Саяси плюрализм 1 страница

БИЛЕТ

БИЛЕТ

Саси режимдер классификациясы

БИЛЕТ

БИЛЕТ

БИЛЕТ

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ.

БИЛЕТ

1.Саясаттанудың объектісі және пәні. Саясаттанудың қоғамдық ғылымдар жүйесіндегі орны. С.т Сөзі гр”саясат”же“ілім”деген сөз шыққан саясат туралы ғылым дг білдіреді.Саясаттану дегеніміз саясат туралы саясаттың адам же қоғам арасындығы қарым қатынастары туралы жинақталған ғылым.Саясаттану XIX ғасырдың екінші жартысында өз алдына жеке пән ретінде калыптасты. Біріккен Үлттар Ұйымының Білім беру, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі ұйымы (ЮНЕСКО) басшылығымен 1948 жылы Парижде өткен саясаттанушылардың Халықаралық коллоквиумы болды. Оған қатынасқан дүние жүзінің белгілі ғалымдары саясаттану пәні мына бөлімдерден тұрғанын жөн деп тапты: І)саяси теориялар;2)саяси институттар;3)партиялар мен қоғамдық ұйымдар;4)қоғамдық пікір; 5)халықаралық саясат (халықаралық ұйымдар мен халықаралық құқық).Саясаттану пәні қоғамның саяси саласын, оның даму заңдылықтарын, қазіргі саяси өмірді ұйымдастыруды,басқаруды, оның құрылысы мен жұмыс істеуін зерттейді.

2)Саяси лидерлік түсінігі, функциялары. Саяси лидер-партияның,саяси ұйымның немесе қозғалыстың басшысы. Оған халықтың мүддесін толық сезініп, қорғай білетін, бойына саяси қайраткерлерге лайықты қасиеттерді жия білген адам жатады. Саяси лидер болудың 2 жолы бар:көпшілік халықтың мақсат-мүддесін кездейсоқ дөп басып, ойынан шығу;ол мүдделерді талмай зерттеу нәтижесінде

Саяси жетекшілік мынадай принциптерде жіктелінеді; 1)Тарихи принцип – мұнда жетекшінің тұрпатын дәуірмен байланыстырады, ол өмір сүрген әлеуметтік ортаның жемісі ретінде қаралады. 2)Ықпал ету көлеміне қарай жалпы ұлттың, аймақтық, қалалық, аудандық саяси жетекші болып бөлінеді. 3)Таптық принцип - бұған жұмысшылар, шаруалар, буржуазияның, әлеуметтік топтың жетекшілері жатады. 4)Қазіргі әлеуметтік құрылысқа қатынасы жағынан оны жақтайтын, оған қарсы шығатындар болып бөлінеді. 5)Қабілеттілігі жағынан өзінің жеке басының қасиеттері, дарындылығының арқасында немесе жағдайға қарай көтерілген жетекші дейді. 6)Бастамашы, ру беруші жетекші немесе басталған істі орындау. Саяси серкенің жұмысы мынандай кезеңдерден тұратын 3-қызметті атқарады: 1) “диагностикалық” міндет: саяси серкелер қалыптасатын деп кележатқан жағдайды зерттеу арқылы оған баға береді;2) саясатты белгілеу: жетекші өз табының, жақтастарының мақсатына сай шешілетіндей саясатты тауып, соны орындауға тапсырма береді;3) іске тарту: жетекші өзінің белгілеген санатын іске асыруға тырысады.

3)Саяси идеология. Саяси идеология – «қоғамдық санадағы түрлі формада болатын идеялар, елестер, түсініктер жүйесі. Идеология қоғамдық тұрмыстың адам санасында қабылдануының айнасы деп те қарастыруға болады, және ол пайда болғаннан кейін-ақ ол қоғамның дамуына белсенді түрде әсер етеді: дамытады (прогрессивті идеология), оған кедергі келтіреді (реакционды идеология).

Идеология – саясат субъектілерінің белгілі бір шындыққа қатысты көзқарастары мен идеялары жүйесі, мақсаттары, мүдделері, ұмтылыстарының теоретикалық жүйесі. Идеология терминін алғаш рет ғылымға еңгізген француз философы Лестют де Граси еді. Оның 1801-1815 жылдар аралығында жазылған 4 томдық «Идеология элементтері» бар.

1. Ежелгі дүниедегі саяси ой-пікірлер (Конфуций, Лао-Цзы, Платон, Аристотель) Батыс елдерінің ішінде саяси идеялар Ежелгі гректерде қатты дамыды.Онда қоғам Шығыс елдерімен салыстырғанда көп жағдайда қарама-қарсы өрістеді.Греция ол кезде саяси бытыраңқы күн кешкен ел еді.Саяси ұғым түрін жеке мемлекет болып саналған қалалар құрды.Патшалық өкіметтің орнына аристократиялық және құл иеленушілік демократия орын алды.Билеу түрі сан алуан болатын және жиі аучысып отырды.Саяси өмір қызу өрбіді,ол саяси сана теориясының терең дамуына әкелді.Сондықтан олардың саяси санасы мифтан теорияға тез ауысты.Көне гректерде саяси ғылымға мол мұра қалдырған ойшылдар көп.Солардың ішінде ең көрнекті өкілі-Платон мен Аристотель. Платон б.з.д. 427-347 жылдарда өмір сүрді.Шын аты-Аристокл.Жасында спортпен көп шұғылданды,жоғары көрсеткіштерге де жетті.Жауырыны кең болды.Сондықтан оны Платон (кең жаурунды)деп атап кеткен.Сол атпен ол адамзат тарихында мәңгі қалды.Ол кезде әр ірі ғалымның мектебі болатын.Платон атақты Сократтың мектебінде оқып,оның үздік шәкірті болды.Ол қаза болғаннан кейін катты қайғырып,біраз елдерді аралыды.Кейін Афиныға келіп өз мектебін-академияны ашты.Платонның 200 еңбертері бар.Олардың ішінде: «Саясатшы», «Заңдар», «Мемлекет», «Софист», «Парменид» т.б. Платонның ойынша,адамдар қажеттіліктерін жеке-дара өтей алмайды.Олар өмір сүру үшін тамақ,киім өндірулері,үй салулалры және т.б.жасаулары керек.Біреулері егіншілікпен,екіншілері тігіншілікпен,үшіншілері құрылысшылықпен,төртіншілері етікшілікпен және т.с.с.айналысады.Сөйтіп,олардың бәрі бірігіп қана қажеттіліктерін өтейді.Осы бірігудің арқасында қоғам,мемлекет пайда болады.Мемлекет адамдарды алаламай,байына да,кедейіне де,азына да,көбіне де қарамай-бәріне бірдей әділ қызмет етуі керек.Ол билікті 3 түрге бөлді: 1)монархия;2)аристократия;3)демократия.Платон бойынша басқарудың үздік формасы аристократия н/е монархия. Ертедегі гректердің саяси ой-пікірлерін одан әрі дамытып,фәлсафасын шыңына жеткізген ұлы ойшыл Аристотель (б.з.б.384-322)болды.Ол 17 жасында Платон академиясын іздепкеліп оқуға түседі.Оны бітірген соң 20 жыл онда ұстаздық етеді.Оның еңбектері: «Саясат», «Афина саясаты», «Элита», «Риторика».Аристотель саясатқы кең мағына берді.Оған этиканы да,экономиканы да енгізді.Саясатты адам мен мемлекеттің жоғарғы игілігі,оның мақсаты-адамды,мемлекетті жақсы тұрмысқа,молшылыққа,бақытқа жеткізу деп білді.Сөйте тұра,ол құл иеленушілікті қолдады,құлдар мен ерікті кедейлерге саяси құқық бергісі келмеді.

2.Паритялық жүйелер және олардың негізгі түрлері. Партиялық жүйе деп мемлекеттік мекемелерді қалыптастыруға шынымен мүмкіндігі бар,елдің ішкі және сыртқы саясатына ықпал ете алатын саяси паритялар жиынтығын айтады.Ел ішінде қанша партиялар болуы және олардың қайсысы партиялық жүйеге енуі сол елдің тарихи дәстүріне,әлеуметтік-экономикалық шиеленістер сипатына,негізгі әлеуметтік күштердің арасалмағына байланысты.Оған халықтың бір ұлтты әлде көп ұлтты,бір дінге әлде көп дінге бағынуы да әсер етеді.Билік үшін күреске қатысып жүрген саяси партиялардың саны жағынан олар көппартиялық,екіпартиялық ж/е бірпаритялық болып топтастырылады. Көппартиялық деп мемлекеттік билік үшін күрес барысында бірнеше саяси партиялардың әр түрлі мүдделері мен пікір алалығын пайдаланы отырып басқару түрін айтады.Ондайларға Австрия,Бельгия,Дания,Нидерландыдағы көппартиялықты жатқызуға болады. Екіпартиялық жүйеде басқа да кішігірім партиялар болуы мүмкін,бірақ билік үшін нағыз бәсекелестік ең ірі екі партияның арасында жүреді.Бұған мысал ретінді АҚШ-тағы республикалық және демократиялық,Ұлыбританияда-консерваторлар мен лейбористер,Германияда-христиандық демократтар мен социалдар жатады. Бірпартиялық жүйе өзінен басқа,әсіресе бәсекелес партияларды болдырмайды.Ондай партия бұрын КСРО-да болды,қазір Қытай,КХДР,Кубада бар.

3.Әлемдік саяси үрдіс:түсінігі және құрылымы.

1.Саяси билік түсінігі,белгілері,функциялары. Билік-өз еркін жүзеге асыру мүмкіндігі,адамдардың іс-әрекетіне қандай да бір амал арқ/ы ықпал жасау.Саяси биліктің қызметтеріне:қоғамның саяси жүйесін қалыптастыру;оның саяси өмірін ұйымдастыру;саяси институттар;мемлекеттік басқару органдары мен аппараттары;әр түрлі деңгейдегі қоғам мен мемлекеттің істерін басқару;өкімет органдары;саяси емес процестерге басшылық жасау;саяси және басқа қатынастарды бақылау және түптеп келгенде,белгілі бір қоғамға сәйкес басқарудың түрін,саяси тәртіпті және мемлекеттік құрылысты,ашық не жабық қоғамды құру,қоғамдық тәртіп пен тұрақтылықты қолдау;дау-дамай,миеленістерді ашып,оларға шек қою және дер кезінде шешу;қоғамдық келісімге,мәмілеге келу және т.б. Функциялары: 1) Қоғамның саяси жүйесін қалыптастыру; 2)Қоғам мен мемлекетті басқару; 3)өкімет органдарына басшылық жасау; 4)саяси қатынастарды бақылау; 5)саяси шиеленістерді шешу.

2.Саяси үрдістің мәні және құрылымы. Саяси процесс деп әлеуметтік қауымдастықтың,саяси ұйымдар мен топтардың,белгілі бір саяси мақсатқа жету үшін бірігіп жасаған іс-әрекетінің нәтижесінде қоғамның саяси өмірінің бір қалыптан,жағдайдан екінші жағдайға келіп ауысуын,өзгерісін,қозғалысын айтады. Саяси үрдістің басты мәселесі-азаматтардың әр түрлі мүдделерін біріктіріп,жинақтайтын саяси шешім қабылдауда және оны іске асыру.

3.Әлемдік саясаттың дәстүрлі және модернистік теориялары. Әлемдік саясат деп мемлекеттің және басқа халықаралық субъектілердің әлемдік сахнадағы іс-әрекетінің жиынтығын айтады.Ол әлемдік қауымдастықтың өміріне қатысты шешімдерді шығару,қабылдау және оларды жүзеге асыруды,мемлекеттердің түбегейлі мүдделеріне сәйкес ұстанымдар мен мақсаттарды қамтиды.

Әлемдік саясатта мағынасы жағынан жақын 3 ұғым бар:

Сыртқы саясат - мемлекттің дүниежүзілік дәрежеде жүргізетін саясаты.

Халықаралық саясат - мемлекеттік мүдделерді жүзеге асыруға бағытталған мемлекеттер мен жеке адамдар арасындағы қоғамдық қатынастар жиынтығы.

Халықаралық қатынастар – халықтар,мемлекеттер арасындағы дүниежүзілік деңгейде жүргізілген саяси, мәдени,экономикалық,дипломатиялық, әскери, мәдени, байланыстар және оларды іске асырушы саяси ұйымдардың өзара қатынастар жиынтығы.

1.Саясаттың мәні және қоғамдағы рөлі. Күнделікті өмірде саясат туралы көптеген сөз тізбегі қолданылады. Олар коғам саясаты, экономикалық, мемлекеттік, партиялық саясат, нарықтык, рухани, діни, халыкаралык саясат, т.б. Демек, қоғам көлемінде сан алуан саясаттар іске асырылады екен, ал осы саясаттарды қоғамда жүргізетін адам жай адам ғана емес, әлеуметтік мүддені, материалдық және рухани құндылыктарды билік аркылы белетін, өзара қатынаста болатын адамдар. Олай болса адамдардың әлеуметгік бірлігі, нақтылы адамның саяси өмірі белгілі қоғамдык. салада өзара байланыстылықта өтеді. Олардын нәтижесі — мүддені, адамның іс-әрекетін материалдандыру. Сонымен қатар саяси сала қоғамның дамуы мен өмір сүруінің факторы есебінде коғамдық және саяси өмірдің процестеріне де әсер етеді.

2.Мемлекеттің пайда болуы жөніндегі концепциялар. Мемлекет деп белгілі бір аумақ шеңберінде адамдардың әлеуметтік топтар,таптар мен бірлестіктердің қатынастары мен қызметтерін ұйымдастыратын,бақылайтын қоғамның саяси жүйенің негізгі элементін айтамыз.Мемлекет деген ұғым 2 мағынада қолданылады:1)кең мағынада үлкен әлеуметтік топтың ұйымын білдіреді де «халық», «қоғам», «ел» деген ұғымдарға сәйкес келеді;2)тар мағынасында басқару құрылымының,мемлекеттік аппараттың жиынтығын білдіріп, «үкімет», «әкімшілік» деген ұғымдарға сай келеді.Мемлекет-саяси жүйенің басты элементі,оның негізгі ұйымы.Ол-керек кезінде арнаулы күштеу органдарын пайдаланы отырып,өз аумағында тұратын адамдардың мүддесін қорғауға тиіс және соған орай олардың арасындағы арақатынастырды құқықтық ережелер арқылы реттейтін қоғамдық механизм.

3.Адам құқығының құрылымы және оның мазмұны. Саяси ғылымда негізгі орын алатын және мәні өте зор мәселелердің бірі-жеке адамның құқығы мен бостандықтары. Жеке адамның құқығы деп кісіге белгілі игілік алуды қамтамасыз ететін адамдар арасындағы ережелердің өзара қатынастарын айтады. Жеке адамның бостандығына кісіге өз білгенінше істеуге мүмкіндік беретін,мемлекет пен адамдардың арақатынасының принциптері жатады.Қазіргі саяси ғылымдарда жеке адамның құқықтарын жіктеудің бірнеше түрлері бар.Солардың ішінде кең тарағаны-барлық құқықтарды негативтік және позитивтік етіп бөлу. Негативтік мағынада бостандық мемлекет тарапынан жеке адамға зорлықтың,шектеудің жоқтығын білдіреді.Бұл еркіндік үкімет жағынан адамды қажетсіз әрекеттерден,бостандықты бұзып,бұрмалайтын жағдайлардан сақтайды. Позитивтік мағынада құқықтар таңдау,талғау еркіндігін,ең бастысы адамның өз мақсатына жете алушылықты,жеке дамуға қабілеттілігін көрсете білуді білдіреді.Негативтік құқықтармен салыстырғанда мұнда мемлекеттің,ұйымдардың,адамдардың азаматтарды қайсыбір игіліктермен қамтамасыз ету,белгілі әрекеттерді іске асыруға мүмкіндік жасауды көрсетеді.

1.Саясат туралы ғылымның қалыптасуы мен дамуы.Саясаттану функциялары. Саясаттану-саясат туралы,саясат-адам және қоғам қарым-қатынастары туралы ғылым. Саясаттанудың негізгі кезеңдері: 1)діни-мифологиялық кезең(б.з.д.1м.ж-қа дейін); 2)философиялық-этикалық кезең(саясаттың теориялық зерттеу 1 м.ж.ортасынан басталады)өкілдері-Конфуций,Аристотель,Платон; 3)саяси ғылымның жеке пән ретінде қалыптсуы(ХІХғ.соңы-ХХғ.басы)АҚШ,Батыс Еуропа; 4)академиялық пән ретінде қалыптасуы(ХІХғ.ортасы); 5)саяси ғылымның интенсивті дамуы ІІд.ж.соғыстан кейін дамыды. Саясаттану қызметтері: 1)танымдық; 2)акциологиялық(бағалау қызметі); 3)саяси әлеуметтану.Азаматтықты,демократиялық саяси мәдениетті қалыптастыру; 4)реттеушілік басқару ісі; 5)жетілдіру; 6)болжау.

2.Саяси мәдениет түрлері,олардың сипаттары. Саяси мәдениет -белгілі бір қоғамға н/е әлеуметтік қауымдастыққа тән саяси сана мен іс-әрекеттердің ұқсастық жиынтығы.Қоғамдық жағдайға және ондағы қалыптасқан саяси үлгілер мен ережелерге байланысты әр елдің саяси мәдениеті өзгешеленеді.Батыс саясаттануында оны жіктеудің кең тараған түрі Г.Алмонд пен С.Вербаның «Азаматтық мәдениет»деген кітабында көрсетілген.Онда Англия,АҚШ,ГФР,Италия,Мексиканың саяси жүйелрінің негізгі құрамдас бөліктері мен жұмыс істеу түрлері сараланып,салыстырылады.Соның нәтижесінде олар саяси мәдениеттің патриархтық,азаматтық,қоғамшыл деп 3 тұрпатын атап көрсетті. Патриархтық мәдениет азаматтардың саяси өмірге ықылас-ынтасының жоқтығымен сипатталады. Азаматтық тұрпатында адамдар саяси институттардың шешімдерін мойындап,толық орындайды,бірақ олардың жұмысына бел шешіп араласпайды.Саяси мәдениеттің қоғамшыл тұрпатында азаматтар саясатқа зер қойып,оның жұмысына белсене қатысады. Субмәдениет деп қоғамда үстемдік еткен мәдени бағыттан айтарлықтай ерекшеленетін саяси бағдарды айтады.

3.Әлемдік саясаттың мемлекеттік және жаһандық теориялары.

Әлемдік саясат деп мемлекеттердің же басқа халықаралық субьектілердің әлемдік саханадағы іс әрекетінің жиынтығын айтады.Ол әлемдік қауымдастықтың өміріне қатысты шешімдерді шығаруға қабылдау же оларды жүзеге асыруды мемлекеттердің түбегейлі мүдделеріне сәйкес ұстанымдар мен мақсаттарды қамтиды.

1.Саясат қоғамдық құбылыс. Күнделікті өмірде саясат туралы көптеген сөз тізбегі қолданылады. Олар коғам саясаты, экономикалық, мемлекегтік, партиялық саясат, нарықтык, рухани, діни, халыкаралык саясат, т.б. Демек, қоғам көлемінде сан алуан саясаттар іске асырылады екен, ал осы саясатгарды қоғамда жүргізетін адам жай адам ғана емес, әлеуметтік мүддені, материалдық және рухани құндылыктарды билік аркылы белетін, өзара қатынаста болатын адамдар. Олай болса адамдардың әлеуметгік бірлігі, нақтылы адамның саяси өмірі белгілі қоғамдык. салада өзара байланыстылықта өтеді. Олардын нәтижесі — мүддені, адамның іс-әрекетін материалдандыру. Сонымен қатар саяси сала қоғамның дамуы мен өмір сүруінің факторы есебінде коғамдық және саяси өмірдің процестеріне де әсер етеді.
2.Демократия теориясы және үлгілері.Демократиялық тәртіп. Демократия деген сөз гректің «демос»-халық және «картос»-билік деген сөздерінен тұрады,яғни халық билігі деген мағынаны білдіреді. Демократия деп халық билігі,теңдік,құқықтық,әділдік,еркіндік принциптеріне негізделген мемлекеттік құрылысты айтамыз.Қазір бұл сөз бірнеше мағынада қолданылады:1)мемлекеттің тұрпаты(типі)мен жалпы саяси жүйесі;2)мүшелерінің тендігіне,басқару органдарының мерзімі сайлануы және көпшілік дауыспен шешімдер қабылдау принциптеріне негізделген кез келгенұйымның ұйымдастырылу түрі;3)қоғамдық құрылымның мұраты(идеалы)және соған сәйкес көзқарастар.Демократия белгілері:1)халықтың заң жүзінде мемлекеттік биліктің бірден бір бастауы болып саналуы;2)теңдік;3)заң алдыңдағы теңдік;4)әділеттілік-ол қоғамдағы саяси құрылыс саяси мәдениет деңгейімен анықталады;5)бостандық,еркіндік.

3.Ұлттық мәселе(сұрақ)және оның құрылымы. Ұлт деп жер,тіл,экономикалық қатынастар,мәдениет ерекшеліктері мен психологиялық құрылымның ортақтығы негізінде қалыптасқан адамдардың тарихи әлеуметтік-этникалық бірлстігін айтады. Ұлттық саясат деп адамдардың ұлттық мұқтаждығын өтеуге,ұлттық қатынастарды реттеуге бағытталған қоғамдық,ең алдымен әлеумтік-құқықтық әрекеттердің ерекше түрін айтады. Ұлт мәселесі: а)көпұлтты мемлекеттің шегінде өзара іс-қимыл жасайтын ұлттардың,түрлі этникалық топтардың арасындағы қатынастарды үйлестіру тәсілдері;б)барлық үлкенді-кішілі этностардың тілдік-мәдени болмысын қамтамасыз ету арқылы әлеуметтік деңгейде ұлттық тең құқыққа қол жеткізу. Ұлт мәселесі -түрлі қоғамдық жағдайларда ұлттар мен халықтар арасындағы саяси,экономикалық,идеологиялық,мәдени қатынастар жиынтығы.Бір халықты екіншісінің езіп-жанушы,қанаушы және оған сәйкес азаттық күрес құлиеленушілік құрылыста басталып,феодализм дәуіріне жалғасты.Ұлт мәселесі феодолизмнің жойылуы және капитализмнің нығаюы кезеңінде туды.Бүкіл дүние жүзінде коммунизм жеңісі ұлттардың өзара бірігіп,жойылуына байланысты Ұлттық мәселе қызметін тоқтатады.

1.Саясаттану заңдары,категориялары(ұғымдары) және әдісетрі.

2.Саяси тәртіп(режим):мәні,мазмұны,сипаты.Тоталитарлық және авторитарлық тәртіптердің негізгі белгілері. Саяси тәртіп деп саяси билік,қоғамды басқарудың әдіс-тәсілдер жиынтығын,азаматтардың құқықтары мен еркіндіктерінің демократиялық дәрежесін айтады.Қазіргі саяси тәртіптерді демократиялық және демократияға қарсы(антидемократиялық)деп үлкен 2 топқа бөледі. Демократиялық тәртіпке халықты биліктің қайнар көзі деп санап,оған мемлекеттік істерді шешуге құқық берілген және ол үшін қажетті жағдайлар жасалған биліктің түрі,қоғамның мемлекеттік-саяси құрылысыжатады.Мұндай тәртіпте азаматтардың негізгі құқықтары мен еркіндіктеріне кепілдік беріледі,әр түрлі әлеуметтік топтардың мүдделерін көздеуші саяси партиялар, ұйымдар, мекемелер кедергісіз жұмыс істейді. Антидемократиялық тәртіп тоталитарлық және авторитарлық болып бөлінеді. Тоталитарлық (латынның бүтіндей,тұтас,жалпы деген сөзінен) тәртіп деп қоғам,адам өмірінң барлық салалары тұтасымен мемлекеттік бақылауға алынған мемлекеттік-саяси құрылымды айтады.Онда өндіріс,экономика, бұқаралық ақпарат құралдары,білім,мәдениет,адамдардың жеке өмірі және т.б.-бәрі тегіс бақылаудың астында болады.Азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарына,демократиялық ұйымдардың жұмыстарына тыйым салынады,жазалау, қуғын-сүргін күшейеді,терорлық полициялық бақылау орнайды.(Гитлер,Сталин) Авторитарлық тәртіп деп күштеуге,жеке адамның билігіне негізделген мемлекеттік-саяси құрылысты айтады.Мұнда атқарушы билік үстемдік етеді.Парламен жойылмайды,дегенмен,ол кеңесші орынға айналады.Тоталитарлықпен салыстырғанда авторитарлық тәртіпте бірыңғай идеология,көпшілік партия болмайды.Экономика қатал бақылауға алынбайды,күштеу әдістері де азырақ қолданылады.(Авторитарлық тәртіпке, мысалы,Пиночет кезіндегі Чилиді,Франко кезіндегі Испанияны,қазіргі Иорданияны, Индонезияны,Марокко,Кувейтті,Сауд Аравиясын және т.б.жатқызуға облады.

3.Қазіргі замандағы жаһандық мәселелер түсінігі.Жаһандық мәселелердің түрлері. Күллі адамзат үшін маңызды жоғары жаһандық мәселелер:1)тұтас өркеншттердің,алпауыт мемлекеттердің бір-біріне қарсы тұруы;2)әлемдік қаржы дағдарысы;3)демократиялық құндылықтардың екіжақты сипат алуы;4)қостілдік пен қосмәдениеттілік үстемдік еткенқоғамдағы АҚ-ң орны;5)ТМД елдеріндегі даму үлгілері;6)аймақтық журналистиканың дамуы.1960 ж.2-і жартысында жаһандық мәселелер термині пайда болды.Қазіргі жаһандық мәселелерге:термоядр,соғыстың қаупі,экологиялық дағадрыс,ұлттар қайшылықтары,лаңкестік,СПИД,нащақорлық жатады.

1.Жаңа замандағы саяси ой-пікірлер(Дж.Локк,Т.Гоббс,Ш.Монтескье,К.Маркс). XVIIғ-да бружуазиялық революция Еуропа көлемінде ең бірінші Англияда болды.Ол феодолизмге күйрете соққы беріп,капиталистік қатынастардың тез дамуына жол ашты.Бұл дәуірдің көрнекті өкілдерінің бірі ағылшын ойшылы Томас Гоббс(1588-1679) еді.Оның ойныша,мемлекет қоғамдық келісімнің негізінде жалпыға бірдей бейбіт өмір мен қауіпсіздікті сақату үшін пайда болды.Қоғамдық келісім бойынша патшаға жеке адамдардың құқы тапсырылды.Адамдар өз тілектері мен еріктерін шкетеп,барлық билікті мемлекетке берді.Ол монархиялық мемлекетті ұнатты.Франциядағы бружуазиялық революцияның көрнекті өкілі Шарль Луи Монтескье(1689-1775) әр халықтың адамгершілік бейнесін,оның заңадарының айырмашылығын,қоғамның дамуын географиялық ортаға байланыстырды. Карл Маркс (1818-1883).

Дата добавления: 2015-04-24