МЧС России 7 страница

ДОПРЫГНУТЬ хкадарна агакьрун, (флан чкадал кьван) хкадрун.

ДОПУСКАТЬ несов., см. допустить.

ДОПУСТИМЫЙ виже къведай, кьабулиз жедай, жедай.

ДОПУСТИТЬ 1. тун (са кар ийиз, садан кьилив ахъаюн); рехъ гун; ихтияр гун. 2. кьабулун, эхун. 3. авун; допустить ошибку гъалатI авун. 4. гиман авун, фикир авун; кьун, жеди лугьун; допустим, что это так чна кьан хьи (лугьун хьи), ам гьакI я.

ДОПУЩЕНИЕ гиман, жеди лугьун.

ДОПЫТАТЬСЯ алахъна, ахтармишна чирун.

ДОПЫТЫВАТЬСЯ несов. чириз алахъун (хабарар кьун, ахтармишун).

ДОПЬЯНА нареч. разг. лап пиян жедалди.

ДОРАБАТЫВАТЬ несов., см. доработать.

ДОРАБОТАТЬ 1. кIвалахна куьтягьун; (са затIунин винел) кIвалах хъувуна бегьемрун. 2. кIвалахун (флан вахтунал кьван).

ДОРАСТИ чIехи хьун; чIехи хьана бегьем хьун; агакьун.

ДОРВАТЬСЯ разг. са гужалди (алахъна) агакьун; са гужалди (алахъна) жув агакьрун.

ДОРЕВОЛЮЦИОННЫЙ революциядилай виликан.

ДОРЕФОРМЕННЫЙ реформадилай виликан, реформаяр жедалди вилик авай.

ДОРОТА рехъ. ♦ торная дорога 1) ишлемишнавай дуьз рехъ, кIвачик квай рехъ; 2) пер. адет хьанвай рехъ; большая дорога 1) уьлчуь, шегьре рехъ; 2) къачагърин, тарашдайбрун бендергагь; скатертью дорога им рехъ, им цIар: гьиниз кIандатIани алад, югъур хьуй (ягьанатдалди); перебить ва я перебежать ему дорогу адан гъиляй акъудун, адалай вилик акатун, вилик пад къачун.

ДОРОГО нареч. 1. багьаз. 2. в знач. сказ., багьа я, масан я. ♦ любо-дорого см. любо.

ДОРОГОВИЗНА мн. нет багьавал.

ДОРОГОЙ нареч. рекье; рекьяй-тIуз; рехъди.

ДОРОГОЙ 1. багьа, масан. 2. азиз, играми.

ДОРОДНЫЙ тавар, ацIай зурба жендек авай; жанлу.

ДОРОЖАТЬ несов. багьа хьун, къимет хкаж хьун.

ДОРОЖИТЬ несов. 1. багьаз кьун, къимет эцигун, къимет гун; им дорожат на службе къуллугъдал адаз къимет эцигзава. 2. хуьн; дорожить каждой копейкой гьар са кепек хуьн.

ДОРОЖКА 1. рехъ; кIвачин рехъ, жигъир. 2. аллея, багъда авай рехъ. 3. дорожка (гуьтIуь яргъи жижим; адетдин суфрадин винелай вигьидай гуьтIуь яргъи суфра хьтинди). 4. зул, маргъв (парчадай маса рангунин). 5. кIезрияр кьадай раб галай гъал. 6. хвал (кьулунай ва мсб. ийидай).

ДОРОЖНЫЙ рекьин; дорожный костюм рекьин (рекье алукIдай) костюм.

ДОСАДА мн. нет 1. нагьакьан, рикIиз такIан гьал; кефи чIур хьун, кефиник хкIун; какая досада, он уже уехал! ажеб нагьакьан кар хьана, ам хъфена! 2. хъел.

ДОСАДИТЬ¹ кефиник хкIурун, нагьакьан кар авун; такIан жедай кар авун.

ДОСАДИТЬ² акIурна куьтягьун, цана куьтягьун.

ДОСАДЛИВЫЙ кефиник хкIур, хъел атай тегьердин, вичиз хуш тушир.

ДОСАДНО гьайиф, хъсан кар хьанач, нагьакьан кар хьана, кефи чIур жедай кар хьана (ва я жеда); досадно, что я опоздал зун геж хьана нагьакьан кар хьана, зи рикIиз такIан хьана.

ДОСАДНЫЙ кефи чIурдай, нагьакьан; рикIиз такIан жедай; хъел гъидай.

ДОСАДОВАТЬ несов. кефи чIур хьун; такIан хьун, хъел атун.

ДОСАЖДАТЬ несов., см. досадить ¹.

ДОСАЖИВАТЬ несов., см. досадить.

ДОСЕЛЕ нареч. уст. икьван чIавалди.

ДОСИДЕТЬ эхирдал кьван ацукьун.

ДОСИЖИВАТЬ несов., см. досидеть.

ДОСКА 1. кьул, тахта. 2. доска (классда кхьинардай). ♦ от доски до доски кьилелай эхирдал кьван; ставить на одну доску кьведни сад авун, сад садав барабар авун, сад хьиз, са виляй кьун.

ДОСКАЗАТЬ лагьана куьтягьун, эхирдал кьван лугьун.

ДОСКАКАТЬ чукурна агакьун; чукурна агакьрун; чукурун (са чкадал кьван).

ДОСЛАТЬ 1. ракъур хъувун, рахкурун (къвезмайди, кимиди). 2. чкадал кьван ракъурун, агакьрун.

ДОСЛЕДОВАНИЕ ахтармиш хъувун; на доследование ахтармиш хъийиз, ахтармиш хъувун патал.

ДОСЛЕДОВАТЬ сов. и несов. ахтармиш хъувун.

ДОСЛОВНЫЙ гафба-гаф, -гьарфба-гьарф, гьар са гаф тир-тирвал.

ДОСЛУЖИТЬ къуллугъ авун; къуллугъ хъувун (са флан кьадар вахтунал кьван).

ДОСЛУЖИТЬСЯ къуллугъна агакьун (са мертебадихъ, дережадихъ).

ДОСЛУШАТЬ эхирдал кьван яб гун.

ДОСЛЫШАТЬ ачухдиз, бегьем ван хьун; не дослышал бегьем ван хьанач.

ДОСМОТРЕТЬ 1. эхирдал кьван килигун. 2. не досмотреть 1) хъсандиз килиг тавун; 2) эхирдал кьван килиг тавун.

ДОСПАТЬ бегьем ксун, бегьем ахвар авун; не доспать бегьем ксун тавун, ахвар бес жедалди ксун тавун.

ДОСПЕХИ мн. дяведин яракьар (куьгьне заманда).

ДОСРОЧНЫЙ вахтунилай виликан, вахт алукьдалди; досрочное выполнение вахтунилай вилик бегьемрун.

ДОСТАВАТЬ несов., см. достать.

ДОСТАВАТЬСЯ несов., см. 1) достаться; 2) достать.

ДОСТАВИТЬ 1. агакьрун; тухун; хутахун; гъун; хкун. 2. гун; доставить удовольствие лезет гун.

ДОСТАВКА агакьрун (гъана, тухвана).

ДОСТАВЛЯТЬ несов., см. доставить.

ДОСТАТОК 1. мн. нет агьвал, булвал. 2. ед. нет мал-мулк, доходар.

ДОСТАТОЧНО 1. нареч. бес тир кьадарда, бегьем. 2. в знач. сказ. бес я.

ДОСТАТОЧНЫЙ 1. бес тир кьадардин, бегьем. 2. уст. агьваллу, бегьем агьвал авай.

ДОСТАТЬ 1. къачун; достать с полки книгу кьацIалай ктаб къачун. 2. жугъурун; достать себе лошадь жуваз балкIан жугъурун. 3. акъудун; достать платок из кармана жибиндай ягълух акъудун. 4. агакьрун, хкIун, хкIурун.

ДОСТАТЬСЯ 1. хьун; гьатун; гьалтун; акъатун (мес. паяйла ca шей). 2. галукьун, жаза агакьун. 3. кIвалах хьун, четинвал хьун, азаб хьун.

ДОСТИГАТЬ несов., см. достигнуть.

ДОСТИГНУТЬ агакьун.

ДОСТИЖЕНИЕ 1. см. достигнуть. 2. агалкьун; наши достижения в области культуры культурадин карда чи агалкьунар.

ДОСТИЧЬ агакьун.

ДОСТИЖИМЫЙ агакьдай, кьилиз акъатдай, кьилиз акъудиз жедай.

ДОСТОВЕРНОСТЬ ж мн. нет якъинвал, дуьзвал.

ДОСТОВЕРНЫЙ якъин тир, дуьз тир.

ДОСТОИН лайих я; лайихлу я; ква; достоин внимания фикир (дикъет) гуник ква.

ДОСТОИНСТВО 1. лайихвал, лайихлувал. 2. къимет. 3. уст., см. титул.

ДОСТОЙНЫЙ лайихлу, лайих авай, квай; достойный внимания дикъет (фикир) гуник квай.

ДОСТОПАМЯТНЫЙ уст. рикIел хуьниз лайихлу тир, хъсан, рикIел хуьник квай, рикIел аламукьдай.

ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТЬ ж тамашуниз лайих тир машгьур чка (ва я затI).

ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНЫЙ тамашуниз (дикъет гуниз) лайихлу тир.

ДОСТОЯНИЕ мн. нет мал-мулк, (сад иеси тир) шей, эменни.

ДОСТРАИВАТЬ несов., см. достроить.

ДОСТРОИТЬ эцигна куьтягьун (дарамат).

ДОСТРОЙКА см. достроить.

ДОСТУП 1. рехъ, гьахьдай рехъ. 2. гьахьун, гьатун, атун. 3. ахъаюн; ихтияр (саниз гьахьуниз, саникай менфят къачуниз).

ДОСТУПНЫЙ 1. физ жедай, фин-хтун мумкин тир. 2. ачух, гъавурда гьатдай, регьят; доступная книга гъавурда гьатдай ктаб. 3. ачух, ахъа тир. 4. фикир гудай, дикъет гудай; вич акун, гуьруьшмиш хьун регьят тир (кас). 5. гъил агакьдай, такьат агакьдай; доступные цены гъил (такьат) агакьдай къиметар.

ДОСТУЧАТЬСЯ гатана са гужалди ванрун (рак, къапу гатана).

ДОСУГ мн. нет мажал, буш вахт, мажал авай вахт; на досуге буш вахтунда, мажал авайла.

ДОСУЖИЙ разг. мажал авай, буш; досужие разговоры мажал авайбрун буш эхтилатар.

ДОСУХА нареч. кьур акъатдалди, лап кьурадалди.

ДОСЧИТАТЬ 1. гьисабун; досчитать до десяти цIудал кьван гьисабун. 2. гьисабна куьтягьун, эхирдал кьван гьисабун.

ДОСЧИТАТЬСЯ: не досчитаться гьисабайла кими яз жугъун, гьисабайла кими хьун.

ДОСЫЛАТЬ несов., см. дослать.

ДОСЫПАТЬ 1. хъивегьна, ичIир хъувуна ацIурун. 2. мад, артух ичIир хъувун, хъивегьун.

ДОСЫПАТЬ¹ несов., см. досыпать.

ДОСЫПАТЬ² несов., см. доспать.

ДОСЫТА нареч. тухдалди, тух жедалди.

ДОСЮДА нареч. инал кьван.

ДОСЯГАЕМЫЙ агакьдай; гъил агакьдай; мумкин тир.

ДОТАЦИЯ дотация (предприятийрин, организацийрин бязи харжияр ацIурун патал гьукуматди ахъайдай куьмекдин пул).

ДОТАЩИТЬ разг. тухун, хутахун, гъун (са чкадал кьван).

ДОТАЩИТЬСЯ разг. яваш-явашди са гужалди фена агакьун.

ДОТЛА нареч. лап михьиз, затIни амачиз; руьхъ жедалди.

ДОТОШНЫЙ разг. кар чидай, крарай акъатай, гьар са куьниз фикир гудай.

ДОТРАТИВАТЬСЯ несов., см. дотронуться.

ДОТРОНУТЬСЯ хкIун; хкIурун, кягъун.

ДОТЯГИВАТЬ несов., см. дотянуть.

ДОТЯТИВАТЬСЯ несов., см. 1) дотянуться; 2) дотянуть.

ДОТЯНУТЬ 1. ялун, чIугун (са чкадал кьван). 2. разг. амукьун; больной не дотянет до осени азарлуди зулалди амукьдайвал туш. 3. разг. са гьалда са гужалди вахт акъудун, кечирмишун.

ДОТЯНУТЬСЯ 1. са гужалди гъил агакьрун. 2. агакьун.

ДОУЧИТЬСЯ 1. чирун, чирна куьтягьун. 2. кIелун (са чкадал, вахтунал кьван); кIелна куьтягьун, эхирдал кьван кIелун.

ДОХА доха (кIаникни винел патайни чIичI, йис акъатдайвал астIарни ччинни хъицикьрикай тир кIурт).

ДОХЛЫЙ 1. гиликьай, кьейи (гьайван). 2. пер. разг. гиликьай хьтин, кьиян (зайиф инсан).

ДОХЛЯТИНА мн. нет, разг. леш, гиликьай малдин жендек.

ДОХНУТЬ несов. гиликьун, кьин (гьайванар).

ДОХНУТЬ 1. однокр. нефес акъудун; хьухь авун. 2. пер. галукьун, акъатун (гар).

ДОХОД доход (дахут, къвезвай, атай пулар ва шейэр).

ДОХОДИТЬ несов. 1. агакьун. 2. агакьун, кьиле гьатун, кьатIун. 3. чурун, хьун. 4. агакьун, атун, акъатун; дело доходило до слёз кар лап шехьунал кьван къвезвай.

ДОХОДНЫЙ доходлу, доход авай, доход гудай, доход къведай.

ДОХОДЧИВЫЙ регьятдиз гъавурда гьатдай, кьиле гьатдай.

ДОЦВЕСТИ цуьк ахъайна куьтягьун.

ДОЦВЕТАТЬ несов., см. доцвести.

ДОЦЕНТ доцент (институтра, университетра тарс гудай учителдин алимвилин тIвар).

ДОЧИСТА нареч. 1. лап михьи жедалди. 2. пер. затIни тутуна, вири, михьиз, кап галтадна вири.

ДОЧИТАТЬ кIелун (са чкадал кьван, эхирдал кьван); кIелна куьтягьун; дочитать до середины юкьвал кьван кIелун.

ДОЧУРКА руш; ччан руш.

ДОЧЬ ж руш; его дочь адан руш.

ДОШИВАТЬ несов., см. дошить.

ДОШИТЬ цвана куьтягьун; цун (са чкадал кьван).

ДОШКОЛЬНИК дошкольник (1. школада кIелдай яшдив агакь тавунвай аял. 2. гьа яшдин аялрихъ галаз кIвалах тухузвай педагог).

ДОШКОЛЬНЫЙ школада кIелдай вахтунилай вилик квай яшдин.

ДОШЛЫЙ разг. крарай акъатай, кардай кьил акъуддай, зирек.

ДОЩАНИК кIан дуьз лодка.

ДОЩАТЫЙ кьуларин, кьуларикай (тахтайрикай) авур.

ДОЩЕЧКА гъвечIи кьул, тахтадин кIус.

ДОЯРКА доярка, нек ацадай дишегьли.

ДРАГОМАН дилмаж (рагъэкъечIдай патан уьлквейра консулрин патав жедай дилмаж, переводчик).

ДРАГОЦЕННОСТЬ ж 1. гзаф багьа шей, къиметлу шей. 2. мн. ивирар, къизил-гимиш, багьа къаш-маш.

ДРАГОЦЕННЫЙ гзаф масан, багьа къимет авай; драгоценные камни къашар, багьа къашар.

ДРАГУНСКИЙ ист. драгунрин.

ДРАГУН ист. драгун (виликди балкIанрал алай аскеррин са жуьредин тIвар).

ДРАЖЕ ср нескл. драже (къене жимиди авай куьлуь къенфетрин са жуьре).

ДРАЗНИТЬ несов. 1. чIалар ахъайиз хъел гъун, хкуьриз, хурук кутаз хъел гъун. 2. темягь ракъурун, темягь фидайвал авун, (иштагь, гьевес) хкажун.

ДРАКА дяве, кукIун, къал-макъал.

ДРАКОН 1. миф. аждагьан (лувар квай ва сивяй цIай чукIурдай илан хьтин). 2. зоол. дракон (чими уьлквейра жедай лувар квай чурчул).

ДРАМА 1. драма (театрда къугъун патал кхьенвай литературадин шейинин са жуьре). 2. пер. бедбахт. вакъиа, пис мусибатдин дуьшуьш.

ДРАМАТИЗАЦИЯ мн. нет драмаламишун, драмадин шикилда ттун.

ДРАМАТИЗИРОВАТЬ сов. и несов. драмаламишун, драмадин шикилда ттун.

ДРАМАТИЗМ мн. нет драматизм (1. лит. драматизм, драмадиз хас тир къуват, хкаж хьун. 2. пер. акьалтIай четинвал, чара атIайвал).

ДРАМАТИЧЕСКИЙ 1. драматический, драмадин. 2. драматизмдив ацIанвай, четин, залан. 3. гьакI къалурун патал тир, тIебии тушир, рикIивай тушир. 4. гужлу, гурлу (сес, музыка).

ДРАМАТИЧНЫЙ см. драматический 2-манада.

ДРАМАТУРГ драматург (драмаяр кхьидай писатель).

ДРАМАТУРГИЯ мн. нет драматургия (1. драмаяр туькIуьрунин теория ва искусство. 2. драмадин произведенияр вири).

ДРАМКРУЖОК драмкружок (драмаяр, пьесаяр къугъвадай кружок).

ДРАНКА мн. нет дранка (лап кьелечI ва кьве тIуб хьтин гуьтIуь кьулар).

ДРАП мн. нет драп (магьутдин са жуьре).

ДРАПОВЫЙ драпдин.

ДРАТВА мн. нет мум ягъай еб (чекмеяр цвадай).

ДРАТЬ несов. 1. къазунун; кукIварун. 2. алудун (чкал); алажун, хтIунун (хам). 3. гатун. 4. акъажун (япар). 5. пер. алажун; тарашун (гзаф багьа къимет къачун). 6. чухун; бритва дерёт уьлгуьчди чухвазва. 7. кун, чухун (мес. истивутди туьд). 8. кIевиз ва усалдиз мани лугьун, гьараюн. 9. кIевиз катун. ♦ драть горло, рот кIевиз, туьд къазундайвал гьараюн; драть крупу гатана хъуьруьш алудун, гатун (мес. прунз).

ДРАТЬСЯ несов. 1. кукIун, дяве хьун. 2. пер. дяве тухун, женг тухун.

ДРАЧЛИВЫЙ разг. кикIидай, кукIунал рикI алай.

ДРАЧУН разг. кикIидайди.

ДРЕБЕДЕНЬ ж мн. нет, разг. манасуз буш гафар.

ДРЕБЕЗГ разг.: 1) с дребезгом зирр авуна, зигрингна, ван алаз; 2) разбиться в мелкие дребезги хана куьлуь кIусар (кIус-кIус) хьун.

ДРЕБЕЗЖАТЬ несов. зигрингар авун, ван авун, зирр-зирр авун.

ДРЕВЕСИНА мн. нет кIарас.

ДРЕВЕСНЫЙ 1. кIарасдин. 2. ттаран.

ДРЕВКО пая, юрк, ттум, кIарас (мес. пайдах акьалжнавай).

ДРЕВНИЙ 1. къадим замандин, дегь замандин. 2. лап куьгьне; кьуьзуь.

ДРЕВНОСТЬ ж 1. мн. нет къадим замандинди хьунухь; куьгьневал. 2. къадим заман, куьгьне заман. 3. къадим замандилай амай шей.

ДРЕВОВИДНЫЙ ттар хьтин, ттар хьиз аквадай, ттараз ухшар.

ДРЕВОНАСАЖДЕНИЕ ттарар акIурун.

ДРЕДНОУТ дредноут (дяведин чIехи пароход).

ДРЕЗИНА дрезина (ракьун рекье акьахна къекъуьн патал гъилелди ва я мотордалди гьалдай, гъвечIи са вагъун, араба хьтинди).

ДРЕЙФ мор. дрейф (гими цин зарбунин ва гарун эсердикди рекьяй къерехдиз акъатун). ♦ лечь в дрейф юзан тийиз акъвазун (елкенар са тайин къайдада дуьзмишуналди гими саки юзан тийирвал акъвазрун).

ДРЕЙФОВАТЬ несов. дрейф авун (гими гару ва я цин зарбуни рекьяй маса патахъ тухун; вичин къуватдалди физ тежез санал акъвазун ва я ци, гару гваз фин; см. дрейф).

ДРЕКОЛЬЕ мн. нет вагьрамар, руькуьнар, паяяр.

ДРЕЛЬ ж тех. дрель, урукул (урукулдин, буравдин са жуьре).

ДРЕМА уст., см. дремота.

ДРЕМАТЬ несов. суст хьун, кьезил ахвариз фин.

ДРЕМОТА мн. нет суствал.

ДРЕМОТНЫЙ суст, ахварик квай хьтин; суствили туьретмишнавай; суствилин.

ДРЕМУЧИЙ къалин мичIи (ттам).

ДРЕНАЖ дренаж (1. яд масанихъ алуддай хулар эгъуьнна ччил кьурурун. 2. гьахьтин хуларин ва гунгарин, турбайрин система).

ДРЕНИРОВАТЬ сов. и несов. яд масанихъ алуддай хулар эгъуьнна ччил кьурурун.

ДРЕССИРОВАТЬ несов. вердишрун (гьайванар бязи крар, къугъунар ийиз).

ДРЕССИРОВЩИК дрессировщик, гьайванар вердишардайди.

ДРОБИЛКА тех. куьлуь ийидай машин.

ДРОБИЛЬНЫЙ¹ куьлуь ийидай.

ДРОБИЛЬНЫЙ² къирмейрин, къирмеяр ийидай.

ДРОБИНА, ДРОБИНКА къирме (са къирме).

ДРОБИТЬ несов. 1. куьлуь авун. 2. пер. куьлуь паяриз ччара авун.

ДРОБИТЬСЯ несов. куьлуь хьун.

ДРОБЛЁНЫЙ куьлуь авур.

ДРОБНЫЙ 1. куьлуь. 2. куьлуь авунвай, куьлуь паяриз ччара авунвай. 3. мат. дробдин, дробдикай ибарат тир.

ДРОБОВИК къирме ядай тфенг.

ДРОБОЛИТЕЙНЫЙ къирмейрин, къирмеяр ийидай.

ДРОБЬ ж 1. къирмеяр. 2. мат. дробь (текдин паярикай ибарат тир число). 3. пер. къирмеяр алукьай хьтин зурзадай сес.

ДРОВА ед. нет кlapacap.

ДРОВНИ ед. нет гъелерар (алерар)

ДРОВОКОЛ кIарас хадайди, кlapacap хадай кас.

ДРОВОСЕК 1. кlapacap атIудай кас. 2. зоол. ттаран чкал, кIарас недай квак, гьадакай жедай пепе.

ДРОВЯНИК кlapacap твадай чка (сарай, тевле).

ДРОВЯНОЙ кIарасрин; дровяной склад кIарасрин склад.

ДРОГИ ед. нет 1. мейитар тухудай араба. 2. текне ва къекъер алачир гьакIан яргъи цIуьнуьяр алай фургъун.

ДРОГНУТЬ1 несов. мекьи хьун; мекьила хьун.

ДРОГНУТЬ² 1. зурзун; хъуткъунун. 2. зурзун акатун, зурзун акатна къалабулух къачуз, кьулухъ чIугваз башламишун.

ДРОЖАТЬ несов. 1. зурзун. 2. пер. кичIе хьун, кичIела зурзун. 3. пер. гъил зурзун, зурзаз-зурзаз харж авун (мискьивиляй).

ДРОЖЖИ ед. нет мая; хемир; пивные дрожжи пиводин мая; тесто на дрожжах (мая) хемир квай тини.

ДРОЖКИ ед. нет дрожки (кьезил гъвечIи файтон хьтин араба).

ДРОЖЬ ж мн. нет зурзун; фул, мекьи фул.

ДРОЗДчIулав нуькI (нуькIрен са жуьре).

ДРОТИКдротик, жида (кIарасдин куьруь ттум галай, гьалчдай, агалдарна ядай яракь).

ДРОФАкьукь (дурнадин жинсиникай са еке къуш).

ДРУГд уст.

ДРУГ ^2. друг друга сад сада, сада сад; друг с другом сад садахъ галаз.

ДРУГОЙ1.маса, масади; муькуь, муькуьди. 2. кьвед лагьай; на другой день кьвед лагьай йкъуз, пака йкъуз ♦ в другой раз 1 ) маса сеферда. 2) гагь-гагь; тот или другой см. тот; и тот и другой кьведни.

ДРУЖБА мн. нет дуствал.

ДРУЖЕЛЮБИЕ мн. нет дуствал; хушвал.

ДРУЖЕЛЮБНЫЙдуствилин; дуствилелди; хийир кIандайвилин.

ДРУЖЕСКИЙдуствилин; дуствилелди.

ДРУЖЕСТВЕННЫЙдуствилин; дуствилелди.

ДРУЖИНАдружина (1. ист. куьгьне замандин Россияда князрин кьушундин десте. 2. группа, десте; боевые дружины большевиков большевикрин дяведин дружинаяр, революциядилай вилик революциядин патахъай женгера иштирак ийизвай гуьгьуьллуйрин дестеяр; пионерская дружина пионеррин дружина; пожарная дружина цIай кьур чкайрин цIай хкадардай гуьгьуьллуйрин десте).

ДРУЖИННИКдружинадик квайди.

ДРУЖИТЬ несов. дуствал авун; дуствал тухун; дуст (ва я дустар) яз хьун.

ДРУЖИТЬСЯ несов. дуст хьун; дустар хьун.

ДРУЖИЩЕ м. разг. дуст кас, якъадаш.

ДРУЖКА¹ пкавул (чамран юлдаш).

ДРУЖКА² разг.: друг дружку сада сад; друг дружке сада садаз.

ДРУЖНО нареч. 1. дуствилелди. 2. вири (вирида) сад хьиз; вири (вирида) санлай.

ДРУЖНЫЙ1.дустар тир; дуствилелди яшамиш жезвай. 2. сад хьтин; вирида санлай (сад хьиз)ийизвай (мес. кIвалах).

ДРЫГАТЬ несов. разг. (кIвачер) юзурун; кIвачеривди чабалмишун.

ДРЯБЛЫЙ 1.гъуьргъуь, гъуьргъеш. 2. шуьткьвей, агаж хьайи. 3. буш, хъуьтуьл. 4. пер. сун еб хьтин, буш.

ДРЯЗГИ ед. нет къалмакъал, куьлуь чуьруькар; гафар элуькьрунар, куьлуь такIанвилер, акьунар.

ДРЯННОЙ разг. усал, нагьакьа.

ДРЯНЬ ж мн. нет, разг. 1. усал затI, вижесуз затI (затIар). 2. усал инсан, алчах инсан.

ДРЯХЛЕТЬ несов. лап кьуьзуь хьун, кьуьзуь хьана гьалдай фин.

ДРЯХЛЫЙ1.лап кьуьзуь, кьуьзуь хьана гьалдай фенвай, лап чрай (къужа-къари). 2. лап куьгьне хьана гьалдай фенвай.

ДУАЛИЗМ мн. нет дуализм (философияда дуьньядин дибда чеб чпелай аслу тушир кьве бине, мес. материяни руьгь ава лугьуз тестикьарзавай ва чеб чпиз акси дибрал бинеламиш хьанвай учение).

ДУАЛИСТдуалист, дуализмдин терефдар.

ДУБмегъуьн ттар.

ДУБИЛЬНЫЙлияр табагь (дабагъ) авуниз герек тир.

ДУБИНА1. вагьрам; пая; лаш. 2. пер. кьиле затI гьат тийир кIанчI.

ДУБИНКАлаш.

ДУБИТЕЛЬ м дубитель (лияр табагъуниз герек тир затI).

ДУБИТЬ несов. табагъун (ли, хам); тIушунун.

ДУБЛЁНЫЙ1.табагь авур; тIушунай. 2. табагъ авур хамарин; тIушунай, табагь авур хъицикьрин.

ДУБЛИКАТдубликат (са документдин кьвед лагьай экземпляр, гьа документ эвез ийидай копия).

ДУБЛИРОВАТЬ несов. тикрар авун, са кар кьвед лагьай сеферда авун, масада ийизвайди тикрар авун.

ДУБНЯК мн. нет мегъуьнлух, мегъуьн ттарарин там.

ДУБОВЫЙ1. мегъуьн ттаран; мегъуьн ттарарин. 2. мегъуьн, мегъуьн кIарасдин. 3. пер. разг. векъи, кубут.

ДУБРАВАтам, пеш алай там; мегъуьн ттарарин там.

ДУГАдуга (1. фургъундик, арабадик квай балкIандин къваларилай жедай кьве цIуьнуьд хел хамутдал кутIундай къекъвей кIарас. 2. элкъвей, къекъвей цIарцIин, чIемерукдиз ухшар авай хьтин пай). ♦ согнуть в дугу, согнуть в три дуги пер. разг. муьтIуьгърун, чIарчIелай ракъурун.

ДУГООБРАЗНЫЙдугадиз ухшар авай, дугадин кIалуб авай, чIемерукдин кIалуб авай.

ДУДЕТЬ несов. 1. кфил ягъун. 2. уьфт ягъун.

ДУДКАкфил. ♦ плясать под чью-либо дудку са масадан макьамдал къугъун (яни гьадаз табий хьун, гьада лагьай кар авун).

ДУДКИ! межд. разг. дуьдуьгар я! ваъ, ам зарафат я! жедач! (са затI, са кар кIан хьайидаз ваъ лугьудайла).

ДУДЧАТЫЙкфил хьтин, шуькIуь яргъи къаргъу (турба) хьтин.

ДУЖКА1. гъвечIи дуга. 2. къекъвей ттум (мес. ведредин, турунин). 3. жинаб; жинабдин кIараб (мес. вечрен).

ДУЛОкIуф, сив (тфенгдин, тупунин).

ДУМА1. фикир. 2. дума (1. ист. виликди, пачагь авай девирдин Россияда законар акъудунин ва я административный везифаяр кьиле тухудай векилрин межлис. 3. лит. Украи-надин халкьдин манийрин поэмадин са жуьре).

ДУМАТЬ несов. 1. (фикир авун. 2. къайгъуда хьун, къайгъу чIугун, фикир авун. ♦ много о себе думать вич зурба кас хьиз акун, вич зурба кас я лугьуз фикир авун; я думаю! гьелбетда! гьакI я!

ДУМАТЬСЯ несов. разг. фикир авун, хьиз акун, хьиз хьун; мне думается, так лучше гьакI хъсан жедай хьиз аквада заз; гьакI хъсан жеда лагьана, фикирзава за.

ДУНОВЕНИЕакъатун, къарагъун, атун (гар).

ДУНУТЬсм. дуть.

ДУПЛИСТЫЙтIеквен авай; тIеквенар авай; хъалхъам авай.

ДУПЛОтIеквен; хъалхъам (ттаран танда члаф хьайи чкада авай; сухва авай).

ДУРАахмакь, сефигь, кIамай, кIамаш.

ДУРАК1.ахмакь, сефигь, кIамай; дурак дураком акьалтIай кIамай (кIамаш). 2. ист. делхек ва я тIелхек; куьгьне заманда агъайрин кIвале абур машгъулардай зарафатчи къуллугъчи). ♦ оставить в дураках пер. алдатмишун, ламралай аватай хьиз тун.

ДУРАКОВАТЫЙакьулдикай кими хьтин, кIамашвал квай, сефигьвал квай хьтин.

ДУРАНДА мн. нет, с.-х., см. ж. жмыхи.

ДУРАЧЕСТВО разг. женжелвал; сарсахвал; надинжвал; ахмакьвилин кар.

ДУРАЧИТЬ несов. разг. алдатмишун, ягьанатар авун (садакай).

ДУРАЧИТЬСЯ несов. разг. зарафатрал машгъул хьун, женжелвилерал машгъул хьун, зарафатар ийиз къугъун.

ДУРЕНЬ м разг. см. дурак.

ДУРЕТЬ несов. разг. ахмакь хьун, сефигь хьун.

ДУРИТЬ несов. разг. 1. надинжвилер, женжелвилер авун; ахмакьвилер авун. 2. терсвал авун, шиндакьар авун (балкIанди).

ДУРМАН мн. нет. 1. дурман (бейгьушардай, кьил кьилелай ракъурдай зегьер квай хъач). 2. пер. зегьер, бейгьуш.

ДУРМАНИТЬ несов. бейгьушрун, кьил кьилелай ракъурун.

ДУРНО1. нареч., см. дурной. 2. пис хьанва (кьил элкъвез, рикI элкъвез пис хьун); мне дурно заз пис хьанва.

ДУРНОЙ1.пис; нагьакьан. 2. гуьрчегсуз, абурсуз, мешребсуз. 3. ахмакь, сефигь, кIамай. ♦ дурной глаз бедназар, вили ягъун.

ДУРНОТА мн. нет рикI элкъведай пис гьал.

ДУРОСТЬ жмн. нет, разг. кIамашвал.

ДУРОЧКАсм. дура.

ДУРШЛАГ1. ттум галай суьзек. 2. гъвечIи кепкир.

ДУРЬ жмн. нет ахмакьвал, кIамайвал.

ДУТЫЙ1. уф тур, дакIур. 2. къанкъуш, къен буш, ичIи къен авай. 3. пер. екез къалурнавай, дуьз тушир (мес. цифраяр, гьисаб); буш яцIу (гафар).

ДУТЬ несов. 1. уф гун. 2. уф ттун, ял ттун. 3. гар атун, гар къекъуьн. 4. уф ттуна расун (мес. шуьшеяр, куркурар). 5. гваз эгечIун (акъваз тийиз са къатда са кар авун). ♦ в ус не дует адан гьич япал алукьна къудгъунзавач, япай чIар акъудай хьизни авач, гьич фикирни гузвач; дуть в хвост н в гриву тади кутун, гьерекатиз тун.

ДУТЬСЯ несов. дакIун, дакIуна акъвазун, ял кваз хьун (яни бейкеф яз, хъел яз).

ДУХ 1. руьгь. 2. ччан. 3. нефес; перевести дух нефес акъадрун. 4. мана, гьакъикъи метлеб; по духу закона закондин манадив (гьакъикъи метлебдив) кьурвал. 5. джин (ччинер); злой дух джин, иблис. 6. гьава. 7. ни, ял. 8. пер. рикI, жуьрэт; у него хватает духу сказать, это адахъ им лугьудай рикI (жуьрэт) ава. ♦ он не в духе адан кефи, гуьгьуьл хъсанзавач, адак хъел ква; как на духу ачухдиз, рикIе авайди акъудна; одним (ва я: единым) духом санлай, гьасятда; во весь дух жезмай кьван зарбдиз, нефес нефесдихъ текъвез; ни слуху ни духу ван-сес, я са эсер амач.

ДУХАН уст. духан (виликди ичкияр, хуьрекар гудай ашпазхана).

ДУХИ ед. нет атир, духи.

ДУХОВЕНСТВО мн. нет. ругьанияр, диндин къуллугъчияр.

ДУХОВКА духовка (фу, цикIен ва мсб. чурун патал хуьрек ийидай плитадин къвала ттунвай ракьун еке кьвати).

ДУХОВНЫЙ 1. духовный, ругьани, руьгьдиз талукь тир. 2. ругьанийвилин, ругьанийриз талукь тир; диндиз талукь тир. ♦ духовное завещание ва я духовная весидин чар, весиятнама.

ДУХОВОЙ¹ духовой, сивяй ядай (музыкадин алатар, мес. зуьрне, кфил).

ДУХОВОЙ² ифей гьавадалди чими ийидай; духовка авай.

ДУХОТА мн. нет. 1. зегьемвал; нефес кьадай чими гьава. 2. пис чIуру гьава.

ДУШ душ (гьамамда ва я масана эхъуьн патал сафунай хьиз яд авадардай суьзек хьтин тIеквенар авай прибор); принять душ душдик эхъуьн.

ДУША 1. руьгь. 2. ччан; вымотать душу ччан акъудун, ччандивай авун. 3. рикI; человек с открытой душой ачух рикI авай инсан; душа не лежит рикI гвач. 4. кас, инсан, нефес. ♦ по душе хуш я, рикIи кьунва; по душе ва я по душам ачухдиз, рикIин къеняй (эхтилат); душа в душу дуствилелди, меслятдалди, кефи хан тийиз; кривить душой см. к ривить; отвести душу рикIе кIватI хьанвайди вири лугьун; душа в пятки ушла рикI (ва я руьгь) аватна; души не чаять кефи хун тавун, гзаф кIан хьун; залезть ва я влезть в душу 1) гьар гьилледалди вич ихтибарлу ийиз алахъун; 2) садан рикIин сирер чирун; за милую душу гьич фикирни тавуна, гьакI аллагь паталди (са нагьакьан кар авун).

ДУШЕВНО нареч. лап рикIивай, рикIин сидкьидалди.

ДУШЕВНОБОЛЬНОЙ кьил чIур хьанвай, кьилиз эсер янавай, диливал квай.

ДУШЕВНЫЙ 1. рикIин; душевная тревога рикIин къалабулух. 2. рикIин къеняй тир, сидкьидай тир, михьи рикIелди тир, ачух рикIелди тир.

ДУШЕГРЕЙКА разг. хилер галачир дуьшлуьк.

ДУШЕГУБКА 1. гъвечIи гуьтIуь луьткве. 2. инсанар рекьидай машин (немсерин фашистри дяведин чIавуз ислягь халкь ва есирар кьейи).

ДУШЕНЬКА ж" и ж разг. ччан, сивиз кьейди.

ДУШЕРАЗДИРАЮЩИЙ зегьле тухудай, рикI атIудай хьтин (мес. гьарай).

ДУШИСТЫЙ хъсан ни къведай, хъсан ни галай, атирлу.

ДУШИТЕЛЬ м бамишардайди (вичи масад).

Дата добавления: 2014-01-11