Цепные и фотохимические реакции

Основные характеристики цепных реакций. Кинетика линейных цепных реакций. Кинетика разветвленных цепных реакций, теория Семенова. Основные характеристики фотохимических реакций. Кинетика фотохимических реакций.

Тізбекті және фотохимиялық реакциялар

Тізбекті реакциялар. Тармақталмаған тізбекті реакиялардың кинетикасы. Тармақталмаған тізбекті реакциялардың кинетикалық теңдеулерін құру үшін стационарлық әдісін қолдану. Тармақталған тізбекті реакциялардың кинетикалық ерекшеліктері. Тұтану жартылай аралы (Н.Н.Семенов теориясы).

Фотохимиялық реакциялар. Фотохимиялық реакциялардың кинетикасы.

Гетерогенді реакциялардың кинетикасы

Гетерогенді реакциялардың кинетикасы. Ішкі және сыртқы диффузия заңдылықтары. Гетерогенді химиялық реакциялардың кинетикалық жіне диффузиялық режимдері. Процестің лимиттеуші сатысын анықтау.

Электролиттердің теориялары

Льюис активтілігінің термодинамикалық теориясы. Активтілік, активтілік коэффициенті. Дебай - Гюккельдің күшті электролиттер теориясы. Дебай-Хюккельдің негізгі теңдеулерінің анализі.

Электролит ерітінділерінің электрөткізгіштігі

Меншікті және молярлы электрөткізгіштік, олардың концентрациясына тәуелділігі. Тасымалдау саны, оларды анықтау әдістері.

Электрохимиялық процестердің термодинамикасы

Гальваникалық элементтің термодинамикасы. ЭҚК және электродтық потенциал. Электродтардың және гальваникалық тізбектердің жіктелуі.

Катализдің теориялық негіздері

Катализдік процестердің негізгі сипаттамалары. Гомогенді катализ, каталитикалық процестердің кинетикасының ерекшеліктері. Гетерогенді катализдік реакциялардың кинетикасының ерекшеліктері.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

Негізгі әдебиеттер

1. Оспанов Х.К., Қамысбаев Д.Х., Абланнова Е.Х., Шәбікова Г.Х. Физикалық химия.: Өскемен: ШҚМУ баспасы,- 1997- 575 б.

2. Оспанов Х.К., Қамысбаев Д.Х., Абланнова Е.Х., Шәбікова Г.Х. Физикалық химия. Алматы: Қазақ ун-ті,- 2002.- 688 б.

3. Жанабаев Б., Өтелбаев Б. Физикалық химия. Алматы: Респ. Баспа,-1994.-
236 б.

4. Түсіпбекова А.С., Мырзагалиева М.Г. «Физикалық химия» курсы бойынша бағдарламалар және есептер. Алматы: Қазақ ун-ті,- 2006.- 100 б.

Қосымша әдебиеттер

1. Жайлауов С. Физикалық химия. Алматы: Рауан,-1992.-251б.

2. Қоқанбаев Ә.Қ. Физикалық химияның қысқаша курсы. Алматы: Білім,-1996.-223 б.

3. Шабикова Г.Х, Қайырбекова А.Ж. Физикалық химиядан есептер жинағы. Шымкент: ОҚТУ.- 1998.- 169 б.

«ОРГАНИКАЛЫҚ ХИМИЯНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ» пәні

Органикалық қосылыстардың құрылыс теориясы

Льюистің октеттер ережесі. Химиялық байланыстың түрлері (σ-, π-байланыс). Байланыстардың гомолиттік, гетеролиттік үзілуі.

Орынбасарлардың электрондық (идуктивті, мезомерлі) эфекттері. Индуктомерлі және электромерлі эффекттер.

Резонан теориясы. Правила составления Резонансты құрылымдарды құрастыру ережелері.

Бренстедтің қышқылдық және негіздік теориясы. Қосарланған қышқыл. Қосарланған негіз. Органикалық қосылыстардың қышқылдығы мен негіздігіне орынбасарлардың әсері.

Льюистің қышқылдар және негіздер теориясы. Льюис қышқылы (s- және p- қышқылдар).

Льюис негіздері (p.-негіздер, n- негіздер, s- негіздер)

Алифатты көмірсутектер

Алканда. Алкандардағы С-С және С-Н байланыстардың табиғаты. Алкандардың конформерлері және конформация туралы түсінік. Ньюменнің проекциялық диаграммалары. Этан, пропан және жоғарғы алкандардың конформациялары. Конформерлер, көлеңкеленген, тежелген, тасаланған конформациялар. Асимметриялы көміртек атомы. Оптикалық изомерия, оптикалық активтілік. Энантиомерлер, диастереомерлер, рацематтар. Хиральдылық.

Алкандардың табиғи көздері. Синтездеу әдістері: қанықпаған көмірсутектерді гидрлеу, карбон қышқылдары тұздарының электролизі, карбонилді қосылыстарды тотықсыздандыру.

Химиялық қасиеттері: галогендеу, сульфохлорлау, нитрлеу. Қаныққан көміртек атомындағы радикалды орын басу. Радикалды реакциялардың селективтілігі және алкил радикалдарының салыстырмалы тұрақтылығы. Термиялық және катализдік крекинг. Алкандардың электрофилді реакциялары.

Алкендер. Қос байланыстың табиғаты. Геометриялық изомерия (цис -, транс - және Z, E -номенклатура).

Синтездеу әдістері: элиминирлеу, Гоффман, Виттиг реакциялары, алкиндерді тотықсыздандыру.

Химиялық қасиеттері. Электрофилді қосылу, рекция механизмі туралы жалпы түсінік. Марковников ережесінің жиынтығы. Галогендеу: механизмі, стереохимиясы. Гидрогалогендеу, гидраттау.

Алкендердің тотығуы (Прилежаев және Вагнер бойынша). Алкендердің озонолизі және озонидтердің ыдырауы.

Радикалды реакциялар: бромсутектің Хараш бойынша қосылуы, Циглер бойынша аллилді галогендеу.

Алкендердің тотығуы. Алкендердің көміртек қаңқасын сақтай тотығуы. Алкендердің тотыға ыдырауы.

Алкиндер. Үш байланыстың табиғаты. Алкиндерді алу әдістері. Алкиндерге электрофилді қосылуы. Алкиндер мен алкендердің реакция қабілеттіліктерін салыстыру. Галогендеу, гидрогалогендеу, гидраттау (М.Г. Кучеров реакциясы). Нуклеофилді қосылу.

Алкиндердің тотықсыздануы. Ацетиленнің СН-қышқылдығы, карбаниондар туралы түсінік. Алкиндердің альдегидтер мен кетондармен конденсаттануы (Фаворский, Реппе реакциялары).

Алкадиендер. Диендердің түрлері. Аллендер, қосарланған диендер. 1,3-Диендерді синтездеу әдістері.

Бутадиен-1,3 құрылысындағы ерекшеліктер. 1,3-диендерді галогендеу, гидрогалогендеу, аллил-катион. 1,2- және 1,4-қосылу. Алкендер және алкиндермен Дильс-Альдер реакциясы, оның органикалық синтезде қолданылуы.

Қаныққан көміртек атомындағы нуклеофилді орынбасу. Алкилгалогенидтердегі қаныққан көміртек атом бойынша нуклеофилді орынбасу реакциялары. Нуклеофилді орынбасу реакциялары механизмдері-нің классификациясы. S_N1 және S_N2 реакцияларының негізгі сипаттамалары.

S_N2 реакциялары: стереохимиясы. Реакция жылдамдығына әсер ететін факторлар.

S_N1 реакциялары: стереохимиясы. Реакция жылдамдығына әсер ететін факторлар. Карбкатиондар, олардың тұрақтылығын анықтайтын факторлар.

Алициклды қосылыстар

Циклоалкандар. Алициклдердің классификациясы. Циклоалкандардың кернеу энергиясы. Кернеу түрлері, циклдердің бөлінуі. Циклопропан, циклобутан, циклопентан, циклогексанның құрылысы. Циклогексанның конформациялық анализі, аксиалды және экваториалды байланыстар. Циклопропан, циклобутан, циклопентан, циклогексан және олардың туындыларын алу әдістері. Циклопропанның химиялық қасиеттеріндегі ерекшеліктер.

Ароматты көмірсутектер

Ароматты көмірсутектер. Ароматтылық. Бензолдың құрылысы. Кекуле формуласы. Бензолдың молекулалық орбитальдары. Аннулендер. Ароматтылықтың концепциясы. Хюккель ережесі. Конденсирленген ароматты көмірсутектер: нафталин, фенантрен, антрацен, азулен және т.б. Гетероциклді ароматы қосылыстар (пиррол, фуран, тиофен, индол, азолы, пиридин, хинолин).

Ароматты қатардағы электрофилді орынбасу реакциялары. Реакция механизмі туралы жалпы түсінік. p,s-комплекстер туралы түсінік. Өтпелі күй. Орынбасушылардың электрофилді орын басу реакцияларының бағыты мен жылдамдығына әсері. Үйлесімді және үйлесімсіз бағыттау.

Нитрлеу. Нитрлеуші агенттер. Реакция механизмі. Бензол және оның туындыларын нитрлеу. Нафталин мен бифенилді нитрлеу.

Галогендеу. Галогендеуші агенттер, реакция механизмі.

Сульфирлеу. Сульфирлеуші агенттер, реакция механизмі.

Фридель-Крафтс бойынша алкилдеу және ацилдеу. Алкилдеуші агенттер. Реакция механизмі.

Нуклеофилді ароматты орынбасу реакциялары. Жұлып алу-қосылу механизмі. Дегидробензолдың құрылысы. Аринді орынбасудағы құрылым эффекттері.

Жұлып алу-қосылудың бимолекулярлы механизмі. Анионды σ-комплекстер. Органикалық синтездегі Мейзенгеймер комплексі. S_NAr механизміндегі бағыттау.

«ОРГАНИКАЛЫҚ МОЛЕКУЛАЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫ ТУЫНДЫЛАРЫНЫҢ ХИМИЯСЫ» пәні

Дата добавления: 2015-05-08