Развитие Олимпийского образования

II вариант (наиболее вероятный)

I вариант (маловероятный)

Дальновидные политики в США примут решение о прекращении эмиссии, сокращении (на четверть - на 500 миллиардов долларов) бюджетных расходов; соответственно сократят импорт, ликвидируют дефицит внешней торговли. Жители США сократят свои потребности и будут жить по средствам.

Это позволило бы остановить обесценивание доллара, продлить еще на десяток лет преобладание доллара в мировой валютной системе, но роль США как великой самой сильной военной державы все равно была бы утрачена.

Правительство США не предпринимает радикальных решений, пытается политическими и дипломатическими методами поддерживать доверие к доллару, но продолжает его эмиссию, не уменьшая бюджетных расходов и дефицита внешней торговли.

Население планеты вслед за Джорджем Соросом, Биллом Гейтсом и Романом Абрамовичем (который купил футбольный клуб, покупает самолет Боинг и наверняка, что-то еще) начинает избавляться от долларов, вкладывая их в недвижимость, заменяя валютами других государств.

Этот процесс неостановим, доллар лавинообразно теряет цену и в конечном итоге прекращает свое существование в качестве мировой валюты.

Экономика США попадает в тяжелейший кризис.

· У США уже не будет эмиссионных денег в бюджете, а значит, все равно придется на четверть сокращать бюджетные расходы;

· Глубокая инфляция приведет к серии крупных банкротств американского (и не только американского) бизнеса;

· США уже не смогут сохранить объемы военных расходов, которые обеспечивают ей роль мирового жандарма. Однополярный мир закончится;

· Американцы сократят потребление нефти, а значит, ее цена уменьшится;

· Обрушатся экономики, Китая и других стран, ориентированных на экспорт в США

· Мировая финансовая система, опирающаяся на доллар, в таком виде прекратит свое существование.

· На какое-то время система распадется на ряд самостоятельных подсистем с доминированием в них определенных видов валют. Будет зона евро, рублевая зона и другие валютные подсистемы, стремящиеся к общей интеграции.

· В результате интеграционных процессов будет формироваться новая валютная система на принципах равноправия государств-участников по образцу европейской валютной системы.

III вариант (фантастический)

Американские стратеги под угрозой неизбежного кризиса, грозящего даже распадом государства, придумают какое-то радикальное нестандартное решение, например:

- продать Японии Аляску или

- передать свои вооруженные силы в распоряжение Организации Объединенных Наций для обеспечения всемирной коллективной безопасности. Это позволило бы остальным странам отказаться от содержания собственных армий, ограничившись отчислением фиксированной доли ВВП на оплату содержания международных вооруженных сил (как это делается сегодня в НАТО). Последний вариант был бы, по моему мнению, наиболее приемлемым для всех, но для такого решения Мир созреет, наверное, лет через двести, не ранее.

23.8.4. А что будет с экономикой России?

Для России последствия не будут столь катастрофичными, как предсказывают некоторые аналитики:

· Валютные резервы Центробанка по размерам соизмеримы с внешним долгом России, номинированном в долларах. Инфляционное уменьшение резервов будет сопровождаться пропорциональным уменьшением внешнего государственного долга.

· Долларизация российского общества относится, прежде всего, к теневому сектору экономики, от которого российское государство имеет только криминализованный ущерб. Разрушение долларовой базы теневой экономики будет содействовать выведению ее из тени.

· Значительные объемы долларов (более 500 миллиардов) вывезены из страны и размещены в оффшорных зонах и иных иностранных банках. Надежды на возвращение этих активов в страну нет, поэтому их потеря не будет потерей России.

23.8.5. Что делать России в данных условиях?

· Российскому государству из накопленных валютных резервов необходимо срочно отдать ту часть государственного долга, которая номинирована в евро, та же часть долга, которая номинирована в долларах для нас не опасна, так как с уменьшением стоимости наших долларовых резервов пропорционально снижается и величина долга.

· Необходимо разработать и выполнить программу по практической реализации законодательного запрета использования иностранной валюты во внутреннем обороте. ( В соответствиисположением Банка России от 15.08.97 г. N 503 "О прекращении на территории Российской Федерации расчетов в иностранной валюте за реализуемые физическим лицам товары (работы, услуги)" все расчеты между юридическими лицами, индивидуальными предпринимателями и физическими лицами (резидентами и нерезидентами) за реализуемые последним на территории Российской Федерации товары (работы, услуги) осуществляются исключительно в рублях).

· Для того чтобы прекратить процесс накопления ненадежных долларов необходимо принять закон о рублевой экспортной квоте, запрещающий продажу невозобновляемых природных ресурсов и продуктов их переработки иначе как за российские рубли. В этом случае те зарубежные покупатели, которым нужны наша нефть, газ, алюминий, минеральные удобрения будут нуждаться в наших рублях, а значит, будут инвестировать средства в нашу экономику, будут продавать нам за рубли необходимые России товары. Прекратится (или значительно уменьшится) бегство капиталов из России.

· Вытеснение из внутреннего товарооборота России долларов и замена их рублями позволит государству произвести неинфляционную эмиссию рублей, что временно даст существенную прибавку к бюджету.

· В случае утверждения политики стабильного рубля какая-то часть мирового рынка, освобожденного от долларов (в первую очередь, страны СНГ), будет использовать во внешних расчетах нашу валюту, будет создавать у себя рублевые резервы. И это также позволит России провести неинфляционную эмиссию рубля, что также принесет прибыль нашему бюджету.

Но для этого необходима абсолютная стабилизация курса рубля, законодательная и фактическая гарантия сохранения рублевой стабильности и не на время, а навсегда, как это сделано участниками Маастрихтского договора государствами - членами для участия в европейском Экономическом и валютном союзе (ЭВС).

Необходимо записать и в Конституцию и в соответствующие законы прямую ответственность власти за допущенную ею инфляцию. Размер инфляции, превышающий, к примеру, 3% в год квалифицировать, как основание для отставки Президента, Главы Центробанка, Главы Правительства, министра финансов и досрочных выборов Государственной Думы. Контроль за соблюдение этой нормы возложить на Конституционный Суд. Данную норму необходимо принять всероссийским референдумом, а инициатором референдума мог бы стать Президент России.

Пока еще сохраняющаяся рублевая инфляция является прямым следствием эмиссионных акций Центрального банка, и вина за это по большему счету лежит на всей власти, включая наш парламент, Правительство и Президента.

Как ни парадоксально, для того, чтобы получить возможность масштабной безинфляционной эмиссии рубля необходимо на какое-то время прекратить маленькую инфляционную эмиссию.

Чтобы не повторять ошибок США, Российскому государству нельзя будет направлять эти эмиссионные рубли на увеличение бюджетных расходов. При их сохранении будет возможно и необходимо заменить этими деньгами налоговые платежи, не на чуть-чуть, как сейчас, а радикально сократить налоговый гнет на производителей, что позволит вернуть рентабельность убыточным сегодня 47–ми процентам легальных предприятий; вывести из тени те предприятия, которые спасались в ней от непомерно высоких налогов. Съедаемая ранее налогами прибыль предприятий будет направляться на развитие производств.

Все это приведет к резкому возрастанию налогооблагаемой базы, а значит, даже при низких налоговых ставках – к возрастанию налоговых поступлений в бюджет. Больная российская экономика выйдет из тупика «кривой Лаффера».

Когда эмиссионные деньги закончатся, (а закончатся они после завершения заполнения секторов национального и части международного рынка рублями взамен долларов), они государству уже не будут нужны, так как экономика России «встанет с колен» и далее, даже при отсутствии нефтедолларов, будет развиваться успешно и устойчиво.

У России появился шанс не удвоить ВВП за 10 лет, а утроить и не за десять, а за более короткий срок. Именно таким образом строил Эрхард свое «экономическое чудо» в Германии и «Рейганомика» выводила когда-то из кризиса экономику США.

[1] Константинов Ф.В. и др. Основы Марксистско-ленинской философии. М., 1971. С.251

[2] Гегель Философия права. М. 1990. С. 75.

[3] Нерсесянц В.С. Философия права. М., 2003, С. 40

[4] К.Маркс и Ф.Энгельс Соч. Т.4, С 297

[5] См. Гегель. Соч. Т. YI. М. 1939. С. 312.

[6] Гегель Г.В.Ф. Философия истории. Антология. М., 1995. С.80.

[7] Чаадаев П.Я. Сочинения. М.. 1989. С. 18

[8] Семенникова Л.И. Россия в мировом сообществе цивилизаций. Брянск, 1999. С. 38.

[9] Гегель Г.В.Ф. Работы разных лет., М., 1972, Т. 1, С.94

[10] Маркс К., Энгельс Ф. Соч. Т. 19 С 19

[11] Ленин В.И. ПСС, изд.4, т. 33 С. 438

[12] Ахиезер А.С. Социокультурный словарь «Эффект подражания». М., 1996

[13] См об этом: Чепурина М.Н., Киселева Е.А. Курс экономической теории. Киров. 1995. С.455-460

[14] См. Лебедев Г.С. Эпоха викингов в Северной Европе: Ист.-археол. Очерки. Л.. 1985.

[15] Петрухин В.Я. Начало этнокультурной истории Руси IX-XI вв. М., 1995. С. 86-88.

[16] Отечественная история. Под ред. Р.В.Дегтяревой и С.Н.Полторака. М., 2004. С.118

[17] Гумилев Л.Н. От Руси до России. СПб, 1992. С.122.

[18] Карнаух В.К. Волны цивилизации. СПб., 1998. С.22.

[19] Ахиезер А.С. Социокультурный словарь «Эффект подражания». М., 1996

[20] Яковец Ю.В. История цивилизаций. М., 1997. С. 167.

[21] Цит. По: Судьбы реформ и реформаторов в России. М., 1996. С. 120

[22] Цит. По: Судьбы реформ и реформаторов в России. М., 1996. С. 121

[23] История России: Учебное пособие / Под ред. А.А.Радугина. М., 1998. С. 168, 169.

[24] Семеникова Л.И. Россия в мировом сообществе цивилизаций. Брянск, 1999. С.261.

[25] Ленин В.И. Полн. собр.соч. Т.34.С 436

[26] Бердяев Н.А. Истоки и смысл русского коммунизма. М., 1990.С.7.

[27] Ленин В.И. ПСС, изд.4, т. 33 С. 438

[28] Отечественная история: Учебное пособие / Под ред. Р.В.Дегтяревой, М., 2004. С.246

[29] См.: Сироткин В.Г. Уроки НЭПА // Страницы истории: Дайджест прессы. 1980. Янв.-июнь. Л., 1990. С. 59, 60.

[30] Ленин В.И. Полн.собр.соч. Т.4. С. 63,64.

[31] Известия ЦК ВКП(б). 1927. №40. С. 1.

[32] См. Сироткин В.Г. Уроки НЭПа// Страницы истории: Дайджест прессы. 1989. Янв.-июнь. Л., 1990. С. 64, 65.

[33] См.: Великая Отечественная война. 1941-1945: Военно-исторические очерки. М., 1999. Т.4. С.282-294.

[34] Цит.по: Оттепель: 1957-1959. Страницы русской советской литературы. М., 1990. С. 374.

[35] См. Зеленин И.Е. Аграрная политика М.С.Хрущева и сельское хозяйство страны // Отечественная история. 2000. № 1. С. 82.

[36] Отечественная история: учебное пособие / Под ред. Р.В.Дегтяревой, С.Н. Полторака. М., 2004. С.350.

[37] Галиев А. И др. Фискальное танго. Ж. Эксперт № 44 1999. С.23

[38] См. об этом: Илларионов А. "Как был организован российский кризис". Ж. Вопросы экономики № 11. 1998г.

[39] КОМПРАДОР - Туземный купец, посредничающий между иностранным капиталом и местным рынком в восточных колониальных зависимых странах. – Словарь иностранных слов / Под ред. Петрова Ф.Н. М., 1964.

[40] К.Маркс и Ф.Энгельс Соч. Т.4, С 297

[41] См. Гегель. Соч. Т. YI. М. 1939. С. 312.

[42] Гегель Г.В.Ф. Философия истории. Антология. М., 1995. С.80.

[43] В.С. Нерсесянц. Философия права Гегеля. М., 1998. С. 329-345.

[44] Г.В.Ф.Гегель Раборты разных лет в 2-х томах, Т.1, С.200

[45] Маркс К., Энгельс Ф. Соч. Т. 19 С 19

[46] Ленин В.И. ПСС, изд.4, т. 33 С. 438

[47] Ахиезер А.С. Социокультурный словарь «Эффект подражания». М., 1996

[48] См об этом: Чепурина М.Н., Киселева Е.А. Курс экономической теории. Киров. 1995. С.455-460

[49] Гегель Г.В.Ф. Работы разных лет., М., 1972, Т. 1, С.94

[50] Хабермас Ю. Демократия. Разум. Нравственность. М., 1992

В современном мире образование является сложной многогранной системой, которая состоит из множества компонентов, которые классифицируются по разным признаком. Среди них выделяются, например, математическое, естественно-научное, технологическое, гуманитарное образование. Середина XX века ознаменована появлением идей олимпийского образования. Сегодня во всем мире действует более 70 национальных академий. За относительно короткий период времени Международной олимпийской академией создан и накоплен материал, который заложил научную основу развития олимпийского образования.

Олимпийское образование объединяет воспитательной потенциал, который состоит в объективации высот человеческого духа, воли к победе и преодолении границ физических возможностей, и утверждение основ достойной человека обыденной жизнедеятельности. С этих позиций олимпийское оброзование представляется средством интеграции культуры, научных знаний и духовного опыта мирового сообщества и может внести полноценный вклад в формирование таких характеристик образаванного человека как спосопность к самопереживанию, готовность к гуманистически ориентиррованному выбору, волевому усилию и культурному действию, личное достоиноство и сопидарность, отктытость для равноправного диалога, уважение к представителям других культур,государств и национальностей.

В современной социокультурной и образовательной ситуации олимпийское образавание призвано выполнить целый ряд разномасштабных функции. Среди них:

1) геополитическая, в рамках которой олимпийское образование способно выступать в качестве условия формирования взаимопонимания между народами, сближения целевых и ценностных ориентиров развития, объединения образовательного пространства; экологическая, которая направлена на осознание природного начала человека, укрепление его ответственности за чистоту и полноценность жизненной среды обитания для себя и своих потомков, развитие природоохранительной активной деятельности;

2) Культурно- историческая, предполагающая становление олимпийского образования как фактора укрепления связей между поколениями, формирования чувств патриотизма и сопричастности к высоким достижениям своих предшественников и современников, поддержания духовных основ величия родины;

3) Конструктивно- регулирующая, подразумевающая рассмотрение олимпийского образования как средства духовно – нравственного соп противления деструктивным воздействиям негативных социальных яв

Жоғары сыныптағылардың Олимпиадалық мәдениеті.

Спорт өзінің әр түрлілігімен денсаулыққа, денелік жетілуге, ерікке ғана емес, сонымен бірге рухани әлемге, адам мәдениетіне және олардың адамгершілік қағидалары және эстетикалық дәмге жағымды әсері үшін үлкен мүмкіндіктерге ие.

Олимпизм – жалпыадамзаттық адамгершілікті-эстетикалық құндылыққа, жариялылық пен парасаттылық қағидаларын насихаттаушы әлеуметті-мәдени құбылыс.

Отандық және шет ел ғалымдарының көптеген зерттеушілерінің нәтижесі жастардың спортқа, олимпиада ойындарын қызығушылығы, олар олипизм дәстүрлері және идеалдарын нашар игеру байқалатынын көрсетеді.

Мектеп оқушыларының олимпиадалық мәдениеті спорттық практиканы белсенді игеруге олимпизм және мотивация бойынша арнайы білім негізінде қалыптасады.

Бұл зерттеудің негізгі әдісі анонимді әлеуметті сұраныс болып табылады. Олимпизм бойынша қоғамдық көзқарастың қалыптасуы, спортты насихаттаудың мықты тәсілі – теледидар болып табылады. Екінші орында газеттер мен журналдар алады.

Кеңестік кеңістікте ұлттық олимпиадалық құрылымды дамыту және қалыптастыру ерекшеліктері.

1. ХОК-тің мойындау және халықаралық спорттық федерацияға кіру.

2. Олимпиада ойындарына қатысу процедурасы.

3. Басқа елдердің ХОК-мен екі жақты байланысты келтіру.

4. Мемлекеттік өкімет ұйымдарымен, қоғамдық ұйымдарымен, қазақ диаспорасымен өзара қатынасты қалпына келтіру.

5. Қазақстанның Олимпиада Академиясын құру, ҰОК қызметін ұйымдастыру және құрылымдау.

КӘСІПТІК СПОРТ. НЕГІЗГІ ҰҒЫМДАР.

«Кәсіптік спорт» пәнін оқытудың мақсаты болашақ мамандарға кәсіптік спорт бойынша қажетті білім беруді көздейді.

Адам қызметінің кез келген саласы сияқты кәсіптік спорттың да өзінің арнаулы терминологиысы бар: кәсіптік спорт, кәсіби спортшы, кәсіптік спорт лигасы, кәсіптік спорт мектебі, бизнес, маркетинг, демеушілік, кәсіптік спортшылар ассоциациясы және басқалар.

Кәсіптік спорт – кәсіптік спортшылардың және спорт қызметкерлерінің (функционерлер) кәсіпкерлік қызметінің түрі, оның мақсаты товар түріне ие болатын спорттық ойын-сауық ұйымдастыру болып табылады. Мұндай тауарды өткізудің қажетті шарты спортшылардың шеберлігімен қамтамасыз етілген ойынның жоғары сапасы, жекелеген спортшылар және командалар арасындағы қызу бәсекелестік, жоғары тиімділік маркетингтігі.

Бұл жағдайларда көрермендер, рыногтың басқа субъектілері, өнеркәсіп компаниялары, бұқаралық ақпарат құралдары, жекелеген жағдайларда, тіпті мемлекеттік спорттық ойындардың сатып алушыларына айналады. Спорттық ойын-сауық өткізу кәсіптік спорттық ұйымдарға және спортшыларға, олардың кәсіпкерлік қызметіне байланысты шығынның орнын толтыруға, қолайлы жағдайларда пайда алуына мүмкіндік береді.

Кәсіптік спортты дамыту екі жолмен: коммерциялық-спорттық және спорттық-коммерциялық жолымен ерекшеленеді. Бірінші жол ең көп табыс, пайда табуды көздейді, ал нақты спорттық қызметке, спорттық нәтижеге пайда табудың құралы ретінде қарайды. Екінші жол халықаралық және Европалық кәсіптік спортқа тән, ең алдымен спорт жағы, спорттық нәтиже алға қойылады, қызу спорттық күрес спорттық бизнестің басымдылыққа ие, міндетті шарты болып табылады.

Кәсіптік спортшы – біліктілігі жоғары спортшы, ол спортты өзінің негізгі кәсібі деп біледі және тиісті ұйыммен немесе жеке тұлғамен (клубпен, командамен, менеджермен) еңбек шартына отырады (қол қояды).

Кәсіптік спорт лигасы (ассоциация, одақ, федерация, кеңес) – кәсіби клубтардың, командалардың, спортшылардың бірлесіп спорттық және кәсіпкерлік қызметті жүргізу мақсатындағы бірлестігі. Кәсіптік спорт лигалары спорттық және кәсіпкерлік қызметтің стратегиясы мен тактикасын, жарыстар жүйелерін және оларды өткізудің ережелерін жасайды, кәсіптік спортшылардың арасында жарыстар өткізеді, неғұрлым пайда алу мақсатымен клубтар қызметіне жалпы басшылық етеді.

Кәсіптік спорт клубы (команда) – спорттық бизнеске қатысу мақсатымен әр түрлі адамдар топтарын біріктіретін жеке акционерлік немесе корпаративтік ұйым болып табылады.

Бизнес – табыс табуға бағытталған кәсіпкерлік қызметтің кез келген түрі. Спорттық бизнеске функционерлер, жаттықтырушылар, қызмет етуші адамдар, кәсіби спортшылар, спортшылардың агенттері, кәсіптік спортшылардың ассоциациялары, спорттық төрешілер, спорт журналистері, спорт ғимараттарыныңиелері және өзге қызметкерлер категорялары қатысады.

Маркетинг – тауарлар өткізу рыногын немесе көрсетілетін қызметті кеңейту мақсатымен тұтынушыларға белсенді ықпал ету және тұтыну рыногын зерттеу мақсатымен жүргізілетін шаралар жүйесі. Маркетингтің түпкі мақсаты – кәсіпкерлік қызметтің тиісті түрі бойынша неғұрлым мол пайда табу. Маркетинг – кәсіпкерлік қызмет түрі, ол кәсіпкерлердің тұтынушылардың қажеттіліктеріне неғурлым толық әрі сапалы қанағатандыруына, мол табыс табыуна жәрдемдеседі. Мұны спорттық бизнестің өзіндік бір пәлсафасы (филасофиясы) десе де болады.

Демеушілік жасау – бір тарап (спонсор) екінші тарапқа (клубқа, командаға, спортшыға) өз өнімін жарнамалау мақсатымен немесе белгілі бір артықшылықтар алу (мәселен, салықтан босату) мақсатымен материалдық қаржы – қаражат (ақша, товарлар, қызметтер) беруіне (ұсынуына) сәйкес жасалтын іскерлік келісім.

Кәсіптік спортшылардың ассоциациясы – салалық кәсіподақ ұйымы, ол кәсіптік спортшылардың құқықтарын кеңейту және олардың әл–ауқатын жақсарту жолында күрес жүргізеді. Кәсіптік спортшылар командалары иелерінен және спорт функционерлерінен спорттық бизнесте өз мүделерін қорғау үшін ассоциацияларға бірігеді. Кәсіптік спортшылар жалпы бизнестің қатысушылары болып табылады, алайда олардың мүдделері клубтар қожайындарының және лигалар басшыларының мүдделерімен барлық жерде сәйкес келе бермейді. Олар өз ассоциациялары арқылы клубтар қожайындарынан өздерінің еңбек жағдайларын жақсартуға, табысын ұлғайтуға қол жеткізеді, бұл орайда олар бизнестің осы түрінде өздерін негізгі тұлғалары деп біледі.

КӘСІПТІК СПОРТТЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ.

АҚШ-та кәсіптік спорт барынша дамыған. XIX ғасырдың аяқ кезінің (шенінің) өзінде нақ осы елде кәсіптік спорт бизнестің арнаулы саласында қалыптасты. Спорттың көптеген түрлері әр түрлі елдерде пайда болған, соған қарамастан олар кәсіптік спорт ретінде АҚШ-та жан-жақты дамыды. АҚШ-та спорттың кәсіптік түрлерінің пайда болуы әр-түрлі жағдайда болған, тек XX ғасырдың 20-шы жылдарында ғана бұл процесс шын мәнісінде аяқталды. Өйткені, спорттың бір түріне ең кемінде 20 жыл, ал кейбіреулеріне одан да көп уақыт қажет болды.

1930-1970 жылдардағы кезеңді кәсіптік спорттың қалыптасу кезеңі, деп санауымыз мүмкін. XIX ғасырдың орта шенінен бастап АҚШ-та бейсбол, американ футболы, баскетбол, сондай-ақ гольф, теннис сияқты спорт түрлері жедел дамытылды. Алайда бұған дейін спорттың ат жарысы, бокс (жұдырықтасу жекпе-жегі), жүгіру, күрес, ескек секілді бәйге тігілген түрлері болды.

Қазіргі қоғамда кәсіптік спортты белгілі социологтар Р.Эдварс, Дж.Сейдж, С.Эйтцен т.б. әлеуметтік институт ретінде қарастырып, олар үш негізгі міндетті шешушіге тиіс деп санайды:

1. Ол көрермендер мен қатысушылар үшін қауіпсіз «қақпақ» қызметін атқарды, сол қақпақ арқылы адамда жиналып қалған теріс энергия, қоғамның қабылдауына болатын түрдегі дұшпандық, жағымсыз ширығу сыртқа шығады;

2. Спортшылар қоғам тәрбиесі үшін үлгі-өнеге, модуль болып қызмет етеді;

3. Спорт, рухани, тіпті діни институт, ол қоғамдық мінез-құлық құндылықтарын сақтау үшін салт шараларын және рәсімді салтанаттарды пайдаланады.

Спорт қоғамда белгілі бір әлеуметтік функцияларды, атап айтқанда, әлеуметтік-эмоциональды, бой жазып көңіл көтеру, адамдардың басын біріктіру, саяси және тұрақтылықты сақтау функцияларын атқарады.

Көптеген зерттеулердің авторлары спорт қоғамдағы билікке құрметпен қарауға, заңға құлақ асуға, көзқарастардағы консерватизмге тәрбиелейді, қоғамда болып жататын ерекшеліктер мен тосқауылдарды еңсеруге жәрдемдеседі, тең болу мүмкіндіктері идеясына сендіреді, деп сипаттайды.

Спорт пен қоғам арасындағы қарым-қатынас тұжырымдамасы ең алдымен алға қойылған міндеттермен, талданылатын мәселелермен, оларды түсіндірумен анықталады. Сонымен, спорт, бұл қазіргі қоғам өмірінің көк мылжың жағы (аспектісі) емес, оған (қоғамға) белсенді түрде ықпал ететін әлеуметтік құбылыс болып табылады. Қоғам қызметінің көптеген саласына мықтап енген ол кейбір елдерде адам өмірінің ажырамас бөлігіне айналып отыр. Алайда әлеуметтік институт спортты модель ретінде қарастыру қателік болар еді.

Күллі замандарда, күллі елдерде қоғамдағы кәсіптік спорттың атқаратын ролі мен орны, ең алдымен, оның қоғамдық құндылықтарға және келешек ұрпақ тәрбиесіне ықпалы тұрғысынан қарастырылады. Әсіресе, XXғасырда оған деген көзқарас, қатынас бұл кезеңде қоғамда жетіліп жатқан міндеттермен анықталады.

Спорт жеке адам мен қоғамға қажетті тән саулығы, ерлік, адалдық, шыдамдылық, бастама көтеру сияқты қасиеттерді дамытады, бұл қасиеттердің қоғамдағы билік атаулыға құрметпен қараумен, тез ойлаумен, өз-өзіне сенімді болумен, өз-өзіне бақылау жасаумен, оптимизммен, әділеттілікпен, қоғамдық ынтымақтастықтың маңыздылығын түсінумен үйлесім табуына т.б. жәрдемдеседі.

КӘСІПТІК СПОРТ САЛАСЫНДАҒЫ ДЕМЕУШІЛІК (СПОНСОРЛЫҚ) ЖӘНЕ МЕЦЕНАТТЫҚ. САЛЫСТЫРМАЛЫ ТАЛДАМА.

Қоғамдық өмірдің әр алуан саласын қолдау түрлері.

Спортқа демеушілік жасау феноменінің күрделілігі сол, ол спонсорлық – демеушілік дегеніміздің өзі не? деген сауалға жауап беруден басталады. Сауалға жауап берудің қиындығы, екі түрлі жағдаймен байланысты. Біріншіден, ғылыми және күнделікті практикада мәні жөнінен бір-біріне жақын, ал шын мәнінде, демеушіліктен ерекшеленетін терминдер мен ұғымдар пайдаланады. Мұндай ұғымдар синонимдеріне: «қолдау», «көмек», «қорғаушылық», «қамқорлық», «құрбандық жасау», «меценаттық» және басқалары жатады. Екіншіден, «спонсорлық» ұғымының мәнін анықтауда әр түрлі елдер мамандарының арасында бір ауыздылық жоқ. Сондықтан да олар бірқатар жағдайларда бір-бірімен түсінісе бермейді. Қазіргі таңда спорттық спонсорлықты түсінушілікке қол жете қойған жоқ, сол себепті олар өзіндік бір «ұғымды конвенцияға» келіп жүр.

Сонымен спонсорлық – демеушілік дегеніміз не?. Бұл:

1. Қоғамдық өмірдің әр алуан саласына оның ішінде, дене шынықтыру мен спортқа қолдау көрсетудің мүмкін болатын түрі;

2. Спорт пен дене шынықтыруды, қоғамдық өмірдің басқа саласын материалдық қолдау түрі, бұл қолдау алуан түрде болуы мүмкін;

3. Дене шынықтыру мен спортты қоса алғанда, қоғамдық өмір салаларына материалдық қолдау көрсету түрі, бұл көмек міндетті түрде көмекке сай көмекті қарастырады, осынымен ол патронаждан, меценаттан, қайырымдықтан ерекшеленеді;

4. Әдетте жеке тұлғалардың емес, заңды тұлғалардың (бірінші кезекте, әр түрлі фирмалар мен ұйымдардың) қызметі;

5. Бұл қызмет демеушілік көрген жақты демеушілік көрсеткен жаққа белгілі бір тәуелді етіп қояды;

6. Фирмалардың және ұйымдардың маркетингтік стратегиясының ажырамас бір бөлігі бола алады;

7. Өз мәні бойынша инновациялық қызмет;

8. Мұндай қызмет мемлекет тарапынан сөзсіз неғұрлым экономикалық преференцияға ие т.б.

Спонсорлықтың рыногтық (нарықтық) коммуникациялық құралы ретіндегі ерекшеліктері.

Коммуникациялық стратегияның классикалық құралдарымен салыстырғанда демеушілік көрсетудің (спонсорлықтың) бірқатар ерекшеліктері бар:

1. спонсорлық коммуникациялық саясаттың көптеген құралы болып табылады, мұның мәнісі мынада, ол нарықтық коммуникацияның бірқатар міндеттерін, бірінші кезекте жарнаманың, паблиситидің міндеттерін орындауы мүмкін, сонымен қатар ол қоғамдық өмірдің алуан түрлі саласына жатады.

2. спонсорлық коммуникациялық стратегияның қосымша құралы болып табылады.

3. спонсорлық рыноктың коммуникацияның классикалық құралдарымен бірге жүйеде пайдалануы мүмкін, яғни оларды толығымен ауыстыра алмайды.

4. спонсорлық нарықтық коммуникацияның инновациялық құралы бола алады.

5. спонсорлық жалпы рыногтың коммуникацияда интегралды болуға тиіс.

6. спонсорлық бәсекелестіктің стратегиялық құралы болып табылады.

7. спонсорлық эмоция, көңіл-күй саласына бағытталған коммуникациялық құрал бола алады, бұл қазіргі өмір салтының трендамдарына сәйкес келеді.

8. спонсорлық дұрыс ақпарат таратудың ең жоғары дәрежесі бола алады, оның ең маңызды критерийі (өлшемі) спонсорлық қызмет субъектісінің жақын болуы болып табылады.

Спонсорлық дамудың болашағы.

1. дүние жүзінің әр түрлі елдерінде спорттық демеушілік көрсетудің пайда болуы.

2. Ресейде, оның ішінде Қазақстанда өзіндік бір спорттық демеушілік көрсетудің болуы.

3. Олимпиадалық ойындардың спонсорлығы.

4. Олимпиадалық спонсорлық бағдарламалардың үйлестірушісі (координаторы).

5. спорттағы спонсорлық бағдарламалардың халықаралық және ұлттық үйлестірушілері (координаторлары).

6. спорттық спонсорлықтың айқай-сурендігі, яғни «бумдары».

Объективтік – субъективтік өзара байланыстар.

Спорттағы спонсорлық ұйымдық құрылымдары мыналар:

1. спорттың спонсорлық субъектілері, немесе демеушілік көрсетушілер;

2. спорттағы спонсорлықтың объектілері;

3. спорттық спонсорлықтың делдалдары.

Спорттағы спонсорлық субъектілерін топтастыру:

1. спорттық мақсатта өнімдер өндіретін, бірінші кезекте спорт товарларын шығаратын фирмалар – спонсорлар;

2. спортқа жақын өнімдер шығаратын (мәселен, азық-түлік, тренажерлар, жеке адам гигиенасының заттары) фирмалар – спонсорлар;

3. спортқа жанама қатынасы бар өнімдер өндіретін фирмалар – спонсорлар (авиакомпаниялар, сақтандыру компаниялары т.б.);

4. спорт өнімдерінен алшақ өнім өндіретін фирмалар – спонсорлар (мәселен, жиһаз шығаратын фирмалар).

Спорттағы спонсорлық объектілері.

1. жоғары жетістіктер спорты

2. сауықтыру спорты

3. бос уақыттағы спорт (мәселен, бұқаралық спорт).

ЛИЦЕНЗИЯСЫ БАР СПОРТ ТУРАЛЫ ҰҒЫМ.

Лицензиялау – латынның «Licentia» деген сөзі, рұқсат беру деген мағананы білдіреді.

Лицензиялау, бұл нақты келісім шарт, бұл шарт бойынша ұйым басқа ұйымға немесе компанияға бөлшек және көтерме сауда бағасымен сатылатын тауарлар мен өнімнің сауда белгісін, ресми нышандарды (символика) пайдаланудың коммерциялық құқықтарын береді.

Спорттық лицензиясы бар бизнес екі бағыт бойынша – командалардың атаулары мен нышандарына берілген лицензияларды компаниялардың - өндірушілердің шығарған өнімдеріне пайдалану бойынша және әдетте коорпаративтік демеушілік жасау түрін пайдаланатын жарнамалау-коммерцияляқ қызметті лицензиялау бойынша дамытады.

Лицензиясы бар бағдарлама.

Лицензиясы бар бағдарламаны жүзеге асыру үшін істі неден бастау керек?. Ең алдымен, лицензия берілетін нысанды-ұйымды, клубты немесе команданы құрудан бастау керек?. Оның әрине, нышаны болу керек. Бұдан кейінгі шара (саты) аталған меншікті тіркеуден өткізу үшін қажетті шаралар қабылдау болып табылады. Бұл оны үшінші тараптың жынысқы түрде құпия пайдаланып кетпеуі үшін жасалған құқықтық санкция болады.

Лицензиясы бар бағдарламаны іске асырудың неғұрлым маңызды сәттерінің бірі лицензияға жататын тауарлар категориясын дұрыс таңдап алу болып табылады.

Лицензиясы бар бағдарлама жазбаша түрде тіркелген және басшылыққа алынатын анықтама кітапшасы жарық көрген болуға тиіс. Ол спорт ұйымының, клубтың барлық қызметкерлері т.б. үшін байланыстырушы буын және ақпараттық материал болып табылады.

Мұндай басшылық өз ішіне мынадай бөлімдерді алуға тиіс:

1. лицензияға жататын меншіктің барлық түрлерін ұқсастандыру;

2. қаламақының мөлшері және кірісті (табысты) бөлу;

3. қаламақы төлеуден босату.

Лицензиялы келісім шарт.

Сізден лицензия алуға мүдде білдірген фирма, корпорация мынадай ақпараты бар ресми арыз (өтініш) беруге тиіс: бизнес саласында жұмыс істеген жылдары, жылсайынғы тауар айналымы, ұсынылған товардың атауы, қаржылық кепілдемелер, өнімді өткізу жолдары, өткен уақыттағы лицензиясы бар сауда тәжірибесі, сақтандыру шартымен жабылған тәуекелділіктің жалпы сомасы, ағымдағы лицензиялар және т.б.. Кейбір елдерде бірқатар спорт ұйымдары мұндай өтініш бергені үшін потенциальды (әлуетті) лицензия алушылардан жарна алады.

Егер бағдарлама басшысы өтінішті мақұлдаса, онда лицензиясы бар шарт лицензия алушыға тапсырылады. Шартқа мынадай пунктер кіруге тиіс:

1. шарттың қолдану мерзімі;

2. шарттың қолдануының доғарылуы; (тоқтатылуы)

3. шарттың қолданылу мерзімінің ұзартылуы;

4. тауар үлгісін беру (ұсыну);

5. сақтандыру;

6. аванс төлеу;

7. лицензия алушыны анықтау;

8. қаламақы туралы деректер;

9. жұмыстың атқарылуын бақылау.

Шарттың негізгі қаржылық компоненті белгілі уақыт аралығы үшін тауарды өткізуден алынған ақшаның белгілі бір пайызын аудару болып табылады.

Сонымен нышанды (символика) пайдалану құқығы туралы лицензиясы бар шарт құқық иесі кім екенін тауарлар категориясы, жарнама құралдарының түрі, көлемі лицензиялы БАЖ салығының мөлшері т.б. анықтап береді.

Бұл бизнес үшін дәстүрлі лицензиясы бар шарттың бірнеше түрі бар, атап айтқанда, олар мыналар: негізгі рұқсат беретін шарт; ұжымдық лицензиялы шарт және жарнамалы-коммерциялық шарт.

Географиялық принцип (қағидат) бойынша өнімнің таралу көлеміне байланысты лицензия жергілікті, аймақтық, ұлттық, халықаралық болуы мүмкін.

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ОЛИМПИАДАЛЫҚ КОМИТЕТ (МОК) ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СПОРТ БІРЛЕСТІКТЕРІ.

Халықаралық спорт қозғалыстары біздің планета халықтары арасындағы ынтымақтастық пен түсінушіліктің, адамдардың қарым-қатнастарының қуатты әлеуметтік факторы және сенімді құралы болып табылады.

Халықаралық спорт қозғалыстары XIX ғасырдың аяқ шені мен XXғасырдың бас кезінде пайда болды. Нақ осы кезеңде жекелеген ұлттық спорт одақтары мен ұйымдары базасында спорттың түрлері бойынша алғашқы халықаралық спорт бірлестіктері (федерациялары) құрыла бастады.

Қазіргі таңда халықаралық спорт бірлестіктерінің саны 200-ден асады, олардың көпшілігін спорт түрлері бойынша халықаралық федерациялар құрайды.

Халықаралық спорт бірлестіктері үкіметтік емес, қоғамдық ұйымдар категориясына жатады.

Халықаралық спорт бірлестіктерінің мүшелерін ұлттық спорт ұйымдары, кейбір жағдайларда – спорт және дене тәрбиесі саласындағы халықаралық бірлестіктер, сондай-ақ жекелеген адамдар құрайды.

Халықаралық спорт бірлестіктерін олардың қызмет мерзімдері бойынша (уақытша немесе тұрақты), географиялық белгісі бойынша (дүние жүзілік немесе аймақтық), мүшелігінің сипаты бойынша (ұжымдық, жеке), қай кәсіпке жататындығына, діни сенім нанымдарына т.б. бойынша топтастыруға болады.

Халықаралық олимпиадалық комитет (МОК) 1894 жылдың 23 маусымында I олимпиадалық конгресте құрылған. Осы конгресте 13 елден келген 79 делегат әуесқойлық және кәсіптік спорт проблемаларын талқылаған және негізгі олимпиадалық идеялар мен принциптерді (қағидаттарды) тұжырымдаған.

Халықаралық олимпиадалық комитеттің құрамы мен мақсаттары.

МОК-тің мақсаттары олимпиадалық ойындарды жүйелі түрде өткізу; жарыстарды ұйымдастыру және әуесқойлық спортты ынталандыру; күллі елдер спортшылары арасындағы достықты дамытып, нығайту, олимпиадалық идеалдар (мұратта) рухында спорттың дамуын бағыттап, рухтандыруға ұмтылу.

МОК өзінің практикалық қызметінде олимпиадалық хартияны басшылыққа алады, ал бұл хартияға ресми ережелер, сондай-ақ нұсқауларды түсіндіріп отыру кіреді.

Бұл құжаттың бірінші бөлігі 5 бөлім, 68 тармақтан тұрады: I. Негізгі принциптер (қағидалар); II. МОК; III. Ұлттық олимпиадалық комитет (НОК); IV. Олимпиадалық ойындар; V. Ойындарды ұйымдастыру.

Бірінші бөлімде Олимпиадалық қозғалыстың мақсаттары, Олимпиадалық ойындарды мезгілімен өткізу және оларға басшылық ету, сондай-ақ олимпиадалық нышандар (олимпиадалық жалау, нышан, алау, рәміз) туралы жалпы ережелер көрсетілген.

Екінші бөлімге МОК-тің міндеттері мен мақсаттары, оның құрамы және жоғарғы органдар (сессия, атқару комитеті) туралы мағлуматтар, президентті, вице-президенттерді және атқару комитетінің мүшелерін сайлау туралы ережелер, сондай-ақ халықаралық спорт ұйымы ретінде Халықаралық Олимпиадалық комитеттің (МОК) қызметіне қатысты басқа да бірқатар ережелер кіреді.

Үшінші бөлімде ұлттық олимпиадалық комитеттердің мәртебесіне және олардың МОК-дағы өзара қарым-қатынастарына қатысты барлық мәселелер жария етілген.

Төртінші және бесінші бөлімдерде олимпиадалық ойындарды өткізу мен ұйымдастыру жөніндегі талаптар жан-жақты көрсетілген (спортшыларды жарысқа жіберу тәртібі, ойындар бағдарламасы, ойындарды өткізу жөніндегі ұйымдастыру комитетінің функциясы (қызметі), жарыстардың ашылу және жабылу салтанаттары, жеңімпаздарды марапаттау т.б.).

Олимпиадалық ойындар. Олимпиадалық ойындар бағдарламасына ең кемінде спорттың 15 түрі енгізілуі тиіс.

Олимпиадалық ойындарда ерлер арасындағы жарыстар бағдарламасына 3 (үш) құрлықтың ең кемінде 40 елінде, ал қысқы ойындар бағдарламасына 2 (екі) құрлықтың ең кемінде 25 елінде кең тараған спорт түрлері енгізілген болуы мүмкін. Әйелдер арасындағы олимпиадалық жарыстар бағдарламасына 2 (екі) құрылықтың 25 елінде, ал қысқы ойындар бағдарламасына 2 (екі) құрылықтың 20 елінде кең таралған спорт түрлері енгізілуі мүмкін.

Халықаралық олимпиадалық комитет және халықаралық олимпиадалық қозғалыс.

МОК өзі құрылған уақыттан бері дүние жүзінің көптеген елдеріндегі ұлттық олимпиадалық комитеттерді біріктіріп, халықаралық спорт ұйымдары арасында бірте-бірте ерекше орын алып келеді. Қазір ол спорттың олимпиадалық түрлеріне басшылық ететін МСФ-пен елеулі түрде ынтымақтасып, олимпиадалық қозғалыстың барлық жастағылардың арасында кең таралуына ықпал етіп отыр. Оның ұйымдық негіздері құрылған, Олимпиадалық хартия қалыптасқан олимпиадалық қағидаттарды (принциптерді) жүзеге асыруға мүдделі ұлттық және халықаралық спорт ұйымдарымен қарым-қатынастар жақсы жолға қойылған. Осының бәрі халықаралық олимпиадалық қозғалыстың қазіргі халықаралық өмірдің елеулі қоғамдық-саяси құбылысына айналуына жәрдемдесіп отыр.

Халықаралық олимпиадалық комитет спортты интернационал-дандыру жөнінде елеулі жұмыс атқарып отыр. МОК-тың сессияларында, олимпиадалық конгрестерде әйелдер спортын, спорт ғылымын дамытуға, олимпиадалық ойындар бағдарламасы шеңберінде өнер конкурстарын ұйымдастыруға байланысты мәселелер, олимпиадалық жарыстарды өткізу ережелерін жетілдіруге бағытталған ұсыныстар т.б. қарастырылады.

МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ КӘСІПТІК СПОРТ.

Солтүстік Америкада, Австралияда, бірқатар Европа, Азия және Латын Америкасы елдерінде спорттың кейбір түрлері кәсіптік негізде кең таралып отыр, ал ол жекелеген Африка елдерінде пайда болды (мәселен, Нигерияда).

Бұл елдерде спортты дамытуға деген мемлекеттік көзқарас аса күрделі болды. Ол ең әуелі ағылшындардың, кейін олимпиадалық «әуесқойлық» тұжырымның ықпалымен қалыптасқан еді. Дүние жүзінің көптеген елдерінде 70-жылдардың орта шеніне дейін спорт басшыларының кәсіптік спортқа деген жағымсыз көзқарасы байқалды. Көптеген елдердің, ең алдымен социалистік «лагерь» елдерінің үкіметтері осындай көзқарасты ұстанды.

70-жылдардың екінші жартысында спортты коммерциялау процесі өз-өзін белсенді түрде мәлімдей бастады, ал 80-шы жылдары ол белең алды. Кәсіптік спортқа деген көзқарас өзгере бастады. 80-жылдардың екінші жартысында МОК-тың кәсіптік спортшыларды спорттың бірқатар түрлері бойынша Олимпиадалық ойындарға жіберу туралы шешімі оған деген көзқарасты түбегейлі өзгертіп жіберді, бұл бірінші кезекте бұрынғы кеңес одағына, шығыс Европа елдеріне қатысты еді.

Тарихи тұрғыдан алғанда, кәсіптік спорттың үш моделі – американдық, Европалық және өзіндік бір азиялық/латын американдық моделі қалыптасқан еді.

Американдық кәсіптік спорт моделінің (нұсқасының) жүз жылдық тарихы бар, ол XX ғасырдың 60-жылдарына дейін бизнестің көңіл көтеретін дербес бір саласы ретінде қалыптасып, дамыды.

Кәсіптік лигалардың инфрақұрылымы мынаны көрсетеді, бір жағынан бизнеске тартылған барлық дерлік топтар – лигалар басшылары, командалар қожайындары, менеджерлер, жаттықтырушылар, екінші жағынан, спортшылар, агенттер және ойыншылар лигалары ассоциациясы бірлесіп қимыл жасады, әрине, олардың арасында ымыраласу жоқ, оларда кіріс пен пайда алуға байланысты ортақ мүдделер ғана бар. Осыдан келіп, мемлекеттің қабылдаған әр түрлі құқықтық актілерімен реттелетін олардың қатынастарын қарастыруға болады. Мемлекеттің американдық кәсіптік спортты дамытудағы ролі де нақ осындай.

Европалық модель (нұсқа). Европаның барлық елдерінде кәсіптік спорттың жекелеген түрлері, бірінші кезекте, ойындар кеңінен таралған, сондықтанда мемлекет жергілікті билік органдары арқылы оны дамытуға мүдделі болып отыр.

Көптеген Европа елдерінің мамандары және ғалымдары спорттың дамуына жұмсалған шығындар мемлекет, жергілікті өкімет органдары, халық, спорттың демеушілері есебінен жабылуы тиіс, деп санайды.

Біздің елімізде кәсіптік спортты дамытумен мықтап айналысу үшін кәсіптік спорт жоғары жетістіктер спортының бір түрі ме, әлде оны көңіл көтеретін жеке сала ретінде қарастыруға бола ма?. Спорттың қандай түрлерін кәсіптік негізде дамытуға болады?. Кәсіптік лигада қанша команда болуы керек? Деген сауалдарға жауап іздестіру керек.

Батыста кәсіптік спорт экономиканың пайдасына жұмыс істейді, ал бізде әзірге экономика спортқа жұмыс істеп тұр.

Шет елдердің тәжірибесі мынаны көрсетеді, кәсіптік спортты дамыту үшін белгілі бір әлеуметтік-экономикалық және құқықтық жағдайлардың болуы – халық тұрмысының жоғары деңгейі, халықтың спортты көңіл көтерудің құралы деп қарауы, оның елде кеңінен танымал болуы, көрермендер үшін жақсы жағдайлары бар спорт ғимараттарының болуы, спортшылардың құқықтық және әлеуметтік жағынан қорғалуы, салық саясаты т.б. болу қажет.

Сондай-ақ спортшылардың, жаттықтырушылардың, функционер-лердің және спорт журналистердің психологиясын өзгерту қажет. Олардың көпшілігі кәсіптік спортқа көшу мен бірге контрактілер (келісім шарттар) бойынша спортшылардың жалақысы да міндетті түрде өседі, деп санайды. Шын мәнінде, олардың жалақысының деңгейі ең алдымен, олардың алған табыстарымен анықталуға тиіс. Бүгінде спорт қоғамдық және әлеуметтік құбылыс, ол мемлекеттің қызметі мен мүддесінен тыс қалуы мүмкін емес.

Дата добавления: 2014-01-06