Сейсмикалыќ ескерту белгісі тобы 1 страница

Деформациялыќ ескерту белгісі тобы

Жер сілкінудіњ географиялыќ таралуы

Кесте

1 Тыныќм±хиттыќ сейсмикалыќ белдеу Камчатканыњ шыѓыс жаѓынан

басталып Алеут аралдары арќылы Аляскаѓа созылады. Ары ќарай белдеу Мексиканы бойлай Өтіп, Орталыќ Америка жеріне жетеді де, осы Өнірден Кариб жєне Антиль белдемдері деп аталатын екі тармаќќа айырылады. Сонан кейін белдеу Тыныќ м±хиттыњ бойымен Оњт‰стік Американы бойлай аяќталады. Белдеудіњ екінші жаѓы (шеті) Куриль жєне Жапон аралдарын бойлай отырып, шыѓыс жєне батыс тарауларѓа бӨлінеді. Жер шарындаѓы к‰шті сілкіністердіњ 75% осы тыныќ м±хиттыќ сейсмикалыќ белдеуде болады.

2 Жерорта тењіздік белдеу Пиреней т‰бегінен Индонезия архипелаѓына

дейін созылып жатќан ауданы 9 миллион шаршы км. белдеу Апенин, Альпі, Карпат, Балкан, Кавказ, Иран, Ауѓаныстан, Орталыќ жєне Орта Азия, Гималай, Бирма жєне т.б аймаќтарды ќамтиды. 1917 жылдан 1975 жылѓа дейінгі аралыќта б±л белдеуде магнитудасы 7-ден асатын (к‰ші 9-10 балдыќ) 61 апатты, ал магнитудасы 8-ден асатын (к‰ші 11-12 балдыќ) 5 жойќын сілкіністер болѓан.

3 Мањѓул-Байкал сейсмикалыќ белдеуі оњт‰стігінде Мањѓул мен Гоби Алтайы тау жоталарын, Мањѓулияныњ Орталыќ жєне Солт‰стік бӨлігін, Солт‰стігінде шыѓыс Саян тауларын, Байкал аумаѓындағы таулы Өлкелерді ќамтиды. Ауданы 5 млн. шаршы км. жерді алып жатќан б±л белдеуде 1917 жылдан 1975 жылѓа дейінгі аралыќта магнитудасы 7-ден асатын (9-10 балдыќ) 14 апатты жєне магнитудасы 8-ден асатын (11-12 балдыќ) 5 жойќын сілкіністер болѓан.

4 М±хитаралыќ жоталарды бойлай орналасќан белдеулер. Солардыњ біреуі Атлантика м±хитында оњт‰стіктен солт‰стікке ќарай, ал екіншісі тыныќ м±хиттың, оњт‰стік батыс бӨлігінен Үнді м±хитына ќарай созылып жатыр.

Ќазаќстанда сейсмикалыќ ќауіпті Алматы, Ќызылорда, Шыѓыс-Ќазаќстан, Мањѓыстау, Жамбыл, Оњт‰стік Ќазаќстан облыстары.

Жер сілкінісініњ жойќын к‰ші оныњ єсерінен болатын апаттар кӨпшілікке мєлім. Өйткені Ќазаќстанныњ 450 мыњ шаршы км. аумаѓында жер сілкіну ќауіпі бар. Б±л аймаќта 6 млн-ан астам халыќ т±рады, 27 ќала, 400-ден астам елді мекендер бар.

Жер сілкінуді алдын ала болжау ±заќ мерзімді (жылдар), орташа мерзімді (айлар), ќысќа мерзімді (к‰ндер, саѓаттар), ш±ѓыл мерзімді болып бӨлінеді.

Жер сілкіну алдында кездесетін єр т‰рлі ескерту белгісін зерттеп жер сілкінуін алдын ала болжауѓа болады.

Б±л ќ±былыс жер беті дењгейініњ Өзгеруіне тікелей байланысты. Жер сілкіну алдында болашаќ ошаќтыњ аумаѓында жарыќшаќтар саны кӨбейеді. Өзгерістерді арнаулы геофизикалыќ аспаптармен (нивелир, деформограф) екі н‰ктеніњ ара ќашыќтыѓын тіркеуге болады.

Єдетте к‰шті жер сілкінісі алдында, яѓни біраз уаќыттар б±рын форшоктардыњ (алѓы дүмпулердіњ) саны Өсіп, олар болашаќ жер сілкінуі ауданына шоѓырларына бастайтыны байќалса, кей кезде олар тек ќана жер сілкінісі алдында ѓана пайда болады.

Тектономагниттік ескерту белгісі тобы болашаќ сілкініс ошаѓыныњ аумаѓында магнит Өрісініњ Өзгеруіне байланысты болады. Б±л белгі (жаршы) техникалыќ ќозѓалыстар салдарынан физикадан белгілі пьезомагниттік эффектініњ пайда болуынан туындайды.

Электрлік ескерту белгісі тобы тау жыныстарыныњ электр Өткізгіштік ќаблетініњ Өзгеруінен туындайды.

Электромагниттік ескерту белгісі тобына атмосферадаѓы жарќырау, атмосфералыќ электр потенциалыныњ ауытќуы, тау жыныстарыныњ электрмагниттік сєуле шыѓаруы жєне т.б. ќ±былыстар жатады. М±ндай ќ±былыстар жер сілкінісі алдында тек ќана болашаќ сілкініс ошаѓыныњ аумаѓында емес, сонымен ќатар, атмосфераныњ жоѓарѓы ќабаттарында кесдесетіні мєлім болып отыр.

Гидродинамикалыќ ескерту белгісі тобына жер асты суыныњ дењгейі мен температурасыныњ жєне су ќабаты ќысымыныњ сілкініс алдындаѓы Өзгерістері жатады. Ќ±дыќтар мен ±ңѓымалардаѓы су дењгейініњ Өзгеруін кейінгі кезде жер беті дењгейініњ Өзгеруімен де ±штастыруѓа болатыны дєлелденіп отыр.

Геохимиялыќ ескерту белгісі тобына судыњ химиялыќ ќ±рамыныњ жєне су ќ±рамындаѓы инертті газдардыњ (радон, аргон, гелий) мӨлшерлерініњ сілкініс алдында Өзгеруі жатады.

Метеорологиялыќ ескерту белгісі тобына сілкініс алдында ауа райыныњ ауытќуы жєне сирек кездесетін метеорологиялыќ ќ±былыстар жатады.

Биологиялыќ ескерту белгісі жан-жануарлардыњ сілкініс алдында мазасыздануына байланысты.

Соњѓы 30-40 жылда єлемніњ сейсмо белсенді аймаќтарында баќылауды ќатты Өрістеу нєтижесінде ќатты жер сілкінісін 100 астам ескерту белгісі аныќталды. Өкінішке орай, олардыњ арасында т±раќты ескерту белгісі єзірше байќалѓан жоќ. Аныќталѓан ескерту белгілері Өте т±раќсыз жєне ортаќ белгілері жоќ. Єрбір наќты к‰шті жер сілкінісі Өзгеше, тек Өзіне тєн ортаќ бір ескерту белгісі арќылы ѓана (кӨп жаѓдайда оныњ Өзі болмайды) Өте кӨп жаѓдайда Өте єлсіз байќалады. М±ныњ барлыѓы жер ќойнауы туралы ќажетті аќпаратты алуды біздің єлі ‰йренбегенімізді кӨрсетеді. Ойдағыдай болжам берілседе жойқын апатты сілкініден халықты құтқарады деп ойлауға болмайды.

Сейсмикалыќ болжам туралы айта отыра, ќауіпті аймаќты аныќтау, сейсмотӨзімді ѓимараттарды тиімді жобалаумен салу мєселесін еске алуымыз керек. Сейсмикалыќ ќауіп мєселесі бар барлыќ елде жер сілкінісінен ќорѓаудыњ дєст‰рлі шаралары немесе жер сілкінісініњ залалын азайту мыналарды ќамтиды:

1 Сейсмикалыќ аудандастыру сапасын жаќсарту

2 СейсмотӨзімді ѓимараттарды жобалау жєне салу

3 Халыќтыњ сейсмикалыќ білімін жаќсарту

“Азаматтыќ ќорѓаныс туралы” ЌР зањыныњ 2-ші тарауы осы дєрістіњ таќырыбына сєйкес келеді. 6-бапта жер сілкіністерінен ќорѓау шаралары аныќталѓан. Алдын ала мынандай шаралар кешені ж‰ргізіледі:

- сейсмологиялыќ байќаулар мен жер сілкіністерін болжаудыњ республикалыќ ж‰йесін дамыту;

- республика аумаѓыныњ сейсмологиялыќ ќауіптілігін ѓылыми т±рѓыдан болжау, баќылау жєне оны сейсмологиялыќ ыќшам аудандарѓа бӨлу;

- қ±рлыс нормаларымен ережелерін сейсмологиялыќ қауіпті ескере отырып жасау;

- сейсмикалық орныќты ‰йлер мен ѓимараттардыњ тиімді

конструкцияларын жєне шаруашылыќ жургізу объектілерін сенімді ж±мыс істеуініњ есептерін ѓылыми т±рѓыдан негіздеу жєне оларды жобалау;

- сейсмикалыќ орныќты ‰йлер мен ѓимараттар ќ±рлысыныњ сапасын баќылауды ж‰зеге асыру;

- б±рын салынѓан ‰йлер мен ѓимараттардыњ сейсмикалыќ жаѓынан орныќты болуын жєне сенімді ж±мыс істеуін ќамтамасыз ету;

- аумаќтарѓа ќ±рлыс салуы ыќтимал сейсмикалыќ єсерлерді ескере отырып реттеу;

- жер сілкінісініњ зардаптарын жою кезінде мынадай шаралар ж‰ргізіледі:

- жер сілкінісі туралы аќпарат алу, шешім ќабылдау жєне оны республика аймаќтарына жеткізу;

- іздеу, ќ±тќару жєне басќа да ш±ѓыл ж±мыстарды басќаруды ±йымдастыру, сондай-аќ оларды материалдыќ-техникалыќ жаѓынан ќамтамасыз ету;

- азаматтыќ ќорѓаныс к‰штері мен ќ±ралдарыныњ іс-ќимылына жєне жер сілкінісініњ зардаптарын жою жоспарына сєйкес басќа да шараларѓа басшылыќ жасау.

Орталыќ жергілікті Өкілді жєне атќарушы органдардыњ барлыќ меншік нысанындаѓы ±йымдардыњ басшылары болуы ыќтимал жер сілкіністерінен халыќты ќорѓау жєне олардыњ экономикалыќ залалын азайту маќсатында алдын ала:

- халыќ пен ќоршаѓан ортаѓа аса ќауіп тӨндіретін, шаруашылыќ жургізу объектілері орналасќан ведомствалыќ баѓыныстаѓы аумаќтарда, сондай-аќ интенсивті т‰рде м±най, газ Өндірілетін аудандарда жєне жер асты ж±мыстарында сейсмикалыќ аудандастуры жүргізумен сейсмикалық кауіпке баѓа беруді ±йымдастыруѓа;

- үйлер мен ѓимараттарды ењ алдымен т±рѓын ‰йлерді, мектептерді, мектеп жасына дейінгі балалар мекемелерін, ауруханаларды адамдар жаппай болатын басќа ‰йлерді, ѓимараттарды жєне тіршілікті ќамтамасыз ету объектілерінде (жылу, су, газ, энергиямен жабдыќтау жєне байланыс, канализация) химиялыќ жєне жарылыс ќауіпі бар Өндірістерді сейсмикаѓа ќарсы к‰шейту жӨніндегі ж±мыстарды ж‰різуге;

- сейсмикалық жағынан осал үйлер мен ѓимараттарды күрделі жөндеуден өткізген кезде олардың құрылыс конструкцияларын міндетті түрде сейсмикаға қарсы күшейтуді көздеуге;

- үйлер мен ғимараттардың сейсмикалыќ орныќтылыѓын ќамтамасыз ету жӨнінде арнаулы шаралар ќолданбайынша оларды салуѓа, сондай-аќ тектоникалыќ жарыќшаќтар топыраѓы жайсыз аймаќтарда жєне кӨшкін болу ќауіпі бар беткейлерде ќ±рылыс салуѓа жол бермеуге міндетті.

- жер сілкінісініњ зардаптарын жою маќсатында:

- іздеу, ќ±тќару ж±мыстарын ж‰ргізуді жєне зардап шеккендерге алѓашќы медициналыќ кӨмек кӨрсетуді ±йымдастыруѓа;

- жер сілкінісініњ к‰шін, ќираѓан жерлер, шыѓындар мен оныњ зардаптарын жою жӨнінде ќолданылып жатќан шаралар туралы аќпарат жинауѓа жєне оны жоѓары т±рѓан органдар мен халыќќа беруге;

- жер сілкінісініњ зардаптарын жоюды жєне халыќ тіршілігін басќа да шараларын ±йымдастыру.

8 дәріс

Соғыс пен бейбітшілік кезіндегі ТЖ-ларда эвакуациялық шараларды ұйымдастыру және өткізу

Мақсаты: эвакуация туралы негізгі ұғымдарды, эвакуациялық органдарды, эвакуациялық шараларды жоспарлауды оқып-білу

Жалпы ережелер

Эвакуация – адамдардың өмірін сақтау және өндірістің жұмыс істеуіне жағдай жасау мақсатында халық пен материалдық кұндылықтарды төтенше жағдайлар аймақтарынан және осы заманғы зақымдау құралдары қолданылуы мүмкін аудандардан ұйымдасқан түрде қауіпсіз жерге көшіру.

Эвакуацияланған барлық халық қауіпсіз аймаққа орналастырылған пункттерде тіршілік қызметіне қажеттілерімен аз шамада қамтамасыз етілуге тиіс.

Төтенше жағдай тәртібін енгізе отырып, соғыс кезінде, сондай-ақ табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларда эвакуациялауды Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша жергілікті атқарушы органдар, ұйымдар жүргізеді. Шараларды жоспарлауды төтенше жағдайлардың туындауы қауіпі мен осы заманғы құралдармен зақымдау ошақтарын ескере отырып, орталық, жергілікті атқарушы органдар, ұйымдар алдын ала жүргізеді.

Барлық категориядағы халықты әкетуді (шығаруды) және оларды қауіпсіз аймаққа орналастыруды олардың жұмыс істейтін, оқитын, тұратын жерлері бойынша жергілікті атқарушы органдар, ұйымдар ұйымдыстырады.

Халықты эвакуациялау сабақтас тәсілмен – халықты жаяу немесе көлікті барлық түрімен көп мөлшерде әкетуді үйлестіру жолымен жүзеге асырылады.

Халықты эвакуациялау үшін көліктің барлық түрін пайдалану. Жұмысшылар мен қызметшілерге орналастыратын аймақты алдынала әзірлеу.

Эвакуацияланған барлық халық маршрутта, орналастырылған пункттерде, бытыраңқы орналастырылған орындарда тіршілік қызметіне қамтамасыз етілуге тиіс. Өндірістік қызметін одан әрі жүргізіп отырған объектлер үзілсіз әрі түрақты жұмыс істеуін қамтамасыз етілуге тиіс.

Осы заманғы зақымдау құралдарын қолдану қауіпі төнген кезде өндірісте істемейтін және қызмет көрсету саласындағы халықты (зейнеткерлер, жоғары оқу орындарынын студенттері, колледждердің, мектеп – интернаттардың оқушылары, балалар үйлері тәрбиеленушілер, мүгедектер мен қарттар үйлерінде орналасқандар, әкімшілік пен олардың отбасы мүшелерімен бірлесе отырып) көлік жұмысының кестесін бұзбастан эвакуациялық шаралар басталғанға дейін жарым – жартылай эвакуациялауға жатады.

Төтенше жағдайлар қауіпі туындағанда халықты қауіпті аймақтардан қауіпсіз жерлерге уақытша көшіру жүзеге асырылды.

Эвакуация мүмкіндігінше қысқа мерзімде жүргізіледі. Халықты қауіпті аймақтардан тыс жерлерге жеткізу (шығару) мерзімі оның аяқталуы болып саналады.

Қауіпті аймақта эвакуацияланатын халық өз облысының аумағында орналастырылады. Әрбір ұйымға орналастыру ауданы (пункті) белгіленеді.

Халықты соғыс кезінде орналастыру аудандары (пунктері) күні бұрын белгіленеді, жергілікті атқарушы органдармен келісіледі, және солардың шешімімен (қаулысымен) бекітіледі. Осы шешімдер, (қаулылар) негізінде әрбір ұйымға ордер беріледі, оның көшірмесі тиісті қызметтерде сақталады.

Жарым-жартылай эвакуациялау кезінде халықты орналастыру аудандарын (пунктерін) Республика Үкіметі, жергілікті атқарушы органдар белгілейді.

Жарым-жартылай эвакуация- осы заманғы зақымдау құралдарын қолдану қауіпі төнген кезде өндірісте және қызмет ету саласындағы істемейтін халықты көлік жұмысының кестесін бұзбастан эвакуациялық шаралар басталғанға дейін жарым-жартылай көшіреді.

Эвакуацияланатын халықты бір облыстың қауіпсіз аудандарына толық орналастыру мүмкін болмаған жағдайда, оның бір бөлігі облыс әкімдерінің келісімі бойынша көрші облыстарға жеткізілуі мүмкін.

Бытыраңқы орналастыру – соғыс кезінде өндірістік қызметін одан әрі жүргізіп отырған ұйымдардың жүмысшылары мен қызметшілерін категорияланған қалалардан ұйымдасқан түрде әкету және қауіпсіз аймаққа орналастыру.

Категорияланған қалаларда соғыс кезінде жұмысын тоқтатпаған ұйымдардың жұмысшылары мен қызметшілері қауіпсіз аймаққа орналастырылады. Әр ұйымның жұмысшылар ауысымын жұмыс объектілеріне аз уақытта (2-3 сағаттан көп емес) барып келуіне тасымалдауды ескере отырып, темір жолға, автомобиль және су жолына жақын орналасқан орналастыру орындары бөлінеді.

Эвакуациялық органдар

Халықты бытыраңқы орналастыру мен эвакуациялауды жоспарлауды және өткізуді тікелей жүзге асыру үшін эвакуациялық органдар құрылады:

1) эвакуациялық комиссиялар (ЭК);

2) эвакоқабылдау комиссиялары (ЭҚК);

3) жиналымды эвакуациялық пункттер (ЭЖП);

4) эвакуациялық қабылдау пункттері (ЭҚП);

5) эвакуациялық аралық пункттері (ЭАП).

1) Эвакуациялық комиссиялар республикада, облыстарда, қалаларда, қалалық аудандар мен ұйымдарда, сондай-ақ министрліктерде, агенттіктерде, эвакуациялық қабылдау комиссиялары – аудандарда (селолық), елді мекендерде және аумақтарында эвакуацияланған халықты орналастыру жүргізілетін меншіктін барлық түріндегі ауыл шаруашылық ұйымдарында құрылады.

Эвакуациялық комиссиялар облыстардың, қалалардың, қалалық аудандардың, орталық және жергілікті атқарушы органдар мен ұйымдардың Азаматтық қорғаныс бастықтарының жұмысшы органдары болып табылады. Олар халықты бытыраңқы орналастыру мен эвакуациялау жөніндегі шаралардың бүкіл кешенін орындауға және осы шараларды жан-жақты қамтамасыз етуге жауап береді.

Эвакуациялық комиссиялардың құрамын орталық және жергілікті атқарушы органдардың тиісті басшылары бекітеді. Бірінші басшының орынбасарының бірі эвакуациялық комиссияның төрағасы болып тағайындалады.

Эвакуациялық комиссия құрамына орталық және жергілікті атқару органдарының, Азаматтық қорғаныс қызметтерінің, білім, әлеуметтік қамтамасыз ету бөлімдерінің, әскери комиссариаттардың, ұйымдардың және басқалардың өкілдері енеді.

2) Эвакуациялық қабылдау комиссияларына эвакуация кезінде келетін халықты қарсы алуды есепке алу мен орналастыруды ұйымдастыру, сондай-ақ келетін халықты тұрмысқа қажетілермен қамтамасыз етуді ұйымдастыруға бақылау жасау жүктеледі.

Эвакуациялаудың аралық пункттері болып табылатын елді мекендердегі эвакуациялық қабылдау комиссияларына, сондай-ақ оны орналастырудың соңғы пункттеріне халықты жөнелтуді қамтамасыз ету жүктеледі.

Эвакуациялық қабылдау комиссияларын селолық аудандар мен қалалардың жергілікті атқару органдары басшыларының, меншіктің барлық түріндегі ауыл шаруашылық кәсіпорындары басшыларының орынбасарлары басқарады. Олардың құрамына жергілікті атқару органдарының, Азаматтық қорғаныс қызметтерінің және келетін халықты қабылдауға, орналастыруға және жан-жақты қамтамасыз етуге қатысушы басқа да ұйымдардың қызметкерлері енгізіледі.

3) Эвакуациялық жиналау пункттері (ЭЖП) эвакуацияланатын халықты жинау мен тіркеуге және оларды көлікке отырғызу пункттері мен бастапқы аттану пункттеріне жіберуге арналады.

Құралатын эвакуациялық жиналау пункттерінің саны мен олардың тұрған жерлері бытыранқы орналастырылатын және эвакуацияналатын халықтың санын, эвакуациялау маршруттарына отырғызу пункттерінің саны мен олардан жөнелтілетін поездар мен кемелердің үдемелілігін ескере отырып белгіленеді. Эвакуациялық жиналу пункттері әдетті халықты эвакуациялау маршруттарына, теміржол станцияларына теңіз және өзен аймақтары мен кемежайларына жақын жерлерге, адамдарды эвакуациялау маршруттарының бастапқы пункттері мен отырғызу пункттеріне жиналу мен уақтында жеткізуге жағдай жасайтын жерлерге орналасады. Жаяу эвакуациялау маршруттарында олар, әдеттегідей, халықты әкетуді жеделтету мақсатында қалалардың шетінде орналасуы тиіс.

Эвакуациялық жиналу пункттерін орналастыру үшін әралуан қоғамдық бөлмелер пайдаланылады. Эвакуациялық жиналау пункттерінде немесе олардан тікелей жақын жерде халықты қорғау үшін тіршілікті қамтамасыз етуге арналған (медицина, тамақтандыру, күзет және т.с.с.) орындар әзірленеді.

Әрбір эвакуациялық жиналу пунктіне рет нөмірі беріледі және оған шаруашылық жүргізу объектілері мен пәтерлерді иеленушілердің кооперативтері тіркеліп жазылады. Эвакуациялық жиналу пункті қалалық, аудандық, объектілік эвакуациялық комиссиялармен, жаяу эвакуациялау маршруттарының бастапқы пункттерімен, отырғызу пункттерімен және көлік органдарымен тікелей байланысы қамтамасыз етіледі.

Эвакуациялық жиналу пунктінің әкімшілігі қалалар мен қалалық аудандар әкімдерінің қаулысымен және бұйрығымен, ұйымдар басшылығының бұйрығымен күні бүрын тағайындалады. Эвакуациялық жиналу пункті әкімшілігінің саны оған тіркеліп жазылған халықтың санына байланысты болады. Қажет болған жағдайда эвакуациялық жиналу пунктінде эвакуациялық халыққа газтұтқыштар беру пункттері құрылады.

4) Эвакуациялық қабылдау пункттері (ЭҚП) бытыранқы орналастырылатын және эвакуацияланатын халықты түсіру мен оларды орналастыру орындарына жөнелту пункттерінде өрістетеді.

Эвакуациялық қабылдау пункттерінің әкімшілік құрамы келуші халықтын саны мен оны қамтамасыз етуге байланысты шаралар көлемін ескере отырып белгіленеді.

5) Егер тұрақты орналастыру аудандары тәуліктік мерзім жүруден астам қашықтықта болса, эвакуацияның аралық пункттері (ЭАП) құрылады. Олар келетін халықты тіршілік жасауға қажеттілердің ең аз мөлшерімен (тамақтандыру, сумен жабдықтау, медициналық қызмет көрсету) қамтамасыз етілуге тиіс. Эвакуациялық аралық пункттері мүмкіндігінше темір жол мен тас жолға, сумен қатынасы жерлеріне жақын орналасады.

Эвакуациялық шараларды жоспарлау

Халықты бытыраңқы орналастыру мен эвакуациялауды жоспарлау азаматтық қорғаныс қызметтерінің, барлық деңгейдегі эвакуациялық және эвакуациялық қабылдау комиссиялары бастықтарының, төтенше жағдайлар жөніндегі басқармалар (бөлімдер) бастықтарының аса маңызды міндеті болып табылады.

Эвакуациялық шараларды жоспарлау жоғары деңгейдегі бастықтарынан төменге қарай жүргізіледі: Республика – Облыс – Қала, аудан – қәсіпорын.

Облыста эвакуациялық шараларды жоспарлау әрбір қала мен облыстың әкімшілік орталығының қалалық ауданы үшін жүзеге асырылады. Көлікті, жолдарды, елді мекендер мен аумақтарды пайдалану мәселелері тиісті қызметтермен келісіледі.

Эвакуациялық шараларды орындаудың көлемі мен мерзімін, халықты бытыраңқы орналастыруды, бөлінетін көлікті және эвакуациялауды жүргізуге қажетті басқа да деректерді көрсете отырып, эвакуациялық жоспардан алынған үзінділер төтенше жағдайлар жөніндегі бөлімдеріне жеткізіледі. Азаматтық қорғаныс жоспарларында эвакуациялық шараларды әзірлейді, оларды ұйымдарға жеткізеді және олардың бытыраңқы орналастыру мен эвакуациялау жоспарларын жасауды бақылауға алады.

Аудандар мен қалаларда, меншіктің барлық түріндегі ауыл шаруашылық кәсіпорындарында бытранқы орналастырылатын және эвакуацияланатын халықты қабылдау, орналастыру мен жабдықтау жөніндегі шаралар жоспарланады.

Аудандар мен қала ұйымдарының Азаматтық қорғаныс жоспарлары бытыраңқы орналастыру және эвакуациялау мәселері бойынша аудандардың, меншіктің барлық түріндегі ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының Азаматтық қорғаныс жоспарларымен келісіледі.

Мыналар жоспарлау үшін негізгі бастапқы мәліметтер болып табылады:

1) қалалар мен қауіпсіз аймақта тұратын, жұмылдыру қағазы бар және Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне шақыруға жататын халықтың саны;

2) категорияланған қалаларда өзінің қызметін төтенше жағдай мен соғыс уақыты, қызметшілер және олардың отбасыларының жалпы саны, сондай-ақ неғұрлым жұмыс істеуші ауысым саны мен ауысымдардың жұмыс уақыты көрсетілген ұйымдар тізбесі;

3) өзінің қызметін төтенше жағдай мен соғыс уақыты жағдайында қауіпсіз аймаққа ауыстыратын ұйымдардың жұмысшыларының, қызметшілерінің және олардың отбасы мүшелерінің тізбесі;

4) студенттер, оқушылар, балалар санын, сондай-ақ оқытушылар құрамы мен қызмет көрсетуші персонал саны көрсетілген жоғары және орта арнаулы оқу орындарының, кәсіптік-техникалық училищелердің, жалпы білім беретін мектептердің, мектеп-интернаттардың, бала бақшалардың және ведомстволық балалар мекемелерінің саны;

5) категорияланған қалалар айналысындағы төтенше жағдайлар мен күшті қарулар болуы мүмкін аймақтар, осы аймақтарда тұратын халық саны;

6) бытыраңқы орналастырылатын және эвакуацияланатын халықты орналастыруға тиым салынған аудандар мен пункттер;

7) бытыраңқы орналастырылатын және эвакуацияланатын халықты орналастыру жөніндегі аудандар мен қалалардың мүмкіндіктері;

8) халықты орналастыратын аудандарда қорғаныс құрылыстарының (паналар, радиацияға қарсы бассауғалар, тау-кен орны, жерқабаттар мен жеркепелер), сондай-ақ сумен қамтамасыз ету көздерің болуы;

9) эвакуациялық тасымалдауға тартылатын көліктің мүмкіндігі;

10) жол торабы, оның жай-күні мен босату қабілеті;

11) халықты жаяу тәртіппен эвакуациялау үшін маршруттардың болуы және іс жүзінде пайдалану мүмкіндігі;

12) бытыраңқы орналастыру мен эвакуациялау туралы халыққа хабарлауға, сондай-ақ эвакуациялық шараларды басқаруға арналған байланыс құралдары мен жүйелер;

13) халықты бытыраңқы орналастыру мен эвакуациялауды жүргізуге әсер ететін жергілікті жағдайлар мен маусымдық климаттық ерекшіліктер;

14) көрші облыстардың келетін халық саны және олардың келу мерзімі.

Эвакуациялық шараларды жоспарлау үшін қажетті бастапқы мәліметтерді төтенше жағдай жөніндегі басқармалар мен бөлімдер, азаматтық қорғаныс қызметтері мен эвакуациялық комиссиялар, статистикалық, шаруашалық, көлік және басқа ұйымдар арқылы алады. Алынған мәліметтер жинақталып қорытылады және тиісті қызметтермен келісіледі.

Халықты бытыраңқы орналастыру және эвакуациялауды жоспарлау кезінде ұйымдардың өндірістік қызметі ескеріледі.

Категорияланған қалалар мен қауіпсіз аймақта төтенше жағдай мен соғыс уақытында өз қызметін тоқтатпауға тиіс ұйымдардың тізбесін орталық және жергілікті атқару органдары белгілейді.

Осы тізбенің үзінділері облыстар мен қалалардың төтенше жағдай жөніндегі басқармаларына жіберіледі.

Бытыраңқы орналастыру мен эвакуациялау тәртібін және кезегін анықтау үшін қажетті шаралар күні бұрын жүзеге асырылады.

Төмендегі негізгі топтар бойынша халықты есепке алу жүргізіледі:

1) бірінші топ – соғыс кезінде қалада өз жұмысын тоқтатпайтын, сондай-ақ оның тіршілікке қабілетін қамтамасыз ететін ұйымдардың жұмысшылары мен қызметшілері, олардың отбасы мүшелері (бытыраңқы орналастыру);

2) екінші топ – соғыс кезінде өз қызметін қауіпсіз аймаққа көшіруші ұйымдардың жұмысшылары мен қызметшілері, олардың отбасы мүшелері, министрліктер мен агенттіктердің орталық аппараттарының қызметкерлері, соғыс уақытында өз қызметін тоқтатын ұйымдардың жұмысшылары мен қызметшілері, олардың отбасы мүшелері. (эвакуация)

Дата добавления: 2017-02-01