Фораминифералар отряды

Амеба отряды. Дизентериялы амеба

Дизентериялы амеба, адамда қанды iш өтудi тудыратын амебиаз немесе дизентерияның қоздырушысы болып табылады. Алғаш рет бұл амебаны орыс ғалымы Л.Ф.Леш (1875) сипаттаған.

Амебаның гаметалары адам нәжiсiмен сыртқы ортаға түсiп, ұзақ уақыт бойы тiршiлiгiн сақтайды. Адам организмiне түскен төрт ядролы гаметалар өте қауiптi. Гаметалар суға, көкөнiстерге, қолға, асқа (тамаққа, шыбындар арқылы түседi), түрлi заттарға түседi, сонан соң адамның аузына түседi. Осы заттармен олар қарын мен iшекке барады. Бұл ортада гаметаның қабығы еридi. Әр ядро екiге бөлiнiп, сегiз ядролық амебаны түзейдi, одан ұрпақ клеткалар пайда болады.

Амебалар адамның тоқ iшегiнде ешқандай зиян келтiрмей тiршiлiк ете алады. Бiрақ кейбiр жағдайларда амебалар ұлпалық патогендi түрлерге айналып, iшектiң қабырғасына енiп қабыну процесi мен жаралардың түзiлуiн тудырады. Дизентериялы амебалар жаралардан қан арқылы бауырға, өкпеге, миға және де басқа мүшелерге өтiп, адам өлiмiне әкелетiн, iрiңнiң жиналуын тудыра алады.

Амебиаз және дизентериялық амебалар Кавказда, Киыр Шығыста, Орта Азияда жиi кездеседi.

Радиоляриялар класс тармағы.

Радиоляриялар – планктонда, су қабатында тiршiлiк етедi. Формалары геометриялық әртүрлi ұсақ теңiз саркодолылар. Түрдiң саны 7-8 мыңға жетедi. Олар тереңдiгi 8000 метрге жететiн су түбiнде де кездеседi. Олар қаңқаның iшкi күрделi құрылысымен ерекшеленедi, ядро маңындағы капсуламен, тармақталған және тармақталмаған өсьтiк жiпшелерiмен аксоподияларменерекшеленедi. Радиоляриялардың көптеген түрлерiнiң цитоплазмалрында, оларды өттегiмен қамтамасыз ететiн және қорек көзi болып табылатын бiрклеткалы симбиотикалық балдырлар (зоохлореллалар – жасыл және зооксантеллалар – сарғыштау) тiршiлiк етуi мүмкiн.

Радиоляриялардың геологиялық қабаттардың жасын анықтауда маңызы зор.

Фораминифералар басқа тамыраяқтыларға қарағанда күрделi. Қазiргi түрлердiң саны 1000 асады. Олардың денесi бақалшақтармен қапталған. Бiркамералы және көпкамералы бақалшақтар кездеседi. Көптеген тесiктер арқылы бақалшақтан ризоподиялар (ұзын жiнiшке жалған аяқтар) шығады.

Жынысты және жыныссыз жолмен көбейедi, тiршiлiк циклiнде ұрпақтың алмасуы байқалады. Фораминифералардың көпшiлiгi су қоймалардың түбiнде тiршiлiк етiп, ұсақ организмдермен қоректенедi. Тек кейбiр түрлерi ғана планктон құрамына кiрiп су қабатында тiршiлiк етедi алады.

Фораминифералар кембрий кезеңiнен табылған көптеген теңiз қалдықтарының құрамына кiредi. Олар әктастың, бордың қабаттарын түзедi. Фораминифераларды мұнай және басқа да пайдалы қазбаларды iздеу үшiн, геологиялық қабаттардың жасын анықтау үшiн қолданады.

Күнтәрiздiлер класс тармағы

Күнтәрiздiлер тұщы су қоймаларында тiршiлiк етедi. Оларшар тәрiздi, көптеген аксоподийлерi, бiр немесе бiрнеше ядролары болады, минеральдi қаңқасы жоқ. Кейбiр теңiз күнтәрiздiлер кремний тәрiздi қаңқа түзедi. Жыныссыз көбеюi, бөлiну жолымен жүредi, сонымен қатар жыныс процесiнiң нәтижесiнде де көбейе алады.

Талшықтылар класы. Евгленалар отряды. Жасыл евглена

Эвгленалар жасыл түске боялған, бiрталшықты қарапайымдылар. Олар тұщы су қоймаларында тiршiлiкетедi, “судың гүлденуiн” тудыра алады. Қараңғыда эвгленалар түсiн жоғалтып, автотрофты қоректену әдiсiн тоқтатып, гетеретрофты қоректенуге көшедi

Көпталшықтылар отряды. Лямблия

Iшектi лямблиялар адамның өт өзегiнде, ұлтабарында, ащы iшегiнде паразит түрiнде тiршiлiк етедi. Паразиттiң екi ядросы, 8 талшығы, тiректi фибриллярлы аппараты бар, екi жақты симметриялы болады.

Дата добавления: 2014-11-26