Мазуи 4. Захирахои моддию моли

Дарси 4.

Хафтаи чорум

Мачмуи пурраи хисоботи молияви.

Таркиби хисоботи молияви.

Нишондихандахои хисоботи молияви.

Максади хисоботи молияви.

Мазмуни хисоботи молияви.

Накша:

1. Фахмиш ва мохияти захирахо.

2. Ченкунии захирахо.

3. Усулхои бахисобгирии захирахо.

1. Фахмиш ва мохияти захирахо.

1) Мувофики СБХМ – 2 «Захирахо» - активхоеанд, ки барои фуруш дар раванди фаъолияти мукаррари таъин шудаанд; дар раванди истехсолот барои фуруш ё дар шакли ашёи хом, ё масолех барои истифодабари дар раванди истехсолот ё хизматрасони таъин шудаанд.

Мутобики СБХМ, ЗММ аз се кисм иборат аст.

1) Ашёи хом;

2) Истехсолоти нотамом;

3) Махсулоти тайёр.

Захирахои моддию моли – ин активхо дар намуди махсулоти тайёр ва моли барои фуруш дар рафти фаъолияти хочаги таъин шуда аз чумла мол дар рох, ки ба вай сохибхукук гаштаанд; истехсолоти нотамом, ичрои кор ва хизматрасони; захираи ашёи хом, масолех, масолехи нимтайёри харидоришуда ва масолехи пурракунанда, махсулоти сохтмон ва кисмхои эхтиёти, сузишвори, зарф ва маснуоти зарфи, кисмхои эхтиёти ва дигар масолехи барои истифода дар раванди истехсолот, ичрои кор ва хизматрасони таъиншуда.

ЗММ ба воситахои гардон тааллук доранд, зеро ки одатан онхо дар давоми як сол ба пули накд мубаддал мегарданд. Дар баланс ЗММ баъди моддаи хисоб барои кабул инъикос мешавад.

Ба катори ЗММ дохил карда намешаванд:

1) молхои хангоми баруйхатгири ошкор шуда, ки ба онхо корхона соибхукук нест. Ин молхое мебошанд, ки бо фармоиши мизочон тайёр карда шудаанд ва боркуниро нигаронанд.

2) Молхои дар тахвия буда (консигнатсия-чойгиркунии сохиби мол, ки бо номи «комитент» ё ин ки «консигнант» маълум аст) молашро дар анборхои дигар фирма. Тахвилгар набояд ингуна молро ба таркиби захирахои молии худ дохил кунад, зеро то вакти фуруш ин молхо моликияти консигнанд мебошанд.

2. Ченкунии захирахо.

2) Мувофики СБХМ – 2 «Захирахо» – аз руи кимати хурдтарин аз 1 бузургии зерин чен карда шуда, бахо дода мешаванд::

1) Арзиши асли;

Арзиши аслии ЗММ корхонахои истехсолот аз;

а) харочоти хариди ЗММ, ки аз арзиши харид, бочи гумрукии воридот ва дигар андозхо, харочоти наклиёти ва дигар харочоти бевоситаи бо харид вобаста;

б) харочот барои коркард – харочоти бевосита бо истехсоли махсулоти тайёралокаманд буда, аз чумла;

1) харочоти м/м ва хиссачудокунихо аз фонди музди мехнати коргарони бевосита дар дастгох ва тачхизот бо коркарди ашёи хом ва масолех ба махсулоти тайёр машгул буда;

2) таксимкунии даврии харочоти иловагии доими ва тагйирёбандаи хангоми коркарди ашёи хом ва масолех ба махсулоти тайёр баамаломада;

3) дигар харочоти хангоми ба чои чойгиркунии ЗММ кашондан ё ба холати лозима овардан (ба анбор кашонидани махсулоти тайёр, харочоти ба тартибории мол аз руи фармоишхои мушаххас ва гайра) иборат аст.

Ба арзиши ЗММ дохил намешаванд:

1) талафоти аз меъёр зиёди ашёи хом мехнати сарфшуда ё дигар харочоти истехсоли.

2) Харочоти нигохдории ЗММ байни даврахои алохидаи раванди истехсоли, ба гайр аз харочоте, ки дар чараёни истехсолот зарур аст.

3) Харочоти маъмури – идоракуни;

4) Харочоти тичорати.

3. Усулхои бахисобгирии захирахо.

Баходихии ЗММ

Захирахои моддию моли – ин активхо дар намуди:

А) махсулоти тайёр ва моли барои фуруш дар рафти фаъолияти хочаги таъин шуда, аз чумла мол дар рох

Б) истехсолоти нотамом, ичрои ко рва хизматрасони,

В) захираи ашёи хом, масолех, масолехи нимтайёри харидашуда ва масолехи пуркунанда, махсулоти сохтмон ва кисмхои эхтиёти, сузишвори, зарф ва маснуоти зарфи, ва дигар масолехи барои истифода дар раванди истехсолот, ичрои ко рва хизматрасони таъиншуда.

Дар вакти гузаронидани инвентаризатсия молхое ёфт мешаванд, ки ба онхо корхона хукуки сохиб шудан надорад. Ин молхо, тайёр карда шудаанд бо супориши мизоч, аз тарафи онхо пардохт шудаанд (онхоеро, ки акти хариду фуруш ичро шудааст), ба у таалук дорад ва бор кардани онро интизор аст.

Усулхои баходихии арзиши аслии ЗММ.

1. Усули арзиши миёнаи баркашида – арзиши аслии ЗММ хисоб карда мешавад, муайянкунии арзиши миёнаи як вохид мавчудбуда дар ибтидои давраи хисоботи ва арзиши аслии ЗММ – и харидашударо дар давоми давра

Барои бо усули арзиши миёна муайян намудани арзиши ЗММ дар охири давра арзиши аслии миёнаи як вохид ЗММ – ро мукаррар кардан лозим аст. Барои ин арзиши ЗММ дар ибтидо ва арзиши аслии ЗММ – и харидашударо дар давоми давра муайян намуда, чамъи онхоро ба микдори ЗММ таксим намудан лозим аст. Арзиши аслии миёнаро ба микдори захирахо дар охири давра зарб намуда, арзиши аслии захираро дар охири давра холсил мекунем.

2. Усули Фифо – арзиши аслии моли дар навбати аввал харидашуда, ба моли дар навбати аввал фурухташуда мансуб дониста мешавад.

Арзиши аслии моли дар охири давра мавчуд буда, ба харидхои охирин мансуб дониста мешавад. усули Фифо харакати арзишро ба назар мегирад, на балки харакати молро, барои хамин онро дар хар як намуди корхона истифода бурдан мумкин аст. Хангоми бекурбшави усули Фифо фоидаи софи нисбатан зиёдро медихад. Усули Фифо (аввал дохил шуд – аввал фурухта шуд).

3. Усули Лифо – арзиши аслии моли дар охир харидашударо ба моли дар навбати аввал фурухташуда мансуб медонад. Арзиши аслии захира дар охир аз арзиши моли дар аввал харида шуда иборат аст. Усули ЛИФО (дар охир дохил шуд – дар аввал фурухта шуд).

Дата добавления: 2015-03-31