Орытынды 2 страница

ПМ = 9270^.(365 - 9) = 3300120 т

Агрегаттың жұмыс уақытының қоры күнтізбелік, номиналды және нақты жұмыс уақыттарынан құралатын жұмыс уақытының балансы негізінде анықталады. Жоспар жылындағы агрегаттардың барлық эксплуатациялық мерзімін күнтізбелік жұмыс уақыты деп атайды. Ағымдағы тұрып қалулар дегеніміз – агрегаттардың қысқа мерзімді тіркеулі тоқтаулары [31]. Құрылғының үздіксіз жұмыс кестесі үшін:

тәулік;

; (6.2)

, (6.3)

мұндағы – күнтізбелік уақыт;

– күрделі жөндеу жұмыстарына тоқтап қалулар;

– жоспарлы алдын алу жөндеу жұмыстарына тоқтап қалулар;

– номиналды уақыт қоры;

– ағымдағы тоқтап қалулар, номиналды уақыт қорының %-ы;

– пештің нақты жұмыс уақыты.

Жаңа домна пеші үшін:

тәулік;

тәулік;

тәулік.

Домна цехтарындағы есептеу көрсеткіштері болып мына көрсеткіштер табылады:

а) жалпы цех бойынша және әрбір пеш бойынша қайта өңделінетін шойынға қайта есептегендегі шойынның шығымы;

б) ілеспе өнімдерді цех пен әрбір пештің өндіруі (шлак пен домна газы);

в) жалпы цех бойынша да, пеш бойынша шойынды балқыту көлемі.

Домна цехының жылдық жобалық қуаты мен өндіріс жоспарларын есептеуді нақты уақыт бойынша емес, номиналды уақыт бойынша жүргізеді, себебі ағымдағы тоқтаулар жоспарға кірмейді және олардың саны өте аз. Жөндеу жұмыстарының мерзіміне, кезеңділігін, құрамы мен көлеміне байланысты домна пешінің күрделі жөндеу жұмыстарының I, II және III сатылы түрлері болады. 1-сатылы күрделі жөндеу жұмыстары 25-50 тәулікке созылады, 12-16 жылда бір рет жасалады, 2-сатылысы 15-30 тәулікке жалғасып, 5-8 жылда бір рет өтеді және 3-сатылы күрделі жөндеу жұмыстары 1-3 жылда бір жасалып 3-7 тәулікті қамтиды. Ағымдағы жөндеу жұмыстары – жеке бөлімшелерді қалпына келтіруге арналған аз көлемді жөндеу жұмыстары [24].

Жоспардағы пештің тәуліктік өнімділігі өндіріс процессінің «тар» жерлерін есепке алады (жөндеу жұмыстарынан бұрын және кейін өнімділіктің төмендеуі, шойынның бір түрінен екінші түрін балқытуға ауысқан кездегі өндіріс жоғалымдары). Пештің тәуліктік өнімділігін келесі формуламен есептейді:

(6.4)

мұндағы ПКПК – пештің пайдалы көлемін пайдалану коэффициенті. Есептеулер бойынша ПКПК 0,7-ге тең.

Тәуліктік өнімділік 9270 тонна шойынға тең. 4.1-кестеде көрсетілген пеш бойынша балқытуды есептейміз.

Бұл жағдайда келесі факторлар есепке алынады:

- жаңа пештер мен күрделі жөндеу жұмыстарынан өткен пештер 15 тәуліктің ішінде құйылатын шойын балқытады;

- жоспар кезеңінде домна пештерін шойынның бір түрінен екінші түрін балқытуға ауыстыру орынсыз, себебі біршама сапасыз шойын алынып, өімділік төмендейді.

Балқытуды қайта өңделетін шойынға қайта есептеу үшін келесі ауыстыру коэффициенттері қолданылады: қайта өңделетін шойын үшін - 1,0; құйылатын шойын үшін - 1,26 [12];

Жөндеу жұмыстарының жоспарлы тізіміне сәйкес, әрбір пеш бойынша номиналды және нақты уақыттар анықталады. Физикалық тоннаждағы шойынның түрлері бойынша балқыту мөлшерін тәуліктік өнімділікті номиналды жұмыс күніне көбейту арқылы табады (номиналды метро-тәуліктерді жоспардағы ПКПК-ға бөлу арқылы есептеуге де болады).

Пештің құйылатын шойындағы тәуліктік өнімділігі:

9270/1,26 = 7357 т.

Құйылатын шойынның бір жылда балқытылатын мөлшері:

15 ∙ 7357 ∙ 0,9 = 99,32 мың т.,

мұндағы 0,9 – жаңа пештің өнімділігінің 10%-ға төмендеуінің коэффициенті;

15 – пештің құйылатын шойындағы жұмыс уақыты, тәулік.

Қайта өңделінетін шойынның бір жылда балқытылатын мөлшері:

335 ∙ 7357 + 15 ∙ 7357 ∙ 0,9 = 3231 тыс. тонн,

мұндағы 335 – қалыпты өнімділік кезіндегі пештің қайта өңделінетін шойындағы жұмыс уақыты, сутки;

15 – жаңа пештің аз өнімділікпен қайта өңделінетін шойындағы жұмыс уақыты, тәулік [4].

Қайта өңделінетін шойынға қайта есептегендегі балқытылатын шойын мөлшері:

3231 + 99,32 ∙ 1,26 = 3345 ≈ 3300 мың т.

Домна газының басқа мекемелердің цехтарына бағытталған көлемі ғана алынады. Сондықтан домна газының жалпы шығымынан оның жоғалымдарын (3-5%) және үрлемені қыздыру үшін жұмсалған бөлігін (25-35%) алып тастаймыз.

Шлактың жалпы шығымы:

0,41 ∙ 3231 + 0,47 ∙ 99,32 = 1371,39 мың т.

мұндағы 0,41 мен 0,47 – на 1 т қайта өңделетін және құйылатын шойынға шлактың шығымдары, т.

Түйіршіктегіш құрылғыларында шлактың 82%-ы қайта өңделеді:

1371,39 ∙ 0,82 = 1124,54 мың т.

6.1-кесте – Пеш бойынша шойын балқытуды есептеу

№	Көрсеткіштер
	Пайдалы көлем, м^3
	Күнтізбелік уақыт, тәулік
	Күрделі жөндеу жұмыстары, тәулік
	Номиналды уақыт, тәулік а) қайта өңделетін шойынға б) құйылатын шойынға
	Тәуліктік өнімділік а) қайта өңделетін шойында б) құйылатын шойында
	Бір жылда балқытылатын шойын, мың т. а) қайта өңделетін б) құйылатын	99,32
	Қайта өңделінетін шойынға қайта есептегендегі шойын мөлшері
	Номиналды метро-тәуліктер
	ПКПК	0,7
	Ағымдағы тоқтаулар, %	0,6

1 т коксқа газдың шығымы 4630,5 м³ құрайды. Қолданылатын кокстың жалпы мөлшері:

0,523 ∙ 3300 = 1725,9 мың т.,

мұндағы 0,523 – кокстың меншікті шығымы, т (материалдық баланстан)

Газдың жалпы шығымы:

4630,5 ∙ 1725,9 = 7991,78 млн. м³.

Бұның 5%-ы домна пешінің білтелеріне, газ құбырлары мен тазалауға кетеді, ал 30%-ы домна цехында үрлемені қыздыру мен оданда басқа қажеттіліктерге жұмсалады. Қалған газ мөлшері өндірістік бағдарламаға енгізіліп, зауыттың басқа да цехтарына жіберіледі [29]:

7991,78 ∙ 0,65 = 5194,66 млн. м³.

Өндірістік бағдарлама 6.2-кестеде келтірілген:

6.2-кесте – Цехтың жылдық өндірістік бағдарламасы

№	Өнім	Пеш бойынша барлық шығым	Соның ішінде цехтар үшін	Тауарлық өнім
	Шойын, мың т.
	Оның ішінде: - қайта өңделетін - құйылатын	99,32		- 99,32
	Түйіршіктелген шлак, мың т.	1124,54	-	1124,54
	Домна газы, млн м^3	5194,66	5194,66	-

6.2 Күрделі қаржыны есептеу

6.2.1 Ғимараттар мен құрылыстар

«АрселорМиттал Теміртау» АҚ домна цехының құрамындағы пештің құрылысы ұсынылып отырғандықтан ғимарттар мен құрылысқа күрделі қаржы бөлінбейді.

6.2.2 Технологиялық және көтергіш тасымалдағыш құрылғылар

Технологолиялық және көтергіш тасымалдағыш құрылғыларға бөлінетін күрделі қаржыны жеке-жеке әрбір машина мен құрылғыға есептелінеді:

(7.5)

мұндағы – құрылғының бірлік құны, теңге;

– тасымалдағыш дайындау шығындарды есепке алатын коэффициент, 0,05-0,08;

– іргетастарды салуды есепке алатын коэффициент, 0,03-0,06 [31];

– құрылғыны жөндеу және игеруге кететін шығындарды есепке алатын коэффициент, 0,1-0,15;

– берілген құрылғының саны.

Бір домна пешінің құрылғыларының құнын есептеу нәтижелері 6.3-кестеде көрсетілген.

6.3-кесте – Домна пешінің құрылғыларының өзіндік құнын есептеу

Құрылғының атауы	Саны	Құрыл-ғының бірлік құны, мың тг	Кт, Кф, Км коэффи-циенттерді есептегендегі құрылғы құны	Құрыл-ғының жалпы құны, мың тг
1. Конуссыз тиегіш құрылғы		208545,5	263683,7	263683,7
2. Автоматты басқару жүйесі	-	284347,7	335130,3	335130,3
3. Paul Wurth фирмасының электр зеңбірегі		110615,9	130526,7	261053,4
4.Көміртекті және графиттелген блоктар, пештің иніші, ыстық үрлеменің газ құбырлары		66827,8	73795,9	73795,9
5.Колошникті қорғау тақталары		23390,7	27601,0	27601,0
6. Көрікті, шахтаны, иықтарды суытатын тақталар		64267,5	78915,6	78915,6
7. Күмбездің иніштеу тақталары		6027,3	7112,2	7112,2
6.3-кестенің жалғасы
8. Домна пешінің қаптамасы		73509,7	77541,4	77541,4
9. Фурмалық аспап		1603,2	1891,8	15134,4
10. Дроссельдік газ клапаны 1300 мм		1400,1	1652,1	3304,2
11. Клапан ГД 1300 мм		3913,2	4617,6	9235,2
12. Қанат тегершік 2500 мм		1847,9	2180,5
13. Бұрандалы тасымалдағыш		2023,6	2387,8	2387,8
14. Дроссель тобы		11572,4	13655,4	13655,4
15. Суық үрлеу клапаны 1400 мм		3638,3	4293,2	8586,4
16. 20 м^3көлемді скип		8760,4	10337,2	20674,4
17. Кесу клапаны 3000 мм		6989,5	8247,6	8247,6
18. Қалған материалдар мен құрылғылар	-	42590,0	53676,2	53676,2
19. Электр фильтрлі газ тазалау жүйесі	-	262703,1	330590,6	330590,6
20. Құрылыс-жөндеу жұмыстары	-	178561,5	258302,5	258302,5
Жинағы				1982989,2

*Өндірістік құралдар, саймандар мен аспаптарға кететін шығындар технологиялық және көтергіш-тасымалдағыш құрылғылардың құнының 2,0-2,5%-ын құрайды [12,31].

Барлық күрделі қаржы 6.4-кестеге жазылады:

6.4-кесте – Күрделі қаржының жиынтық тізімдемесі

Шығын түрі	Шығын соммасы, мың тг.
1. Технологиялық және көтергіш-тасымалдағыш құрылғылар
2. Күшті электр құрылғысы	46409,05
3. Құрал-жабдықтар және т.б.	19029,35
Жинағы	2048427,4

Негізгі күрделі қаржының пайызымен (10%) анықталатын қосымша күрделі қаржы шамасы (жалпы зауыттық шаруашылық нысандар):

мың теңге.

Домна цехына кететін жалпы күрделі қаржыны есептейміз:

2048427,4 + 204842,7 = 2253270,1 мың теңге.

6.3 Өнімнің жобалық өзіндік құнын есептеу

6.5-кесте – Өзіндік құн калькуляциясы

№	Шығын түрі	Жоба Саны, т	Құны, тг	Соммасы, тг
	Шикізат пен негізгі материал - агломерат + кенбұршақтар - темір кені - марганец кені Жинағы	1,7161 0,0166 0,0007 1,7334	7383,67 9452,53 27384,3	18101,42 122,57 6,62 18230,61
	Технологиялық отын Скиптік құрғақ кокс Мазут Жинағы	0,523 0,075 0,598	17384,55 190,7 17575,25	9092,12 143,025 9235,145
	Қалдықтар мен жанама өнім Колошник шаңы Түйіршіктелген шлак Қиыршық тастар Басқа цехтарға кететін домна газы Жинағы	0,058 0,52 0,088 2,31	26,24 11,4 11,4 26,53	0,26 5,93 1,01 40,06 47,26
6.5-кестенің жалғасы
	Қайта өңдеу шығындары
4.1	Энергия шығындары Электр энергиясы (мың кВт*сағ) Бу (Гкал) Техникалық сулар (м^3) Үрлеу (мың м^3) Домна газы (мың м^3) Сығылған ауа (мың м^3) Оттегі (мың м^3) Энергия шығындарының жинағы Қайта өңдеу бойынша шығындардың жинағы	0,022 0,049 0,04 2,73 0,50 0,101 0,091	1360,05 1975,12 132,83 121,71 323,78 9213,69	166,76 66,64 79,00 362,63 60,85 32,70 838,45 1607,03 29120,04
4.2	Негізгі жалақы			85,35
4.3	Әлеуметтік сақтандыру			9,50
4.4	Жөндеу жұмыстары қоры			438,67
4.5	Тасымалдау шығындары			95,40
4.6	Негізгі құн амортизациясы			180,99
4.7	Цехтың басқа да шығындары			140,64
	Тұрақты шығындар жинағы			950,55
	Цехтағы барлық шығындар			31021,14

6.4 Жаңа пеш құрылысының тиімділігін есептеу

Домна пешінің құрылысына кеткен күрделі қаржының өтелу мерзімін мына формуламен есептейді:

, (7.6)

мұндағы – күрделі қаржы, мың теңге;

– базалық өзіндік құн, теңге;

– жобалық өзіндік құн, теңге;

– қайта өңделінетін шойынға қайта есептегендегі балқытылатын шойын мөлшері, мың тонна.

жыл.

6.6-кесте – Жобаның негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері

№	Көрсеткіш	Өлшем бірлігі	Жоба
	Жылдық өнімділік	мың т.
	Пеш көлемі	м^3
	ПКПК	м^3×тәу/т	0,7
	Кокс шығыны	т/т	0,523
	Мазут шығыны	т/т	0,075
	Шойынның өзіндік құны	тг/т	31021,14
	Өзіндік құнның төмендеуі арқылы жылдық үнемдеу	млн.тг	523,9
	Күрделі қаржы	млн.тг	2253,3
	Өтелу мерзімі	жыл	4,2

Осылайша, жасалған жоба экономикалық тиімді болып табылады, себебі домна пешінің құрылысына жұмсалатын күрделі қаржы максимал өтелу мерзімі – 6,67 жылмен салыстырғанда аз уақытта – 4,2 жылда өтеледі.

Дата добавления: 2015-08-31