Телефонды сигналдар

Телефонды хабар – сөз. Сөздің жиілік спектрі 50...100-ден 8000...10000 Гцтың арасында. Біріншілік түрлендіргіштер: микрофон және телефон.

Телефондық сигналдар үздіксіз кездейсоқ күрделі сигналдарға жатады. Бір бірінен ажыратылған ауызекі импульстардың тізбектілігі болып табылады.

4.6-сурет – Телефон сигналы

Телефон сигналының жиілік жолағы 300 бен 3400 Гц арасында жатады, демек спектр ендігі Гц. Бұған қоса сөйлеу анықтылығы мен абоненттерді тану процесі іске асады.

Сигналдың минимал қуаты мкВт, сигналдың орташа қуаты мкВт, сигналдың максимал қуаты мкВт. Онда динамикалық диапазон дБ (практикалық есептеулерде дБ), пик-фактор дБ.

4.2.2 дыбыстық хабар тарату сигналдары

Хабар таратуды тасымалдау хабарлары: сөйлеу, музыка, ән айту.Дыбыстың жиілік спектрі: 15-тен (барабан дыбысы) 20000 Гцке дейін.

Біріншілік түрлендіргіштер: сапалы микрофон, дауыс зорайтқыш.

дыбыстық хабар тарату сигналдары үздіксіз кездейсоқ күрделі сигналдарға жатады. Олар сипаты бойынша телефон сигналдарына ұқсас, бірақ үзілістері әлдеқайда аз және бөлек импульстар энергиясы сөйлеу импульстары энергиясынан көп.

Мұның жиілік жолағы:

- 30-15000 Гц өте сапалы таратуда (жоғарғы класс тарату арналары);

- 50-10000 Гц жеткілікті сапа (бірінші класс тарату арналары);

- 80-6300 Гц жоғарғы сапа (екінші класс тарату арналары).

Орташа қуаты мкВт, максимал қуаты мкВт. Динамикалық диапазон дБ, пик-фактор дБ.

4.2.3 Факсимильді сигналдар

Факсимильді хабарлар –қозғалыссыз кескіндер, демек суреттер, сызбалар, кескіндер.

Біріншілік түрлендіргіштер: факсимильді аппарат.

Факсимильді сигнал электрооптикалық ашылу арқылы пайда болады. Аналогты кездейсоқ күрделі сигнал болып табылады. Кескін сипатына қарай штрихталған және жартылай тонды болып бөлінеді. Бірдей амплитудалы, бірақ әр түрлі ұзақтықтағы бірполярлы импульстардан тұрады.

Факсимильді сигнал жиілік жолағы ашылу жылдамдығы мен жарықтық дақтан тәуелді:

0…,

Мұндағы -кескін жиілігі – кескін ауысып отыратын қара және ақ жолақтардан тұратын кездегі сигналдың максимал жиілігі.

-ең қысқа импульстің ұзақтығы;

- жарықтық дақтың диаметрі.

-ашылу жылдамдығы– жарықтық дақтың кескін бойынша жүру жылдамдығы.

Документ таратуда мм, мм/с, мс, Гц. Газеттік жолақтарды таратуда мм, м/с, мкс, кГц.

Жартылай тонды факсимильді сигналдың динамикалық диапазоны дБ, пик-фактор - дБ.

4.2.4 Телевизиялық сигналдар

Телевизиялық бағдарламалар хабарлары –жылжитын және жылжымайтын кескіндер.

Біріншілік түрлендіргіштер: тасымалдауыш телефон аппараты,(суперортикон, видикон), қабылдағыш телефон аппараты(кинескоп).

Телевизиялық сигнал электр ашылуы арқылы пайда болады. Үздіксіз кездейсоқ күрделі сигнал болып табылады. Үздіксіз өзгеріп отыратын амплитудасы бар қысқа импульстар тізбегі болып келеді. Сигналдың лездік мәндері уақыт бойынша телефонды сигналға қарағанда тез өзгереді.

4.7-сурет –телевизиялық сигнал.

Телевизиялық сигналдың жиілік жолағы кескіннің керекті анықтылығымен анықталады.:

50…6,5∙10⁶ Гц,

Мұндағы 50 Гц –жартылай кадрлар ауытыру жиілігі;

Гц –кескін жиілігі – кескіннің тасымалданатын ақ және қара квадрат элементтеріне сәйкес келетін спектрдің максимал жиілігі;

- бір элементті тасымалдау уақыты;

25М – секундына тасымалданатын элементтердің жалпы саны;

25 Гц –кадр жиілігі;

-кадрдағы кескін элементтерінің саны;

- кадр бейнесі – кадрдың енінің оның биіктігіне қатынасы;

-кадрдағы жол саны.

Телевизиялық сигналдың динамикалық диапазоны (жарық градациялар саны 100) дБ, пик-фактор - дБ.

4.2.5 Телеграфия және ақпарат тасымалдау сигналдары

Телеграфия және ақпарат тасымалдау сигналдарының хабарлары: телеграмма тексттері, ЭЕМ мәліметтері.

Біріншілік түрлендіргіштер: телеграфтық аппараттар, мәліметтерді тасымалдау аппаратурасы.

Телеграфия және ақпарат тасымалдау сигналдары дискретті кездейсоқ күрделі сигналдарға жатады. Тұрақты амплитуда және ұзақтықтың бірполярлы және екіполярлы тікбұрышты импульстерінің тізбектілігі келтіріледі. Оң импульс тасымалданатын символдың «1»-не сәйкес келеді, жіберілу немесе теріс импульс – «0» символына. Мұндай сигналдарды екілік деп атайды.

4.8-сурет –Телеграфия және ақпарат тасымалдау сигналдары.

Телеграфия және ақпарат тасымалдау сигналдары 0 ден -ге дейінгі жиіліктерді қабылдайды. Екілік сигналдарды тасымалдау кезінде қабылдағышта импульстерді қайта қалпына келтіру қажеттілігі жоқ, тек импульстің таңбасын немесе импульстің бар-жоғын жазып алу жеткілікті, сондықтан спектрдің жоғарғы шекті жиілігін -ге тең деп аламыз,

мұндағы - тактілік жиілік – тізбектеу жиілігі «1» и «0». Ол саны бойынша бодалардағы телеграфтау жылдамдығына немесе мәліметтерді секунд/бит тасымалдау жылдамдығына тең (бит/с). Мәліметтерді тасымалдау төменгі жылдамдықты (200 Бод-қа дейін), орташа жылдамдықты (300…1200 Бод) және жоғарғы жылдамдықты (1200 Бод) болады.

Телеграфия және ақпарат тасымалдау сигналдарының динамикалық диапазоны қолданылмайды.

5 периодиалық сигналдардың периодикалық келтірілуі

5.1 Фурье қатары

Т периоды бар кез келген қалыптағы периодикалық сигналдар жиіліктері негізгі жиілігіне есе болып келетін түрлі амплитудалары және бастапқы фазалары бар гармоникалық тербелістердің қосындысы ретінде келтірілуі мүмкін.

Бұл жиіліктегі гармониканы негізгі немесе бірінші, қалғандарын – жоғарғы гармоника деп атайды.

Фурье қатарының тригонометриялық формуласы:

,

мұндағы -тұрақты құраушы;

-косинусоидалды құраушылардың амплитудалары;

-синусоидалды құраушылардың құраушылары.

Тақ ()сигналы тек косинусоидалды құраушылардан, ал жұп (сигналдары-тек синусоидалды құраушылардан тұрады.

Фурье қатарының ыңғайлырақ түрі болып эквивалентті түрлендірілгені табылады:

,

мұндағы -тұрақты құраушы;

-сигналдың n-ші гармоникасы. Гармоникалық құраушылардың жиынтығы амлитуда спектрі деп аталады.

- сигналдың n-ші гармоникасының бастапқы фазасы. Гармоникалық құраушылардың фазаларының жиынтығы фаза спектрі деп аталады.

6 Периодикалық сигналдардың спектралды келтірілуі.

6.1 Фурьенің интеграл түрлендірулері

Байланыс сигналдары әрқашан уақыт бойынша шектеулі болғандықтан периодикалық бола алмайды. Периодикалық емес сигналдардың ішінде бірлік импульстар(БИ) аса үлкен сұранысқа ие. БИ импульстардың периодикалық тізбектілігінің шекті (ПТШ) кезеңі деп қарастыруға болады.

6.1-сурет –ПТШ және БИ.

Периодикалық емес сигнал аз амплитудалар болып жойылатын тербеліс жиілігі бойынша шексіз жақын шексіз үлкен сандардың қосындысы түрінде келтірілуі мүмкін. БИ спектрі үзіліссіз болады және Фурье интегралдарымен енгізіледі:

- (1) – Фурьенің тура түрленуі. Сигналдың берілген қалпы бойынша спектрлік функциясан аналитикалық жолмен табуға мүмкіндік береді;

- (2) – Фурьенің кері түрленуі. Сигналдың спектрлік функциясы бойынша аналитикалық жолмен анықтауға болады.

-сигналдың комплекс спектрлік тығыздығы –амплитуда және элементар гармоникалар жайында мәлімет тасымалдайтын жиіліктің комплекс функциясы.

Спектрлік тығыздықтың модулі амплитудалардың спектрлік тығыздығы деп аталады. Оны периодикалық емес сигналдың тұтас спектрінің АЖС-і ретінде қарастыруға болады.

Спектрлік тығыздықтың аргументі фазалардың спектрлік тығыздығы деп аталады. Оны периодикалық емес сигналдың ФЖС ретінде қарастыруға болады.

(2) формуланы түрлендірейік:

Фурьенің интегралды түрленуінің тригонометриялық формасы периодикалық емес сигнал туралы біржақты сипаттама береді.:

.

7 Котельников қатарының көмегімен үздіксіз сигналдарды сипаттау

Дата добавления: 2014-10-31