Тапсырма 1 страница

Ι. Химиялық реакция теңдігін есептеу.

Есепті шығару:

1.1. 80% мыс орамынан (ZnS) тұратын 1т рудадан массасы нешеқанша күкірт қышқылын алуға болады?

1.2. 10% CuFeS₂ тұратын 1 т мыс колгеданынан неше мыс алуға болады?

1.3. 1т 1 моль және 1 г мыс оксидін тотықсыздандырғанда неше мыс алуға болады?

1.4. 1 моль NaHCO₃ термиялық ыдыратуда, (қ.ж.) қандай көлем (л) СО₂ бөлінеді?

1.5. 10% мыс колгеданынан-теміртастан тұратын 1т рудадан неше H₂SO₄ алуға болады?

1.6. Нәтижесінде көлемі 67,2 л (қ.ж.) азот (ΙΙ) оксиді алынса, «цар-патша арағындаң неше алтын ерітілген?

1.7. 1т қорғасын алу үшін, 20% бос жыныстан PbS неше (т) қорғасын сульфидін алуға болады?

1.8. Өндірістік шығыны 5%, егер руда 80% SnO₂ тұрса, 1т қалайы алу үшін неше қалайы тасы қажет?

1.9. 80% PbS құрайтын, 5т қорғасын жылтырын алу үшін неше (т) күкірт қышқылы қажет?

1.10. 192 г мысты араласқан азот қышқылында еріту үшін (қ.ж.) азот (ΙΙ) оксидінің қандай көлемін (л) алуға болады?

1.11.

1.12.

1.13. Химиялық тотықсыздандыру жолымен неше (кг) ванадий алуға болады?

1.14. 1моль K₂Cr₂O₇ реакцияға қатысқанда K₂Cr₂O₇ + HCl → CrCl₃ + Cl₂ + KCl + H₂O (қ.ж.) хлордың қандай көлемі (л) бөлінеді?

1.15. 20% MoS₂ құрайтын 1т молибден алу үшін молибдениттің неше массасы қажет?

1.16. 70% MoS₂ құрайтын 1т молибдениттен неше күкірт қышқылы алынады?

1.17. 40% қызыл темірді құрайтын (өндірістік шығыны 5%) 1т рудадан неше шойын алуға болады?

1.18. 89,6 л (қ.ж.) сутек көлемі шығындалса, алюминий жерастымен тотықтыру арқылы неше рений алуға болады?

1.19. 55% MoS₂ құрайтын 1т молибдениттен неше H₂SO₄ алуға болады?

Әдістемелік нұсқау: Есептерді шығару үшін реакция теңдігін жазу керек, содан кейін зат арасындағы мольдік қатынасты және молярлық массаны, өндірістік шығынды табыңыз

Ұсынылатын әдебиет: [1], [2], [5]-нег.; [9]-қос.; [12]-қос.

ΙΙ. Периодтық жүйедегі Ι-VΙΙΙ топ элементтерінің атомдар құрылысы.

2.1. І топтағы элементтердің атом құрылысы.

2.2. Мыс тобындағы элементтердің атом құрылысы.

2.3. ІІ топтағы элементтердің атом құрылысы.

2.4. Цинк тобындағы элементтердің атом құрылысы.

2.5. ІІІ топтағы элементтердің атом құрылысы.

2.6. Скандий тобындағы элементтердің атом құрылысы.

2.7. Лантаноидтар тобындағы элементтердің атом құрылысы.

2.8. Актиноидтар тобындағы элементтердің атом құрылысы.

2.9. ΙV топтағы элементтердің атом құрылысы.

2.10. Титан тобындағы элементтердің атом құрылысы.

2.11. Vтоптағы элементтердің атом құрылысы.

2.12. Ванадий тобындағы элементтердің атом құрылысы.

2.13. VΙ топтағы элементтердің атом құрылысы.

2.14. Хлор тобындағы элементтердің атом құрылысы.

2.15. VΙΙ топтағы элементтердің атом құрылысы.

2.16. Марганец тобындағы элементтердің атом құрылысы.

2.17. VΙΙΙ топтағы элементтердің атом құрылысы.

2.18. Темір элементі тобындағы элементтердің атом құрылысы.

2.19. Платина металдарының атом құрылысы.

Әдістемелік нұсқау: Тапсырманы орындау келесі түрде көрсетіледі: а) көрсетілген элементтердің атомдарының электрондық формуласын жаз; б) элемент ұяшығын анықта; в) валентті электрондарды жаз; г) валентті электрондар үшін қозған және негізгі күйдегі электронды-графикалық формуласын жаз; д) кездесетін тотығу дәрежелерін анықта және осы тотығу дәрежелерінде кездесетін қосылысқа мысал келтіріңіз; е) элемент радиустарының өзгеруін (металдық – амфотерлік – метал емес қасиетін) электртерістілігін, иондану энергиясын салыстырыңыз..

Ұсынылатын әдебиет: [11]-қос.; [12]-қос.

ΙΙΙ. Периодтық жүйедегі элементтердің тотығу-тотықсыздану қасиеті және олардың қасиеті.

Реакция теңдігін аяқтап, коэффициенттерін қойыңыз:

3.1. Au + HNO₃ + HCl →

3.2. а) Na + H₂O →; б) Na + O₂ →; в) Ca + O₂ →

3.3. а) Cu + HNO_3(разб)→; б) Cu + HNO_3(конц)→

3.4. K + HNO₃ →

3.5. ZnS + O₂ →

3.6. PbO₂ + NaNO₂ + H₂SO₄ →

3.7. Al + HNO₃ → NH₄NO₃ + …

3.8. Sn + HNO_3(конц) → H₂SnO₃ + …

3.9. PbO₂ + HCl_(конц) → PbCl₂ + …

3.10. Tі₂(SO₄)₃ + KClO₃ + H₂O → TіOSO₄ + …

3.11. Pb(NO₃)₂ →

3.12. KMnO₄ + H₂O₂ + H₂SO₄ →

3.13. а) Fe + HNO_3(разб)→; б) Fe + HNO_3(конц)→

3.14. а) Mn(OH)₂ + O₂ →; б) Fe(OH)₂ + O₂ →

3.15. Re + HNO₃ → HReO₄ + …

3.16. FeSO₄ + KJO₃ + H₂SO₄ →

3.17. K₂MnO₄ + H₂O →

3.18. FeCl₃ + Br₂ + NaOH →

3.19. Pt + HNO₃ + HCl →

3.20. K₂Cr₂O₇ + FeSO₄ + H₂SO₄ →

3.21. K₂Cr₂O₇ + NaCl + H₂SO₄ →

3.22. KMnO₄ + Na₂SO₃+ H₂O →

3.23. K₂Cr₂O₇ + HCl →

3.24. NaVO₃ + Zn + HCl → VOCl₂ + …

3.25. Bі + HNO_3(разб)→

Әдістемелік нұсқау: Тапсырманы орындау үшін көрсетілген әдебиеттерді қарап, берілген реакциялардан қандай өнім шығатынын анықтау керек. Өзіңіз білетін әдіс бойынша теңдіктің коэффициентін қойыңыз.

Ұсынылатын әдебиет:[1], [2],[4], [5] – нег.; [9], [10], [12] – қос.

ΙV. Электрохимиялық процестер.

4.1. Кейбір металл тұзының электролизі кезінде, 1.5 сағат ішінде және ток күші 1.8 А болғанда катодта 1,75г осы металл бөлінді. Металдың эквиваленттік массасын анықтаңыз.

4.2. 4 сағат бойына ток күші 2А болғанда күміс нитратының ертіндісінің электролизін өткіздік. Электродтарда болып жатқан процестердің электронды теңдеулерін құрыңыз. Катодта күмістің қандай массасы бөлінді?

4.3. Ток күші 50А болғанда, 4 сағат бойына CuSO₄ ертіндісінің электролизі мыс анодында өткізілді. Электролиз кезінде 224г мыс бөлінді. Ток өткізгіштігін анықтаңыз (%)?

4.4. Ток күші 6А болғанда, 45мин. бойына қайсыбір метал сульфатының ертіндісінің электролизі өткізілді, нәтижесінде катодта 5.49г металл бөлінді. Металдың эквиваленттік массасын анықтаңыз.

4.5. Ток күші 2.5А болғанда, 15 минут бойына CuSO₄ ерітіндісінің электролизі өткізілді. Электролиз кезінде 0.72г мыс бөлінді. Ток өткізгіштігін анықтаңыз?

4.6. Тоқ күші 1,5 А болғанда, 30 мин. бойына үшвалентті металдың тұзының электролизін өткізгенде катодта 1.071 г металл бөлінді. Металдың атомдық массасын есептеңдер?

4.7. Кадмий тұзының ертіндісінің электролизі кезінде 3434 Кл электр тоғы жұмсалады. 2 г кадмий бөлінеді. Кадмидің эквиваленттік массасы нешеге тең?

4.8. Тоқ күші 26,8 А болғанда, 1 сағат бойына цинк сульфаты ертіндісінің электролизі кезінде катодта бөлінген цинк массасын есептеңдер. Тоқ өткізгіштігі 50% болғанда.

4.9. 1 сағат 14 мин. 24 с. Металл хлоридінің сулы ертіндісінен (ІІ) 2 А тоқ өткізгенде графидтік электродтардың бірінде 2,94 г. массалы металл бөлінеді. Егер тоқ өткізгіштігі 100% болғанда металдың атомдық массасын және не металл екенін анықтаңдар.

4.10. Егер CuSO₄ ертінді электролизі 1 сағат ішінде 4 А тоқ бөлінетін болса, онда мыстың қандай массасы катодта бөлінеді?

4.11. Катодта 11,742 г металл бөлінетіні және металл хлориді ертіндісін электролизінде 3880 Кл электр тоғы жұмсалғанын біле отырып металдың эквивалент массасын есептеңдер.

4.12. Егер анодта 11,2 л оттек түзілсе, онда K₂SO₄ ертіндісінің электролизі кезінде катодта калий гидроксиді қандай көлемде түзіледі,?

Әдістемелік нұсқаулар: Тапсырмаларды орындау үшін есептеуге Фарадейдің электорлиз заңдарын қолдану қажет. Мұнда есептеу формулаларына бүкіл электролиттің эквивалент массасын алмай, катодта немесе анодта (катод не анод кеңістігінде) электролиттік жолмен өзгертіп затты алу қажет. Кейбір есептерде газдардың эквивалент көлемін білу керек.

Қолданылатын әдебиеттер: [1], [2], [4] - негізгі; [7], [9], [10] - қосымша.

2.6. Студенттердің өз бетінше жұмысы (СӨЖ)

Семестр кезінде студент 5 жазбаша үй тапсырмаларын пәннің бес негізгі тараулары-модульдер бойынша шығарады.

Әрбір модульдің тапсырмалары 1-2 теориялық сұрақ пен 5-ші практикалық тапсырмаларды (жаттығуларды, есептерді) модуль тақырыбының көлемі мен ауырлығына байланысты қамтиды. Модульден тапсырма алғанда, әрбір студентке тапсырманың бір варианты беріледі.

Төменде бес модуль бойынша тапсырмалар беріледі:

1. І Модуль. Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары. Химияның негізгі түсініктері мен заңдары.

І Бөлім. Бейорганикалық қосылыстардың күрделі кластары.

1.1. Теориялық сұрақтар.

1.Қандай бинарлы қосылыстар оксидтер деп аталады?

2.Оксидтердің қандай түрлерін білесіз? Анықтама беріңіз.

3.Негіздік оксидтер сумен, қышқылдық оксидтермен, қышқылмен әрекеттескенде қандай заттар түзіледі?

4.Қышқылдық оксидтер сумен, негіздік оксидтермен, негізбен әрекеттескенде қандай заттар түзіледі?

5.Амфотерлі окидтер қандай заттармен әрекеттеседі?

6.Қышқылдық оксидтер сумен өзара әрекеттескенде қандай заттар түзіледі?

7.Қай оксидтерде негіздік қасиеттер күшті:

а)	BeO н/се CaO	б)	ZnO н/се CdO	в)	As2O3 н/се Bі2O3
г)	MnO н/се Mn2O7	д)	FeO н/се Fe2O3	е)	CuO н/се Cu2O

8. Негіз дегеніміз не?

9. Негіздер қышқылдармен және оксидтермен әрекеттескенде қандай заттар түзіледі?

10. Сілті дегеніміз не?

11. Қай гидроксидтерде негіздік қасиеті күшті:

а)	Fe(OH)2 н/се Fe(OH)3	б)	Sn(OH)2 н/се Sn(OH)4
в)	Cu(OH)2 н/се Ba(OH)2	г)	As(OH)3 н/се Bі(OH)3

12. Қышқыл дегеніміз не?

13. Қышқылдар қандай кластармен әрекеттеседі? Нәтижесінде не түзіледі?

14. Тұз дегеніміз не?

15. Тұздардың түрлері?

16. Қышқыл тұз? (мысал келтіріңіз).

17. Негіздік тұз? (мысал келтіріңіз).

18. Орта тұз? (мысал келтіріңіз).

19. SO₃ төмендегі заттардың қайсысымен әрекеттеседі?

а) Mn₂O₇ в) N₂O₅ c) SO₂ д) Mn₂O₇ е) Cl₂O.

20. Төмендегі оксидтердің қайсысы сумен әрекеттесіп сілті түзеді?

а) Mn₂O₇ в) CuO c) K₂O д) SO₂ е) H₂O₃.

21. K₂HАsO₄ тұзы қалай аталады?

22. Қай реакция арқылы негіз алуға болады?

a) NaOH+HCl б) Na₂O+CO₂

в) CO₂+H₂O г) FeCl₃+KOH

23. (MgOH)₃ PO₄ тұзының аты қандай?

24. Оксидтердің қайсысы тұз қышқылымен әрекеттеседі?

а) CO₂ в) CO c) Na₂O д) N₂O е) P₂O₅.

25. Қай тұз калий ортофосфаты деп аталады?

а) KH₂ PO₄ в) K₃P O₄ c) K₂ HPO₄ д) KH₂PO₃ е) K₂HPO₃.

26. Көрсетілген қышқылдардың қайсысы қышқылдық тұз түзеді?

а) HCl в) H₃ASO₄ c) HMnO₄ д) HNO₃ е) CH₃ COO₃.

27. Қышқылдық тұз немесе гидротұз деген не? Мысал келтіріңіз, атаңыз.

28. Негіздік тұз немесе гидроксотұз деген не? Мысал келтіріңіз, атаңыз

29. Қышқыл түзуші элементтің тотығу дәрежесін қалай табуға болады және қышқылдық структуралық формуласын қалай жазуға болады?

30. Қышқылдың негізділігін және қышқыл қалдығының заңдарын қалай табуға болады?

31. Қандай тұздар қалыпты немесе орта тұздар деп аталады?

1.2. Көрсетілген элементтердің жоғарғы оксидтерінің формасын және соған сәйкес гидросидтерінің формасын жазыңыз:

1.	Литий, мышьяк.	2.	Натрий, молибден.
3.	Калий, селен.	4.	Рубидий, марганец.
5.	Цезий, сурьма.	6.	Бериллий, хром.
7.	Кальций, ниобий.	8.	Магний, тантал.
9.	Цинк, вольфрам	10.	Кадмий, галлий.
11.	Ртуть, фосфор.	12.	Стронций, хлор.
13.	Барий, азот.	14.	Алюминий, рений.
15.	Медь, германий	16.	Серебро, олово
17.	Скандий, углерод.	18.	Титан, кремний.
19.	Алюминий, германий.	20.	Теллур, сера.
21.	Ванадий, золото.	22.	Бром, стронций.
23.	Марганец, калий.	24.	Галлий, азот.
25.	Индий, мышьяк.

1.3. Қышқылдардың структуралық формуласын жазыңыз? Қышқыл түзетін элементтің тотығу дәрежесін және атпен қышқыл қалдығының зарядын көрсетіңіз?

1.	Азот қышқылы	2.	Бор қышқылы
3.	Көмір қышқылы	4.	Ортофосфор қышқылы
5.	Күкіртті қышқыл	6.	Хлор қышқылы
7.	Метафосфор қышқыл	8.	Ортомышьяк қышқылы
9.	Селененті қышқыл	10.	Метакремни қышқылы
11.	Марганенті қышқыл	12.	Метамышьяк қышқылы
13.	Күкірт қышқылы	14.	Теллур қышқылы
15.	Азот қышқылы	16.	Бромды қышқыл
17.	Хлорлылау қышқыл	18.	Хлорлы қышқыл
19.	Теллурлы қышқыл	20.	Ортохром қышқылы
21.	Метахром қышқылы	22.	Ортоқорғасын қышқылы
23.	Марганец қышқылы	24.	Вольфрам қышқылы
25.	Хром қышқылы

1.4. Теңдеулерді анықтаңыз:

1.	HMnO4+NaOH® HMnO4+Na2O® Mn2O7+NaOH® Mn2O7+Na2O®	2.	H2SіO3+KOH® SіO2+KOH® H2SіO3+K2O® SіO2+K2O®
3.	Fe(OH)3+H2SO4® Fe2O3+H2SO4® Fe(OH)3+SO3® Fe2O3+SO3®	4.	H3PO4+KOH® H3PO4+K2O® P2O5+KOH® P2O5+K2O®
5.	H2CO3+Ca(OH)2® CO2+Ca(OH)2® H2CO3+CaO® CO2+CaO®	6.	H2CrO4+NaOH® H2CrO4+Na2O® CrO3+NaOH® CrO3+Na2O®
7.	Ca(OH)2+HVO3® CaO+HVO3® Ca(OH)2+V2O5® CaO+V2O5®	8.	CsOH+H2MnO4® CsOH+MnO3® Cs2O+H2MnO4® Cs2O+MnO3®
9.	H3SbO4+NaOH® H3SbO4+Na2O® Sb2O5+NaOH® Sb2O5+Na2O®	10.	Ca(OH)2+HNO3® Ca(OH)2+N2O5® CaO+HNO3® CaO+N2O5®
11.	H2MoO4+KOH® H2MoO4+K2O® MoO3+KOH® MoO3+K2O®	12.	Sr(OH)2+H2TeO4® Sr(OH)2+TeO3® SrO+H2TeO4® SrO+TeO3®
13.	H3AsO4+KOH® H3AsO4+K2O® As2O5+KOH® As2O5+K2O®	14.	Ba(OH)2+H2SnO3® Ba(OH)2+SnO2® BaO+H2SnO3® BaO+SnO2®
15.	HAsO3+NaOH® HAsO3+Na2O® As2O5+NaOH® As2O3+Na2O®	16.	H2GeO3+KOH® H2GeO3+K2O® GeO2+KOH® GeO2+K2O®
17.	H2BeO2+NaOH® H2BeO2+Na2O® BeO+NaOH® BeO+Na2O®	18.	H2WO4+KOH® H2WO4+KOH® WO3+KOH® WO3+K2O®
19.	Sr(OH)2+H2SO4® Sr(OH)2+SO3® SrO+H2SO4® SrO+SO3®	20.	Ba(OH)2+HBrO® Ba(OH)2+Br2O® BaO+HBrO® BaO+Br2O®
21.	HReO4+LіOH® HReO4+Lі2O® Re2O+LіOH® Re2O7+Lі2O®	22.	HClO3+NaOH® Cl2O5+NaOH® HClO3+Na2O® Cl2O5+Na2O®
23.	H3NbO4+NaOH® H3NbO4+NaOH® Nb2O5+NaOH® Nb2O5+Na2O®	24.	HNO2+Ca(OH)2® HNO2+CaO® N2O3+Ca(OH)2® N2O3+CaO®
25.	H3AsO3+CsOH® H3AsO3+Cs2O® As2O3+CsOH® As2O3+Cs2O®

1.5. Жүретін реакциялар теңдеулерін жазыңыз:

1.	Ba®BaO®BaCl2®Ba(NO3)2®BaSO4
2.	Mg®MgSO4®Mg(OH)2®MgO®MgCl2
3.	MnO®MnCl2®Mn(OH)2®MnSO4
4.	P2O5®H3PO4®Na3PO4®Ca3(PO4)2
5.	NіO®NіSO4®Nі(OH)2®NіCl2
6.	CO2®MgCO3®Mg(HCO3)2®MgCl2
7.	SO3®H2SO4®Na2SO4®BaSO4
8.	Fe2O3®FeCl3®Fe(OH)3®Fe(OH)2NO3®Fe(NO3)3
9.	P2O5®H3PO4®NaH2PO4®Na3PO4®Ba3(PO4)2
10.	Zn®ZnCl2®Zn(OH)2®ZnOHCl®ZnCl2
11.	CaCO3®CaO®Ca(OH)2®Ca(HCO3)2®CaCO3
12.	Mg®MgSO4®Mg(OH)2®MgOHCl®MgCl2
13.	Na2O®NaOH®NaHCO3®Na2CO3®CaCO3
14.	Fe2O3®Fe2(SO4)3®Fe(OH)3®FeOHSO4®Fe2(SO4)3
15.	ZnO®ZnCl2®Zn(OH)2®Na2ZnO2®ZnCl2
16.	Al2(SO4)3®Al(OH)3®Na3AlO3®AlCl3
17.	CuO®Cu(NO3)2®Cu(OH)2®CuOHCl®CuCl2
18.	Zn®ZnSO4®Zn(OH)2®(ZnOH)2SO4®ZnSO4
19.	H3PO4®K2HPO4®K3PO4®Ca3(PO4)2
20.	CaO®Ca(OH)2®CaCO3®Ca(HCO3)2®CaCO3
21.	Al2O3®AlCl3®Al(OH)3®AlOHSO4®Al2(SO4)3
22.	K2O®KOH®KHSO3®K2SO3®CaSO3
23.	SnO®Sn(OH)2®SnOHNO3®Sn(NO3)2
24.	NaO®NaOH®NaHCO3®Na2CO3
25.	CuO®CuSO4®Cu(OH)2®CuOHCl®CuCl2

ІІ Бөлім. Химияның негізгі түсініктері мен заңдары

2.1. Теориялық сұрақтар.

1. Атом, молекула, элемент және жай заттарға анықтама беріңіз?

2. Аллотропия дегеніміз не?.

3. Құрам тұрақтылық заңы?

4. Моль – дегеніміз не?

5. Молярлық масса және салыстырмалы молекулалық масса дегеніміз не?

6. Молярлық массасынң өлшем бірліген көрсетіңіз

а) г, б) моль в) г/моль

7. Авогадро заңы?

8. Газдың физикалық күйін қандай параметрлер анықтайды?

9. Қ.Ж. газдың молярлық көлемі неге тең?:

10. Менделеев – Клапейрон теңдеуі?

11. Универсал газ тұрақтысы дегеніміз не?

12. Салыстырмалы тығыздық Д?

13. Элементтің эквивалентті дегеніміз не?

14. Зат эквиваленті дегеніміз не?

15. Эквиваленттің молярлық массасы?

16. Эквивалент заңы дегеніміз не?

17. Зат массасының сақталу заңы?

Дата добавления: 2014-11-25