Warunki zewnętrzne

Dany system uwarstwienia zależy od dwóch rzeczy:

1) jak plasuje się w kontekście pozostałych różnic;

2) od warunków zewnętrznych, a mimo to wpływających na ten system uwarstwienia:

· stadium rozwoju kulturowego – im bogatsze dziedzictwo kulturowe, tym konieczniejsza staje się specjalizacja, przyczyniająca się do natężenia ruchliwości, spadku solidarności warstwowej oraz zmiany nacisku funkcjonalnego.

· stosunki z innymi społeczeństwami – wolny handel wzmacnia pozycje handlowca czyli następuje zmiana struktury społecznej.

· liczebność społeczeństwa – w małych społeczeństwach stopień specjalizacji funkcjonalnej, segregacji poszczególnych warstw oraz nierówność są ograniczone.

Próby klasyfikacji społeczeństwa wymagają wyboru jednego bądź dwóch kryteriów, pozostałe odrzucając.

2) Henryk Domański – „ Struktura społeczna ” (rozdział 3. Stratyfikacja)

Stratyfikacja = uwarstwienie, geologiczny przekrój warstw. W socjologii pojęcie „stratyfikacji” jest formą nierówności społecznych. Pojęcie „stratyfikacji społecznej” rozpowszechniło się w analizach socjologicznych w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XX stulecia.

Mówiąc, ze stratyfikacja jest formą nierówności, odwołujemy się do definicji o węższym zakresie. W życiu codziennym nierówności są widoczne w zachowaniach i gestach (np. wojsko- niższych stopniem obowiązuje oddawanie honorów; rodzina; praca; wycieczki zagraniczne). Stratyfikacje społeczną tworzą zachowania wynikające relacji wyższości. Stratyfikacja jest zinstytucjonalizowaną formą nierówności występującą w postaci rankingu – to nierówności zakrzepłe w postaci hierarchii. Charakteryzuje go trwałość sankcjonowana przez prawo, tradycję, wzory kultury i zwyczaje.

Definicja stratyfikacji (wg. E. Bergela) – „stratyfikacja jest obiektywnym rezultatem oceny, wskazuje porządek, relatywną pozycję rang i ich dystrybucję w systemie oceny. Jeżeli oceniane są jednostki bez wglądu na ich przynależność grupową możemy mówić o stratyfikacji indywidualnej, jeżeli grupy są elementami oceny mówimy o stratyfikacji grupowej. W wielu przypadkach indywidualna stratyfikacja nie ma wpływu na przynależność klasową.”

Definiowaniu stratyfikacji w kategoriach zjawisk obiektywnych towarzyszył nurt, w którym stratyfikację uznaje się za rezultat świadomości społecznej. Reprezentatywnym przedstawicielem szkoły świadomościowej był Bernard Barber à definicja stratyfikacji społecznej wg. Barbera – „produkt interakcji zachodzącej miedzy zróżnicowaniem a oceną społeczną. Barber traktował stratyfikację jako zjawisko ugruntowane na wspólnocie moralnej. Aby ludzie mogli uniknąć chaosu i przedsięwziąć własne działania muszą odwoływać się do określonego systemu wartości. W ten sposób tworzy się system norm, które stanowią podstawę rankingu jednostek.

Stratyfikacja jest rozumiana na dwa sposoby (Cuber i Kenkel):

1) statycznie - jako wzór kategorii zróżnicowanych pod względem przywilejów społecznych lub

2) jako proces wyznaczający ludziom ich miejsce w hierarchii statusu.

Dwa sposoby rozumienia stratyfikacji w procesie badawczym:

1) zjawisko o zakresie indywidualnym (Bergel). Obejmuje się nim wszystkie zinstytucjonalizowane formy hierarchii. Tutaj stratyfikacją są nierówności stanowe w społeczeństwach feudalnych, struktura klasowa (ze względu na własności środków produkcji i stosunki rynkowe), system kastowy w Indiach.

2) węższe rozumienie stratyfikacji utożsamiane jest z jednym z aspektów nierówności. Istotnym wymiarem są tu podziały klasowe (Marks, Weber). Uogólnienie równości i nierówności społecznej (Ralf Dahrendorf)

TRZY GŁÓWNE TRADYCJE BADAŃ:

Дата добавления: 2013-12-12