Хронокондуктометрия 17 страница

— Что вы сказали? — дрожащим голосом переспросила Крыська. И я поняла — в своем воображении она видела то же, что и я. — Выходит, вы все-таки собираетесь жениться на нас?

Анджей счел нужным уточнить:

— Каждый на одной.

И он все внимание сосредоточил на бутылке с шампанским, осторожно двигая пробку. Бутылка долго лежала в ведерке со льдом, теперь с неё капало на пол.

Занимаясь бутылкой, Анджей рассеянно добавил:

— Я, конечно, говорю за себя... Надо же, плотно сидит!

Кристина глупо упорствовала:

— Но ведь мы же стали опасными. Связываться с нами — рискованно.

— Немного риска делает жизнь лишь интереснее.

— Я тоже на одной, — быстро сказал Павел и ткнул пальцем в мою сторону. Надо же, не перепутал! — Вот на ней, если не ошибаюсь. Да ты что делаешь, зачем же над пепельницей, такое отличное шампанское!..

И он бросился на помощь Анджею.

С сердца свалилась свинцовая тяжесть, блаженство разлилось по всем членам. Я обратила растроганный взгляд на сверкающий среди бокалов алмаз. Ведь, в конце концов, только эта бесценная глыба заставила поверить, что Павел меня действительно любит. Как и Анджей Крыську.

И мы опять вернулись к животрепещущей теме — обсуждению судьбы алмаза. Когда упомянули Хьюстона, Кристина опять принялась хохотать — вспомнила про неудачное нападение на неё и уверяла, что он тоже участвовал в нем в качестве третьего злоумышленника, но скрывался в кустах, чтобы она его не опознала. Это он нанял двух других бандитов. И Антося Бартчака тоже нанял он, кто же еще? А теперь надо этого мерзавца отловить, разоблачить и осчастливить саквояжиком. Фамилию Хьюстона мы можем узнать у нотариуса, с которым мерзавец пытался заключить сделку. Ну да, у нашего французского нотариуса.

После продолжительного обсуждения кое-какой план наметили. После чего Кристина с Анджеем нас покинули. А драгоценная глыба так и осталась сверкать на столе, я просто забыла о ней. Гипотетическим злоумышленникам представился отличный случай похитить алмаз. Они им не воспользовались, и я потеряла к ним всякое уважение.

А через три дня парижский адвокат представил нам свои соображения.

* * *

К своей собственной свадьбе я успела вернуться из Франции, после чего начался весьма необычный медовый месяц.

Целый месяц я разыскивала, отбирала, ксерокопировала и расшифровывала фамильные документы, письменные свидетельства. К ним приложила выдержки из исторической прессы, соответствующим образом их прокомментировав.

Целый месяц прошел в поисках Хьюстона и установлении его личности. Настало время назвать Хьюстона его настоящей фамилией — Вэнворт. И тут я дала маху. Ведь ещё прабабка Каролина, оказывается, установила тот факт, что у сбежавшего в Америку помощника ювелира за океаном была семья. И теперь, устанавливая родословную Хьюстона, пардон, Вэнворта, выяснили — бабка его была наполовину француженкой, её девичья фамилия — Трепон. Дочь Шарля Трепона, ювелира, эмигранта из Франции...

И этот Вэнворт, честно говоря, кретин. Саквояжик искал, балбес. Надо было заняться картонными коробками, а он зациклился на саквояже! А теперь, когда разыскиваемый им предмет лежал в обычном шкафу, он и пальцем не пошевелил. Или и в самом деле ограниченный тип, или просто не суждено ему было найти.

Торжественный акт передачи Вэнворту фамильной реликвии совпал по времени со свадьбой Кристины, так что мы очень торопились. Едва успели, наряду с саквояжиком, всучить ему алмазную документацию и попросить, чтобы отвязался от нас. И кажется, он не был таким уж ограниченным, потому что, по всей вероятности, понял, что шансов у него не осталось.

И еще. Обещание свое мы выполнили. Когда отправлялись в замок Нуармон за саквояжиком, забрали с собой Великий Алмаз. Согласна, очень опрометчиво поступили, но Гастон должен был его увидеть. Впрочем, поступок был не просто опрометчивым, а прямо-таки дурацким, никому из злоумышленников не пришло в голову, что мы на такое способны, и драгоценность мы провезли благополучно. А верный слуга заслужил честь узреть его. Восторг верного слуги превзошел мои самые смелые ожидания, Гастон забыл обо всем на свете, не только о необходимости соблюдать сдержанность. Куда там! И только теперь, полагаю, наша фамильная драгоценность, получив нечто сродни благословению старейшего из причастных к Нуармонам, обрела подлинное благородство.

И ещё одно событие произошло за последний месяц, правда, из разряда курьезных. Я говорю об Изюне. Так получилось, что в Польше она оказалась в одно время с Хьюстоном (я уж лучше буду называть его Хьюстоном, так привычнее). Два богатых американских гражданина в нашей стране вращались примерно в одном обществе, два богатых заокеанских иностранца не могли не заметить друг друга. Тут уж Изюня своего не упустила. Павлу удалось ускользнуть из её коготков, но Хьюстона она схватила мертвой хваткой. В Польшу явилась с твердым намерением подцепить здесь богатого мальчика, ну и подцепила нашего конкурента. По возвращении к себе в Америку они тут же поженились. Говорят, свадьба прошла на самом высоком уровне. Что ж, так им и надо. Хотя, не исключено, каждый получил, что хотел.

Когда это приятное известие добралось до нас кружным путем, Кристина философски заметила:

— Смотри-ка, наш алмаз прямо какая-то брачная контора! Есть в нем что-то матримониапьное, ты не находишь? Причем не очень он деликатничает, бьет наотмашь — каждый с каждым.

— И не только это, — возразила я. — Дело гораздо глубже. Вот смотри. Сколько всего было баб? Дай-ка подсчитаю. Ну, тех, кто владел алмазом легально. Начнем с начала. Арабелла...

Сестра перебила меня:

— Прабабку Арабеллу ты считаешь легальной?

Моя честная натура заставила усомниться в правоте собственных слов.

— Как сказать... Из храма она его выкрала, но тем самым вернула в семью, которой он принадлежал до этого. Ладно, скажем так — полулегальная.

— Ладно, и что дальше? Арабелла...

— Потом идет Клементина. Мариэтты, ясное дело, не считаю, она не из нашего рода. После Клементины Доминика, затем Юстина, потом прабабка Каролина. А по пути к ним присоединяются пшилесские прабабки, ну и наша бабушка Людвика.

— И что они все? Что ты хочешь сказать?

— Неужели сама не понимаешь? Подумай хорошенько, пораскинь мозгами. Все они, как одна, были счастливы в браке! Всю жизнь! Никаких семейных трагедий, никаких измен, драматических переживаний, никаких фамильных несчастий...

— Ты позабыла об Антосе Кацперской. А уж она, как никто, оказалась причастной к алмазу.

— А вот она-то как раз нелегально им владела! Она же не из Нуармонов-Пшилесских.

Крыська глубоко задумалась. Долго сидела и думала, покачивая головой.

— Пожалуй, ты права. Знаешь, в таком случае лично я не продам его за все сокровища мира! И тебе не советую.

Уже давно отказались мы от глупой привычки говорить и действовать друг другу наперекор. Так сказать, из принципа, лишь бы поступить по-другому. А в данном случае факты говорили сами за себя. Факты исторические, подтвержденные документально. И из конкретных фактов рождалось какое-то суеверное чувство, особое, иррациональное, неизъяснимое отношение к нашему потрясающему алмазу. Вроде бы баснословная драгоценность, а богатства не приносит. Никто из прародительниц не сумел пустить его в оборот, никто даже не пытался превратить в деньги, да и нас с Крыськой прямо с души воротит, как только об этом подумаем. Ну как его можно использовать, какое практическое применение найдешь нашему алмазу? Ни продать, ни на куски разрезать, ни на шею повесить. Да и выставлять на публичное обозрение... нет, тоже с души воротит.

Так пусть и лежит, черт с ним! На текущие расходы нам хватило остатков от наследства и на жизнь хватит, причем безбедную. А об алмазе пусть думают наши дети, пусть они поломают себе головы. А потом внуки. Как знать, может, в нашем роду выведутся ещё какие близнецы...

И разве не может так быть, что появился наконец на свете алмаз, который приносит счастье своим обладательницам?

Спасибо, что скачали книгу в бесплатной электронной библиотеке TheLib.Ru

Оставить отзыв о книге

Все книги автора

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Хронокондуктометриялық титрлеу әдісінде титрант анализденетін ерітіндіге үздіксіз немесе белгілі уақыт сайын бірдей мөлшерде, яғни белгілі жылдамдықпен құйылып отырады. Кондуктометриялық титрлеу қисығы прибор көрсеткіші мен уақыт координатында өздігінен жазатын прибордың диаграммалық жолағында жазылып отырады. Прибор көрсеткіші электр өткізгіштікке пропорционал. Бұл әдісте анықталынатын заттың концентрациясы титрлеуге кеткен уақыт бойынша есептеледі.

Хронокондуктометриялық титрлеу әдісінде жұмысшы ерітіндісі үнемі үздіксіз беріліп отыратындықтан және оның көлемі белгілі болғандықтан, титрлеу уақыты титрлеуге кеткен реактив көлеміне тура пропорционалды.

Титрлеу нәтижесінде электрөткізгіштік – уақыт (t) тәуелділігі бойынша титрлеу қисығын тұрғызады (20.6-сурет). Титрлеу қисығының V-тәрізді пішіні кәдімгі кондуктометриялық титрлеу қисығына ұқсас.

20.6-сурет. Хронокондуктометриялық титрлеу қисығы

Хронометриялық титрлеу әдісіндегі сандық есептеулер, зерттелінетін ерітінді мен стандартты ерітінділердің мәліметтерін салыстыру негізінде жүргізіледі. “Электр өткізгіштік–уақыт” тәуелділігі бойынша тұрғызылатын қисықтағы эквиваленттік нүктенің ығысуы, реагенттің берілген концентрациядағы мәнінде анықталынатын зат концентрациясына пропорционалды жүреді. Осылайша, титрлеудің әрбір секундына қанша миллилитр анықталынатын зат ерітіндісі сәйкес келетінін есептеп табуға болады.

Осындай әдістеменің көмегімен жекеленген заттардың және екі-бес компонентті қоспалардың сулы ерітінділердегі, сулы-органикалық және органикалық орталардағы анализ әдістерін ұйымдастыруға болады.

20.5. Жоғары жиілікті кондуктометриялық титрлеу

Жоғары жиілікті кондуктометриялық титрлеудің жай кондуктометриялық титрлеу әдісінен ерекшелігі, зерттелінетін ерітінді мен электродтар арасында тікелей байланыстың болмауы.

Жоғары жиілікті электр өткізгіштікті әдетте G әрпімен белгілейді, ол ерітіндінің электр өткізгіштігі мен ток жиілігі арасындағы байланысты көрсетеді.

Жоғары жиілікті кондуктометриялық титрлеуді жүргізу үшін жоғары жиілікті ток көзін, электролиз ұяшығын және өзгерістерді тіркегіш қондырғы пайдаланылады. Анықталынатын ерітінді қалың қабырғалы шыны ұяшыққа құйылады. Шыны ұяшықтың сыртқы қабырғасы металл сыммен спиральша оралады да, оның екі ұшы жоғары жиілікті генераторға жалғанады (20.7-сурет).

20.7-сурет. Жоғары жиілікті кондуктометриялық титрлеу қондырғысының схемасы (а) мен қолданылатын ұяшықтар (б, в)

1 – жоғары жиілікті ток генераторы; 2–кондуктометриялық ұяшық;

3–детектор; 4 – гальванометр; 5 – дроссель, 6- кедергісі

Сыртқы электр өрісінің жиілігін жоғарылатқанда, электролит ерітіндісінің электр өткізгіштігі артады (Дебай-Фалькенгаген эффектісі), оның себебі, айнымалы ток өрісінде иондардың тербеліс амплитудасы төмендейді, бұл кезде тербелу периоды иондық атмосфераның релаксация ұзақтылығымен өлшенеді (сұйтылған ерітінділер үшін шамамен 10^-6), ал тежегіш релаксациялық эффект жойылады. Жоғары жиілікті өріс молекуланы поляризациялай отырып, деформацияға ұшыратып (деформациялық поляризация), нәтижесінде полярлы молекула белгілі бір тәртіппен орын ауыстырады (ориентациялық поляризация).

Осындай поляризациялық эффекттердің нәтижесінде қысқа мерзімдік токтар пайда болып, ерітіндінің электрлік өткізгіштігін, диэлектрлік қасиеттерін және магнит өткізгіштігін өзгеріске ұшыратады. Осындай жағдайдағы жоғары жиілікті кондуктометриялық ұяшықтың полярлы электрлік өткізгіштігі мынадай математикалық өрнекпен анықталынады:

мұндағы, g - толық өткізгіштік, G – жоғары жиіліктегі өткізгіштік,

В – реактивтік бөлім

Жоғары жиілікті титрлеу әдісі көбінесе көлемдік анализ кезінде эквиваленттік нүктені анықтау үшін жүргізіледі. Бұл әдістің жетістіктеріне металл электродтары мен зерттелінетін ерітіндінің арасында байланыстың болмауы, яғни электрод материалының поляризациялық және каталитикалық әсерін жойып, агрессивті орталарда жұмыс істеуге мүмкіндік беруі және сондай-ақ платина электродын қолдануды қажет етпейдігі жатады. Сонымен қатар, реакция барысында ұяшық қабырғасында түзілген нашар еритін қосылыстар ерітіндіден жоғары жиілікті электр тогының өтуіне кедергі жасамайды, бұл титрлеудің соңғы нүктесін дәл анықтауға мүмкіндік береді. Жоғары жиілікті титрлеу әдісі сулы емес орталарда жүргізілетін анализдерде жиі қолданылады.

Титрлеу қисығы берілген электр өрісінің жиілігіне (0,1- 40 мГц) және ерітінді концентрациясына тәуелді әртүрлі пішінді болуы мүмкін. Айнымалы ток жиілігін, анализденетін ерітінді мен титранттың концентрациясын және ұяшықтың түрлері мен мөлшерін реттей отырып, титрлеу қисығында эквиваленттік нүктенің айқын көрінетін иілім түрінде алуға болады. 20.8-суретте жоғары жиілікті титрлеу кезіндегі әртүрлі пішінді қисықтары көрсетілген.

20.8-сурет. Жоғары жиілікті кондуктометриялық титрлеу қисықтары

(0,01 н. НСІ ерітіндісін 0,01 н. NaOH ерітіндісімен титрлеу);

а) – 5мл НСІ (10 Мгц кезіндегі); б) – 10 мл НСІ (3 Мгц

кезіндегі); в – 5 мл НСІ (3 Мгц кезіндегі).

Бақылау сұрақтары:

1. Кондуктометриялық анализ әдісінің негізі.

2. Электрөткізгіштікке температураның, ерітінді концентрациясының әсері қандай?

3. Кондуктометриялық титрлеу қисығын тұрғызу үшін қандай координаттар жүйесін қолданады?

4. Қышқылды-негіздік, тұнба түзу, комплекс түзу реакцияларын қолданғандағы титрлеу қисықтарын келтіріңіз.

5. Күшті қышқылды күшті негізбен титрлегенде титрлеу қисығының өзгерісі қандай болады? Мысал келтіріңіз.

6. Күшті қышқыл мен әлсіз қышқыл ерітіндісінің қоспасын күшті негізбен титрлегенде титрлеу қисығының өзгерісі қандай болады? Мысал келтіріңіз.

7. Жоғары жиіліктегі кондуктометриялық титрлеу әдісінде қолданылатын қондырғылардың ерекшеліктері.

8. Кондуктометриялық анализ әдісінің артықшылықтары және кемшіліктері. Мысал келтіріңіз.

Пайдаланған әдебиеттер:

11. Алексеев В.Н. Количественный анализ М.: Химия, 1974

12. Воскресенский А.Г., Семиколенов Г.Ф., Солодкин И.С. Сборник задач и упражнении по аналитической химии. М.: Высшая школа, 1985.

13. Дорохова Е.Н., Прохова Г. В. Аналитическая химия. Физико –химические методы анализа. М.: Высшая школа, 1991

14. Захарова Э.А. Обработка результатов химического анализа. Томск.: Изв-во Томск. Уни-та, 1984

15. Крешков А.П. Основы аналитической химии. М.: Химия, 1971, т. 1,2.

16. Логинов Н. Я., Воскресенский А.Г., Солодкин И.С. Аналитическая химия. М.: Химия, 1979.

17. Лурье Ю.Ю. Справочник по аналитической химии. М.: Химия, 1989.

18. Пономарев В.Д. Аналитическая химия 2ч. М.: Высшая школа, 1982

19. Фритц Дж., Шенк Г. Количественный анализ М.: Высшая школа, 1978

№ 3-4 Лекция тақырыбы: Потенциометриялық анализ әдісі.

Сабақтың жоспары:

1. Потенциометриялық титрлеу және оның түрлері.

2. Осы әдістердің теориялық негіздері

Сабақтың мақсаты: Потенциометриялық анализ әдісінің теориялық негізін оқыту.

Қайтымды гальваникалық элементтердің ЭҚК өлшеуге негізделген потенциометриялық әдісті көбіне ерітіндідегі заттардың мөлшерін анықтауға және әр түрлі физика-химиялық өлшемдерді анықтауда қолданады. Әдетте, потенциометрияда, бір ерітіндіге немесе өзара байланысы бар, құрамы бойынша әр түрлі екі ерітіндіге батырылған гальваникалық элемент жүйесі қолданылады.

Потенциалы ерітіндідегі белгілі бір иондардың активтілігіне (концентрациясына) тәуелді болатын электродты индикаторлық электрод деп атайды. Индикаторлық электродтың потенциалын өлшеу үшін ерітіндіге потенциалы анықталынатын ионның концентрациясына тәуелді емес екінші бір электродты батырады. Мұндай электрод салыстырмалы электрод деп аталады.

Потенциометрияда индикаторлық электродтардың негізгі екі түрі қолданылады:

1. Фаза аралық шекарада реакцияға электрондары қатысатын электродтар. Мұндай электродтар - электрон алмастырғыш электродтар деп аталады.

2. Фаза аралық шекарасында ион алмасу реакциялары ион алмасу реакциялары жүретін электродтар. Мұндай электродтар мембраналық немесе ионалмастырғыш, сондай-ақ кейде оларды ионселективті деп атайды.

Ионселективті электродтар бірнеше топтарға бөлінеді: а) шыны электродтар; б) гомогенді немесе гетерогенді мембраналы қатты электродтар: в) сұйық электродтар (иондық ассоциаттар, металл хелаттары немесе нейтрал лигандалар негізіндегі); г) газды электродтар; д) биологиялық заттардың активтілігін (концентрациясын) анықтауға арналған электродтар.

Потенциометриялық анализдің негізіне Нернст теңдеуі жатады:

Е = Е⁰ + (0,059/n) lg a

Мұндағы n – потенциал анықтағыш ионның заряды немесе реакцияға қатысатын электрондар саны; а – потенциал анықтаушы иондардың активтілігі;

Ерітіндідегі иондар концентрациясы төмен болса, онда сол иондардың концентрациясы (С) олардың активтілігіне (а) тең деп есептелінеді. Сонда,

Е = Е⁰ + (0,059/n) lg С

Потенциометриялық титрлеу

Потенциометриялық титрлеу деп стехиометриялық нүктені гальваникалық элементтің электр қозғаушы күшінің өзгерісі бойынша анықтауға негізделген әдісті айтады. Бұл титрлеу әдісінде химиялық ток көзі - титрлеу процесін жүргізу үшін тізбек құрастырылып, тотығатын немесе тотықсызданатын заттардың концентрациясын анықтауда пайдаланады.

Потенциометриялық титрлеуді, сәйкес химиялық индикатор табылмаған жағдайда немесе оларды қолдануға болмайтын жағдайларда жүргізеді. Титрленетін ерітінді бұл жағдайда индикаторлық электродтың ион өткізгіш фазасы болып табылады. Потенциометриялық титрлеуде индикатор ретінде анықталынатын иондарға сезімтал, титрленетін ерітіндіге батырылған электродтар қолданылады. Титрлеу кезінде иондардың концентрациясы өзгереді, бұл процесс потенциометрдің өлшегіш қондырғысында тіркеліп отырады. Потенциометрдің көрсеткішін рН немесе мВ бірлігінде жазып алып, титрант көлеміне тәуелді титрлеу қисығын тұрғызып, эквиваленттік нүктені және титрлеуге кеткен титрант көлемін анықтайды.

Қарапайым жағдайда потенциометриялық тирлеуді жүргізу үшін қажетті қондырғы (химиялық ток көзі) жинайды. Бұл қондырғы стаканнан, магниттік араластырғыштан, жұмысшы және салыстыру электродтарынан, бюреткадан және потенциометрден тұрады. Салыстыру электродын титрленетін ерітіндімен электролиттік көпірше арқылы жалғайды. Стаканға титрленетін ерітіндінің белгілі көлемін алып, үстіне титрантты белгілі мөлшерде аз-аздап қосып отырады. Өйткені, эквиваленттік нүктеге жақындағанда, концентрацияның аздаған өзгерісіне индикаторлық электрод потенциалының едәуір өзгерісі сәйкес келеді. Титрлеу кезінде қосылған әрбір титрант көлемінен кейін ұяшықтың электр қозғаушы күшін көрсететін прибордан рН немесе милливольт (мВ) бірлігі түрінде жазып отырады. Эквиваленттік нүктеге жақындағанда титрантты тамшылата өте аз мөлшерде қосады. Эквиваленттік нүктеден кейін тағы да біраз мөлшерде титрант қосылады. Алынған нәтижелер бойынша концентрациялық титрлеу қисығын тұрғызады және қисықтан эквиваленттік нүктені анықтайды. Ол үшін титрлеу қисығына жанамалар жүргізеді. Тирлеу секірісі жанамасының дәл ортасынан эквиваленттік нүктені табады.

Потенциометриялық титрлеу кезіндегі титрлеудің соңғы нүктесін (эквиваленттік нүктені) анықтау үшін түрлі тәсілдерді пайдалануға болады. Олардың ішіндегі ең қарапайымы - электрод потенциалы мен титрант көлеміне тәуелді тұрғызылған титрлеу қисығы (21.1-сурет, а-қисығы). Келесі титрлеудің дифференциялық тәсілінде, потенциалдың өзгерісі реагент көлемінің өзгерісі бірлігіне DЕ/DV тәуелді немесе DрН/DV алынады (21.1–сурет, б-қисық). DЕ және DрН өлшемдері - прибор көрсеткішіндегі әрбір қосылған титрант көлемінен пайда болған айырмашылық. Осылайша тұрғызылған титрлеу қисығы титрлеудің соңғы нүктесінде өте сүйір максимумге ие. Реагент көлемін өте дәл анықтау үшін DЕ/DV немесе DрН/DV тәуелділігінен нольге тең екінші туындыны алады (в-қисық).

21.1-сурет. Эквиваленттік нүктені анықтауға арналған потенциометриялық титрлеу қисықтары: а- потенциал (Е) мен титрант көлемі (V) арасындағы;

б- потенциалдың біріншілік туындысы DЕ/DV мен титрант көлемі (V)

арасындағы; в- екіншілік туынды DЕ²/DV² мен титрант көлемі (V) арасындағы

Қарастырылған тәсілдер, титрлеу қисығының эквиваленттік нүктеге симметриялы екендігін және қисықтағы иілім осы нүктеге сәйкес келетінін көрсетеді. Бұл айтылған тұжырым электродтық процестер толығымен қайтымды және қосылыстар бір-бірімен эквимолекулярлы қатынаста әрекеттескен жағдайда орындалады.

Потенциометриялық титрлеу әдісінің түрлер

Потенциометриялық титрлеуде потенциал анықтаушы иондардың концентрациясы өзгере жүретін қышқылды-негіздік, тотығу-тотықсыздану, тұнба түзілу, комплекс түзілу сияқты химиялық реакциялар қолданылады. Мұндай титрлеу әдістерін жүргізу үшін сәйкес индикаторлық электродтар пайдаланылады.

Потенциометриялық қышқылды-негіздік титрлеуде (протолиттік титрлеу) эквиваленттік нүктені анықтау үшін индикаторлық электрод ретінде әдетте шыны электродын, ал салыстырмалы электрод ретінде хлор күміс немесе каломель электродын қолданады. Егер осы мақсатта сутегі электроды қолданылса, онда индикаторлық электрод пен салыстыру электроды арасындағы потенциалдар айырымын DЕ былай жазуға болады:

DЕ = E⁰ – (0,00 + 0,058 lg a н₃о⁺) = E⁰ – 0,058 lg a н₃о⁺

осыдан

Бұл теңдеу ерітіндідегі DЕ мәні рН өзгерісімен симбатты өзгереді, осыдан DЕ - V_t қисығы туындайды.

Егер индикаторлық электрод ретінде потенциалы рН мәніне тәуелді басқа электрод пайдаланылса, онда теңдеуге тағы да бір константа (Е⁰_инд /0,058) кіреді:

Әлсіз қышқылдар мен негіздерді потенциометриялық әдіспен титрлегенде, олардың өте әлсіз болғаны тиімді және осы кезде түсін рН мәнінің»2 бірлік интервалында өзгертетін индикаторларды пайдалану айтарлықтай қателіктерге алып келуі мүмкін.

Потенциометриялық әдіс қышқылдар қоспасындағы компоненттердің сандық мөлшерін анықтауға мүмкіндік береді. Мысалы, тұз және сірке қышқылдарының қоспасын титрлегенде титрлеу қисығында екі секіріс пайда болады. Бірінші титрлеу секірісі тұз қышқылының титрленіп біткенін көрсетсе, екінші титрлеу секірісі сірке қышқылының титрленгенін көрсетеді. Сондай-ақ, диссоциациялану константалары әр түрлі көп негізді қышқылдардың (хром және фосфор қышқылдары) титрлену қисығында бірнеше титрлеу секірісі байқалады.

Көп компонентті қоспаларды бір-бірінен бөлмей-ақ анализдеу мүмкіндігі сусыз еріткіштерді қолдануға мүмкіндік береді. Мысалы, тұз және монохлорлы сірке қышқылдарының қоспасын сулы ортада титрлеу күрделі мәселелердің бірі. Себебі, титрлеу қисығынан екі титрлеу секірісін анықтау қиынға соғады. Ал ацетонда осы қоспаны титрлегенде қос титрлеу секірісі айқын байқалады және қоспадағы әр бір қышқылдың мөлшерін есептеп табуға болады.

Дата добавления: 2014-11-06