Дәрістің қысқаша мазмұны. Атом ядросы оң зарядталған протоннан және электр заряды жоқ нейтроннан тұрады

Атом ядросы оң зарядталған протоннан және электр заряды жоқ нейтроннан тұрады. Протон мен нейтронның массалары шамамен бірдей.

Протонның массасы

Нейтронның массасы

Протон мен нейтрондарды-нуклондар (ядро) деп атайды.

Атом ядросындағы нуклондар саны – массалық сан (А). Протон саны-элементтің атомдық номеріне тең (Z)

Нейтрон саны – (N=A-Z)

Атом ядросындағы нуклондар арасындағы күштер ядролық күштер деп атаалды. Олардың қасиеттері:

1. Ядролық күштердің әсер ету ара қашықтығы
2. Бұл күштер қанығу қасиетіне ие болады. Бір нуклон тек белгілі нуклондармен әсерлеседі.
3. Екі протонның, екі нейтронның, нейтрон мен протонның өзара тартылу күштері бірдей болады.
4. Бұл күштер ең қуатты күштер, электромагниттік күштерден 100 есе артық.
5. Ядролық күштер кулондық күштер сияқты центрлік күштер қатарына жатпайды.
6. Күштер әсерлесуші нуклондар спиндерінің бағдарлауына тәуелді.

Ядроның «тамшы» моделі.

1936 ж. Н. Бор, Я. Френкель ұсынған. Атом ядросындағы нуклондар орналасуы су тамшысындағы молекулалар тәртібіне ұқсас.

Ядроның қабықшалы моделі. 1950 ж. М. Гепперт-Майер және Х. Иенсен жасаған. Ядродағы нуклондар дискретті энергетикалық деңгейлерде (қабықшаларда) орналасады да ядроның орнықтылығын бекітеді.

Тыныштықтағы ядроның массасы әрқашан оны құраушы протондар мен нейтрондардың тыныштық массаларының қосындысынан кем болады. ;

Себебі: нуклондар массасының біраз бөлігі өзара байланысуға жұмсалады, осыны массалар дефектісі (ақауы) деп атайды.

Ядро үшін массалар ақауы:

Атом ядросы түзелгенде немесе ыдырағанда қажетті энергияның бөлінуін ядроның байланыс энергиясы деп атайды, ол ядроның орнықтығын сипаттайды. ;

Ядроның байланыс энергиясы массалар ақауын жарықтың вакумдағы жылдамдығының квадратына көбейткенге тең болады.

Дата добавления: 2013-12-13