,6
Күрделі жөндеу жұмыстарының е.сыйымдылығы	Ткр		3,5
Ағымдық жөндеу жұмыстарының е.сыйымдылығы	Ттр		4,8
Техникалық қызмет көрсету еңбек сыйымдылығы	Тто	25,2	25,2
Т.қ.к және жұмыстары-ң жалпы қосындысы	Т	38,2	33,5

Пайдаланылмалы қондырғының белгілі жылдық еңбек сыйымдылығы, жөндеу жүргізетін жұмысшысының қойылатын тарифтік құнын ескерсек, сонымен қатар сәйкес салығын, осыдан жөндеу жүргізетін жұмысшының бір жылдық еңбек ақысына кететін шығынды анықтауға:

Базалық нұсқа үшін:

(8.21)

мұндағы,

– жөндеу жүргізетін жұмысшының сағаттық тарифтік құны (4-ші разряд бойынша) теңге/сағ;

– еңбек ақы беруге байланысты салықты төлеген кезде шығынды анықтау коэффиценті:

34% - социалды сақтандыруға аударым;

1% - зейнетақы қорына аударым;

25% - сыйақыға аударым;

10% - қосымша жалақы төлеуге аударым.

Т_S – пайдаланылмалы қондырғының еңбек сыйымдылық соммасы.

С_ЗП1=2750∙(0,34+0,01+0,25+0,1)∙38,2=73535мың теңге, (8.22)

Жобаланатын нұсқа үшін:

(8.23)

С_ЗП2=2750∙(0,34+0,01+0,25+0,1)∙33,5 =64487,5мың теңге.

Жөндеу жұмыстары мен қызмет көрсету үшін материал бағасы жөндеу жұмысшыларының негізгі жалақысынан салықты ескермей 100% - ға тең деп аламыз:

Базалық нұсқа үшін:

, (8.24)

Жобаланатын нұсқа үшін:

, (8.25)

Жалпы цехтық шығын салықты ескермей негізгі жалақының 100% деп аламыз:

С_Ц1=С_МАТ1=105050 мың теңге, (8.26)

С_Ц2=C_МАТ2=92125 мың теңге.

Жалпызауыттық шығын салықты ескермей негізгі жалақының 50% деп аламыз:

С_З1=0,5∙С_Ц1=0,5∙105050=52525 мың теңге, (8.27)

С_З2=0,5∙C_Ц2=0,5∙92125=46062,5 мың теңге.

Осылай қондырғының пайдаланылмалы электрлік бөлігінің жылдық шығынын есептеу мен екі нұсқа үшін жылдық пайдаланылмалы шығындарды анықтау үшін керекті өлшемдерді таптық.

С_ЭКСПЛ=С_З.П+С_МАТ+С_Ц+С_З+С_Э+С_А, (8.28)

С_ЭКПЛ1=73535+105050+105050+52525+3010478+ =3417398мың теңге,

С_ЭКСПЛ2=64487,5+92125+92125+46062,5+2147543+35560=3077903мың теңге.

Қабылданған шешімнің экономикалық пайдалылығына талдау жүргізу үшін келтірілген шығын тәсілін қолданамыз:

(8.29)

– дамыған мемлекеттер үшін ЮНИД ұсынысына сәйкес;

З₁=0,15∙3417398=5126097 мың теңге

З₂=0,15∙3077903=4616854мың теңге

Экономикалық тиімділік есептейік:

Э=З₁-З₂=5126097-4616854=5092425мың теңге. (8.30)

Капиталды салымды салыстыру және талдау,пайдаланылмалы шығын мен электр энергия шығыны, реттелмейтін электр жетектің кемшілігі электр энергиясының көп көлемін тұтынатынын көрсетеді. Ал реттелетін электр жетегінің негізгі шығыны жиілік түрлендіргіш құны болып табылады. Бірінші жағдайда жөндеу жұмыстарына және қызмет көрсетуге кететін шығындар көп. Экономикалық нәтижеге талдау жүргізіп қорытынды жасауға болады, жиілікті құрылғысы бар электр жетегі экономикалық тиімді.

8. 3 Техника-экономикалық көрсеткіштері

Сорғы қондырғысының базалық және экономикалық нұсқадағы техника-экономикалық көрсеткіштерін салыстыру үшін кесте 8.4 құрамыз.

Кесте 8.4 Салыстырылатын жүйелер үшін техника-экономикалық көрсеткіштер

Атауы	Белгіленуі	Базалық нұсқа	Жобаланған Нұсқа
Қозғалтқыштың номиналды қуаты, кВт
Қозғалтқыштың номиналды ПӘК,%
Түрлендіргіштің номиналды ПӘК, %		-
Капиталды салым, мың теңге	К
Амортизациялық аударым, мың теңге
Тұтынылған электр энергия бағасы, мың теңге
Жөндеу жұмысшыларының жалақысы, мың теңге		452708,35	77671,44
ЭЖ жөндеуге кететін материалдар құны, мың теңге
Цехтық шығындар, мың теңге
Жалпы зауыттық шығындар, мың теңге			46062,5
Жылдық пайдаланылмалы шығындар, мың теңге
Келтірілген шығындар, мың теңге

Дата добавления: 2015-08-31