Warsztat badaŃ terenowych

WEBER

Weber jest uważany za prekursora wielowymiarowego podejścia do stratyfikacji społecznej. Weber krytycznie podchodząc do sprowadzania stosunków klasowych do jednego czynnika podkreśla rolę stosunków rynkowych (w kontekście przynależności klasowych), czyli marksistowej nadbudowy, podczas gdy Marks skupia się tylko na bazie.

Definicja klasy społecznej Webera – „o klasie mówimy, gdzie wielu ludziom wspólny jest swoisty element determinujący ich szanse życiowe, o ile element ów określany jest wyłącznie przez ekonomiczne interesy wiążące się z posiadaniem dóbr oraz interesy zarobkowe, i to w warunkach rynku – dóbr lub pracy”. Koncepcja Webera określa uniwersalne mechanizmy rynkowe (proporcje pomiędzy zasobami pracy jednostki a dochodami, jakie otrzymuje). Weber posługiwał się pojęciem własności uogólniając je na specjalistyczne kwalifikacje zawodowe, doświadczenie i wszelkie umiejętności znajdujące zastosowanie na rynku. Położenie klasowe jest „ostatecznie położeniem rynkowym”.

Weber zwracał również uwagę na monopolizacje szans rynkowych poszczególnych klas. Kolejnym wyznacznikiem umiejscowienia społecznego wg. Webera jest prestiż, który sytuuje jednostki w hierarchii społecznej niezależnie od klasy (prestiż ten też jest podległy monopolizacjom klasowym). Weber zauważył, że poszukiwanie oznak szacunku jest uniwersalną potrzebą jednostek i że pragnienie to przybiera zinstytucjonalizowaną postać norm, oczekiwań i nakazów wymaganych od członków różnych klas, stając się źródłem dystansów. Stratyfikacja prestiżu rodzi się w świadomości, a ujawnia się w zachowaniach i gestach (o czym było na początku).

Dwa fakty z dziedziny psychologicznego podłoża struktury społecznej: 1) konieczny warunek wyłonienia się hierarchii prestiżu stanowi wspólnota wartości i norm; 2) „stany są zwykle wspólnotami, w przeciwieństwie do klas”.

Trzecim wymiarem stratyfikacji jest władza. Element ten określa szanse przeprowadzenia swej woli (co prawdopodobnie związane jest z realizacją siebie w celu uzyskania prestiżu). Weber wyróżniał władzę ekonomiczną i władzę uwarunkowaną „honorem”. Z innych wątków na uwagę zasługują:

1) podkreślenie niezależnego charakteru nierówności opartych na władzy

2) rozpatrywanie nierówności władzy jako odzwierciedlenia systemu organizacji społecznej

3) Weber przewidywał, że nierówności związane z władzą są coraz ważniejsze (w rozwiniętych społeczeństwach rynkowych nierówności koncentrują się na systemie politycznym i władzy)

Weber stał się pionierem wielowymiarowego spojrzenia na nierówności społeczne oraz analiz nad rozbieżnością czynników statusu społecznego (np. dystrybucja prestiżu względem dystrybucji sukcesów ekonomicznych).

Ojczyzną badań nad stratyfikacją społeczną są Stany Zjednoczone – kraj, który nie był obciążony dziedzictwem barier stanowych, gdzie każdy miał równe szanse i miał takie same możliwości spełnienia swojego American Dream. Badania zaczęto realizować według pewnego schematu, zaczynając od zdefiniowania problemów socjalnych (urbanizacja, masowy napływ imigrantów, rozwój przemysłu), stworzenia siatki pojęciowej i kategorii interpretacji tych zjawisk. W jednym z badań prowadzonych przez Lyndów (w „Middletown”) najistotniejszymi czynnikami stratyfikacyjnymi okazały się zasoby materialne jak i władza. Podczas badań w USA (Warner) wykrystalizowała się definicja statusu. Status jest to pozycja w układzie statusów, do której przypisane są normy zachowań, zadania i zasoby. Wyznacznikami statusu są zarówno „wymagania formalne” jak i mniej wyraźnie określone „wymagania nieformalne” (od nauczyciela wymaga się odpowiednich postaw w szkole jak i poza nią). Drugim założeniem tych badań było wielowymiarowe podejście.

[Warner - podział à a) klasa wyższa b) wyższa średnia c) niższa średnia d) wyższa niższa e) niższa niższa]

Дата добавления: 2013-12-12