Гiсторыябеларускай мовы

Змест

Літаратура

, Асноўная

1. Каўрус, А.А. Стараславянская мова / А.А.Каўрус, М.М.Круталевіч. – Мінск: Беларуская навука, 2005.

2. Хабургаев, Г.А. Старославянский язык / Г.А.Хабургаев. – М.: Просвещение, 1974, 1986.

3. Шакун, Л.М. Гісторыя беларускай літаратурнай мовы / Л.М.Шакун. – Мінск: Універсітэцкае, 1984.

4. Янкоўскі, Ф.М. Гістарычная граматыка беларускай мовы / Ф.М.Янкоўскі. – Мінск: Вышэйшая школа, 1989.

, Дадатковая

1. Анічэнка, У.В. Гістарычная лексікалогія ўсходнеславянскіх моў / У.В.Анічэнка. – Гомель: ГДУ, 1978.

2. Анічэнка, У.В. Гістарычная фанетыка ўсходнеславянскіх моў / У.В.Анічэнка. – Гомель: ГДУ, 1982.

3. Беларуская мова: энцыклапедыя. – Мінск: БелЭн, 1994.

4. Булыка, А.М. Гістарычная марфалогія беларускай мовы / А.М.Булыка, А.І.Жураўскі, І.І.Крамко. – Мінск: Навука і тэхніка, 1970.

5. Воўк-Левановіч, О.В. Лекцыі па гісторыі беларускай мовы / О.В.Воўк-Левановіч. – Мінск: Народная асвета, 1994.

6. Груцо, А.П. Старославянский язык / А.П.Груцо. – Минск: ТетраСистемс, 2004.

7. Жураўскі, А.І. Гісторыя беларускай літаратурнай мовы / А.І.Жураўскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1967. - Т.1.

8. Иванова, Т.А. Старославянский язык / Т.А.Иванова. – СПб.: Авалонъ, 2008.

9. Крамко, І.І. Гісторыя беларускай літаратурнай мовы / І.І.Крамко, А.К.Юрэвіч, А.І.Яновіч. – Мінск: Навука і тэхніка, 1968. – Т.2.

10. Красней, В.П. Практыкум па гісторыі беларускай літаратурнай мовы / В.П.Красней, Л.М.Шакун. – Мінск: Універсітэцкае, 1986.

11. Плотнікаў, Б.А. Беларуская мова: лінгвістычны кампендыум / Б.А.Плотнікаў, Л.А.Антанюк. – Мінск: Інтэрпрэссервіс, Кніжны Дом, 2003.

12. Супрун, А.Е. Старославянский язык / А.Е.Супрун. Минск: Университетское, 1991.

13. Хрэстаматыя па гісторыі беларускай мовы. – Мінск: Выд. АН БССР, 1962.

14. Шакун, Л. Карані роднай мовы: выбр. працы па гісторыі бел. мовы / Л.Шакун. – Мінск: РІВШ, 2001.

Прадмова.......................................................................................................................... 3

І. Гісторыя беларускай літаратурнай мовы....................................................... 4

Старажытнаруская літаратурная мова..................................................... 5

Пісьмовыя помнікі ХІ–ХІІІ стст., створаныя на тэрыторыі сучаснай Беларусі 11

Старабеларуская пісьмовая мова................................................................ 16

Новая беларуская літаратурная мова...................................................... 26

Кантрольная работа........................................................................................... 32

ІІ. Стараславянская мова........................................................................................ 35

Паходжанне стараславянскай мовы........................................................ 35

Славянскія азбукі................................................................................................ 36

Гукавая сістэма стараславянскай мовы. Паходжанне гукаў..... 40

Паходжанне мяккіх зычных гукаў............................................................ 50

Пазіцыйныя змены галосных....................................................................... 54

Спалучэнне плаўных з галоснымі............................................................. 60

Спрашчэнне груп зычных............................................................................... 61

Марфалогія стараславянскай мовы.......................................................... 64

Кантрольная работа........................................................................................... 69

ІІІ. Гістарычная граматыка беларускай мовы............................................... 72

Назоўнік.................................................................................................................. 72

Займеннік............................................................................................................... 78

Прыметнік............................................................................................................... 82

Лічэбнік.................................................................................................................... 86

Дзеяслоў.................................................................................................................. 89

Прыслоўе................................................................................................................. 98

Службовыя словы. Выклічнікі....................................................................... 99

Некаторыя асаблівасці сінтаксісу старабеларускай мовы......... 100

Кантрольная работа........................................................................................ 102

Літаратура................................................................................................................... 105

Змест.............................................................................................................................. 107

Вучэбнае выданне

Азарка Вольга Уладзіміраўна
Васілеўская Алена Станіславаўна
Міхалевіч Алена Генадзьеўна

Вучэбна-метадычны дапаможнік

Карэктар В.У. Юхнавец

Тэхнічнае рэдагаванне А.А. Пакалы
Камп’ютэрная вёрстка С.У. Кузьміч

Падпісана ў друк 16.02.09. Фармат 60х84 ¹/₁₆. Папера афсетная. Гарнітура Таймс.
Друк Riso. Ум. друк. арк. 5,81. Ул.-выд. арк. 6,03. Тыраж 150 экз. Заказ

Выдавец і паліграфічнае выкананне:
Установа адукацыі «Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Максіма Танка».

ЛИ № 02330/0133496 ад 01.04.04.
ЛП № 02330/0131508 ад 30.04.04.
220050, Мінск, Савецкая, 18.

* Падрабязна фанетычныя асаблівасці царкоўнаславянскай мовы ахарактарызаваны ў раздзеле ІІ.

* У дужках пазначаны нумар крыніц са спісу літаратуры, да якіх трэба звярнуцца пры выкананні задання.

* У дужках падаюцца літары, якія абазначалі адзначаныя гукі.

* Індаеўрапейскі * ū так змяняўся перад зычным або на канцы слова. Перад галосным * ū выступаў як спалучэнне * ŭŭ, першы з якіх пераўтвараўся ў [ ъ ], другі – у [ v ] (в), адсюль – [ ъv ] (ъв): *r ū ti → р ы ти → р ы ць і *r ū ati → *r ŭŭ ati → *r ъv ati → р ъв ати → ір в аць.

* У беларускай мове ёсць група слоў, у якіх h супаў з і: Мінск, усміхацца, цвісці, расцвітаць, світаць і інш.

* Пра змены ў канцы слова гл. у адпаведным параграфе.

[*][*] Вынікі трэцяй палаталізацыі ў беларускай мове захаваліся ў назвах ягад: суніцы, чарніцы і інш. і ў словах тыпу касец, карэц, маладзіца і інш.

[†] Асобныя пытанні марфалогіі і сінтаксісу стараславянскай мовы разглядаюцца ў раздзеле ІІІ.

* Паколькі многія графічныя і фанетычныя асаблівасці старабеларускай мовы сфарміраваліся яшчэ ў агульнаславянскі перыяд, яны разглядаюцца ў раздзеле ІІ дапаможніка.

Дата добавления: 2015-05-10