Кіріспе 3 страница. «ҚазМұнайГаз Өнімдері» ЖШС бензовоздар паркі газовоздардың есебімен 211 бірлікті құрайды

«ҚазМұнайГаз Өнімдері» ЖШС бензовоздар паркі газовоздардың есебімен 211 бірлікті құрайды.

Компания меншігінде қауіпті жүктерді тасымалдау жөніндегі барлық талаптарға толық жауап беретін жанар-жағар май станцияларына мұнай өнімдерін жеткізу үшін Ресейде шығарылған ең үздік деген замануи бензовоздары бар.Автоцистерналар тығыздығы 0,83 т/м3 аспайтын, ақшыл мұнай өнімдерін тасымалдауға, уақытша сақтауға және құюға арналған. Цистерналардың көлемі — 4–40 м³ аралығында. Цистерналар МАЗ, КАМАЗ автомобильдерінің шассиіне орнатылады.Цистерналардың стандарттық жинақтамасына Sening, БРС Elaflex сұйықтық түбіне жететін қақпақшасы, қылтаның алюминийден жасалған қақпақтары [11].

Автоцистерналар 1 және 4 аралығындағы оқшауланған герметикалық отсектерді қамтитын көпсекциялы сыйымдылықтармен жабдықталған.Бұл мұнай өнімдерінің төрт түрін біруақытылы жеткізу мүмкіндігін береді.

От қауіпті жүктерді тасымалдау үшін автоотынжағармай құюшылар өрт қорғау құралдарымен жабдықталған. ЖКЖ барысында тұтанудан қорғау үшін цистернаның ішінде толқынкескіш және арнайы бөлгіш орнатылған. Бензин тасушылар үшін бензинді тасу немесе құю барысында цистернаның қабырғаларына жиналуы мүмкін статикалық электр үлкен қауіп туғызады. Шағын ұшқын бензин буларын тұтантып, апатқа әкеп соқтыруы мүмкін. Осыны болдырмау үшін бензин тасуға арналған автоцистерналар Cтатикалық зарядты түсіруге мүмкіндік беретін арнайы жерге қосылған жүйемен жабдықталуы керек.

Барлық бензин тасушылар гидрофицирленген, қауіпті жүктерді таситын автокөлік құралдарына қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес, және жүргізушілердің еңбек пен демалыс режимдерін тіркеудің бақылау қондырғыларымен (тахографтармен) жабдықталған.

Қауіпті жүктерді тасуды жүзеге асыратын жүргізушілердің кәсіби өтілі 3 жылдан жоғары. Барлық жүргізушілер арнайы дайындық бойынша курстарда оқыған және қауіпті жүкті тасуға жүргізушінің рұқсат куәліктері бар. Бензин тасушыларға техникалық қызмет көрсету мен жөндеу қазіргізаманғы технологиялық жабдықпен,саймандар және материалдарыбар, сондай-ақ жоғары кәсіби персоналы бар «Автоцентр КамАЗ» сияқты мамандандырылған жөндеу кәсіпорындарында жүзеге асырылады.

Магистралы мұнай құбырымен мұнай тасымалы «ҚазТранс Ойл» АҚ жүйесі бойынша еншілес ұйымдармен іске асырылады (жалпы ұзындығы 5323 км). Теңіз көлігімен мұнай тасымалдау «Қазмортрансфлот» ҰТКК еншілес ұйымымен іске асырылады (Каспий теңізінде 12 000-13 000 тонна тасымалдайтын 6 танкер, сондай-ақ Қара теңізде «Aframax» типті кемелермен қорғалған).

Сондай-ақ, «ҚазМұнайГаз» ҰК АҚ Каспий құбыр желісі консорциумында 20,75%.

Бүгінгі таңда қазақстандық мұнайдың негізгі тасымал бағыты мыналар:

· Атырау-Самара құбыры(«ҚазТрансОйл» АҚ - 100%);

· Атасу-Алашанькоуқұбыры(«ҚазТрансОйл» АҚ-50%);

Қазақстандықмұнайдыңкөпбөлігі 2013 жылы КҚКқұбырымен 28,7 млн. тонна экспортталдыжәне Атырау-Самара құбырымен 15,4 млн. тонн тасымалданды. Қытайбағытында– 11,8 млн.тоннатасымалданды. Теңізкөлігімен 6,3 млн.тоннатасымалданды. (5сурет)

5сурет. Компания қолданыстағыкөліктікбағыттары

2005 жылдың желтоқсанында Қазақстан мен Қытайдың арасында ұзындығы 1 000 км. Атасу-Алашаңқай құбыр желісі іске қосылды. Құбыр желісінің өткізу қабілеті жылына 10 миллион тоннаны (тәулігіне 202 мың баррелді) құрайды және таяудағы болашақта екі есеге арттырылуы мүмкін.2006 жылдың шілдесінде Каспий және Жерорта теңізін тікелей жалғастыратын, өткізу қабілеті жылына 50 млн. тонна (тәулігіне 1 млн. баррель) тұңғыш құбыр желісі пайдалануға берілді. Баку-Тбилиси-Джейхан құбыр желісі Әзірбайжандағы Бакуден Түріктің Джейхан айлағына дейін барады. Бұл Қазақстанда өндірілетін мұнай үшін транзиттік мүмкіндіктерді кеңейте түсетін тағы бір бағыт.Келтірілген мысалдар көрші елдерге тәуелділікке қарамастан Қазақстан мұнайдың экспорттық рыноктарына кіруді диверсификациялауға және ұдайы үдете түсуге ұмтылып отырғанын көрсетеді. Бұл ретте КМГ БӨ-нің өзінің бас компаниясымен қарым-қатынасы Компанияға ҚМГ ҰК-ге тиесілі көлік инфрақұрылымдарына кепілдікті қол жетімділігі болуға мүмкіндік береді.2012 жылы ҚМГ БӨ, ОМГ және ЭМГ активтерінде өндірілген бүкіл мұнай өнімнің 78 %-ын экспортқа шығарды. Осы кезең ішінде, Компанияның толык (ОМГ және ЭМГ активтерінен) мұнай сату көлемінің 33% КҚК құбыр аркылы және 46% ӨАС құбыр аркылы сатылды.(6 сурет) Болашақта Компания қолданыстағы көліктік бағыттарды пайдалануды оңтайландыра түсуді, ішкі рынокқа берудің экономикалық тиімділігін арттыруды жоспарлап отыр.Қолданыстағы экспорттық күштер Қазақстанның мұнай өндіру саласының қазіргі қажеттіліктерін қамтуға жеткілікті. «ҚазМұнайГаз» елімізде өндірілетін мұнайдың негізгі көлемін тасымалдауды «ҚазТрансОйл» АҚ (КТО) мен Каспий құбыр консорциумы (КҚК) магистралды мұнай құбырлары арқылы жүргізеді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша, Қазақстан аумағында жобаны жүзеге асыру аясында 116-дан бастап 204 км-ге дейін мұнай құбыры учаскесін ауыстырудың барлық құрылыc-монтаж жұмыстары, Атырау мен Теңіз мұнай айдау бекеттерін қайта қалыпқа келтіру мен жаңғырту жұмыстары және т.б. аяқталды. Ұлттық компанияның әртараптандырылған саясатының арқасында қазіргі таңда Қазақстанда өзге де экспорттық бағыттар, әсіресе Шығыс бағыты дамуда [12].

1 кесте. 2010 жылғы "ҚазМұнайГаз" ҰҚ АҚ компания топтарының сатып алудағы қазақстандық мазмұны

2013 жылдың желтоқсанында екі жаңа №8 және №10 мұнай айдау бекеттерінің пайдалануға берілуімен – Қазақстан – Қытай экспорттық жүйесінің бір бөлігі болып табылатын және «Қазақстан – Қытай құбыры» ЖШС-ға тиесілі Атасу – Алашаңқай мұнай құбырында осы жүйенің жылдық өткізу мүмкіндігі шамамен екі есеге – 12 млн.тоннадан 20 млн.тоннаға дейін өсті.Осы қуаттылықты арттыру арқылы Қазақстан шығыс бағытында мұнай экспорты бойынша өзінің жеке мүмкіндіктерін кеңейтіп қана қойған жоқ, сонымен қатар, сәйкес үкіметаралық келісімге қол қоюмен осы желіге транзиттік Ресей шикізатын да тартуға мүмкіндік алды.(1кесте)

Қазіргі жағдай таңдалған әртараптандыру стратегиясының дұрыстығын дәлелдейді. Бүгінде Кеңқияқ – Атырау және Кеңқияқ – Құмкөл мұнай құбырларын кеңейту бойынша мемлекеттік сараптаманың оң нәтижесі алынды. Осы объектілерді жүзеге асырудың мөлшерлі мерзімі мұнай құбырларының ресурстық базасымен анықталатын болады.

Ұлттық компания мұнайдың теңіздік тасымалын арттыру арқылы «Қазтеңізтрансфлот» ұлттық теңіз кеме компаниясы» ЖШС (ҚТТФ) еншілес құрылымына тиесілі – Каспий теңізінде танкерлік флот арқылы мұнай тасымалдау көлемін ұлғайтады.

2013 жылдың қорытындысы бойынша ҚТТФ Ақтау портынан Махачкала мен Баку порттарының бағытына тұтастай 8,9 млн.тонна мұнай тасымалдады.

Болашақта Каспий кен орындарында өндірістік өнімнің басталуымен тасымалдау көлемдері тек қана ұлғайтылатын болады. Экспорттық мұнай құбыры жүйелерінің өткізу мүмкіндігі жылына 101 млн.тонна мұнайға дейін, ал ұлттық сауда флотының кезеңдік дамуы (Қазақстанда да, шетелде де) – жылына 13 млн.тонна мұнайға дейін арттырылады деп күтілуде.

Газ маркетингі және тасымалдау.Қазіргі уақытта Өзбекстан мен Түркменстаннан Батыс Қазақстан арқылы өтіп және ресейлік газ тасымалдау жүйелерімен жалғанып жатқан «Орта Азия-Орталық» (ОАО) магистралдық газ құбыры негізгі газ тасымалдау бағыттарының бірі болып табылады.
ОАО газ құбыры орта азиялық газды транзиттеу мен қазақстандық газды экспортқа тасымалдауға арналған. Экспортталатын газ «Газпром» ААҚ ресейлік газ тасымалдау жүйесі арқылы Еуропа елдері мен ТМД сияқты аса ірі нарықтарға жеткізіледі. Табиғи газдың меншікті өндірісін жылына 50 млрд. текше метрге дейін арттыру жөніндегі жоспарларды ескерер болсақ, 2010 жылы газды экспорттау әлеуетін арттыру жоспарланып отыр. Қазақстандық көмірсутегілерді өндірудің артып келе жатқан көлемдері және Қазақстан Республикасының геосаяси ахуалы, кавказдық бағытта көмірсутегілік шикізатты тасымалдауды дамыту мұнай мен газды тасымалдау бағыттарын әртараптандыру саясаты тұрғысында келешегінен зор үміт күтуге болатын жоба болып табылады. Газ жеткізудің тағы бір маңызды бағыты Шығыстық бағыт – Қытай бағыты болып табылады, оның экономикалық өсіп-өркендеуі мен энергетикалық нарығы энергия тасымалдағыштарды ірі көлемде жеткізуді қажет етуде[13].

«ҚазМұнайТеңіз» ТМК ЖШС компаниясының (бұдан әрі — Қоғам) мақсаты — теңізді барлау және көмірсутек ресурстарын өндіру саласында алдыңғы қатардағы қазақстан компаниясы болу.Қоғамның сапа саласындағы саясаты — Қоғамның жалпы саясаты мен стратегиясының аса маңызды құрамы. Сапа менеджментінің жоғары деңгейі Қоғамның бәсекеге қаблеттілігінің қажетті шарты, тиімді қызметі мен қарқынды дамуының кепілі болып табылады. Сапа саясаты саласындағы мақсатқа қол жеткізу мынадай принциптерді орындаумен қамтамасыз етіледі: Қоғамның қызметін халықаралық және ұлттық стандарттардың талаптарына сәйкес сапа менеджментінің тиімді жүйесі шеңберінде, оның нәтижелілігін ұдайы жетілдіріп отыру және көтерумен, ұйымдастыру және жүзеге асыру. Қоғамның мәселелерді шешуге тек кешенді және жүйелі көмегімен Сапа менеджментінің талап етіліп отырған деңгейін қамтамасыз етуі. Қоғам шешім қабылдаған және оны жүзеге асырған кезде клиенттер мен серіктестердің бірінші дәрежеде қанағаттануының маңыздылығын басшылыққа алады. Қоғам өзінің серіктестерімен қарым-қатынасын өзара ынтымақтастық негізінде құрады. Қоғамның қаржы-экономикалық және өндірістік көрсеткіштері жалғыз акционер – «ҚазМұнайГаз» ҰК АҚ-ның үмітіне сәйкес. Сапаның тиімді менеджментінің шешуші факторы ретіндегі Қоғам басшыларының белсенді көзқарасы. Құрылымдық бөлімшелердің өзінің функциясын тиімді жүзеге асыру мен орындалатын процестерді жүйе ретінде басқаруға мүмкіндік беретін қоғамның ұйымдастырушылық құрылымын оңтайлы құру. Қоғамның барлық қызметкерлерін сапаны басқару процесіне саналы түрде тартуға жағдай жасау, процестердің ұдайы жақсаруына жұмылдыру.

Қоғамға жеткізілетін тауарлар, жұмыстар және көрсетілетін қызметтерді ұйымдастырудың заң талаптарына және сапа менеджменті саласындағы стандарттарға сәйкес болуы.Қоғам басшылары өзіне: сапа менеджментінің нәтижелілігін анықтау, талдау және ұдайы көтеріп отыруға және Қоғамның барлық қызметкерлері оны іске асыруы үшін қажетті ресурстармен және жағдаймен қамтамасыз етуге жауапкершілік алады.

Сапа саласындағы саясат қоғам мен оның еншілес ұйымдары және тәуелді қоғамдары үшін ортақ болып табылады және оның Қоғамның қызметіне қолдануға келетіні мен бірдейлігі мәнінде тұрақты түрде талдау мен қайта қарау тақырыбы болып табылады. Осы құжат барлық мүдделі тұлғалар үшін ашық және түсінікті болып табылады.

Сапаны жақсарту – барлық қызметтің дамуына, жақсаруына әкелетін саясаттың негізі болып табылады. Сапа деңгейі – экономика дамуы деңгейінің сенімді индикаторы. Сапа жақсаруы ғылыми-техникалық прогреске және қоғамдық өндіріс тиімділігіне әсер етеді.

Кәсіпорынды басқарудағы әлемнің ең соңғы тенденциясы ретінде ISO 9000, ISO 14000, OHSAS 18001:1999 сериялы халықаралық стандарттарды басқарудың ең тиімді құралы ретінде енгізу және сертификаттау қызығушылық тудыруда. Менеджмент жүйесін сертификациялау – ішкі және сыртқы нарықта өнімнің және қызметтің бәсеке қабілеттілгің қамтамасыз ететін, қазіргі кездегі кәсіпорын дамуындағы ең қажетті деңгейі болып табылады.Уақыт талабына сай АҚ “ҚазМұнайГаз” басқару құрылымына ISO 9000, ISO 14000, OHSAS 18001:1999 сериялы халықаралық стандарттарды енгізу туралы стратегиялық шешім қабылдады [14].

Бұл жүйені іске қосу және енгізу бірнеше стадияға бөлінген. Қазіргі кезде бұл жүйе АҚ “ҚазМұнайГаз” орталық аппаратында және “МаңғыстауМұнайГаз”, “ҚұлсарыМұнайГаз” және “ӨзенМұнайГаз” өндірістік еншілес компанияларының басқару аппараттарында енгізілу стадиясында. Алға қойылған жоспарларды орындау үшін елшілес компанияларда кәсіби мамандар және озық технологиялары бар сапаны басқару бөлімдер құрылған. “ҚазМұнайГаз” компаниясының технологиясы жабдықтаушы қызметінің сапасын жақсартуға бағытталған. Аталған технология – бұл әрдайым сапаны жақсартуға бағытталу арқылы қызметті және материалдарды сатып алу жүйесін жақсартуға болатын құрал ретінде қарастырылады. Ал қызметке үлкен талаптар қойылған.

“ҚазМұнайГаз” жеткізу сапасын көтеру программасы сатып алуды және қызметті жақсартады, өйткені ол сапаны үнемі көтеруге және сатып алынған өнімдердің жалпы құнын төмендетуге бағытталған. Осы программаны орындау үшін тұтынушылардан, жабдықтаушылардан, материалдық-техникалықжабдықтау мамандарынан тұратын арнайы топтар құрылған.Программаның негізгі этаптары: материалдарды таңдау, товармен жұмыс істейтін топтарды құру, сатып алынған өнімнің жалпы құнын талдау. Жабдықтаушыларды таңдау және бағалау.

1. Бұл жағдайда келесілерді ескерген жөн: қызметтің және товардың жалпы сапасы; қабылданған мақсат; қызметкерлердің қызығушылық деңгейі; тұтынушыларға, қызметкерлерге және қоршаған ортаға әсері.

Өнімді сатып алу бөлімін құру: Топты құру барысында келесі талаптарды ескеру керек: ұқсас құрылым; көп бағыттылық; қиын қарым-қатынас; эксплуатация; объектіні жобалау; мат. техникалық жабдықтаумен басқару; сапаны бақылау; ізденіс және жобалау; қаржыландыру.Материалдық-техникалық жабдықтау тобының бөлімі тауар санының көп болуына талпыну керек.

Сатып алынған өнімнің жалпы құнына талдау жасау:Сатып алыңған өнімнің жалпы құны әдетте кейбір жағдайларда анықауға қиын бірнеше тіке және жанама шығындардан құрылады. Бірақ бұған қарамастан анализді дұрыс жасағанда шығатын бөлек алынғандағы сома, алынған өнім және қызмет пен таурды пайдалану кезінде тура дәлдікпен шығуы мүмкін.

2. Жабдықтаушыны бағалау кезінде қойылатын критерилер келесідей:

· Жабдықтаушыныңөзқызметсаласындағыжағдайы;

· Патенттіңжәнеғылыми-зертеупотенциалының бар болуы;

· Техникалықжабдықтаукезіндесапалықызметжасау.

3. Қарымқатынастысапасынжақсартутобыкелесіфакторлардықамтиды:

· Жабдықтаушыменүнеміқарым-қатынасжасау, үнемікездесу;

· Компанияғажақсартуларенгізужәнебағалау;

· Сапаныңүнеміөсуінжәнебақылаудықамтамасызету[15].

III.Кәсіпорынның материалды – техникалық қамсыздандыруын жаксарту жолдары

3.1. Кәсіпорынға ҒТП – тің ықпал ету үрдісі Өндірісті техникалық дайындауға жаңа өнім түрін өндіру мен модернизацияланған бұйымдардың және өндірістің ұйымдастыру-техникалық деңгейін арттыру үшін жүргізілген жұмыстардың жиынтығын жатқызуға болады. Әдетте өндірісті техникалық дайындау үш кезеңнен тұрады: -Жаңа өнім түрін жасау және өндірісті дайындау, үлгіні әзірлеу және оның тәжірибе жүргізу арқылы үлгісін жасау, оны бекіту, құжаттарын дайындау, бұйымды суреттеу, қолданылатын негізгі және қосымша материалдарды ескере отырып конструкциясын жасау, өнімді өндіруге қажетті шикізат, материалдар, жартылай фабрикаттар мен жабдықтаушыларды анықтау шаралары жүргізіледі. өнімді дайындаудың технологиялық сызбасы, технологиялық операциялардың тізбегі, жұмыс күшіне қажеттілік, олардың мамандылығын анықтау, құрал-жабдықтарды жөндеу және түзеу тәрізді көптеген жұмыстар атқарылады. · Жаңа және әр түрлі өнімді өндіруді дайындау және игеру, ұйымдастыру-техникалық шараларды енгізу орындалады.өндірісті техникалық дайындаудың екінші кезеңінде еңбек өнімділігін арттыруға, өнім сапасын жақсарту мен материалдарды үнемдеуге барлық жағдай жасау жан-жақты қарастырылады. · Өнімнің жаңа және әр түрін өңдеудің жалпы және сериялық әдістерін бір жүйеге келтіру, өндірістік ағындарда өндірістік-техникалық шешімдерді пайдалану сияқты жұмыстар атқарылады.Өндірісті техникалық жетілдірудің әрбір кезеңінде орындалатын жұмыстар сипаттамасына қарайконструкторлық, технологиялық және ұйымдастыру-экономикалық болып бөлінеді.Өндірісті конструкторлық дайындауда жаңа өнімнің конструкциясын жасау мен игерілген өнімнің конструкциясын жетілдіру қарастырылады.Өндірісті технологиялық дайындықтан өткізу кезеңінде жаңа технологиялық үрдістерді ұйымдастыру мен игерілген өнімнің жетілдіру жұмыстары жүргізіледі. Ұйымдастыру-экономикалық дайындықты жүргізу барысында өндірісті техникалық дайындауды жоспарлау үшін мөлшерлер бекіту, еңбек күші, материалдар, қаржы ресурстарына қажеттілікті есептеу, күнтізбелік жоспар жасау, мөлшерді есептеу, еңбекақы жүйесі мен ұжым нысандарын таңдау, калькуляция мен өндіріс сметасын құру, жұмыс күшіне, материалдарға, құрал-жабдықтарға қажеттілікті анықтау, құжаттар түрін белгілеу, өндіріс пен еңбекті ұйымдастыру, жұмыс орындарына қызмет көрсету және оларды жабдықтау, өндірісті қосымша қажетті ресурстарымен қамтамасыз ету сияқты жұмыстар орындалады [16]. Ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру. Жаңалықтар ашу, өнертапқыштардың, патенттермен лицензиялар құқықтық актілер негізінде растайтын қажетті құжаттарының болуы арқылы жүзеге асырылады. Лицензия дегеніміз–патенттелген жаңалықтың негізінде ұйымдастырылған технологиялық үрдісте өнім өндіру мен сату құқына белгілі бір төлем төлеу арқылы жүзеге асыруды айғақтайтын құжатты білдіреді. НОУ-ХАУ–құқық қорғау құжаттарымен, мысалы патентпен қорғалмаған, толық немесе ішінара жарияланбаған ілім. Патент берілмеген обьектілер үшінші біреулерге «ноу-хау»беру туралы шарт жасасу арқылы берілуі мүмкін. Нарықтық экономикалық қатынастардың даму барысында венчурлық (тәуекелді) кәсіпорындардами бастайды. Оларға ғылыми немесе инженерлік зерттеулермен, сараптамаларымен, жаңалықтар енгізумен, сонымен қатар құрамында ірі фирмалардың тапсырысы мен мемлекеттік келісімшарттары орындаумен айналысатын шағын және орташа кәсіпорындар жатады.Нарыққа келіп түскен жаңа өнім түрінде тұтынушы «салқын қанды» қарауы да мүмкін.Жаңа тауарды таратуда жарнамаға, маркетингтік іс-шаралар жүргізуге үлкен мән беріледі жіне ақпараттық сипат алуы керек.Сонымен қатар жаңа өнім түрін жасау кезінде экономикалық ынталандыру, мотивация жүйесі үлкен рөл атқарады.Бұл жүйеге қаржыландыру, несиелендіру, жеңілдіктері бар салық салу, жаңа техникаға баға қою, жұмысшыларды материалдық ынталандыру жұмыстары кіреді [17]. 3.2. Кәсіпорынның құралдық жабдық және жөндеу шаруашылығының мақсаттары мен функциялары және жетілдіру бағыттары Өндірісті ғылыми-технологиялық дайындау (ӨҒТД) деңгейі негізгі өндірістің өнімді дайындаудағы тиімділігін арттыруды және оның берілген тұтынушылық қасиеттерін сақтай отырып, өндірістің ырғақты жұмыс істеуіне мүмкіндік береді. Өндірісті ғылыми-технологиялық дайындау деп өндірісте өнім өндірі жүйесі мен конструкторлық технологиялық дайындауды реттеуші мөлшерлі- технологиялық шаралар кешенін айтады.Өндірісті ғылыми-технологиялық дайындау деңгейі көптеген факторлармен тығыз байланысты болады.Оларға техникалық, экономикалық, ұйымдастыру және әлеуметтік факторлар жатады. Техникалық факторларға – типтік және стандартты технологиялық үрдістерді жасау және жетілдіру, технологиялық жабдықтардың стандартқа сай және автоматтандырылған жобалау жүйесін қолдану, технологиялық жабдықтарды қолдану, бөліктерді өңдеудің механикалық және теримялық өңдеудің прогрессивті тәртібін қолдану, ұнтақты металлургия, электрофизикалық, электрохимиялық және т.б. әдістерді дайындау, сапаны тексеруде белсенді және обьективті техникалық тексеру құралдарын пайдалану, технологиялық құралдарды өндірудің және жобалаудың торлық сызбасын бақылауды автоматтандыру және т.б. жатады. - Экономикалық факторларға - өндірісті технологиялық дайындау жұмыстарының кезеңдері бойынша алдын ала қаржыландыру, жеңілдетілген несиені пайдалану, жаңа техниканы игерудің ынталандыру қорын құру және т.б. жатады - Ұйымдастыру факторларға құрамына өндірісті мамандандыруды дамыту және тереңдету, негізгі өндірістің алғашқы өнімдер партиясының немесе тәжірибелік үлгісінің сапасы бойынша стандартты емес құрал-жабдықтардың, технологиялық жабдықтардың сапасын аттестациялау, көмекші өндірісті ұйымдастыруды жақсарту, негізгі және көмекші өндіріс арасындағы қарым-қатынасты жетілдіру, зауытаралық, саларалық кооперациялауды кеңейту кіреді. - Әлеуметтік факторлар қатарына орындаушылар мамандығын көтеру, еңбек жағдайын жақсарту мақсатында өндірістік және көмекші операцияларды механикаландыру және автоматтандыру, әлеуметтік өрісті дамыту, ұжымда психологиялық атмосфераны жақсарту саналады [18]. Өндірісті ғылыми-техникалық дайындау үрдісін жүзеге асыруда стандарттар жүйесі бойынша мөлшерлер, ережелер және талаптарға сәйкес орындау қажеттілікті пайда болады. Өндірісті конструкторлық дайындаудың келесі сатыларын қарастырайық: техникалық тапсырма, техникалық ұсыныс, эксиздік жоба және жұмыс жобасы. Техникалық тапсырма бастапқы құжат болып табылады.Оның негізінде жаңа өнімді жобалау бойынша барлық жұмыстар жүргізіледі.Ол өнім өндіруші кәсіпорынның және тапсырыс берушінің келісімен немесе тапсырушының тапсырмасымен келісіп отырып жаңа өнімнің жобасы жасалады. Техникалық ұсыныс тапсырыс беруші жаңа өнімді әзірлеушіге техникалық тапсырма берген жағдайда аталады.Техникалық ұсыныс техникалық тапсырманы жан-жақты талдауды, өнімді жобалау кезінде мүмкін болатын техникалық шешімдерді техника-экономикалық негіздеуді ескере отырып салыстырмалы түрде баға беруді, сонымен бірге патенттік материалдарды талдауды қамтиды. Техникалық ұсынысты үйлестіріп және бекіткеннен эскиздік жобаны дайындау үшін негіз болады.Эскиздік жоба техникалық тапсырманы мен техникалық ұсыныста қарастырылғаннан кейін ғана дайындалады, онда жұмыс көлемі мен құрамы анықталады. Эксиздік жоба графикалық бөлім мен түсіндірме хаттан тұрады. Жұмыс жобасы конструкторлық құжаттау, графикалық бейнелер нысандарын қысқарту және оған өзгеріс енгізуді, сонымен қатар техникалық құжаттарды өңдеуді механикаландыру мүмкіндігін және олардың түпнұсқасын алуды алдын ала қарастырылады. Технологиялық құжаттау жүйесі. Конструкторлық құжаттау жұмысынан кейін технологтар технологиялық құжаттарды дайындаумен айналысады. Ол екі міндетті шешуге негізделген:ақпараттық және ұйымдастырушылық[19]. Қорытынды Берілген курстық жұмыстамен «Кәсіпорында материалды-техникалық жабдықтауды ұйымдастыру» тақырыбын тереңірек талдап, салыстырып, толығырақ зерттеп көрсеттім.Атап айтқандаөндірісті материалдық-техникалық жағынан қамтамасыз етудің мақсаттары мен қызметтері жөнінде толық теориялық мағлұмат берілген. Сонымен қатаркурыстық жұмыстың екінші бөлімінде, кәсіпорынды («ҚазМұнайГаз» ҰҚ АҚ мысалында) материалдық-техникалық жабдықтау мен оның технологиясына талдау жүргіздім, кәсіпорынының материалды-техникалық қамсыздандыруға қызмет көрсету шаруашылығын ұтымды ұйымдастыружәне оның өнімінің сапасын жақсарту және экспортқа шығару сұрақтары қамтылған және кәсіпорындағы материалды – техникалық ресурстар мен қамтамасыз етудің нақты формасы, ресурстардың еркешілігін, оны алудың ұзақтығына, ұсыныстардың санына, ресурс сапасы мен бағасына және басқа да факторлары көрсетілген. Үшінші бөлімде өндірісті технологиялық дайындықтан өткізу кезеңінде жаңа технологиялық үрдістерді ұйымдастыру мен игерілген өнімнің жетілдіру жұмыстарын талдадым. Ұйымдастыру-экономикалық дайындықты жүргізу барысында өндірісті техникалық дайындауды жоспарлау үшін мөлшерлер бекіту, еңбек күші, материалдар, қаржы ресурстарына қажеттілікті есептеу, күнтізбелік жоспар жасау, мөлшерді есептеу, еңбекақы жүйесі мен ұжым нысандарын таңдау, калькуляция мен өндіріс сметасын құру, жұмыс күшіне, материалдарға, құрал-жабдықтарға қажеттілікті анықтау, құжаттар түрін белгілеу, өндіріс пен еңбекті ұйымдастыру, жұмыс орындарына қызмет көрсету және оларды жабдықтау, өндірісті қосымша қажетті ресурстарымен қамтамасыз ету сияқты жұмыстар орындалады. XXI ғасырда өндірісте жылдам дами беретін ғылыми-техникалық революциясының нәтижелерін пайдалану, экономиканы дамытудың жинақтылығы, мамандандыруды тереңдету және қоғамдық еңбек кооперациясын кеңейту, ресустарды тиімді пайдалану,өндірістегі еңбекті жақсарту, қор қайырымдылығы, өнімді өндірудің ұзақтық циклын қысқарту, айналым қорларының айналымдылығын азайту, қайталама ресурстарды толық пайдалану, инвестицияның тиімділігін арттыру, жоғары сапалы өнім өндіру, бір мезгілде халықтың игілігін арттыра отырып материалдық-техникалық база құру осылардың барлығы өндірістің нарықтық экономикада дамуының маңызды ерекшеліктері болып табылады.