Курс саясаты. 1 страница

1. Сабаққа кешікпеу

2. Сабақ үстінде беталды сөйлеспеу, ұялы телефондарды сабақ уақытысында қолдануға тыйым салынады, epсi тepic қылықтар жасауға болмайды. Үнемі Университетің ішкі ережелеріне бағынбағаны үшін және оқу үлгерімі нашар

болтаны үшін, оқудан шығарылуы мүмкін.

3.Сабақтан қалмау, ауырып қалған жағдайда медициналық нысандағы анықтаманы көрсетуі қажет.

4.Оқу процесіне белсенді түрде қатысу және жазу дәптерлері мен қадамдары болуы қажет, олар болмаған жағдайда оқу дәрісханасына кipyгe болмайды. Осы жоғарыда аталғандардың барлығыда емтихан барысында ескepiлeдi.

ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ

Негізгі әдебиеттер

7. Ахметов А., Ахметова Г. ЕҢБЕК ҚҰҚЫҒЫ

8. Уваров В.Н. Қазақстан Республикасының Еңбек құқығы, Алматы,1997

9. Кағазов О., ҚР Еңбек құқық принциптері, Алматы,2000

10. Уваров В.Н., Трудовое законадательство РК, Алматы,1999

11. Сыроватская Л.А., Трудовое право, М.2000

12. Абайдельдинов Т.М., О реализации некоторых принципов трудового права: вопросы теории/ Человек и право. 2001. №4

Қосымша әдебиет

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995 ж.

2. Филимонова А.А. Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару заңы: Оқу құралы, Алматы. 2001ж.

3. Чукмаитов Д.С. ҚР заңы бойынша жазаны орындаудың теоретикалық негізгі жүйелері. Алматы. Баспа,1999ж.

4. Балтабаев К.Ж. Жазаның орындалуы: ҚР заңы және халықаралық нормалар. Алматы, Атамұра. 1999ж.

5. Селиверстов В.И. Қылмыстық-түзеу құқығы: комментарийлер мен кестелер. М.: Заңтану, 2000ж.

6.Самалдықов М.К. Пенитенциярлық мәселелер бойынша халықаралық құжаттардың жинағы. Алматы, 1993ж.

7. Михлин А.С., Пономарев П.Г. Уголовное- исполнительное право, Издание второе, Москва, Юриспруденция, 2000г.

8. Қазақстан Республикасының Қылмыстық-атқару кодексі.

9.“Күдіктілерді және қылмыс жасаған қылмыскерлерді қамауда ұстау тәртібі және жағдайы” туралы Қазақстан Республикасының Заңы.

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҚАМСАТАСЫЗ ЕТІЛУІНІҢ КАРТАСЫ

Ма-ман-дық	Пән	Қолда бар оқу-әдістемелік әдебиеттер	Студенттер саны	Ескірген әдебиетке ескерту
	Электрондық түрде ОӘК
Кеден ісі	Еңбек құқығы	о/о	қ/о	орыс/о	қ/о	Орыс/о	Қ/о
		-	-	-
		52-24
3. ҚР-сы Президентінің Указы. «Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу туралы». 17.04.95 ж.
			.

ДӘРІСТЕР КЕШЕНІ

1 Дәріс Кеден статистикасының құрылуы және дамуы

Дәрістің мақсаты: «кеден статистикасы» түсінігін анықтау,сонымен қоса оның негізгі тапсырмаларын қарастыру.

Дәріс жоспары:

1. Кеден статистикасының пәні мен тәсілдері

1.Кеден статистикасының құрылуы мен дамуы

Статистика ғылым ретінде – жалпы, кездейсоқ құбылыстар мен процестердің заңдылығын зерделейтін пәндер жүйесі.

Бұл пәндерге, әдетте, статистиканың жалпы теориясы, математикалық статистика және білімнің әр түрлі салаларындағы арнайы статистикалық пәндер жатады. Барлық статистикалық пәндер өзара зерттеудің жалпы пәні мен бірыңғай статистикалық методологиясымен бірігеді.

Кеден статистикасы экономикалық статистиканың болашақ құрамдық бөлігі бола тұрып, кеден ісі негіздерінің элементі ретінде сыртқы саудада болатын құбылыстар мен процестердің сандық жағын, сондай-ақ кеден ведомствосындағы жедел және қамтамасыз ететін қызметтің әр түрлі бағыттарындағы кеден төлемдеріне есеп берумен және талдау жасаумен байланысты, контрабандамен күрес және кеден ережелерінің бұзушылықтарымен, саудалық емес айналыспен, валюталық бақылаумен байланысты зерделейді.

Жаппай, оның ішінде кездейсоқ құбылыстар мен процестер статистикалық зерттеудің пәні болып табылады.

Қоғамдық өмір жаппай құбылыстар мен процестердің әр алуан түрлерінде көрінеді.

Бұл құбылыстардың әрқайсысы біркелкі элементтердің көлемінен тұрады, олар уақыт пен кеңістіктің белгілі бір шекараларында статистикалық жиынтықты жасайды. Мәселен, сыртқы сауда уақыттың нақты интервалындағы белгілі бір мемлекеттің шекарасы арқылы өтетін тауарлар партиясының жиынтығымен ұсынылады.

Статистикалық жиынтық жеке бірліктерден тұрады. Жиынтықтың әрбір бірлігі қасиеттері мен ерекшеліктерінің жанына жазылуы мүмкін. Мәселен, шекара арқылы өтетін тауарлар атауымен, санымен, бағасымен, шығарылған елімен және т.б. сипатталады. Бұл тауарларды статистикалық жиынтыққа олардың сыртқы саудаға қатысулары біріктіреді. Бірақ кейбір бүтінді жасай отырып, олардың қасиеттері мен ерекшеліктері бойынша статистикалық жиынтық бірліктері бір-бірінен ажырылатылады.жиынтықтың жеке элементтері статистикалық жиынтыққа барлық элементтерді біріктіретін белгілі бір сапалық негізге ие бола отырып, олар біріне-бірі ұқсас болмайды, олардан белгілі бір айырмашылықтар табылады.

Статистикалық жиынтықта сипаттамаларды қалыптастыру заңдарын анықтау және жеке бірліктерге тән ерекшеліктердің оларға әсері кеден статистикасының (мысалы, кейбір тауардың орта бағасын және оның белгілі бір жағдайға байланысты мүмкін вариацияларын анықтау) негізгі мақсаты болып табылады. Кеден статистикасы, сонымен қатар, барлық статистикалық жиынтықты сипаттайтын мәліметтерді алу әдістерін (құндылық өлшемдегі сыртқы сауданың көлемі, сыртқы сауданың салмақтық көлемі) зерделейді. Алайда, кеден статистикасының мағынасы осымен шектелмейді. Ол, сонымен қатар, даму заңдарын (сыртқы сауда динамикасын зерттейді және оның негізгі сипаттамаларының мағынасын болжайды) және сипаттамалар, процестер және құбылыстар арасындағы себепті өзара байланысты зерделейді. Бұл заңдылықтардың барлығы тек өзге де факторлардың кездейсоқ аясында байқалады, тек статистикалық әдістермен анықталып, зерделенуі мүмкін және статистикалық заңдылық деп аталады.

Кедендік есеп Ресейде 1918 жылдан бастап жүргізіледі – орталықсыздандырылған есепті кеден шенеуніктері жүргізді. 1930 жылдан бастап тауар айналымына байланысты кедендік есеп орталықтандырылған бола бастайды – келетін, кететін барлық тауарларды арнайы органдар есепке ала бастады. 1942 жылы кеден шекарасы бұзылып, тауарларды есепке алумен ССМ айналысты, импортқа да, экспортқа да мәліметтер шот түрінде келіп тұрды. ССМ тек коммерциялық негізде жүзеге асырылатын тауарлардың экспорты мен импортын есепке алды.

1959 жылға дейін ҚСРО Орталық кеден басқармасы және ССМ параллельдік, қайталама сыртқы сауда есебін жүргізді. 1959 жылдан бастап сыртқы сауда есебінің негізгі функцияларын өзіне ала отырып, ССМ сыртқы экономикалық қызметке бақылау жасайды. Әлемдік практикада қабылданғандай, 1991 жылдан бастап тауарлардың есебі тек кеденде ғана кедендік есеп түрінде жүргізіледі. Есептің негізі – кеден декларациясы, сондай-ақ кейбір басқа да құжаттар: тауар-ілеспе құжат; шоттар; мәміле төлқұжаты және т.б.

Статистикалық ақпарат кез-келген салада дұрысғ ғылыми негізделген шешімдер қабылдауға көмектеседі. Кеден статистикасы – кеден органдары қызметінде қажетті атрибут және дұрыс қолдану жағдайында оның негізінде сыртқы экономикалық байланыстардың толық суретін көруге және қабылданатын шешімдерді реттеуге болады. Заңнамалармен анықталған кеден статистикасының мәселелері ТМД елдері басшылары Кеңесімен бекітілген ТМДға қатысушы елдердің сыртқы саудасының кедендік статистикасының Біріңғай әдістемесінің мәселелері және мақсаттарымен, болашақта Қазақстанның да, басқа мемлекеттердің де техникалық мүмкіндіктерімен үндесуі керек.

Бақылау сұрақтары:

1. Статистикалық ғылым дегеніміз не?

2. Статистикалық пәндер арасында қандай айырмашылық бар?

3. Экономикалық және кедендік статистика арасында байланыс бар ма?

4. Кеден ісінің элементі ретінде кеден статистикасы нені қарастырады?

Негізгі әдебиеттер

1.ЌР кеден шекарасы арқылы, жеке тұлғалармен өткізіліп жатқан тауарларды және көлік құралдарын мәлімдеу тәртібі" 02.07.99 жылғы ҚР МКМ КК Инструкциясы.

2.Алибеков С.Т. Таможенное дело в РК. Учебное пособие. Алматы., 1997 г.

3.ҚР Статистика Агенттігінің өңірлік құрылымын оңтайландыру туралы ҚР Үкіметінің 2005.18.01 № 24 Қаулысы. Соңғы редакциядағы күні; 2005.18.01. Мем.тіркелімдегі №22586

2 Дәріс Экономикалық статистикадағы кеден статистиканың алатын орны

Дәрістің мақсаты: «кеден статистикасын еңгізудің орталықтандырылған жүйесіне көшу» түсінігін анықтау

Дәріс жоспары:

1. Сыртқы экономикалық байланыстардың статистикасы және жіктелуі

2 Сыртқы сауданың кеден статистикасының негіздері

3. Сыртқы экономикалық байланыстардың статистикасы және жіктелуі

Сыртқы экономикалық байланыстардың статистикасының міндеті елдің сыртқы экономикалық қызметінің жағдайы мен дамуы туралы сандық ақпаратты оның сапалық сипатымен айырылмас байланысында ұсыну болып табылады.

Елдің экспорты мен импортын құрайтын тауарлар мен қызмет көрсетулер, сондай-ақ олармен байланысты барлық операциялар сыртқы экономикалық байланыстар статистикасындағы есеп объектілері болып табылады.

Суреттен көрініп тұрғандай, Сыртқы экономикалық байланыстар статистикасына кеден статистикасы мен сыртқы экономикалық қызметтегі қызмет көрсету статистикасы жатады.

Сыртқы экономикалық байланыстардың статистикасы

Кеден статистикасы

Сыртқы экономикалық қызметтегі қызмет көрсетулердің статистикасы

Сыртқы сауданың кеден статистикасы

Арнайы кеден статистикасы

«Қазақстан Республикасының кеден ісі туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес кеден статистикасы сыртқы сауда кеден статистикасы және арнайы кеден статистикасы болып бөлінеді.

Елдің сыртқы сауда айналымы, яғни, сандық және құндылық түрдегі тауарлардың экспорты мен импорты, сондай-ақ экспорт пен импорттың географиялық бағыты («тауар-ел», «ел-тауар») сыртқы сауда кеден статистикасын бақылау және зерделеудің пәні болып табылады.

Сыртқы сауданың кеден статистикасындағы экспорт дегеніміз – отанда жасалған, өсірілген немесе алынған тауарлардың елден әкетілуі.

Сонымен қатар, отандық тауарларға шетелдік тауарлар да жатады, тауарларды елге әкеліп, олардың негізгі сапалық немесе сандық сипатын өзгертіп қайта өңдейді.

Тауарлардың экспорты материалдық құндылықтардың ұлттық запастарын азайтады (экспорттық тауарларды сатудан түскен түсім – төлем балансының кіріс бөлігі).

Импорт дегеніміз – елге тауарларды әкелу. Импортқа реэкспорттау үшін елдің ішінде тұтынуға арналып әкелінген тауарлар және шетелден отандық ұйымдар үшін сатып алынған тауарлар жатады.

Тауарлардың импорты материалдық құндылықтардың ұлттық запастарын ұлғайтады.

Экспорттық және импорттық тауарлар сыртқы сауда кеден статистикасындағы бақылаудың тікелей объектілері болып табылады.

Сонымен қатар, сыртқы сауда кеден статистикасында мыналарға:

төлем құралы ретінде шығарылмайтын монетарлық алтынды, күмісті және басқа да бағалы металдарды әкетуге (әкелуге);

айналымға жатпайтын бағалы қағаздарды, банкноттарды және монеталарды әкетуге (әкелуге);

БҰҰ техникалық көмегі қорына жарналар есебінен ұсынылатын тауаларға, сондай-ақ сыйлар мен қайтарымсыз көмектерге;

шетел соттары үшін сатылған материалдар мен азық-түліктерге, бункерлік жағармайға, ұшақтар мен автомобильдерге;

әкелу (әкету) сәтінде жалға алынатын тауардың толық құны бойынша бір жылға және оданда көп жыл мерзіміне жалға алынатын тауарларға есеп жүргізіледі.

Кеден шекарасы арқылы өтетін тауарларға байланысты операциялар қатары сыртқы сауда көлеміне жатқызылмайды және кеден статистикасына есепке алынбайды. Мұндай тауарларға:

1) валюталық құндылықтар;

2) кепілдік заты;

3) құны статистикалық бақылау деңгейінен аспайтын тауарлар;

4) шетел мемлекеттерінің дипломатиялық және консульдық өкілдерінің ресми (қызметтік) қолданылуына арналған тауарлар;

5) мемлекеттен тыс орналасқан, сондай-ақ БҰҰ-ның әскери құрамындағы әскери бөлімдердің әскери дайындығын және күнделікті қызметін қамтамасыз етуге арналған тауарлар және мемлекет аумағына отандық әскери бөлімдермен қайтарылған тауарлар;

6) коммерциялық операциялардың заты болып табылмайтын тауарлар:

/ коммерциялық мақсатқа арналмаған, оның ішінде халықаралық поштамен жіберілетін жеке адамдардың алып өтетін тауарлары;

/ пошта белгілері; салт-дәстүрлер заттары;

/экспонантталған фотосуреттер мен шығарылған пленкалар, жобалар, суреттер, қолжазбалар, іскери қағаздар, әкімшілік баспа бланкілері, сондай-ақ халықаралық ақпарат алмасу шегінде қолданылатын кез-келген ақпарат тасымалдаушысы (оның ішінде шетел стандарттары, техникалық қызмет көрсетулер, техникалық суреттеу);

/ тұрғылықты өмір сүру үшін көшіп кететін және келетін жеке тұлғалардың, сондай-ақ қашқындар мен көшуге мәжбүр болғандардың әкелетін және әкететін тауарлары;

7) елдің мемлекеттік шекарасын басып өтпейтін операциялар шегінде әкелінетін тауарлар;

/ халықаралық тасымалдарда қолдануға арналған теңіз, өзен кемелері және ұшу аппараттары;

/ шетелде отандық кемелерден, оның ішінде шетел мемлекеттерінің аумақтық суларындағы немесе ашық теңіздегі шетел кемелерінде сатылатын балықтар мен теңіз өнімдерінің барлық түрлері;

/ ашық теңіздің түбінен алынатын тауарлар;

/ шетелден отандық көлік құралдары үшін сатып алынған бункерлік жанармай, балласт, азық-түлік және өзге де материалдар;

/ елге әкелмей-ақ қайта экспорттау (бұл терминнің статистикалық мағынасында);

/ ашық теңізден немесе концессия шарттарында шетел мемлекеттерінің аумақтық суларынан алынып мемлекетке әкелінген балықтар мен басқа да теңіз азық-түліктері;

/ жарнамалау, кепілдік қызмет көрсету тәртібінде әкелінген тауарлар, сондай-ақ таурларды қате әкелу жатады.

Тауарларды әкелуге және әкетуге статистикалық бақылау ЖКД мәліметтері негізінде жүргізіледі.

Сыртқы сауда кеден статистикасы табиғи (сандық) және құндылық түрдегі тауарларды әкелу және әкету есебін жүргізеді.

Сандық есеп халықаралық тауар айналымының көлемдерін едәуір толық көрсетеді.

Әлемдік сауда айналымындағы тауардың едәуір бөлігі салмақ бірліктерінде: тоннамен, центнермен, килограммдармен және т.б. өлшенеді. Сонымен қатар тауарлар брутто немесе нетто салмағымен есептелінеді.

Тауардың жалпы салмағы қорабымен бірге есептегенде брутто салмағы дегенді білдіреді.

Нетто салмағы дегеніміз – бұл тауардың ішкі және сыртқы салмағынсыз таза салмағы. Тауардың жақын орналасқан және онымен бірге тұтынушының қолына түсетін сыртқы оралымы нетто салмағына жатады.

Сыртқы сауда кеден статистикасында тауарлардың сандық есебі нетто салмағы бойынша жүргізіледі.

Өлшемнің салмақтық бірліктерінен басқа тауарлардың сандық есебі белгілі бір тауарларға тән ерекше өлшем бірліктерімен жүргізіледі.

Экспорттық және импорттық тауарлардың саны туралы мәліметтерден басқа сыртқы сауда кеден статистикасына олардың құндық бағасы жатады. Сыртқы тауар айналымының құндылық бағасы елдің экономикалық жағдайының, оның халықаралық байланысының маңызды көрсеткіш болып табылады. Сонымен қатар, бір елден екінші елге тауарларды жеткізу бойынша сатушы мен сатып алушының міндеттеріне байланысты сыртқы сауда келісімшарты жеткізудің коммерциялық шарттарының 13 түрі негізінде жасалады.

Жеткізудің коммерциялық шартына байланысты сатушының сатып алушыға қойған шот-фактурасындағы (инвойсе) бағасы әр түрлі болады. Шот фактураға сатушы жеткізудің коммерциялық шартының осы түрі бойынша өз міндеттеріне сәйкес шығындарды жатқызады.

Сыртқы сауда келісімшарттарын жасасу кезіндегі әр түрлі шарттарды және осыған байланысты тауардың фактуралық құнын есептеудің әр түрлі методологиясын есепке ала отырып, барлық тауар айналымы бойынша жиналған мәліметтерді алу үшін жекеленген тауарлардың құны бойынша мәліметтерді жай ғана қосу жеткіліксіз, себебі бұл құндық бағалар алуан түрлі және олар әр түрлі элементтерден тұрады.

Салыстырмалы мәліметтер алу мақсатында барлық бағаларды барлық экспорттар мен импорттық тауарлар үшін қабылданған бірыңғай базиске келтіру қажет.

Экспорттық бағаларды есептеудегі және ҚР аумағынан әкетілетін тауарларды статистикалық есептеудегі осындай базис экспортқа шығарушы елдің порты – ФОБ бағасы немесе кедендік ресімдеуге ГТД қабылдау күніне Ұлттық банкпен бекітілген бағам бойынша АҚШ долларына қайта есептелген экспортқа шығарушы елдің шекарасы – ДАФ болып табылады.

ФБ (борттағы еркіндік) – тауардың құны және кеме бортына тауарларды жеткізу және тиеу шығындары жататын тауардың бағасына сәйкес тауарды сату шарты.

Импорт құнының бағасы ҚСФ бағалар базасында – импортқа шығаратын елдің порты немесе СИП – импортқа шығарушы елдің шекарасында тағайындау бекеті - жүргізіледі.

ҚСФ – (құн, сақтандыру, фрахт) – тауардың құны және импортқа шығарушы елдің портына дейін тауарларды сақтандыру және көлікпен апару шығындары жататын тауар бағасына сәйкес тауарларды сату шарты.

Тауарлар экспортының және импортының географиялық есебі мемлекеттер бойынша тауарлардың шығару және тұтыну белгілеріне сәйкес жүргізіледі:

- экспорт тауарды тағайындаған (тұтынған) ел бойынша көрінеді;

- импорт тауар шығарған (өндірген) ел бойынша көрінеді.

Егер тауарды әкелу кезінде тауарды тағайындаған ел немесе шығарған ел белгісіз болса, онда экспорт сату елі бойынша, ал импорт сатып алатын ел бойынша көрінеді.

Кеден статистикасында контрагент - елдер болып мыналар есептеледі:

Әкелу кезінде:

Тауарды шығарушы ел:

Тауарды тиеуші ел – Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының 97-тобына енгізілген тауарлар үшін (өнер шығармашылығы, коллекционерлік заттар мен антиквариат) және қайта импортталған тауарлар.

Әкету кезінде:

Тауарларды тағайындайтын ел.

Тауарды толығымен шығарған немесе жеткілікті түрде қайта өңдеген ел тауарларды шығарған ел болып табылады.

1. Өз аумағынан немесе оның аумақтық қойнауынан, немесе оның континентальдық шельфінен және теңіз қойнауынан алынған пайдалы қазбалар, егер мемлекет осыларды әзірлеуге ереше құқылы болса;

2. Оның аумағында өсірілетін немесе жиналатын өсімдік өнімдері;

3. Онда туылған және өсірілген тірі жануарлар;

4. Сол елдегі жануарлардан өсіріліп алынған өнімдер;

5. Аң аулау, балық аулау және теңіз саласындағы елде шығарылған өнімдер;

6. Сол елдің кемелерімен немесе жалға алған кемелерімен әлемдік теңізден алынған және өндірілген теңіз саласындағы өнімдер;

7. Сол елде бар өндіріс немесе өзге де операциялардың нәтижелері болып табылатын қайталама шикізат пен қалдықтар;

8. Сол елдің немесе сол елмен жалға алынған космос кемелері арқылы ашық космостан алынған жоғары технология өнімі.

Егер тауарды өндіруге екі немесе одан да көп ел қатысса, тауардың шығуы жеткілікті түрде қайта өңдеу критериясына сәйкес белгіленеді.

Сол елдегі тауарды жеткілікті түрде қайта өңдеу критериялары мыналар болып табылады:

1) тауарды қайта өңдеу нәтижесінде болған алғашқы төрт белгінің кез-келгенінің деңгейінде СЭҚ ТН бойынша тауар позициясын (тауардың жіктелген коды) өзерту;

2) сол елден шығарылған тауар деп есептелуі үшін жеткілікті немесе жеткіліксіз операциялар орын алған өндірістік немесе технологиялық операциялардың орындалуы;

3) адвалорлық үлес ережесі – пайдаланылған материалдар құнының немесе қосылған құнның пайыздық үлесі ұсынылған тауар бағасының тіркелген үлесіне жеткендегі тауар құнының өзгеруі.

Кеден статистикасының негізіне құқықтық, методологиялық, құжаттық, конструкциялық, технологиялық негіздерді жатқызады.

Қазақстан Республикасы Сыртқы сауда кеден статистикасын жүргізудің құқықтық негізі 2003 жылғы 1 мамырдағы Қазақстан Республикасы Кеден кодексі болып табылады.

Қазақстан Республикасы Кеден кодексінің 421-бабына сәйкес сыртқы сауда кеден статистикасын жүргізу мақсатында Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарын Қазақстан Республикасы сыртқы сауда жағдайы туралы ақпаратпен, мемлекеттік бюджетке кедендік төлемдер мен салықтардың түсуін бақылауды, валюталық бақылауды, Қазақстан Республикасы сыртқы саудасының динамикасы мен тенденциясын, жағдайын талдаумен, оның сауда мен төлем балансын және экономикасын қамтамасыз ету болып табылады. Жалпы кеден органдары кеден шекарасы арқылы тауарларды өткізу туралы мәліметтерді жинап, өңдейді, сондай-ақ заңнамаға сәйкес кеден статистикасының мәліметтерін ұсынады және жариялайды.

Дата добавления: 2015-05-29