Диагностикасы

Этиологиясы белгісіз.

ЭхоКГ.

Емі. Себебі белгісіз болғандықтан этиологиялық емі жоқ.

Қимыл тәртібі – қатан төсек тәртібі (2-3айдан 6 айға дейін).

Шылым мен ішкілікке қатан тиым.

№10 емдәм.

Жүрек шамасыздығының емі: жүрек гликозидтері, шеттік вазодилятаторлар, диуретиктер.

Антиаритмиялық, антикоагулянттық, антиагреганттық, миокардтың метаболизімін жақсартатың ем.

Гипертрофиялық кардиомиопатия – қарыншалар қабырғасының (көбіне сол қарыншаның) аса қалындап, гипертрофиялануымен, осыдан қарыншалар қуысының тарылуымен жүретін, себебі белгісіз ауру. (жиі ер жас адамдар бейім)

Клиникалық белгілері. Гипертрофияның баяу біртіндеп дамуынан, дерттің белгілері ұзақ көрінбейді. Бастапқы кезде тез шаршау, әлсіздік, жүре бара ентігу пайда болады. Ентігу басында күш түскенде, кейін тыныштықта болады. Сол қарыншаның шығу жолы аса тарылғанда ми қанайналымының күрт төмендеуінен бас айналу, кенет талу ұстамалары болып тұрады (синкопе).

Аритмиялар, пароксизмдік тахикардиядан, қарыншалар фибрилляциясы болады.

Түрткі тәрізді секірмелі пульс, жүрек ұшындағы систолалық пульс, сол жүрекше жиырылуы пальпация арқылы анықталады.

ЭКГ: солқарынша мен жүрекшенің гипертрофиясы, жыбыр аритмиясы.

ЭхоКГ: жүрек гипертрофиясы, митральды регургитация

Емі:

Гемодинамиканы жақсарту: b- адреноблокаторлар (систолалық қысымды төмендетеді, антиаритмиялық әсер, стенокардия синдромын басу)

Кальций антагонистері: қарыншалардың диастола кезінде созылуы мең толуын және тәж артерияларының гемоперфузиясын жақсартады.

Диуретиктер, нитраттар, жүрек гликозидтері, антикоагулянттар, антиагреганттар.

Гипертрофиялық кардиомиопатияның болжамы: өлім.

Өлімнің негізгі себептері:

ü кенет негізгі өлім

ü іркіліс қанайналым шамасыздығы

Рестриктивті кардиомиопатия - қалыпты систолалық функциямен бірге, бір немесе екі қарыншаның диастолалық көлемінің азаюымен жəне қабырғалардың қалыңдауымен мінезделеді, массивті интерстициальді фиброз болуы мүмкін.

Патогенезі: Қарыншалар қуысының тарылуынан және диастола кезінде созылып кеңеюге шамасы келмеуінен, жүректің шығару көлемі күрт төмендейді, осыдан жүрек шамасыздығы дамиды.

Тағы бір ерекшелігі: жүрек шамасыздығы бола тұра, жүректің ұлғаймауы, керісінше жүрек кішіреюі мүмкін.

Клиникалық белгілері: ентігу, кардиалгия, жүрек қағуы.

Қарағанда: тұрақты тахикардия,жүрек тондарының әлсіреуі, патологиялық 3-4 тон естілуі, аритмиялар жəне жүректің кенеттен өлуі.

Диагностикасы:

ЭКГ: қарыншалардың гипертрофиясы.

ЭхоКГ: эндокардтың қалындауы, қарыншалар қуысының тарылуы, қақпақтық өзгерістер.

Емі: глюкокортикостероидтар,жүрек шамасыздығын емдеу, антиаритмиялық, антикоагулянттық, антиагреганттық ем.
Кардионевроздар – психожарақаттаушы факторларға байланысты дамитын жүрек-тамыр жүйесінің аурулары.

Этиологиясы:

· жүйке жүйесінің қажуы

· стрестер

· интоксикациялар

· операциялар, соматикалық аурулар

Клиникалық белгілері:

Жүрек тұсында жағымсыз сезімдер, ауырсынулар, ентігу,шаршау, жүректің жиі қағуы.

Кардиалгиялар кейде ұстама түрінде, кейде бірнеше күн қатарынан мазалайды, сол жаққа иррадиация береді. Невроздың кардиалгиясы бар науқастар көп сөйлейді, көп мазасызданады.

Кардионевроздар кейде жүрек ырғағының бұзылуымен байқалады.

Науқастарда дем алу қиындап, ентігу пайда болады, экстрасистолиялар болады.

Кейде кардионевроздар тамыр дистониясы ретінде жүруі мүмкін. Оларда кейде артериялық гипертензия немесе гипотония байқалады.

Стресс әсерінен қан қысымының жоғарылауы барлық адамдарға тән.

Артериялық гипотония қан қысымының 100/60 мм.с.б. төмендеуімен сипатталады.

Науқастар әлсіздікке, ештенеге қызықпаушылыққа, есте сақтау қабілетінің төмендеуіне шағымданады. Бұл науқастарға ашық күн, жарық шам, шуыл, қатты дыбыстар жағымсыз әсер етеді. Олар кейде естен тануы мүмкін.

Жүректің ырғағымен өткізгіштігінің бұзылуы.

Аритмия – жүректің ырғағының, жиырылу жиілігінің және реттілігінің бұзылысы.

Аритмия – синустық атриовентрикулярлы түйіннің автоматизмдік қасиетінің жоғарлауынан болады, жүректің соғуы минутына 100-ден артады (100 – 160 шамасында), ырғағы дұрыс. Даму механизмінің негізінде синустық атриовентрикулярлы түйініндегі ырғақ бұзылыстары.

Синустық тахикардия мына жағдайларда пайда болады:

1. симпатикалық нерв жүйесі ықпалының күшеюінде

2. кезбе нервісі тонусының төмеңдеуінде

3. синустық атриовентрикулярлы түйіні жасушалырының гипоксияның, ацидоздың, уланудың немесе гипертермияның салдарынан тітіркеңуінде

Гемодинамикаға ететін әсерлері: тахикардияға байланысты диастола қысқарады, жүректің оттегі мен энергияға сұранысы артады, жүрек қызметінің пайдалы әсер коэффициенті төмендейді, ал миокард зақымданған болса, оның ишемиясы мен шамасыздығын күшейтеді.

Клиникалық белгілері: жүректің соғуы, жүрек тұсында салмақ сезіну байқалады. Пульс 100-160 шамасында, ырғақты.

ЭКГ өзгерістері:

· R-R аралықтары, Т-Р аралығының қысқаруы есебінен, 0,60 сек кем

· Р тісше мен QRS комплекстерінің жұптасуы сақталған, PQ аралығы 0,12 – 0,22 сек шамасында

· ұзаққа созылған тахикардияда S-T аралығы қиғаш төмендеуі мүмкін

Синустық тахикардияның емдеу принциптері:

ü негізгі ауруды емдеу

ü қою шай, кофе, алкогольді, өткір тағамдарды ішуді доғару, темекі тартуды, тамақты аса тойып ішуден бас тарту

ü седативті дәрмектер, b – адреноблокаторларды қолдану

Синустық брадикардия – синустық атриовентрикулярлы түйінінің автоматизмдік қасиетінің төмендеуінен болады. Жүрек ырғағы минутына 60 – тан кем (60-40 шамасында)

Синустық брадикардияға әкелетін жағдайлар:

· физиологиялық ваготония (тынысты тоқтатқанда, күшенгенде)

· патологиялық ваготония (ми сауытішілік қысымының биіктеуінде, невроздарда, нейроэндокриндік ауруларда)

· уланулар

· жұқпалы аурулар

· синустық атриовентрикулярлы түйінінінің зақымдануына әкелетің аурулар (ЖИА, миокардит, кардиомиопатиялар)

Клиникалық көрінісі симптомсыз немесе жүрек соғуы, жүрек тұсында салмақ сезіну. Пульс минутына 60 – 40, ырғақты және толық.

ЭКГ белгілері:

· P – тісше мен QRS комплекстерінің жұптасуы сақталған

· R-R аралықтары қашық немесе 1 сек артық

Емдеу принциптері:

· негізгі ауруды емдеу

· ЖСС 40 – тан кем болып, әсіресе синкопе күйлері болып тұрса, жүрек соғуын жиілендіретін дәрмектерді қолданады (белладонна экстракты, эфедрин, кофеин)

Қарыншалардың дірілі және жыбыры (фибрилляциясы)

Қарыншалар дірілі- қарыншалардың белгілі бір ошағында импульстің минутына 200 – 300 жиілікпен қозуы. Қарыншалар дірілі жыбырға ауысуы мүмкін.

ЭКГ: қарыншалар дірілінде бір-біріне ұқсас, ырғақты ірі синусоидтар тіркеледі.

Қарыншалар жыбыры- қарыншалық бұлшықет талшықтарының ретсіз қозып жиырылуы. Импульстер саны минутына 200 – 500 шамасында. ЭКГ амплитудасы мен биіктігі әртүрлі, ырғақсыз аласа толқындар. Қарыншалар фибрилляциясы асистолияға алып келеді, сол кезде ЭКГ тегіс сызық тіркеледі.

Әдебиет:

«Ішкі аурулар» Б.С. Калимурзина

«Ішкі аурулар» В.И. Маколкин

«Неотложное состояние в клинике внутренних болезней» А.Саржанова, Н.Малтабарова

Дәріс 3. Тақырып: Жедел және созылмалы жүректің жеткіліксіздігі

Дәріс жоспары:

1. Жедел жүрек жеткіліксіздігі

2.Созылмалы жүрек жеткіліксіздігі

Жүрек жеткіліксіздігі - жүректің насостық функциясының бұзылысынанағзалар мен тіндердің қанмен жеткілікті қамтамасыз етілмеуі.

Жедел сол қарыншалық жетіспеушілік.

Кіші қан шеңберінде қанның іркілісі.

Жүрек астмасында көмек бермесе өкпе ісінуіне айналады.

Белгілері:

ü Жөтел алқызыл көпіршікті қақырықпен, себебі қан іркілісінен кіші қан айналым шеңберінде қысым жоғарлап альвеолалар жарылады

ü Ортопноэ жағдайы (ortos – отыру) жүрек астмасына тән

ü Аускультативті везикулярлы тыныс әлсіреген, ылғалды әр түрлі калибрлі сырылдар өкпенің бүйірінде және төменгі бөліктерінде («қайнаған самаурын») (клокочущее дыхание)

Өкпе ісінуінің клиникалық түрлері:

5. Өте тез дамитын (қас қағым)

6. Жедел –ұзақтығы 1сағаттан кем. Уақытында ем қабылданбаса 100% өліммен аяқталады.

7. Ұзақтау -1сағаттан 2сағатқа дейін. Болжамы оң.

8. Толқын тәріздес

Жедел көмек:

Ø Кіші қан айналым шеңберінде іркілісті азайту үшін ортопноэ жағдай жасау

Ø Наркотикалық анальгетиктер: морфин гидрохлориді 0,1% физиологиялық ерітіндімен

(анальгезия, вазодилятация, тыныс алу қозуын төмендету үшін)

Ø Диуретиктер: фуросемид(лазикс) 40-200мг к/т (айналымдағы қанды азайтады)

Ø Нитраттар: изокет спрей (вазодилятатор, нәтижесінде жүрекке келетін қан азаяды)

Ø Оксигенотерапия көбік басушымен (70% этил спиртымен)

Ø Зембілмен интенсивті терапия бөліміне тасымалдау

Өкпе артериясының тромбоэмболиясы.

Этиологиясы:

· Аяқ тромбофлебиті

· Жүректің ревматикалық ақаулары

· Дилятациялық кардиомиопатия

· Нефротикалық синдром

· Ұзақ уақыт горизонталды жағдайда болу

· Қатерлі ісіктер

· Кіші жамбас мүшелеріне операциялар

· Оралды контрацептивтер қабылдау

· Жыбыр аритмиясы

· Дегидратация (сусыздану)

· Бақылаусыз қабылдаған диуретиктер

· Босансытатың препараттар (слабительные)

Диагностикалық критерийлері:

1. 70% науқастарда кенеттен демікпе пайда болу

2. 80% науқастарда кенеттен кеудеде ауырсыну пайда болу

3. Кенеттен коллаптоиды жағдай пайда болу (тамыр жетіспеушілік)

4. Жүрек шекарасының оңға ығысуы, мойын көктамырларының ісінуі

5. Эпигастрий аймағындағы пульсация

6. ЭКГ: оң жүрекшемен қарыншаға шамадан тыс күш түсуі

Оң жүрекшеге күш түссе –Р пульмонале

Р митралды болса – митралды ақаулар

Жоғары Р тісшесінің жжоғары үшкір болуы ІІ,ІІІ,AVF тіркемелерінде және оң жақ қарыншаның күш түсуінің белгілері.

Клиникалық ағымы:

§ Жедел – кенеттен басталуы, демікпе, ауырсыну, АҚ төмеңдеуі, өкпелік жүректің жедел белгілерінің пайда болуы

§ Жеделдеу –тыныс алу және оң қарыншалық жетіспеушілік белгілері: ентігу, ауырсыну, естен тану ж.т.б.

Көрсетілетің көмек:

ü Микроциркуляцияны жақсарту-антикоагулянттар: гепарин 10000-20000Б к/т

ü Инфузиялы терапия

ü Прессорлы аминдер

ü Оксигенді терапия

ü Наркотикалық анальгетиктер

ü Тромболитикалық терапия: стрептокиназа, альтеплаза,

Созылмалы жүрек жетіспеушілігі.

Этиологиясы: ЖИА, артериалды гипертензия, аритмиялар, кардиомиопатиялар, миокардиттер, қант диабеті, тиреотоксикоз

Патогенезі: 3 механизмі бар:

o Қысыммен алдыңғы күштін түсуі

o Қанмен күш түсуі (жүрек ақаулары)

o Миокардтың зақымдалуы (миокардиттер, кардиомиопатия, ЖИА, миокардиодистрофия, анемия, тиреотоксикоз)

Бұлар миокардтың жиырылу қабілетін төмеңдетеді, ол веноздық қысымның жоғарлауына, венозды іркіліске гипоксияға әкеледі, жүрек лақтырысы төмеңдейді. Айналымдағы қанның мөлшерін ұлғайтады.

Гипоксия нейроэндокриндік реттеудің бұзылысына әкеледі, ренинің секрециясы жоғарылап ангиотензин жоғарылайды, шумақтық фильтрация жоғарылайды және натрий реабсорбциясы жоғарылап, антидиуретикалық гормонның (вазопрессин) белсенділігі жоғарылайды. Нәтижесінде қан көлемі көбееп венозды қысым жоғарылайды.

Созылмалы жүрек жетіспеушілігінің 3 сатысы бар:

1. Жасырын – демікпе, тахикардия, тез шаршағыштық тек физикалық күштемеде болады

2. А)Қанның іркілісі бір қан шенберінде ғана болады

Б) екі қан шенберінде болады

3. Дистрофиялық сатысы

Жүрек жетіспеушілігінің функционалдық класстары:

Емдеу принциптері: 10 диета (тұзды, сұйықтықты шектеу, бір литрге дейін)

1 класс- физикалық белсенділікке шектеу жоқ

2 класс-физикалық белсенділік аздап шектелген

физикалық белсенділік аздап шектелген

3 класс- физикалық белсенділік шектелген

4 класс- физикалық белсенділік жоқ

Клиникалық белгілері:ентігу,құрғақ жөтел, кейде аз кілегейлі қақырықпен, кейде қан араласқан, жүрек қағу, олигурия, оң қабырға астынын ауырсынуы, жүрек айну, құсу, метеоризм, тез шаршау, әлсіздік, ұйқының бұзылуы.

Алғашқы белгілердің бірі – диффузды цианоз.

Маңызды белгі – ісіктер. Басында жасырынды, біртіндеп көріне бастайды: аяқ басында, асцит, гидроторакс, гидроперикард.

Өкпе эмфиземасы, өкпенің төмеңгі бөліктерінде ылғалды сырылдар.

Жүрек гипертрофиясы, тахикардия, систолалық шулар.

Диагностикасы:

ЭКГ
рентгенологиялық тексеру

эхокардиография
коронарография

компьютерлік томография
Емі:

- Емдәм - ақуыздарға бай, тұз және сұйықтықты шектеу

-Физикалық белсенділікті реттеу

-Айналымдағы қанның көлемін азайту АПФ ингибиторлары (каптоприл, эналаприл,рамиприл), диуретиктер (фуросемид, лазикс, триамтерен)

-Жүрек гликозидтері: миокардтың жиырылу қасиетің жоғарлатады, қанайналымды жақсартады, жүрекке күштемені азайтады, ЖСЖ сиретеді (дигоксин, дигитоксин, строфантин, коргликон)

-Антиаритмиялық препараттар

-метаболизмдік ем (жүрек бұлшықетінің зат алмасуын, қоректенуің жақсартады (милдронат, калий препараттары, кокарбоксилаза)

Әдебиет:

«Ішкі аурулар» Б.С. Калимурзина

«Ішкі аурулар» В.И. Маколкин

«Неотложное состояние в клинике внутренних болезней» А.Саржанова, Н.Малтабарова

Дәріс 4. Тақырып: Жіті және созылмалы гастриттер. Асқазан обыры

Дәріс жоспары:

1. Гастрит, анықтамасы, жіктемесі

2. Гастрит, этиологиясы, клиникалық белгілері

3. Гастрит, диагностикасы, емі, алдын алуы

4. Асқазан обыры, клиникалық белгілері, диагностикасы, емдеу принциптері

Гастрит – H.Pylori жұқпасының немесе басқа да зақымдаушы факторлардың əсерінен жасушалық инфильтрация, регенерация бұзылуы, без эпителиінің атрофиясы, ішек метаплазиясы дамуымен сондай-ақ асқазанның сөлдену, қозғалу жəне ішкі секрециялық функциясы бұзылуымен сипатталатын асқазанның кілегейлі қабатының қабынуы.

Жіктемесі
Гастриттің жинақталған Сидней жіктемесі (1990)

Түрі	Орналасуы	Морфологиясы	Этиологиясы
Жедел	Антрум гастрит	Қабыну	Микробты: Helicobacter pylori жəне басқалары
Созылмалы	Денесінің гастриті	Активтілігі	Микробты емес: - аутоиммунды - алкогольді - пострезекционды - неастероидты қабынуға қарсы препараттар - химиялық агенттер
Ерекше түрлері: - гранулематозды; - эозинофильді; - лимфоцитарлы; - гипертрофикалық; - реактивті.	Антрум гастрит жəне денесі (пангастрит)	Атрофия	Белгісіз факторлар, соның ішінде микрорганизмдер
		Ішектік метаплазия
		Helicobacter pylori (HP)

Ауырлық дəрежесі: жеңіл, жеңілдеу (орташа), ауыр.

Басқа микроорганизмдердің гастритті қоздыруы сирек кездеседі.
Созылмалы гастриттің Хьюстондік жіктемесі

Гастриттің түрі	Этиологиялық факторлары
Атрофиялық емес	Helicobacter pylori (НР) жəне басқа факторлары
Аутоиммунды	Аутоиммунды
Мультифокальді	НР, тамақтанудың ерекшелігі,орталық факторлар
Химиялық	Химиялық тітіркендіргіштер, өт,СЕҚҚП, сəулелік зақымдалу
Радиационды Лимфоцитарлы	Идиопатиялық, иммунды механизмдер, глютен, Н.pylori,Крон ауруы, саркоидоз
Инфекциялық емес гранулематозды Эозинофильді	Вегенер гранулематозы, бөгде дене, Идиопатиялық астық аллергия, басқада аллергендер
Басқа инфекциялық	Бактериялар (Н.pylori басқа),вирустар, саңырауқұлақтар,паразиттер

Қауіп – қатер факторлар:
- алкогольдік ішімдіктер
- дəрілер (стеройдты емес өабынуға қарсы, темір препараттарын, калий хлоридін) пайдаланғанда
- асқазанның шырышты қабатының тікелей жарақаттануында (мысалы назогастралды зондпен немесе құсу кезінде асқазанның шырышты қабатының өңешке пролапсы кезінде);
- сəулелік зақымдалу кезінде

- асқазан шырышты қабатының ишемиясында (васкулитте жүйелі ауру кезінде Шенлейн – Генох ауруы кезінде, әсіресе марофонға жүгіретін адамдарда)
- бауыр циррозымен сырқаттанғандардағы портальді гипертензияда

- стресстік жағдайлар (бас ми жарақаты, таралған күю кезінде)

Клиникалық белгілері:
Шағымдар мен анамнез: түрлі дəрежеде білінетін іш бұзылу синдромы (іш ауыруы, жүрек айнуы, құсу, асқазан қыжылы
Аспаптық зерттеулер:ФГДС
Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:

1. Қанның жалпы анализі

2. Жалпы ақуыз жəне ақуыздық фракцияларды анықтау

3. Қан құрамындағы сарысумен байланысқан темір мөлшерін анықтау

4. Нəжістегі жасырын қанды тексеру

5. Несіптің жалпы анализі

6. Нр - анықтау тесті

7. ЭФГДС пен нысаналы биопсия жасау.

Зертханалық тексерулер: В12 - тапшылықты қаназдық (аутоиммундық гастрит кезінде), нəжісте қан болуы, қан кету нəтижесінде дамыған қаназдық (анемия), (эрозиялы зақымдану салдарынан болуы мүмкін).

Ем мақсаты: ремиссияға қол жеткізу, асқынуды тыю

Дəрі-дəрмексіз ем: диета № 1.
Дəрі-дəрмектік ем:

1. Процесс белсенділігі айқын дəрежедегі Нр-жұқпасымен қабаттасқан гастрит кезінде дəрі-дəрмектік ем ретінде эрадикация қолданылады.
Бірінші кезектегі емдеу. Протондық насос ингибиторы (20 мг омепразол, 20 мг рабепразол) немесе стандартты мөлшерде ранитидин-висмут-цитрат + 500 мг кларитромицин + 1000 мг амоксициллин немесе 500 мг метронидазол; барлық дəрі-дəрмектер 7 күн бойы күніне 2 реттен қабылданады.

Кларитромицин мен амоксициллин сəйкестігі кларитромицин мен метронидазол-ға қарағанда дұрыстау, өйткені екінші кезеңдегі ем кезінде жақсы нəтижеге жетуге əсер етеді. Күніне екі рет 500 мг кларитромицин қабылдау дəріні күніне екі рет 250 мг мөлшерінде қабылдағаннан тиімдірек екендігі байқалды. Ранитидин-висмут-цитрат жəне протондық насос ингибиторларының тиімділігі бірдей екендігі анықталды.
Емдеудің бірінші кезеңі тиімсіз болған жағдайда екінші емдеу кезеңін қолдану ұсынылады. Протондық насос ингибиторы стандартты мөлшерде күніне екі рет жəне + 120 мг висмут субсалицилат-ны күніне 4 рет + 500 мг метронидазол күніне 3 рет +500 мг тетрациклин күніне 3 рет.

НР таппаған жағдайда қолданылып жүрген тесттердің нəтижесі жалған мəліметтер беруі мүмкін. Мұның себебі биопсияның дұрыс алмауынан болады (мысалы, ойық жараның түбінен), антибактериалды немесе антисекреторлық дəрілерді қабылдап жүргенде, морфологтар біліктілігінің төмен болғанда жəне т.б.
2. Ахлордидриялық гастритте жəне В12 дифицитті анемиямен бірге болған аутоиммунды атрофиялық гастритте: алмастырушы ферментотерапия (панкреатин 50-100 тыс. Бір/тəулігіне тамақпен бірге) тағайындалады, цианкобаламиннің 1000мкг 6 күн б/етке, одан ары осы препаратты осы мөлшерде бір ай бойы аптасына бір рет б/етке салады, осыдан кейін 2 айда 1 рет салады.

3. Рефлюкс гастрит кезінде – ішке прокинетиктерді тағайындайды (домперидон 10 мг) күніне 3-4 рет тамақ алдында 15 минут бұрын, протонды помпы ингиботорларын (омепразол 20 мг, пантопразол 40 мг, рабепразол 20 мг) немесе Н2 блокаторларын (фамотидин 40 мг, ранитидин 150 мг) 1 рет тəулігіне, урсодезоксихол қышқылының 250-500 мг/тəулігіне жатар алдында, көрсеткішіне байланысты құрамында алюминиі бар буферлі антацидтер (фосфолюгель) беріледі. Жалпы ем ұзақтығы 4-6 апта.
Профилактикалық шаралар: тіс санациясы, алкогольдік ішімдіктерді жəне темекі шегуді шектеу, витаминдерді қабылдау, емдік минералды суларды ішіп тұру, физиотерапия, ЕДШ.
Одан ары жүргізу, диспансеризация тəртіптері: жыл сайын емдеуге санатории профилакторияға, бальнеологияға жəне бальнеолайлы курорттарға жолдама беру.

Асқазан обыры алды аурулар:

 Созылмалы атрофиялық гастрит

 Полиптер

 Асқазан созылмалы жарасы

 Менетрие ауруы (асқазан кілігей қабығының гипертрофиясы)

 Теміртапшылықты қан азаюы

Ісіктің өсу сатылары (дәрежелері):

I. Ісік 3см дейін, тек кілегей қабыршақта, метастаз жоқ

IIa. Ісік 3 см үлкен және бұлшық еттерге көшкен кез, метастаз жоқ

IIб. Ісік жоғарыдағы екі өсу дәрежесіндей және аймақтық лимфа бездерінде метастаз бар

IIIa. Кез келген көлемдегі ісік бүкіл асқазан қабаттарын жарақаттап, өңешке немесе ұлтабарға ауысқан мезгіл.

IIIб. Кез келген көлемдегі ісік, аймақтық лимфа бездерінде метастаздар

IV. Кез келген мөлшердегі ісік көрші мүшелерге көшкен, алыстағы мүшелерде метастаздар бар

Клиникалық белгілер:

· асқазандағы қолайсыздық, эпигастрийде ауырсыну сезімі, тамақ ішсе де, ішпесе де ауру сезімі кетпей қояды

· тәбеттің төмеңдеуі, анорексия

· арықтау (бір екі айда 10 – 15 кг дейін)

· әлсіздік, тез шаршау, жұмыс істеу қабілетінің төмеңдеуі

· психоэмоционалдық өзгерістер: тітіркенгіштік, апатия, ұйқының бұзылуы

Диагностикасы: ЖҚА (анемия), ФГДС биопсиямен, рентгенография

Емі:

· хирургиялық ем

· химиотерапия

· сәуле әдісі

Әдебиет:

«Ішкі аурулар» Б.С. Калимурзина

«Ішкі аурулар» В.И. Маколкин

Дәріс 5. Тақырып: Асқазан мен ұлтабардың ойық жарасы. Ойық жара ауруларының асқынулары

Дәріс жоспары:

1. Жара ауруы, анықтамасы, этиологиясы, патогенезі

2. Жара ауруы, клиникалық белгілері, диагностикасы, емі

3. Жара ауруы, асқынулары

Жара ауруы – негізгі белгісі: асқазан қабырғасында ойық болуымен сипатталатың созылмалы рецидивті ауру.

Этиологиясы: НР ашылғанан бері жара ауруы жұқпалы ауру болып саналады.

Бұл негізінде хеликобактерлік гастриттің және дуодениттің үстінде дамитың ауру. НР үйреншікті мекендейтің жері: асқазанның антралдық бөлігі. НР мекендеу үшін кілігей метаплазияға ұшырау қажет. Бұл созылмалы дуоденитте кездеседі.

Қолайлы факторлар:

· Шылым шегу, алкоголь

· Тұқым бейімдеушілік

· Асқазан сөлінің гиперсекрециясы

· Дәрі –дәрмектердің әсері

· Алиментарлық факторлар

· Нервілік – психикалық өзгерістер

Патогенез: Этиологиялық факторлар бас миының қыртысына, гипоталамусқа әсер етеді. Агрессиялық және қорғаныс факторлардың арасындағы тепе тендік бұзылады.

Агрессиялық факторлар күшееді:

· Тұз қышқылы

· Пепсин

· Асқазанның эвакуациялық қызметінің бұзылуы

· Онекелішік асқазандық рефлюкс

Қорғаныс факторлар әлсірейді:

· Кілегейдің түзілуі

· Қанағымының қалыптылығы

· Иммундық қорғаныс

· Эпителийдің регенерациясы

Жара ауруының патогенезі

Этиологиялық факторлар Қолайлы факторлар

Н.pylori Нейроэндокриндік реттеудің бұзылыстары

Гастрин жоғарылау Парасимпатикалық ж.ж. белсенділігі жоғарылайды Генет.бейімд.

Асқазан және онекіелі ішектің Асқазан секрециясы Кілегей Қорғаныс

моторикасы бұзылу жоғары ерекшеліктері фактор.төмен

Асқазан және онекіелі ішектің кілегейі зақымдалуы

Клиникалық белгілері:

Шағымдары: ауырсынулар, асқазандық диспепсия, ішектік диспепсия, астеновегетативті синдром, жаралы кемістік синдромы, асқынулар синдромы

Ауырсыну синдромы – жараның орналасуына байланысты.

Ауырсыну себебі: жараның түбіндегі нерв ұштарының тұз қышқылымен тітіркенуі,асқазанның және ұлтабардың моторикасының бұзылуы, жара айналасында тамырлар ишемиясы дамуы.

Ауырсынудың тамақ ішкеннен кейін пайда болу уақытына байланысты ерте, кеш, түнгі, ашқарындық ауырсынулар кездеседі.

Тамақтанғаннан кейін 30 мин -1 сағ пайда болса – ерте (жара биік орналасқан)

Тамақтанғаннан кейін 1,5 – 2 – 3 сағаттан кейң дамыса- кеш ауырсынулар, ашқарын -6 – 7 сағаттан кейін пайда болады. Кеш, түнгі, аш ауырсынулар антральдық немесе дуоденалды жараларда кездеседі.

Асқазан диспепсия синдромы: қыжылдау, кекіру, құсу. Құсу себебі: кезбе нерв тонусының жоғарылауы, асқазан моторикасының күшеюі, асқазанның гиперсекрециясы.

Ішектік диспепсия: сирек іш қату болуы мүмкін.

Астеновегетативті синдром: терісі бозаруы, аяқ қол ұштарының салқындауы, ылғалдылығы, брадикардия және артериалдық гипотензияға бейімділік (парасимпатикалық нерв жүйесінің тонусының жоғарылауынан)

Пальпация кезінде эпигастрий аймағында бұлшық еттердің қатаюы және ауырсыну байқалады.

Диагностикасы:

- ЖҚА (қан кетуде анемия болуы мүмкін, асқынуларда-лейкоцитоз, ЭТЖ жылдамдайды)

- ЭГДС

- өнештің және асқазанның рентгенологиялық тексеруі

- НР анықтау үшін -тыныс уреазды тест

-нәжісті жасырын қанға тексеру

Ем мақсаттары:

· Клиникалық белгілерді басу

· Жара жазылу

· НР инфекциясын жою

Емі:

Зиянды әдеттерден құтылу

Диета 1
HР эрадикациясы. Осы мақсатпен 1-2апта эрадикация жүргізіледі. Содан кейін жараларды толық жазу үшін антисекрециялық дәрмектер беріледі.

Эрадикацияның басты принциптері:

· Антимикробтық дәрілерді қосарланып қолдану

· Антибиотиктердің антимикробтық әсерін антисекреторлық дәрмектермен күшейту

Асқынулары: қан кету, перфорация, пенетрация, малигнизация, пилорикалық бөліктің стенозы

Шұғыл госпитализацияға көрсеткіштер:

1) асқынулар

2) қарқынды ауырсыну синдромы

3) амбулаториялық емнің нәтижесіз болуы

4) қосымша аурулар

Әдебиет:

«Ішкі аурулар» Б.С. Калимурзина

«Ішкі аурулар» В.И. Маколкин

Дәріс 6. Тақырып: Ішектің қабыну аурулары. Созылмалы панкреатит.

Дәріс жоспары:

1. Созылмалы панкреатит, анықтамасы, жіктемесі

2. Созылмалы панкреатит, этиологиясы, патогенезі

3. Созылмалы панкреатит, клиникалық белгілері, диагностикасы, емі, алдын алу принциптері

4. Энтерит, анықтамасы, клиникалық белгілері, диагностикасы, емі

5. Колит, анықтамасы, этиопатогенезі, клиникалық белгілері, диагностикасы, емі

Созылмалы панкреатит – ұйқыбез паренхимасының, түтіктерінің зақымдануымен дамитын және этиологиялық фактордың тоқтауына қарамастан өрістейтін, соңында бездің склерозына, экзо-, эндогендік функцияларының жетіспеушілігіне әкелетін ұйқыбездің созылмалы қабыну-дистрофиялық ауруы.

Созылмалы панкреатиннің жіктемесі (Марсель-Рим, 1988 ж.):

1. Созылмалы кальцилейтін

2. Созылмалы обструктивті

3.Созылмалы паренхиматозды-фиброзды

Ауырлық дəрежесі:

Жеңіл - сыртқы жəне ішкі секреторлық жеткіліксіздік болмауымен мінезделеді. Клиникалық белгілер (ауыру, диспепсия) аздап айқан. Қан мен зəрдегі панкреаттық ферменттердің белсенділігі артуы мүмкін. Асқыну жылына 1-3 рет.

Орташа ауырлық - анық клиникалық лабораторлық бұзылулармен, басқа ас қорыту ағзаларының зақымдалуымен, ұйқы безінің сыртқы жəне ішкі секреторлық функциясымен мінезделеді. Азу мүмкін. Жылына 4-5- рет асқынулар.
Ауыр дəреже -анық клиникалық лабораторлық көріністермен, «панкреатикалық» жəне панкреатогендік іш өтулермен, ақуыздық жеткіліксіздікпен, полигиповитаминозбен, үдемелі жүдеумен, ағзалар мен жүйелердің заңды зақымдануымен мінезделеді. Жылына 6-7 рет жəне одан көп асқынулар.

Дата добавления: 2015-05-26