БИЛЕТ №30

1. Азаматтық құқықтарды қорғау тәсілдері

Азаматтық құқықтарды қорғау тәсілдері

Қорғау құқығы құқыққа өкілетті тұлғаға мүмкіндіктің үш тобын

Азаматтық құқықтарды қорғау арнайы қарастырылған заңнамалық актілер жағдайында

Қорғау әрекеттерінің басқаларымен салыстыру бойынша – бұл қорғау

Құқыққа өкілетті субъект басқа тараптардың заңды мүдделері мен

Азаматтық құқықты өзіндік қорғау тәсілдерінің бірі қажетті қорғану

Өзін -өзі қорғау шараларын аса қажеттілік жағдайында қолдану

Жедел ықпал ету шаралары – бұл мемлекеттік құзыретті

Азаматтық заңнамаларда қолданыстар ережелерде жедел ықпал ету шараларына

Жедел ықпал ету шаралары нақты емес заңды сипатта

Азаматтық заңнамалардың қолданыстағы ережелерімен мынадай жолдарда құқық бұзушыға

Егер заңнамалық актілер немесе шартпен өзгедей көзделмесе, қолданыстағы

Заңнамаға сай кәсіпкерлік түсінігі мемлекеттік кәсіпорынды шаруашылықтың жүргізу

Мемлекеттік қауіпсіздік мақсатында, құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету, қоршаған

Субьективті азаматтық құқықтарды қорғау әдістері ретінде заңмен бекітілген

Көптеген әдебиеттерде бұзылған құқықтар мен игіліктерді (жеке мүліктік

Ал Азаматтық Кодекстің 47-тараудың 4-параграфында-моральдық зиянды өтеу (возмещение

Алайда Азаматтық Кодексте бұл екі термин арасында қайсыбір

Азамат пен заңды тұлғаның ар-намысы, қадір – қасиеті

1) кір келтіретін мағлұматтарды, егер ондай мағлұматты таратушы

2) кір келтіретін мағлұматтарды, егер олар бұқара ақпарат

3) бұқара ақпарат құралдарында азаматтың немесе заңды тұлғаның

4) мағлұматтар ұйымнан шыққан құжатта болса, мұндай құжат

5) кір келтіретін мағлұматтарды теріске шығарумен бірге олардың

Демек, заң шығаруцшы осындай жеке мүліктік емес құқықтардың

ҚР Жоғары Сотының №3 Нормативтік Қаулысының 2-бөлігінде азаматтардың

1. Мүліктік емес игіліктер мен өзіндік құқықтар бұзылғанға

2. Мүліктік емес игіліктері мен өзіндік құқықтардың бұзылуының

3. Моральдық зиянға ақша нысанында өтем жасау жолымен

ҚР Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы Кодексінің 682-бабында: «моральдық

келтірілген зиян үшін ресми кешірім сұрау;

ақшалай өтемақы туралы талап-арыз қою;

бұқара ақпарат құралдарында жарияланған кір келтіретін мәліметтерді жалған

әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі қарауға уәкілетті орган

Сонда бұл – «моральдық зиянның орнын толтыру»

Жоғарыда келтірілгендерді сараптай келе, төмендегідей тұжырымдар мен сұрақтарды

моральдық зиянның табиғатын қарастырған кезде, жалпы зиян деп

заңнаманы шолып, жеке мүліктік емес құқықтарды қорғау

заңнамада қолданылатын моральдық зиянның орнын толтыру (өтемін төлету)

2. ҚР қылмыстық құқығы

Қылмыстық құқық — қылмыстылықты және қоғамдық қатынастар жүйесіне қауіпті іс-әрекет үшін қолданылатын жазаны айқындайтын заң нормаларының жиынтығынан тұратын құқық саласы. Сондай-ақ құқықтың тиісті саласын зерделейтін ғылым мен оқу пәні де Қылмыстық құқық болып табылады. ҚР Қылмыстық құқықының негізгі қағидаттары: заңдылық, ізгілік, жеке бастың жауаптылығы, жазадан құтылмайтыны, әділеттілік, айыптылық қағидаты. Қылмыстық құқықҚылмыстық құқық қоғамдағы конституциялық, азаматтық, еңбек, әкімшіліктік, қаржы салаларымен реттелетін қатынастарды қорғайды. Мысалы, меншік, ең алдымен, азаматтық құқық нормаларымен реттеліп, қорғалады, бірақ меншікті қылмыстық қол сұғушылықтан (ұрлық, алаяқтық, тонау, қарақшылық) қорғау Қылмыстық құқықтың міндетіне жатады. Қылмыстық-құқықтық нормалар тек қана тыйымдардан құралады. Осыған орай қылмыстық-құқықтық қатынастар бір жақты сипатта болады: қылмыскер жазаға тартылуға тиіс, ал мемлекет сот органдары арқылы оны жазалауға құқылы.[1]

Қылмыстық құқықта қоғамдық қатынастарды қорғаудың ерекше әдістері де қолданылады. Олар: қылмыстық-құқықтық санкциялар, яғни қылмыстық жазаның алуан түрлерін қолдану; қылмыстық жауаптылықтан босату; мед. сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану.

Қылмыстық құқық жүйесі екі бөлімнен тұрады: жалпы бөлім және ерекше бөлім. Жалпы бөлім жалпы қағидаттарды, қылмыстық жауаптылықтың негіздемесін, негізгі ережелер мен ұғымдарды, сондай-ақ жаза тағайындау, қылмыстық жауаптылық пен жазадан босату тәртібін тиянақтайтын нормалардан құралады. Қылмыстық құқықтың ерекше бөлімі объектінің белгілері бойынша жіктелген қылмыстардың тізбесінен тұрады. ҚР Қылмыстық кодексінде ерекше бөлім ішкі бөлімдерге, ал ішкі бөлімдер тарауларға бөлінген.

Қылмыстық құқық субъектілері (қылмыстық-құқықтық қатынастарға қатысушылар) — мемлекет органдары және азаматтар. Мұнда мемлекет белсенді рөл атқарады: ол қылмыстық-құқықтық санкцияларды белгілейді және қолданады. Азаматтар мен басқа да жеке тұлғалар қылмыс субъектісінің, сондай-ақ қажетті қорғаныс, аса қажетті жағдайда және қылмыстық жауаптылықты жоққа шығаратын басқа да жағдайларда әрекет ететін тұлғалар рөлін атқаруы мүмкін. ҚР Қылмыстық құқық-ында заңды тұлға қылмыс субъектісі бола алмайды, ол қылмыстық-құқықтық қатынастарға тек жәбірленуші ретінде ғана қатысады. Қазақстанда Қылмыстық құқықтың бірден бір көзі — 1997 ж. қабылданған ҚР Қылмыстық кодексі. Қылмыстық жауаптылықты белгілейтін, өзгертетін немесе оның күшін жоятын басқа заңдардың бәрі ҚР Қылмыстық кодексінің мәтініне енгізілуге тиіс. Сондай-ақ ҚР Конституциясы, ҚР Конституц. Кеңесінің (кей елдерде Конституциялық сот) шешімдері және Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарттар (мысалы, Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықараралық пакт, 1966) да Қылмыстық құқық көздері болып табылады. Кейбір елдерде қылмыстық кодекспен қатар қылмыстық жауаптылықты белгілейтін өзге де заңдар Қылмыстық құқық көзі болып табылады. Ағылшын-саксон елдерінің Қылмыстық құқық жүйесінде соттың айрықша шешімдері де Қылмыстық құқық көздері деп танылады. Бірқатар мұсылман елдерінде шариат нормалары Қылмыстық құқықтың аса маңызды көзі болып саналады.

3. Ұжымдық еңбек шарттары

Осы заң ұжымдық шарттарды әзірлеу, жасасу және орындаудың жалпы құқықтық әрі ұйымдық негіздерін анықтайды.

1-бап. Ұжымдық шарт

Ұжымдық шарт тараптардың - кәсіпорын иесінің (жұмыс берушінің, кәсіпкердің) және еңбек ұжымының мүдделерін келістіру құралы қызметін атқарады, қолданылып жүрген заңдар негізінде жасалады әрі бір жағынан - еңбек ұжымының, оның мүшелері мен олардың отбасыларының еңбек және әлеуметтік-экономикалық мәселелерін шешу жөніндегі меншік иесінің міндеттемесін, екінші жағынан - меншік иесінің құқықтары мен мүдделерін қамтамасыз ету жөніндегі еңбек ұжымының міндеттемесін қамтиды.

2-бап. Ұжымдық шартты әзірлеу, жасасу және орындау принциптері

Ұжымдық шарт:

тараптардың әлеуметтік серіктестігі, өзара сенімі мен құрметі, құқықытары мен міндеттерінің ара жігін ажырату;

шарт қағидаларын әзірлеуге еңбек ұжымы мүшелерінің кеңінен қатысуы;

шарт қағидаларын әзірлеуде тараптардың тең құқықтылығы;

тараптарға жүктелетін міндеттемелерді материалдық, өндірістік және қаржылай қамтамасыз етудің нақты мүмкіндіктерін ескеру, олардың заңды құқықтары мен мүдделерін сақтау;

шартқа енгізілген міндеттемелердің орындалуы үшін тараптардың бақылау жасауы және жауапкершілігі принциптері негізге алына отырып жасалады.

3-бап. Ұжымдық шарттың тараптары және олардың өкілдері

Мемлекеттік кәсіпорында немесе өзге де мемлекеттік құрылымда (бұдан әрі - "мемлекеттік кәсіпорын") жасалатын ұжымдық шарттың тараптары кәсіпорын басшысы мен еңбек ұжымы болады.

Мемлекеттік емес кәсіпорында немесе өзге де мемлекеттік емес құрылымда (бұдан әрі - "мемлекеттік емес кәсіпорын") жасалатын ұжымдық шарттың тараптары кәсіпорын иесі немесе ол өзінің өкілі болуға уәкілдік берген кәсіпорын басшысы мен еңбек ұжымы болады.

Еңбек ұжымы жалпы жиналыс (конференция) кейпінде тұтастас не кәсіподақ немесе өзі уәкілдік берген өзге де орган кейпінде қатыса алады. Кәсіпорындарда бірнеше кәсіподақ ұйымдары болған кезде шартқа қол қою процесінде еңбек ұжымының атынан қатысу құқығын олардың ішінде қай органға беру не оларға ортақ өкілдік тапсыру туралы мәселе ұжымның жалпы жиналысында (конференциясында) шешіледі.

Дата добавления: 2015-05-31