Першай праводзілася Аграрная рэформа 1861 года

Буржуазныя рэформы 60-80-х гадоў ХІХ ст. у Расійскай імперыі і асаблівасці іх правядзення ў Беларусі.

Прычыны рэформ:

· перажыткі феадалізму ў эканамічных і палітычных парадках імперыі, якія перашкаджалі яе руху наперад. І галоўнай перашкодай было прыгонніцтва.

· Крымская вайна 1853-1856 гг. паказала ўсю глыбіню адсталасці феадальнай Расіі ад перадавых еўрапейскіх краін.

· адной з галоўных прычын рэформ быў сялянскі рух.

19 лютага 1861г. краіна атрымала царскі маніфест і Палажэнне аб сялянах, якія выйшлі з прыгонніцтва. Сяляне атрымалі: асабістую свабоду, шэраг грамадзянскіх правоў: заключаць грамадскія і маёмасныя пагадненні, адкрываць гандлёвыя і прамысловыя прадпрыемства, пераходзіць у іншыя саслоўі.

Да правядзення выкупной аперацыі сяляне лічыліся часова абавязаннымі і за карыстанне атрыманай зямлёй павінны былі адбываць паншчыну, або плаціць аброк.

Зямлю сяляне павінны былі выкупаць ва ўласнасць. Каля 20% сумы сяляне плацілі памешчыку. Астатнюю частку сумы памешчыкі атрымалі ад дзяржавы. Сяляне павінны былі выплаціць дзяржаве гэту суму на працягу 49 гадоў.

Урад, напалоханы массавымі выступленнямі сялян і паўстаннем 1863-1864 гг., вымушаны быў змяніць некаторыя ўмовы рэформы на Беларусі. Так, памер выкупных плацяжоў зніжаўся на 20%. Адмянялася часоваабавязанасць. Памешчыкі былі абавязаны прадаваць зямлю сялянам па іх жаданню.

Значэнне рэформы: рэформа крыху палепшыла становішча сялян заходніх губерніяў; была абвяшчана асабістая свабода сялян; большая частка сялянскіх двароў атрымала надзелы такіх памераў, якія не забяспечвалі ўтрыманне сярэдняй сям’і; рэформа распачала шлях да эвалюцыі грамадства ў буржуазным накірунку.

Адмена прыгонніцтва ліквідавала галоўную перашкоду, што стрымлівала развіццё капіталізму ў Расіі. Аднак гэтага было недастаткова. Каб рухацца наперад патрэбны былі іншыя рэформы дзяржаўна-палітычнага ладу.

З усіх рэформ самай радыкальнай з’яўлялася судовая. На Беларусі яна была адкладзена да 1872г. Судовая ўлада была аддзелена ад заканадаўскай і выканаўчай, суддзі набылі незалежнасць ад ўрадавых чыноўнікаў. Былі ўведзены галоснаць і спаборніцтва судовага працэсу: пракурор процістаяў незалежнаму ад улады адвакату. Пры разглядзе крымінальных спраў прадугледжваўся ўдзел у судовым працэсе прысяжных засядацеляў.

Земская рэформа, аб’яўленая 1 студзеня 1864г., прадугледжвала стварэнне ў паветах і губерніях выбарных устаноў. Земствы кіравалі мясцовай гаспадаркай, народнай асветай, медыцынскім абслугоўваннем насельніцтва. У Беларусі яны не ўтвараліся. Толькі ў 1911г. ва ўсходніх губерніях Беларусі былі створаны земства.

Са спазненнем на пяць гадоў на Беларусі была праведзена гарадская рэформа. Яна абвяшчала прынцып усесаслоўнасці пры выбарах органаў гарадскога самакіравання – гарадской думы і гарадской управы на чале з гарадскім галавой. Аднак права выбіраць і быць абраным у гарадскую думу атрымалі толькі тыя, хто плаціў гарадскія падаткі.

Ваенная рэформа. Саслоўная армія замянялася новай, створанай на аснове ўсеагульнай воінскай павіннасці. Тэрмін салдатскай службы скарачаўся да шасці гадоў (на флоце – да сямі гадоў).

Буржуазны характар насілі таксама школьная рэформа 1864г. і цэнзурная рэформа 1865г. Школа абвяшчалася ўсесаслоўнай. Аднак, з-за даволі высокай платы за навучанне магчымасць атрымаць добрую адукацыю мелі пераважна прадстаўнікі прывілеяваных і заможных саслоўяў. Адмянялася цэнзура для твораў вялікіх памераў. Выданні меншых памераў падлягалі абавязковай цэнзуры.

Такім чынам, рэформы 60 – 70-х гадоў ХІХ ст. насілі буржуазны характар, але не знішчылі перажыткі феадалізму да канца

Дата добавления: 2015-06-25