Дудышкін

ДУБЯГА

ДУБОВІЧ

ДУБНОЎ

Сямён Маркавіч (1860—снеж. 1941)

Псторык i публіцыст. Нарадзіўся ў г. Мсціслаў у беднай яўрэйскай сям'і. У 1880—1906 жыў у Пецярбургу, Адэсе, Вільні. 3 1882 супрацоўнік час. «Восход» для яўрэйскай інтэлегенцыі. 3 1906 лектар Вольнага універсітэта Лесгафта ў Пецяр­бургу, на курсах усходазнаўства. У 1909— 18 рэдактар час. «Еврейская старина». 3 1917 праф. Пецярбургскага, з 1919 Яўрэй-скага універсітэтаў. 3 пач. 1920-х г. у Літве, Германіі, Латвіі. Забіты фашыстамі у Рыж-скім гета. Самавук па адукацыі, набыў вя-домасць сваімі даследаваннямі гісторыі яў-рэйскіх рэлігійных сектаў: «Сабатай Цэві i псеўдамесіянізм у XII ст.» (1882), «Якаў Франк i яго секта хрысціянствуючых» (1883), «Псторыя хасідызму і цадзікізму» (1887—93). Апошняя праца заснавана на невядомых да таго часу старадруках i рука-пісах. Апрача таго, Д. сабраў i апублікаваў мноства дакументаў, пераважна па гісторыі беларускіх яўрэяў, i склаў агляд крыніц гіс-торыі яўрэяў у Расіі. Аўтар твораў «Пра вы-вучэнне гісторыі рускіх яўрэяў» (1891), «Усеагульная гісторыя яўрэяў» (т. 1—4, 1901—13) i інш. Яўрэйскую нацыяналь-насць разглядаў як культурна-гістарычную групу насельніцтва.

Іван (7—1646)

Пісьменнік, грамадскі i царкоўны дзеяч. Прыхільнік царкоўнай уніі 1596. У пале-мічных творах «Правільны каляндар» (Вільна, 1644), «Пра вярхоўную ўладу ў царкве божай» (Львоў, 1644) шырока выка-рыстоўваў беларуска-літоўскія i ўкраінскія летапісы, маскоўскія хронікі, заходнееўра-пейскія літаратурныя крыніцы. Высока ца-ніў каляндарна-астранамічныя даследаван-ні М.Каперніка, але адмаўляў яго геліяцэн-трычную тэорыю.

Літ.: Харлампович К.В. Западнорус­ские православные школы XVI и начала XVII века... Казань, 1898; Д а л м а т о в Н. Супрасль-ский Благовещенский монастырь. СПб., 1892.

Г.Я.Галенчанка.

Дзмітрый Іванавіч (З.Ю.1849—22.10.1918)

Астраном. Нарадзіўся ў с. Соіна Мсціс-лаўскага пав. Магілёўскай губ. Вучыўся ў Гатчынскім інстытуце, потым на фізіка-ма-тэматычным факультэце Пецярбургскага універсітэта, які скончыў у 1872 ca ступен-ню кандыдата навук, i пакінуты пры уні-версітэце для падрыхтоўкі да прафесарскай дзейнасці. У 1873 прыкамандзіраваны да Пулкаўскай абсерваторыі, быў звышштат-ным, у 1878 ад'юнкт-астраномам. У 1881 — 84 чытаў лекцыі ў Пецярбургскім універсі-тэце ў якасці прыват-дацэнта. У 1884— 1918 — ардынарны прафесар i дырэктар Казанскай абсерваторыі, з 1901 дырэктар заснаванай ім паблізу Казані абсерваторыі імя Энгельгарта. Вядомы яго дысертацыі «Даследаванне арбіты спадарожніка Непту­на» (1878) i «Тэорыя руху планеты Дзіяна» (1800). У 1885 i 1887 пад яго рэдакцыяй выдадзены 2 тамы назіранняў Казанскай абсерваторыі. Аўтар навуковых прац па тэа-рэтычнай астраноміі, астраметрыі i граві-метрыі.

Сцяпан Сямёнавіч (6.1.1821—28.9.1866)

Журналіст, літаратурны крытык. Нара-дзіўся ў беднай купецкай сям'і ў Віцебску. Вучыўся ў Віцебскай гімназіі. У 1837 пасту-піў на юрыдычны факультэт Пецярбургска

га універсітэта, які скончыў у 1841. Да 1848 служыў чыноўнікам дэпартамента знешня-га гандлю. Друкавацца пачаў з 1845. Адна з першых публікацый — артыкул пра філа-лагічныя назіранні Якава Грыма над галоў-нымі славянскімі гаворкамі. Сышоўся з крытыкам В.М.Майкавым i быў ім прыцяг-нуты да супрацоўніцтва ў часопісе «Отечес­твенные записки». Пасля смерці Майкава з ліпеня 1847 узначальваў аддзел крытыкі i бібліяграфіі гэтага часопіса. Аўтар артыку-лаў пра А.Дз.Кантэміра, Дз.І.Фанвізіна, М.Ю.Лермантава, М.В.Гогаля, І.А.Ганчаро-ва, Л.М.Талстога, I.С.Тургенева i інш. Рэ-дагаваў творы Лермантава (выд. 1860 i 1862). Супрацоўнічаў з рэдакцыяй «Совре­менника». Паводле дагавору з А.А.Краеў-скім з 1860 стаў другім, фактычным рэдак-тарам «Отечественных записок» i быў ім да самай смерці. Прыхільнік тэорыі «чыстага мастацтва» з рысамі памяркоўнага лібера-лізму. Змагаўся за мастацтва без тэндэн-цыйнасці, прытрымліваўся эстэтычнай сіс-тэмы В.Р.Бялінскага, называў яго «магут-ным рухавіком літаратуры», палемізаваў з М.Г.Чарнышэўскім наконт трактоўкі мас­тацтва.

Літ:. Егоров Б.Ф. С.С.Дудышкин — кри­тик // Уч. зап. Тартусского ун-та. 1962. Вып.
119. Г.А.Маслыка.

Дата добавления: 2014-01-04