Сыктывкар 2016 1 страница

Курс – 5

Мамандық – 5В110300 «Фармация»

Оқыту тілі – қазақша

Кафедра/курс – химия-токсикологиялық пәндер курсы

Оқу жылы – 2016-2017

*Жалпы бөлім*1*180*8*

#1

*!Токсикологиялық химия зерттеу нысандары:

*+Биообъекттен улы заттарды және олардың метаболиттерін бөліп алу әдістері;

*Удың ағзаға әсері;

*Ағзаға түскен заттың уға айналуы;

*Ағзада уды анықтаудың химиялық әдістері;

*Улы заттарға уға қарсы заттар жасап шығару.

#2

*!Токсикологиялық химия – ғылым:

*уларды қоршаған ортадан алу туралы

*+улар және олардың адам, жануар және өсімдік организміне әсері туралы

*зерттеу объектілерінен токсикологиялық маңызды заттарды бөлу әдісі туралы

*ТМЗ және олардың метаболиттерін анықтау әдістері туралы

*ТМЗ және олардың метаболиттерін сандық анықтау туралы

#3

*!Химико-токсикологиялық талдау - ол:

*улы және күшті әсер ететін заттарды талдауды міндетті түрде газ адсорбционды хроматографиясы әдісімен жүргізу

*+ уытты заттарды биологиялық нысандардан оқшаулау, анықтау және андық анықтау тәжірибесі

*оқшауланған уытты затқа міндетті түрде сандық талдау жүргізу

*тек қана жаңа дайындалған биологиялық материал қолдану

*талдауды химиялық әдістермен қоса газ хроматографиясында жүргізу

#4

*!Токсикологиялық химияның міндеттері?

*токсикалық заттарды жоюды ойлап табу

*токсикалық заттарды анықтау

*токсиндерді алудың жаңа әдістерін ойлап табу

*+ХТТ тәжірибесіне токсикалық заттарға және олардың метаболиттеріне талдауды *енгізу

*токсикалық заттардың метаболизімін зерттеу

#5

*!Фармацевтикалық білім беру жүйесінде қарастырылатын токсикологиялық химия бөлімі?

*+өткір улануда қолданылатын экспресс талдау

*ауыл шаруашылық токсикология

*санитарлы - өндірістік токсикология

*фитотоксикология

*ветеринарлы токсикология

#6

*!Сот медицина орталығы?

*сот–іс жүргізу органдарының ұйымы

*+Әділет министрлігі жүйесінің мекемесі

*құқық қорғау органының қызмет ету органы

*Іс жүргізудің басты административты органы

*денсаулық сақтау министрлігінің бөлімшесі

#7

*!Химик-эксперт маманы болуы мүмкін:

*орташа фармацевтикалық білімі бар маман

*жоғары медициналық білімі бар маман

*медико-биологиялық білімі бар маман

*химиялық білімі бар маман

*+жоғары фармацевтикалық білімі бар маман

#8

*!Айғақты заттарды зерттеу бөлімінде жоқ бөлімше:

*+танатологиялық

*сот-биологиялық

*физико-техникалық

*сот-химиялық

*химико-цитологиялық

#9

*!ХТТ жеткізілген нысандарының... мөлшері жұмсалады

*+1/3 бөлігі

*2/3 бөлігі

*1/5 бөлігі

*1/4 бөлігі

*1/2 бөлігі

#10

*!Химия токсикологиялық зерттеуде бионысандарды формалинмен консервілеу:

*рұқсат етілген

*+тыйым салынған

*мүмкін, тек шіріген нысандарды

*мүмкін, тек балғын нысандарды

*қан мен зәрді консервілеуге тыйым салынған

#11

*!Химик-эксперттің негізгі міндеттері:

*+тергеу мекемелері қаулысы негізінде ХТТ жүргізу

*жеке тұлғаның қалауымен ХТТ жүргізу

*сот және іс жүргізу органдарының сұранысымен ХТТ жүргізу

*заңды тұлғаның ұсынысымен толық ХТТ жүргізу

*қызығушылығы бар ұйымдардың ұсынысымен СХЭ жүргізу

#12

*!Айғақты заттардың сарапта қорытындысы келесі бөлімдерден тұрады:

*кіріспе, сипатты бөлім, талдау реті, қорытынды

*+кіріспе, химиялық талдауды сипаттау бөлімі және қорытынды

*іс жағдайы, талдау реті, қорытынды

*іс жағдайы, сипаттау бөлімі және қорытынды

*сипаттау бөлімі және қорытынды

#13

*!Улы заттарды оқшаулау әдістері келесі сатылардан тұрады:

*+оқшаулау және тазарту әдістері

*оқшаулау және анықтау

*оқшаулау және сандық анықтау

*тазалау және анықтау

*хроматографиялық талдау және сандық анықтау

#14

*!Ағзаға тыныс алу жолы арқылы енген уытты заттардың қанға тез сіңуі келесіге байланысты:

*+өкпенің альвеолярлы мембраналардың үлкен кеңістігіне

*альвеолярлы мембраналардың қалыңдығына

*тері қабатының улкен ауданына

*дененің бұлшықет массасына

*өкпенің қарқынды вентиляциясына

#15

*!Уытты заттардың ағзада таралуы байланысты емес:

*плазма ақуыздары мен ағзалармен байланысына

*ионизация дәрежесіне

*гидрофильділік

*липидтерде ерігіштігіне

*+дисперстілік дәрежесіне

#16

*!1 – ші типті мембрана арқылы заттардың өтуі келесі механизм көмегімен жүзеге асады:

*концентрация градиенті және тасымалдағыштар көмегімен

*концентрация градиентіне қарсы және энергия шығынымен

*+концентрация градиентімен және энергия шығынысыз

*тасымалдағыш жүйенің қатысымен

*концентрация градиентімен және энергия шығынымен

#17

*!3 – ші типті мембрана арқылы заттарды тасымалдау механизмы:

*тасымалдағыштар қатысымен, концентрация градиентімен, энергия шығынысыз

*+тасымалдағыштар қатысымен, концентрация градиентіне қарсы, энергия шығынымен

*концентрация градиентімен, тасымалдағыштарсыз және энергия шығынысыз

пиноцитоз жолымен

*тасымалдағыштар қатысымен, концентрация градиентімен, энергия шығынымен

#18

*!Эксперт – химиктың барлық жасалған операциялары толық сипатталатын негізгі құжат:

*тіркеу кітабы

*химия-токсикологиялық актілер кітабы

*тіркеу журналы

*зертханалық журнал

*+жұмыс журналы

#19

*!Жүргізілген химия-токсиколгиялық сараптаманың қорытындысын дәлелдейтін заңды құжат:

*эксперттің қорытындылар кітабі

*тіркеу кітабы

*+эксперт - химиктің сараптама қорытындысы

*сот – медицина экспертінің қорытындысы

*сот – медицина сараптама актысы

#20

*!Сот – медициналық химик – эксперттің негізгі міндеттері:

*+тергеу мекемелерінің қаулысы бойынша ХТТ жүргізу

*алдын ала зерттеуге қатысу

*қарастырылатын іс бойынша құжаттармен танысу

*сот – химиялық сараптама актын құру

*сараптама жүру процесінде құжаттарды толтыру

#21

*!Эксперт - химиктің сараптама қорытындысына қол қояды:

*СМО басшысы

*+сарапшы-химик

*сот - медициналық эксперт

*мәйіттерді зерттейтін сот – медицина бөлімшесінің басшысы

*айғақты заттарды зерттейтін сот – медицина бөлімшесінің басшысы

#22

*!ХТТ жоспары анықталады:

*+зерттелетін нысан немесе уытты заттардың сипаттамасымен

*өлім жағдайымен

*токсикалық заттың мөлшерімен

*қайтыс болған адамның туыстарының тілегімен

*орны толтырылмайтын зерттеу объектілерімен

#23

*!Биоматериалдан кейбір улы заттарды оқшаулау жүргізіледі:

*фильтрлеумен

*+органикалық еріткіштермен тұндыру

*центрифугирлеу

*сүзумен

*хроматография әдісімен

#24

*!Биометариалдан уытты заттарды оқшаулау әдісін таңдау байланысты:

*биологиялық материалдың түріне

*+уытты заттар мен рецептор арасындағы байланыс беріктігіне

*зерттеу нысан санына

*биологиялық нысан қасиетіне

*уытты заттардың мөлшеріне

#25

*!Мәйіттің ішкі ағзаларын консервілеуге рұқсат етілген:

*глицеринмен

*формалинмен

*+таза этил спиртімен

*фенолмен

*метил спиртімен

#26

*!Биологиялық нысандарды белгісіз уға зертегенде сараптаманы жүргізу мерзімі:

*екі күн

*он күн

*+1 ай

*15 күн

*20 күн

#27

*!Сараптаманы жүргізу мерзімі неге байланысты тағайындалады:

*сот - медицина эксперті біліктілігіне

*+зерттеу көлеміне

*сот - медицина экспертінің жылдық жұмыс жоспарына

*қайтыс болу уақытына

*сот – ішкі істер органының қажетілігіне

#28

*!Сараптаманы жүргізу мерзімі белгіленеді:

*сараптаманы тағайындау күнінен бастап

*зерттеу нысандарының бөлімшеге түсу күнінен бастап

*зерттеу нысандарының бөлімшеге түсу күнінің келесі күнінен бастап

*+зерттеу нысандарының және басқа да қажетті материалдардың бөлімшеге түсу *күнінің келесі күнінен бастап

*зерттеу нысандарының және басқа да қажетті материалдардың бөлімшеге түсу күнінен бастап

#29

*!Тері арқылы негізінен ағзаға енетін заттар:

*қышқылды

*негізді

*суда жеңіл еритін

*қанда жеңіл еритін

*+майда еритін

#30

*!Мембраналы липидтердің молекуласының құрамында болмайды:

*полярлы карбоксилды топтар

*ұзын көміртек тізбектері

*гидрофильді қасиеттері бар топтар

*гидрофобты қасиеттері бар топтар

*+ақуыздар

#31

*!2 – ші типті мембрана арқылы жасушаға..... өте алады:

*ацетон

*бензол

*этил спирті

*+глюкоза

*хлороформ

#32

*!Метаболиттерді зерттеу келесі қиындықтармен байланысты:

*+биоматериалдағы олардың аз мөлшерімен

*жалпы талдау әдістерін қолдану

*оларды сандық бөлу мүмкіндігі

*биоматериалдағы қоспаның көп мөлшері

*суда қиын еруі

#33

*!Метаболизмнің 1 – ші фазасында бөгде қосылыстардың ферменттік жүйе әсерінен өзгеріске ұшырайды:

*ресорбция

*+тотықсыздану

*конденсирлену

*аминделу

*конъюгация

#34

*!Тотықсыздандырғыш ферменттік жүйе келесі ағзада болады:

*жуан ішекте

*көк бауырда

*жіңішке ішекте

*жүректе

*+қанда

#35

*!Сот – медициналық сараптама жүргізіледі:

* зерттелушінің жасын анықтау

*зерттелушінің жынысын анықтау

* зерттелушінің денсаулық жағдайын анақтау

*+зорлықпен өлтірілген өлім себебін анықтау

*ауру диагнозын анықтау

#36

*!Метаболизмнің 2- ші фазасында коньюгаттар түзіледі, олар нативты қосылыстардан ерекшелінеді:

*суда нашарырақ ериді

*органикалық еріткіштерде жақсырақ ериді

*улылығы басымырақ

*+суда жақсы ериді және ағзадан жылдам шығарылады

*ағзадан баяуырақ шығарылады

#37

*!Шіру сатыларын көрсетіңіз:

*+аутолиз

*гидролиз

*тотықсыздану

*нейтрализация

*дезаминделу

#38

*!Глюкурон қышқылы N-глюкуронидтерді.... түзеді:

*тиофеналдармен

*фенолдармен

*Құрамында күкірті бар гетероциклдармен

*+құрамында азоты бар гетероциклдармен

*спирттермен

#39

*!Рецепторлар қызметін атқара алмайды:

*карбоксиль тобы

*аминотоп

*+сульфотоп

*гидроксил тобы

*құрамында фосфоры бар топ

#40

*!Плазмалық ақуыздар:

*+тасымалдаушы рөл атқарады

*металл иондарымен үлкен колоидты бөлшектер түзеді

*металл иондарымен берік байланыс түзеді

*сүйекте жиналатын қосылыстар түзеді

*бүйректе жиналатын қосылыстар түзеді

#41

*!Бүйрек арқылы бөлінбейтін заттар:

*+майда жақсы еритін

*суда жақсы еритін

*молекулалық массасы кіші заттар

*иондарға диссоцияланатын

*күшті электролиттер

#42

*!Жасушалық мембраналар:

*+удың оңай енуіне кедергі келтіреді

*ақуыз және липидтерден тұрмайды

*гидрофильді қасиетке ие емес

*тек гидрофобты қасиетке ие

*негізінен ұзын көміртек тізбегінен тұрады

#43

*!Калий иондарын тасымалдау:

*жоғары концентрациялы ортадан төменгі концентрациялы ортаға өтеді

*+химиялық өзгеріске ұшыраған тасымалдағышпен жүзеге асады

*өте жоғары энергия әсерінен жүзеге асады

*4 – ші типті мембрана арқылы

*2 – ші типті мембрана арқылы

#44

*!Липидтерде жақсы еритін улы заттар:

*+ағзадан баяу шығарылады

*жылдам метаболизирленеді

*күшті электролиттер

*ұйықтатқыш әсерге ие

*ағзадан жылдам шығарылады

#45

*!Зәрдің pH – на байланысты (бүйрек арқылы) бөлінетін заттар:

*майда еритін

*күшті қышқылды қасиеті бар

*күшті сілтілі қасиеті бар

*нейтралды қасиеті бар

*+әлсіз негізді қасиеті бар

#46

*!Метаболиттер:

*+ағзадан толық оқшаулау мүмкін емес

*нативты заттарға қарағанда улылығы жоғары

*нативты заттардан құрылымымен ерекшеленбейді

*негізінен май тінінде жиналады

*ағзадан баяу шығарылады

#47

*!Күрделі эфирлер мен амидтер ағзада гидролизге ұшырайды:

*сутегі пероксиді әсерінен

*амидтер эфирлерге қарағанда жылдам

*дегидраза әсерінен

*+эфирлер амидтерге қарағанда жылдам

*гидролаза әсерінен

#48

*!Мәйіттің шіруінде:

*удың сақталуы температура мен ылғалдылыққа байланысты емес

*бейорганикалық улар тек тотығады

*органикалық заттар бейорганикалық заттарға қарағанда баяу ыдырайды

*+күрделі эфирлер басқа органикалық заттарға қарағанда жылдам ыдырайды

*талий қосылыстары жоғарғы концентрацияды 13 – 14 апта сақталады

#50

*!Птомаиндер:

*олардың қатарына мәйіт алкалоидтары жатпайды

*мәйіттен бөлінген кадавериннің улылығы синтезделген кадаверинге қарағанда төмен

*ситезделген путресциннің улылығы мәйіттен бөлінгенге қарағанда жоғары

*+путресцин, кадаверин олардың негізгі қосылыстары

*1850 ж шіріген мәйіттен Мечников анықтаған

#51

*!Майлы балауыз – мәйіт тінінің өзіне тән күйі, келесіде байқалады:

*қабірде

*+ауаның жетіспеушілігі немесе жоқтығында

*жоғары температурада

*құрғақ жерде

*шіру саңырауқұлақтарының пайда болуы нәтижесінде

#52

*!Мәйіттің толықтай кебуі қалай аталады:

*Мацерация;

*Шіру;

*Іріңдеу;

*Сублимация;

*+Мумификация.

#53

*!Химик-экспертке сараптама жүргізу жоспарының сызбасы көмектеседі:

*+зерттеу нысанын тиімді қолдануға

*ХТТ жоспарын құру

*бөлу әдісін таңдау

*ХТТ нәтижелеріне дұрыс баға беру

*удың бөліну жолдарын ескеру

#54

*!"Эксперттің қорытындысы"... негізінде құрылады:

*+жұмыс журналындағы жазбалар

*тіркеу кітабындағы жазбалар

*акт кітабындағы жазбалары

*ХТТ жүргізу ережесі

*СМЭ жолдамасы

#55

*!Изоэлектрлі нүктеде амфотерлі қосылыстарға.... тән емес:

*электрлі зарядтың жоқтығы

*төменгі тұрақтылық

*төменгі реакцияға қабілеттілік

*+иондық күйі

*молекулярлы күй

#56

*!Заттардың толық экстракциялануы (сулы ерітінділерден органикалық еріткіштірмен) байланысты емес:

*+бастапқы ерітіндідегі олардың концентрациясына

*органикалық еріткіш табиғатына

*ионизация дәрежесіне

*температурасына

*таралу коэффициентіне

#57

*!Тұздықтау - бұл:

*қышқылдардың сулы ерітіндісіндегі заттың ерігіштігін жоғарылату

*+электролиттер әсерінен сулы ерітіндідегі заттардың ерігіштігін төмендету

*электролиттер әсерінен сулы ерітіндідегі заттардың ерігіштігін жоғарылату

*сулы ерітінділердегі заттардың ерігіштігін төмендету

*органикалық ерітінділердегі заттардың ерігіштігін жоғарылату

#58

*!ХТТ барысында зерттелетін заттың шығынының себебі болуы мүмкін емес:

*тұну

*адсорбция

*+тұздықтау

*ұшқыштығы

*рН ортасы

#59

*!ХТТ – да биоматериалдан алынған сығындыны тазалауға қолданылмайды:

*гель-хроматография

*электрофорез

*экстракция

*+микродиффузия

*ЖҚХ

#60

*!Токсикологиялық химия келесі әдістің теориялық негізін зерттейді:

*+уытты маңызды заттардың бөлінуі

*Спектрофотометрия

*ЖҚХ

*ГХ

*ФЭК

#61

*!Токсикологиялық химияның негізгі міндеттері:

*қанның формалы элементін бөліп алу әдістерін жетілдіру және зерттеу

*+зерттеу нысандарынан ТМЗ бөліп алу әдісін жетілдіру

*қандағы микроэлементтерді сандық анықтау әдістерін зерттеу

*қанның формалы элементтерін бөліп алу әдістерін зерттеу

*қандағы қант мөлшерін сандық анықтау әдістерін зерттеу

#62

*!Токсикологиялық химия бағдарламасында келесі бөлімдер қарастырылады:

*косметикалық заттардың ХТТ

*+токсикалық маңызды заттар ХТТ

*әскери токсикология

*фитотоксикология

*тағам өнімдерінің ХТТ

#63

*!Толық ХТТ әдістері.... жүргізіледі:

*Бионысаннан токсикалық маңызды заттарды оқшаулау;

*Тазалау,идентификация,сандық анықтау;

*Идентификация,сандық анықтау;

*+Биоматериал алу,оқшаулау,тазалау, идентификация,сандық анықтау;

*Оқшаулау және идентификация.

#64

*!ХТТ ерекшелігіне жатпайды:

*зерттеу нысандарының әр түрлілігі

*+нысан минерализациясы

*зерттеу нысандарында ТМЗ аз мөлшері

*ТМЗ–ға сандық талдауды нақты жүргізудің мүмкін еместігі

*зерттеу нысанындағы ТМЗ бөлу қажеттігі

#65

*!ХТТ ерекшелігіне жатады:

*төменгі сезімталдықты әдістерді қолдану қажеттілігі

*+метаболиттерді зерттеу қажеттілігі

*қышқылдарды анықтау

*токсикалық заттардың терапевтикалық мөлшерін анықтау

*спирттерді анықтау

#66

*!Жақсы құрастырылған ХТТ жоспары:

*метаболиттерді анықтауға мүмкіндік береді

*зерттеу нысанын дұрыс таңдау

*сот – медициналық экспертке қажет

*+Зерттеу нысанын қажетсіз шығындауға рұқсат бермейді

*зерттеуге көп уақыт жұмсалады

#67

*!Сот–медициналық эксперт - химик мынадай білімдерге ие болуы керек:

*физико–химиялық бөлімінің қызметі туралы

*Сот биологиялық бөлімі

*цитологиялық бөлімнің қызметі

*гистологиялық бөлімнің қызметі

*+улы заттардың бионысандарда сақталуы

#68

*!ХТТ заттық дәлелдемелер.... негізделе жүргізіледі:

*жедел жәрдем дәрігерінің тапсырмасына

*жергілікті милиционер нұсқаулығына

*қызыққан тұлғалар нұсқаулығына

*+Тергеу және сот анықтау мекемелерінің қаулыларына

*жергілікті дәрігердің бағытына

#69

*!ХТТ алынған ішкі ағзалар … салынады:

*+шыны ыдысқа

*темір таздарға

*керамикалық құмыраларға

*метал ыдыстарға

*қағаз пакеттерге

#70

*!Ауыз қуысы арқылы белгісіз умен уланумен күдіктенген жағдайда қандай ағза алынады:

*өт қабы

*бүйректер

*ұйқы безі

*+асқазан ішіндегісімен бірге

*1/3 бүйрек

#71

*!Зерттеу нысандарын этил спиртімен консервілейді, тек.... уланғанда:

*+жүрек гликозидтерімен

*көмірқышқыл газымен

*минералды қышқылдармен

*металл улармен

*барбитураттармен

#72

*!Заттың химия – токсикологиялық реакциясының теріс мәні нені білдіреді.

*қосымша зерттеу жүргізу қажеттігін

*хроматографиялық зерттеу жүргізу қажеттігін

*+берілген затқа ары қарай зерттеу жүргізілмейді

*ары қарай зерттеу жоспарына осы затты тіркейді

*алынған реакция немесе әдіс берілген затқа сай емес

#73

*!Уытты заттың летальды дозасы – бұл:

*+заттың тірі ағзаны өлімге алып келетін минимальды мөлшері

*жануардың өлтіретін заттың максимальды мөлшері

*ағзаны ауыр физиологиялық өзгерістерге алып келетін зат мөлшері

*ағзадағы заттар алмасуының бұзылысына алып келетін у мөлшері

*жануарды өлтіретін заттың кез – келген мөлшері

#74

*!Бағытталған ХТТ қандай жағдайда жүргізіледі:

*зәбір көрушінің туысқандарының тілегі бойынша

*зәбір көрушінің таныстары өтініші бойынша

*+Белгілі затқа куәгер көрсетпелері бойынша

*жергілікті полиция қызметкері талабы бойынша

*өкілетті қызметкер талабы бойынша

#75

*!Айғақтық заттарды талдау кімнің тапсырысы бойынша жүргізіледі?

*учаскелік дәрігердің бағыттауымен;

*әкімшіліктің бұйрығымен;

*ҚР ДС Министрінің бұйрығымен;

*+судмедэксперттің жолдамасымен;

*медкомиссияның бұйрығымен.

#76

*!Улардың сіңірілу жылдамдығы барлық факторларға байланысты (біреуінен басқасы):

*+қорғаған ортаның температурасы;

*химиялық қасиеттеріне;

*ішектің және асқазанның рН – сы;

*енгізу жолдары;

*агрегаттық күйі.

#77

*!Эксперт – химик:

*хирургия саласында жақсы дайындығы болу қажет;

*талдаудың тек физико–химиялық әдістерін білу керек;

*+токсикология және ХТТ бағытында білімі болуы керек;

*Криминалистика бойынша хабардар болуы керек;

Дата добавления: 2017-01-13