Леуметтік сала 8 страница

Бұдан басқа келесі бағдарламалар:

төтенше жағдайлардың алдын алу мен жоюдың мемлекеттік жүйесін дамытудың 2004-2010 жылдарға арналған;

2015 жылға дейін Қазақстан Республикасында қызған газдардың шығарындыларын азайту жөніндегі; су үнемдеу жөніндегі; шөлейттенумен күрес жөніндегі іс-қимылдар; халықтың ішкі көші-қоны және экологиялық апат аймақтарының аумақтарын шаруашылық мақсатқа пайдалану; байырғы ластануларды жою жөніндегі; өнеркәсіп және түрмыстық қалдыктарды басқаруды жетілдіру жөніндегі; әскери-ғарыш және сынақ кешендері полигондары аумағының экологиялык жай-күйінің мониторингі жөніндегі бағдарламаларды іске асыру жоспарлануда. Мүның бәрі бірінші кезенде қоршаған ортаға төгінділер мен шыға-рындыларды түрақты деңгейде сақтауға және өндіріс пен тұтыну қалдықтарын жинақтауға мүмкіндік береді.

Екінші кезенде (2008-2010 жылдар) қоршаған ортаны қорғаудьщ 2008-2010 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру жолымен түрақты даму қағидаттарына сәйкес келетін және қоршаған ортаның жай-күйін сапалы жақсартудың үшінші кезеңінің басталуын қамта-масыз ететін қоршаған ортаны қорғаудың жүйесін күру процесі толық аяқталуы тиіс.

Үшінші кезенде (2011-2015 жылдар) барлық белгіленген бағдар-ламаларды аяқтау нәтижесінде қоршаған орта объектілері сапасының нормативтік көрсеткіштері және қоғамның экологиялық тұрақты дамуының қолайлы деңгейіне қол жеткізілуі, коршаған ортаға әсерді азайту қамтамасыз етілуі, қоршаған ортаның сапасын басқару жүйесінің қалыптастырылуы тиіс.

Пайдаланылған әдебиеттер

Негізгі:

1. «Экология және қоршаған ортаны қорғау» 2006 жыл Асқарова Н.И.

2. «Жетісу экологиясы» Ахаев. С.Т. Алматы 2003 жыл.

3.Бродский А.К. Жалпы экологияның қысқаша курсы. Оқу қуралы. А, 2000.

4.Мамбетказиев Е., Сыбанбеков Қ. Табиғат қорғау. Оқу қуралы. А, 2000.

5.Сағымбаев Г. Экология негіздері. А, 1995.

6.Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экология. Алматы, «Экономика»,2002.

Қосымша:

1. Асқарова Ұ.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. Оқу қуралы. А,2004.

2. Ақбасова А.Ж., Саинова Г.Ә. Экология.Алматы, «Бастау»,2003.

3. Бейсенова Ә., Самақова А., Есполов Т., Шілдебаев Ж. Экология және табиғатты тиімді пайдалану. Алматы, «Ғылым»,2004.

4. Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды. А, 1991.

5. Горелов А.А. Экология. Курс лекций. Москва, «Центр», 1997.

6. Стадницкий Г.В., Родионов А.И. Экология. Санкт-Петербург, «Химия», 1996.

7. Будыко М.И., Глобальная экология. – М.: Мысль. 1977.

8. Петров К.М., Общая экология. Учебное пособие. - С-пб.: Химия, 1997.

9. Бейсенова А.С., Шильдебаев Ж.Б., Саутбаева Г.З. – Алматы: Галым, 2001.

10. Экологическая антология // Сб. публикаций (перев. с англ.), 1993.

11. Горелов А.А. Экология. Курс лекций. – М.: Центр, 1997.

12. Шилов М.А. Экология. – М.: Высшая школа, 2000.

13. Алексеев С.В., Груздева Н.В, Муравьев А.Г. Практикум по экологии.М: 2001.

14. Постановление правительства РК «Об утверждении положения государственном мониторинге недр РК» от 27.01.97г.

15. Мамышев М. Қазақстандағы жердің экологиялық жағдайы // Жаршы, 2000, №1,

16. Исаева Қ. Аграрлық өнімде бәсекеге қабілетті болуы керек. // Талдықорған, 2005, 8 сәуір

17. Ауыл шаруашылығы. Сельское хозяйство: Казахстан. Қазақ және оның аймақтары. // Ақиқат, 2002, №1, 11 б.

18. Сатыбалдин З. Ауыл шаруашылығының өзекті мәселелері және оларды шешу жолдары // Ақиқат, 2001, №3, 23-29 бб.

19. Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек.. М,, 1998, 320 с.

20. Родзевич Н.Н. Геоэкология и природопользование. М.:Дрофа, 2003, -256 с

21. Чигаркин А.В. Введение в прикладную экологию.А, 2002, 136 с.

22. Чигаркин А.В. Геоэкологический маркетинг.А,2002, 135 с.

23. Семин В.А. Основы рационального водопользования и охрана водной среды. М., Высшая школа, 2001.-320с.

24. Новиков Ю.В Экология, окружающая среда и человек. Уч. пособие для вузов М., Гранд-ФАИР, 2001.

25. Беров С.В. и др. Охрана окружающей среды. – М.: Высшая школа, 1991

Оқытудың сырттай формасы үшін күнтізбелік-тақырыптық жоспар

№	Тақырыптың атауы	Дәріс	Практикалық	СӨЖ
	Экология ғылым ретінде анықтамасы.Экология пәні, мазмұны, мақсаты мен міндеттері. Экология ғылымының қалыптасу кезеңдері және құрылымы. Экологиялық зерттеу әдістері.
	Экологияның бөлімдері:Аутэкология, Демэкология, Синэкология, Ғаламдық экология. «Орнықты даму» терминінің пайда болу тарихы. Экологиялық проблемалар, олардың осы заманғы экономикалық және саяси үрдістерді алатын орны мен рөлі
	Дара организмдер экологиясы. Ю. Либих "Минимум заңы" В.Шелфордтың төзімділік (толерантность) заңы Стенобиоттық және эврибиоттық организмдер.
	Популяциялық экология – демэкология. Популяция туралы түсінік. Популяцияның статикалық сипаттамасы. Популяцияның динамикалық сипаттамасы
	Қауымдастықтар экологиясы -.синэкология. Бірлестіктер экологиясы (биоценология) ретінде әр түрлі түрлерге жататын популяциялар (өсімдіктер, жануарлар, микроорганизмдер) жиынтығын біртұтас организмдер деңгейінде зерттейді. .Организмдер бірлестіктерінің қалыптасуы, құрылымы, динамикасы, қарым-қатынастар, энергия және зат алмасулар, сандық және сапалық өзгерістер, биологиялык өнімділігі мен бірлестіктердің тұрақтылығы туралы жан-жақты мәселелер қаралады.
	Биосфера және оның тұрақтылығы.Биосфера туралы концепцияның қалыптасуы. Биосфера және ноосфера туралы В.И.Вернадскийдің ілімі, тірі зат концепциясы. Тірі заттың әлемдік ролінің анықталуы. Антропогендік әрекеттік концепциясы күшті геологиялық және геохимиялық факторлар ретінде. Экожүйедегі адамның орны мен ролі. Казіргі кезең биосферасы. Биосферадағы заттар айналымы.Әлемдік биогеохимиялық циклдар. В.И.Вернадскийдің негізгі биогеохимиялық заңдары. Өндірістің дамуы және қоршаган ортаға түсетін салмак.
	Тұрақты даму. Әлеуметті-экологиялық дағдарыс және тұрақты даму. Тұрақты қоғам моделі, оның іске асу касиеттері мен принциптері. Тұракты дамуды қамтамасыз етуде халықаралық қызмет атқару. Тұрақты даму теориясын ғылыми анықтауда халықаралық ұйымдардың қызметі (NEF-New Есоnоmіс, Fоundation, Халықаралық тұрақты даму институты, МИУР, Канада, БҰҰ қызметі).
	Табиғи қорлар және табиғатты тиімді пайдалануҚорғалатын территориялар қоршаған ортаны қорғаудың бір түрі ретінде. Генетикалық әртүрлілікті қорғау. Биосфералық резерваттар. Биосфералық резерваттарды дамытудағы Севиль стратегиясы. Қызыл кітап. Халықаралық ұйымдардың кұжаттары. Жердің табиғи қорларының сипаттамасы. Табиғи қорлардың классификациясы және онымен адамзатты қамтамасыз ету проблемасы. Жердің табиғи қорларының сипаттамасы: литосфера, гидросфера және атмосфера. Табиғи қорлардың классификациясы және онымен адамзатты қамтамасыз ету проблемасы.
	Барлығы:

І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті

СМЖ ЖМУ Е/ОӘК.09-2012 2 басылым

САПА МЕНЕДЖМЕНТ ЖҮЙЕСІ

Пәндердің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы

Ф.4.09-47

01.09.2012 ж.

Әдебиетте-рдің түрлері	№	Шифр	Әдебиеттің аты	Бар	ескерту
Кітапхана мен кафедрада	Қамтамасыз етілуі (%) %
Негізгі		Д171 К27	Бродский А.К. Жалпы экологияның қысқаша курсы. Оқу қуралы. А, 2000.	Университет кітапханасында
	Д17 Я73 Б49	Мамбетказиев Е., Сыбанбеков Қ. Табиғат қорғау. Оқу қуралы. А, 1999.	Университет кітапханасында
	Д17 Я73 Ч 93	Сағымбаев Г. Экология негіздері. А, 1995.	Университет кітапханасында
	Д17 Я73 Б 350	Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экология. Алматы, «Экономика»,2002.	Университет кітапханасында
Қосымша		Д12 Я77	Асқарова Ұ.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. Оқу қуралы. А,2004.	Университет кітапханасында
	Д17 Я73 С 90	Ақбасова А.Ж., Саинова Г.Ә. Экология.Алматы, «Бастау»,2003.	Университет кітапханасында
	Д17 Я73 С91	Бейсенова Ә., Самақова А., Есполов Т., Шілдебаев Ж. Экология және табиғатты тиімді пайдалану. Алматы, «Ғылым»,2004.	Университет кітапханасында
	Д17 Я73 Б50	Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды. А, 1991.	Университет кітапханасында
	Д17 Я73 К 96	Горелов А.А. Экология. Курс лекций. Москва, «Центр», 1997.	Университет кітапханасында
	Д17 Я73 У 48	Стадницкий Г.В., Родионов А.И. Экология. Санкт-Петербург, «Химия», 1996.	Университет кітапханасында
	Д17 Я73 В 196	Будыко М.И., Глобальная экология. – М.: Мысль. 1977.	Университет кітапханасында
	Д17 Я73 В 196	Петров К.М., Общая экология. Учебное пособие. - С-пб.: Химия, 1997.	Университет кітапханасында
	Д17 Я73 П 119	Бейсенова А.С., Шильдебаев Ж.Б., Саутбаева Г.З. – Алматы: Галым, 2001.	Университет кітапханасында
	Д17 Я73 К 97	Экологическая антология // Сб. публикаций (перев. с англ.), 1993.	Университет кітапханасында
Электронды			«Экология»тақырыбындағы видеожинақ
«Жер экологиясы» видео таспа
Анықтама
Көрсететін көрнекі құралдар (соның ішінде Интернет)			Экология және тұрақты даму пәні бойынша электронды тасмалдаушыларда ғы динамикалық және статикалық көрнекі құралдар	Оқытушының өз қорында

Экология және тұрақты даму пәнінен бақылау сұрақтары

1. Экология пәні, оның негізгі мақсаты

2. Экология бөлімдері: аутэкология, синэкология, ғаламдық экология.

3. Экология пәнінің басқа пәндермен байланысы.

4. Экология ғылымының тәжірибелік маңызы.

5. ҚР Тұрақты даму концепциясы, өту кезеңдері

6. Экожүйедегі энергия ағымы және химиялық элементтердің айналымы.

7. Жасы ұлғайған сайын өлім-жітім мөлшері арта түсетін түрлердің тірі қалу

қисық сызығын көрсету

8. Тұрақты дамудың үш бірлестірілген концепциясы.

9. Экожүйенің автотрофты және гетеротрофты компоненттері.

10. Энергия пирамидасы деген не, оны схема түрінде көрсету.

11. Популяцияның динамикалық көрсеткіштері: туылу, өсу жылдамдығы, өлуі.

12. «Демографиялық жарылыс» деген не, схема түрінде көрсету

13. Популяция санының реттелуі; популяция тығыздығына тәуелді және тәуелсіз факторлар.

14. Ормандық экожүйе қоректік тізбегіндегі аралардың еншісіне күн энергиясының қанша пайызы түседі.

15. Тірі қалу қисығы, экспоненциальды өсу, биотикалық потенциал.

16. Бес буыннан тұратын қоректік тізбек схемасын көрсету

17. Тұрақты даму концепциясы

18. Экологиялық қуыс түсінігі.

19. Ормандық экожүйе қоректік шөптесін өсімдіктердің еншісіне күн

энергиясының қанша пайызы түседі.

20. Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе түсінігі.

21. Yш буыннан тұратын қоректік қоректік тізбектің схемасы

22. Қазіргі уақытта экономикалық және әлеуметтік тенденциялардағы

экологияның ролі.

23. Көміртегі, азот, оттегі және басқа да химиялық элементтердің айналымы, су айналымы.

24. Қоректік тізбекте органикалық зат өндіруші, тұтынушы, ыдыратушы

организмдердің орналасуын схема түрінде көрсету

25. Халықтаың санының өсуі және сапасының өзгеруі

26. Биоценоздың трофтық құрылымы (продуценттер, консументтер,

редуцентер)

27. Бисосферадағы көміртегі айналымын схема түрінде көрсету

28. Биоценоздардың өнімділігі (бірінші және екінші реттік).

29. Өлім-жітімі өмір бойы тұрақты түрлердің тірі қалу қисық сызығын

көрсету.

30. Организм және тіршілік ету ортасының жағдайы

31. Жердің биологиялық және химиялық эволюциясының кезеңдері

32. Қоректік тізбектер және трофикалық деңгейлер.

33. Жас кезінде өлім-жітім мөлшері көп түрлердің тірі қалу қсисық сызығын

көрсету.

34. Тіршіліктің жер бетіне шығуындағы тірі организмдердің ролі.

35. Экологиялық пирамидалар (сандық, биомасса, энергия).

36. Биосферадағы судың айналымын схема түрінде көрсету

37. Тірі организмдердің ұйыдастырылу деңгейі.

38. Организмдердің қарым-қатынас типтері: бәсекелестік, жыртқыш-жемтік,

паразитизм, симбиоз, комменсализм, аменсализм.

39. Бейбітшілік моделі. Рим клубының жұмысы, практикалық маңызы.

40. Экологиялық сукцессия (бірінші және екінші реттік).

41. Әлеуметтік-экологиялық кризис және тұрақты даму, шешу жолдары.

42. Экологиялық факторлардың жіктелу типтері.

43. Биосфераның тірі заты және оның функциялары.

44. Биосфера тұрақтылығының механизмі: гомеостаз және экологиялық сукцессия, практаикалық маңызы.

45. Биотикалық және абиоткалық факторлар.

46. Тірі зат концепциялары. Тірі заттың ғаламдық ролін анықтау.

47. Ормандық экожүйеде шөптесін өсімдіктердің еншісіне күн энергиясының қанша пайызы тиеді

48. Су экожүйесінің типтері.

49. Биосфера және ноосфера туралы түсінік.

50. Жер бетінде халықтың санының өсуінің схемасы, экологиялық салдары,.

51. Климат - Жер экожүйесінің түзілуіндегі негізгі фактор.

52. Қышқылдық жаңбырлар, олардың биотаға әсері.

53. Массалар пирамидасы деген не, оның схемасын көрсету

54. Экологиялық факторлардың әсерінен организмдер реакциясының өзгеруі: кеңістік және уақытқа байланысты.

55. Экожүйенің гомеостазы.

56. Сандар пирамидасы деген не, оның құрылымын көрсету.

57. Құрлық экожүйесінің типтер.

58. Табиғи ортаның экологиялық факторлар анықтамасы.

59. Қазақстанның экологиялық апатқа ұщыраған аймақтары.

60. Далалық экожүйе қоректік тізбегінде қоянның еншісіне күн энергиясының қанша пайызы түседі

61. Антропогенді факторлар – экологиялық факторларың ерекше тобы.

62. Шөгінді жыныстардың түзілуіндегі тірі заттың ролі.

63.. Семей ядрлық полигоны. Невада-Семей антиядролық қозғалыс. Осы аймақтың экологиялық мәселелерін шешу жолдары.

64. Абиотикалық факторлардың тірі организмге әсері.

65. Биосферадағы заттар айналымы. Ғаламдық биогеохимиялық циклдар.

66. Қоғамның тұрақты даму моделі, оның көрсеткіштері және принциптері, қызметі

67.. Негізгі абиотикалық факторлардың экологиялық маңызы.

68. Биосферадағы заттар айналымы. Биогеохимиялық циклдар.

69. Биосферадағы оттегінің айналымын схема түрінде көрсету.

70. Табиғи ресурстар және олардың жіктелуі, қорғау жолдары

71. Табиғат және қоғамның тұрақты дамуының құрамдары,

72. Ірі сүт қоректі жануарлардың тірі қалу қисық сызығын көрсету

73. Ю.Либихтың минимум заңы және В.Шелфордтың толеранттылық заңы.

74. Қорықтық аймақтар - қоршаған ортаны қорғаудың бір түрі ретінде.

75. Саны күрт өсіп келе жатқан популяциялардың жастық пирамидасын.схема түрінде көрсету.

76. Толеранттылық диапазоны, Экологиялық оптимум, максимум және пессимум.

77. Биосфералық резерват. Севиль стратегиясы.

78. Саны кеміп келе жатқан популяциялардың жастық пирамидасын.схема түрінде көрсету.

79. Эврибионтты және стенобионтты организмдер.

80.. Қызыл кітап, оның маңызы.

81. Саны тұрақтанған популяциялардың жастық пирамидасын.схема түрінде көрсету.

82. Популяциялар экологиясы: популяция түсінігі.

83. Табиғи ортаға антропогендік фактордың әсері.

84. Халықаралық ұйымдардың құжаттары, қоршаған ортаны қорғауда халықаралық ұйымдардың ролі.

85. Популяцияның статикалық көрсеткіштері: популяцияның саны (тығыздығы) және биомассасы, жастық және жыныстық құрамы.

86. Климаттың өзгеруі және шөлдену проблемасы.

87. Миллиондаған уылдырық шашатын бекіре тұқымдас балықтардың тірі қалу қисық сызығы.

88. Популяцияның кеңісітікте орналасуы: кездейсоқ, біртекті, топтасу.

89. Халықаралық экологиялық қарым-қатынас..

90. Бес трофикалық деңгейден тұратын далалық экожүйеде қасқырдың еншісіне күн энергиясының қанша пайызы тиеді.

Бақылау жұмысыныа арналған тест сұрақтары

Дата добавления: 2014-11-07