Жарылыстар 2 страница

Зарядтау қондырғысының жұмыс принципі мынаған негізделген: сағат тілі бойынша тұтқананы айналдырған кезде рычагтік механизм пьезоэлементтерге қысым жасайды, олар бұзылғаннан кейін кіре берісте дозиметрдің иондық камерасының орталық электроды зарядтау ұясының орталық діңгегі бойынша плюс, ал корпус бойынша иондық камераның сыртқы электродына минус берілетіндей ретпен орналасқан әр түрлі қуаттылықты құрайды.

Дозиметрді жұмыс жағдайына келтіру үшін оны зарядтау қажет. Бұл үшін зарядтау қондырғысының тұтқасын| аяғына дейін сағат тіліне қарсы бұрап, дозиметрді зарядтау қондырғысының зарядтық-байланыс ұясына қояды; зарядтық қондырғыны айнамен жарықтың сыртқы көзіне бағыттап айнаны бұра отыра шкалаға жарықты барынша көбірек түсіреді, дозиметрді басып, окулярды бақылай отыра зарядтық қондырғының тілін сагаттың тілі бойынша дозиметр шкаласындағы тілдің көрсетуі нольге жеткенге дейін бұрайды, бүдан кейін дозиметрді ұядан алып, жіптің жағдайын жарықта тексереді (тілдің тік жағдайы кезде оның көрсетуі болуға тиіс).

Дозиметрді иондаушы сәулелер әсері өрісіндегі жұмыс уақытында киімнің қалтасына салып жүреді. Дозиметр оқулярына ара-тұра қарай отырып дозиметр шкаласындағы тілдің көрсетуі бойынша жұмыс уақытында алынған гамма нейтрондық сәулелену дозасын анықтайды.

ИД—11 жеке доза өлшеу жиыны гамма-нейтрондық сәулеленудің жеке дозасын тіркеуге арналған және ИУ -I өлшеу қондырғысының бес буып-түю жәшігінде орналасқан 500жеке ИД-11 өлшеу дозасынан, екі қуаттандыру кабелінен, техн и к а л ы қ қүжаттама мен артық бөлшектерден тұрады. Г а м м а және аралас гамма-нейтрондық сәулелену дозасын тіркеуге күміс жалатылған алюминий-фосфатты шынының көмегімен жүргізіледі. Тіркелген дозаны өлшеу 10—1500 радианапозонындағы ИЮ—1 өлшеу қондырғысының көмегімен жүргізіледі. Сәулелену дозасы мерзімдік сәулелену кезінде қосылады және дозиметрде 12 ай сақталады. ИД—11 массасы-25г.

"Белла" тұрмыстық дозиметрі. Портативті, қалталы прибор түрінде жасалған.

Дозиметр екі жұмыс режимімен жұмыс істейді:

ПОИСК жөне МЭД. ПОИСК режимі дыбыс даблдарын

қадағалау желісі бойынша радиациялық ахуалды

тұрпайы бағалау үшін кызымет етеді. МЭД режимі

цифрлі таблодағы эквивалентті дозаны қуатын өлшеу

және индикациялау ушін кызмет- етеді.

МЭД өлшемі 40 с шамасымдагы уақыт аралығымен автоматгы түрде, сондай-ақ МЭД-КОНТР. ПИТА-ІІИЯ кнонкасына қысқа уақыт басу аркылы жүргізіледі. Дозиметрдің өлшеу уақытты 40с шамасында, бұл кезде

цифрлы таблода әрбір разрядтан (цифрлар кейін нүкте пайда болады.

1,2,4 разрядтардан кейін нүктслердің жоғалуы өлшеу процесінің аяқталғандығын білдіреді.

Дозиметр 1 мЗв/с аспайтын экнивалетті доза қуаты тағайындалғанға дсйін МЭД 99,99 мкЗв/с маңызының артқандығы туралы (дыбыс таблосының толып кетуі) үздіксіз дыбыстық және жарық дабылын қамтамасыз етеді.

Химиялық барлау приборлары

Ауадағы, жердегі, техникадағы және басқа объектілердегі улы заттарды анықтау химиялық барлау приборлары көмегімен немесе сынақ алу және оны артынша химиялық лабораторияда талдау жолымен жүргізіледі. Барлык приборлардың жұмыс принциптері индикацияның химиялық әдісіне делген. Ол бойынша улы заттар реактивиен ықпалдасқан кезде реактивтің

түсі өзгереді, ал егер реакция сұйық ортада жүргізілсе ылгал түседі.

Әскери химиялық барлау приборы (ӘХБП). Ауадағы, жердегі және техниканың үстіндегі улы заттарды табуға арналған ол корпусқа қақнақпен және тасуга арналган белбеумен бекітілген. Корпуста қол насосы, насостың саптамасы, индика-торлы түткішесі

бар үш қағаз таспасы, түтіннен қоргайтын

сүзгі, қорғаныс қалпақшалары, шам, жылытқыш және оның патрондары орналасады. Корпустың сыртынан сынақты

іріктеуге арналган күрек бекітіледі.

Ауадағы улы заттарды аныктау. Улы заттарды анықтау зариннан, зоманнан және VХ бастайды. Бүл үшін прибордың қақпагын ашады, ілмешекгі итереді және насосты алады. Қызыл шеңберлі және қызыл нүктелі екі индикаторля түтікшені алып, олардың үшын кесіп ашады. 5°С температура кезінде түтікшенің төменгі жағын ашардың алдынді 40°С-тан аспайтын температурада жылытқыны қыздырады (реактивті ерітеді). Индикатор түтікшенің таңбасына дәл келетін таңбалы насостың ампуласын сындырып, оларды ұшынан таңбамен бірге ұстай отыра 2-3 рет қатты сілкілейді, түткішілердің бірінің (тәжірибелік) ұшын таңбаланған насосқа қояды, секундтына бір рет тербету жылдамдығымен 5— 6 тербетіп, ауа айдайды. Екінші түтікше арқылы (бақылау) ауаны айдамайды, керісінше прибор корпусында орналасқан штативте қалдырады. Ауаны айдағанан кейін тәжірибелік түтікшенің төменгі жағын сындырып толтырғыштың жоғары бөлігін толығымен шаятындай етіп бірі екі рет үлкен құлашпен сілкілейді. Бұдан кейін бірден бақылау түтікшесінін төменгі ампуласын сындырып, оны сілкілейді. Толтырғыштар бояуынын өзгерісін қадағалайды.

Төменгі ампулаларды ашып, оларды сілкілегеннен кейін толтырғыш қызарады, кейіннен сарғайады. Екі түтікшеде қызыл түстің жасыл түске бір уақытта көшуі қауіпті рдсгі улы заттың жоқтыгын айғақтайды. Бақылау ерекшесінде сары түс пайда болган сөтте тәжірибелік түтікше қондырғышының жоғары қабатында қызыл түстің сақталуы қауіпті молшердегі улы заттардың бар екендігін. Гаққағарларын алу туралы шешім қабылдау үшін зариннің, зоманның жәнс VХ қауіпсіз молшсрі де осылайша анықталады. Анықтауды жоғарыда жазылган төртіппен жүргізеді, тек ауаны тәжірибелік индикаторлық түтікше ар қылы айдаған кездс насосты 50 — 60 рет басады жәнс түтікшелердің төменгі ампуласын бірден емес, басқаннан 2 — 3 минугган соң сындырады.

Жүйкені құрыстырғыш улы затты зсрттеу нәтижесіне қарамастан ауада фосгеннің (дифосгеннің) және көгілдір қышқылдың немесе хлорцианның бар-жоғын анықтайды. Бұл үш жасыл жүзікшесі бар индикаторлық түтікшсні ашып, ондағы ампуланы сындырып, түтікшені насосқа қойып, насоспен 10 — 15 рет тербетеді. Түтікшені насостан кейін толтырғыштың бояуын индикаторлық түтікшесі бар таспаға эталонмен салыстырады. болкаторлыкт\тікпіе итын таспаға жағылған эталонмен салыстырады. Бұдан кейін ауадағы иприт буын анықтайды, бұл үшін сары жүзікшелі түтікшені ашып, оны насосқа қояды және насосты 60 рет басады. Бұдан кейін түтікшені насостан алып, 1 минуттан соң толтырғыштың бояуын таспадағы эталонмен салыстырады. CS және BZ индикаторлық түтікшесі бар таспалар болған кезде ауада осы улы заттардың бар екендігін анықтауға болады.

Төменгі температураларда ауаны зерттеуді жүргізген кезде түтікшелерді қыздыру керек. Бұл үшін жылытқының орталық саңылауын патронға қояды және патрон қалпақшасындагы саңылау арқылы оның ішіндегі ампуланы сындырады. Ампуланың сыңғанына көз жеткен соң ұшты патроннан алады. Жылытып қойғаннан кейін оны бүйірдегі ұяларға түсіріп, индикаторлықлық түтікшелерді кыздыру немесе еріту үшін пайдаланады.

Индикаторлык түтікшенің толтырғышы түсінің ауада тек улы заттармен қатар негізгі сипаттағы қышқыл қоспаларының улы немесе бүркемелі түтінің әсерінен өзгеретіндігін есте ұстау қажет. Соңдықтан да ауаны зерттсудің күдікті жағдайларында оны түтіннен қорғайтын сүзгіні пайдалана отырып қайталайды.

Топырақ пен сусымалды материалдағы улы заттарды анықтау. Бұл үшін қажетті индикаторлық түтікшені алып даярлағаннан кейін оны насостын басына қояды. Бұдан кейін насосқа саптаманы бұрып, басылатын жүзікшені ашық қалдырады. Саптаманың аузына қорғаныс қалпақшасын кигізеді. Зақымдалғаны туралы күдік тудырған жердегі опырақтың (сусымалы материалдың) үстіңгі бстін күрекпен ашып, қорғаныс қалпақшасын шетіне дейін көмеді. Қақпақты түтіннен қорғайтын сүзгімен жауып, оны сығатын жүзікшемен бекітеді жәнс насоспсн қажетінше тербетеді. Бұдан кейін түтіннен қорғайтын сүзгіні, сынама мен қалпақшаны лақтырып тастайды, индикаторлық түтікшені алып, жоғарыда көрсетілгендегідей, улы заттарды анықтай|ды.

Жердегі, техникадағы, киімдегі және әртүрлі заттардағы улы заттардады аныктау. Анықтауды фосфорлы органикалық заттардан бастайды. Әзірленген нүктені насосқа қойып саптаманы бұрайды, қорғаныс қалпақшасын кигізіп, саптаманы топыраққа немесе зертелетін объектінің үстіне қалпақшаны зақымдану белгілері анығырақ көрінген учаскіні жабатындай етіп қояды, бұдан кейін қажетінше тербетеді. Бұдан әрі саптаманы алып, қалпақшаны лақтырып тастайды, насостың басынан индикаторлық түтікшені алып, таспаға жапсырылған нұсқаулықтарды басшылыққа алып улы заттарды анықтайды

Зақымдану ошағындағы радиациялық

ахуалды бағалу

Қарсылас жақ осы заманғы зақымдау құралдарын қолданған жағдайда, сондай-ақ атом өнеркәсібі көсіпорындарындағы авария кезіндегі ауа, жер және онда орналасқан ғимарат, техника мүлік радиациялық зақымдануға ұшырайды.

Жердің радиоактивті зақымдануы нәтижесінде пайда болған ахуал радиациялық ахуал деп аталады. Ол радиациялық зақымданудың көлемімен және сипатымен анықталады және шаруашылық объектілерінің өндірістік қызметіне, бөлімшелердің іс-әрекетіне, халықтың тіршілігіне айтарлықтай әсер етеді. Адамдардың, малдардың зақымдану қауіпі медициналық ахуалды тез анықтау мен бағалауды және жұмыстарын жүргізуге оның ықпалын ескеруді талап етеді.

Осы мақсатта радиациялық барлау мәліметтері бойынша болжау әдісімен радиациялық ахуалды анықтау мен бағалау жүргізіледі.

Болжау зақымдау уақытын, сииатын және бөлімшелердің іс-әрекет режимдері мен зақымдалған жердегі халықтың өзін-өзі ұстау тәртібін анықтау мақсатында мәліметтер береді. Бұл зақымдаудың тек нақты дерсктер едәуір айырмашылығы болуы мүмкін шамалас сипаттамалры ғана.

Болжаудың бастапқы мәліметтері: жарылыстың қуаты, түрі мен орталығының (кіндігінің) деректері, жарылыс уақыты орташа желдің жылдамдығы мен бағыты.

Шаруашылық объектілерінде радиациялық ахуалды болжамайды, тек ТЖ мен АҚ жөніндсгі жоғары тұрған органдардың мәліметтерін ғана пайдаланады. Объектілердің АҚ және ТЖ штабтары мен қызмсттері оны тек барлау тері негізінде ғана бағалайды.

Аумағының көлемі жердің радиациялық зақымдану аймағымен салыстырғанда шағындау шаруашылық объектісі үшін болжаудың тек екі нұсқасы ғана ықтимал: объекті қызметкерлері сәулеленуге ұшырайды немесе ұшырамайды. Сондықтан объект аумағынан радиоактивті зақымдану жағдайы үшін радиоактивті бұлт ізінің белдігі кәсіпорын аумағының ортасы арқылы өтетін кездегі жағымсыз нұсқа алынады.

Болжанатын радиациялық ахуал міндетті түрде радиациалық барлаумен нақтыланады. Радиациялық ахуалды барлау болжау мәліметтерін алғаннан кейін жүргізіледі.

Радиациялық ахуалды бағалау үшін нені білу қажет? Оны анықтау тау үшін бастапқы мәліметтер мыналар: радиоактивті зақымдануды туғызған ядролық жарылыстың уақыты; радиация деңгейі мен оны өлшеу уақыты; радиацияны әлсірету коэффициенттерінің маңызы; сәулсленудің жол берілген дзосы, сондай-ақ қойылған міндет пен оны орындау мерзімдері.

Радиациялық ахуалды бағалау кезінде радиация деңгейін бір уақытқа келтірген жөн (әдеттегідей, ядролық жарылстан ксйінгі бір сагатқа). Бұл радиациялық ахуалды картаға (схемаға) түсіруді жөне бұдан әрі радиация деңгейінщ төмендеуін қадағалауды жеңілдетеді.

Осындай міндетті шешу кезінде екі нұсқа кездесуі мүмкін. Біріншісі: жарылыс уақыты белгілі. Екінші: белгісіз. Бірінші жағдайда жарылыстан кейін (Р) радиациядан деңгейін 1 сағатқа келтіру үшін радиацияның өлшенген деңгейінің көлемін қандайда бір уақытқа t (Р,) анықтамалықтар кездесетін таблицалық қайта есептеуді Кс1 коэффициентіне көбейту қажет. Екінші жағдайда әуелі ядролық жарылыстан кейін өткен уақытта анықтау керек, оны уақытқа байланысты радиация деңгейінің томендеу жылдамдығы бойынша табады. Бұл үшін тек бір нүкгедегі радиацияның деңгейін олшейді, алайда (Р1 және Р2) аралығымен ғана. Бүдан кейін екінші және бірінші өлшеу (Р2:Р1) арасындағы қатынас бойынша таблицаның көмегімсн жарылысрылыс болған сәттен бастап екінші өлшемге дейінгі уақытты анықтайды. Мысалы, бірінші өлшем 12.00-де жүргізілді және радиация деңгейі 120р/с, екінші өлшем 15.00-де жүргізілді және радиация деңгейі 42 р/с болды. Тиісінше екі өлшемнің арасындағы үзіліс 3 сағат, ал деңгейлер арақатынасы (42:120) 0,35 болды. Тиісті таблица бойынша жарылыстың екінші өлшемге дейін 5 сағат бүрын, яғни 10.00-де (15.00—5.00) болғандығын табамыз.Уақыттың алынған маңызын ядролық жарылыстан кейінгі бір сағаттағы радиация деңгейін есептеу үшін пайдаланады.

Объектінің АҚ штабы ақпарат алынған барлық арналарды пайдалана отыра, радиоактивті ахуалды қорытындылайды (радиациялық және химиялық бақылау тіректерінің, радиациялық және химиялық барлау буындары мен топтарының, ТЖ және АҚ жоғары тұрған органдарының мәліметтері). Қорыту нәтижелері объектінің жоспарына еңгізіледі.

Бұдан кейін сәулеленудің ықтимал дозасын аныктаган??? Олар адамдар зақымдалган аумақта болган кезде олардын қайта сәулеленбеу болдырмау мақсатында есептеледі.

Сәулелену дозасын анықтау үшін бастапқы мәліметтер жиналаар: ядролық жарылыстан кейінгі бір сағатқа келтірілген радиация деңгейі мен зақымданған аумақта болу Іымдылығы. Осы міндеті шешу кезінде әлсіреу коэффициенттерің ескеру қажет (Кәле) (таблицаны қараңыз)

Радиоактивті зақымдану жағдайында адамдардың аса кажетті іс-әрекеттерін анықтауға болады. Мүнда бір қатар ійсітер шешіледі. Адамдардың зақымдалган жерде болуының жол берілетін уақытының созымдылығын анықтау, құтқару жөне басқа шұғыл жұмыстарды жүргізу үшін объектіге бөлімшелерді әкелу уақытың белгілеу, құтқару жұмыстарының толық көлемін орындау үшін ауысымдардың қажетті санын есептеуді жүргізу, радиоактивті зақымдану аймағынан (учаскесінен) кетуді қашан бастауға болатын уақытты табу, қатты және қауіпті зақымдану аймағынан адамдарды көшіру (әкету) уақытын нақтылау, жұмысшыларды, қызметшілерді және АҚ бөлімшелерінің жеке құрамын радиациялық қорғаудың ықтимал режимін анықтау қажет.

Ядролық энергетикалық қондырғылардағы авария жағдайында жердің радиоактивті ластануы жергілікті сипатта болады. Ол негізінен биологиялық белсенді радиолидтерден туындайды. Жердегі сәулелену дозасының қуаты ядролық жарылыстың радиоактивті

бұлтының ішіндегі жүздеген, ал кейде мыңдаган есе әлсіз. Сондықтан да адамдар үшін сыртқы сәулеленуден гөрі ішкі сәулелену әлдеқайда қауіпті.

Панаханалар мен көлік құралдарындағы сәулеленуді әлсірету

коэффицентінің орташа маңызы (К әлс)

Панаханалар мен көлік құралының атау

Жерде ашық орналасу Фортификациялық ғимраттар Ашық траншея, окоп, саңылау Дезактивтелген (немесе зақымдалған жерде ашық) траншея, окоп, саңылау Бітелген саңылаулар Көлік қуралдар Автомобильдер мен автобустар Темір жол платформасы Жабық вагондар Жолаушылар вагондары   Өндірістік және әкімшілік ғимараттар Өндірістік бірқанатты ғимарат (цехтар) Өндірістік және әкімшіліктік үшқабатты ғимаратта Тастан салынатын тұрғын үй Бірқабатты Жертөле Екіқабатты Жертөле Үшқабатты Жертөле Бесқабатты Жертөле Ағаштан салынған үйлер Бірқабатты Жертөле Екіқабатты Жертөле Халық үшін орташа Қалалық Селолық

1,5

Зақымдану ошағындағы химиялық

ахуалды бағалау

Химиялық ахуал ретінде шаруашылық объектілерінің қызметіне, АҚ күштері мен халыққа әсер ететін жердің ҚӘУЗ-бен химиялық зақымдану салдарынан жиынтығы түсініледі.

Химиялық ахуал ҚӘУЗ төгілу (тасталу) немесе химиялық зақымдану аймағы мен химиялық зақымдану ошақтары пайда болатын химиялық қаруды қолдану кезінде жасалады.

Химиялық ахуалды бағалауға мыналар кіреді:

- химиялық зақымдану көлемі мен сипатын анықтау;

- олардың объектілер қызметтеріне, АҚ күштері мен әсер етуін талдау;

- адамдардың зақымдалуын болыдмайтын іс-әрекеттердің аса қажетті нүұсқаларын іріктеу.

Химиялық ахуалды бағалау болжау әдісімен және барлау мәліметтері бойынша жүргізіледі.

- ҚӘУЗ түрі мен саны, химиялық қаруды қолдану құралы мен УЗ түрі;

- Улы заттардың шығарылу (төгілу), химиялық қарудың қолдану ауданы мен уақыты;

- Адамдардың қорғану деңгейі;

- Жердің топографиялық жағдайы мен ластанған ауаның таралу жолындағы құрлыстардың сипаты;

- Ауа райы (жер бетінің қабатындағы желдің жылдамдығы мен бағыты, ауа мен топырақтың температурасы, ауаның вертикалдық тұрақтылығының деңгейі).

Ауанаың вертикалдық тұрақтылығының деңгейін шамамен ауа райын бақылау арқылы анықтауға болады.

Ауаның вертикалдық тұрақтылығы 3 деңгейге бөлінеді: инверсия, изотермия, конвекция.

Инверсия әдетте шамамен күн батардан 1 сағаттай бұрын ішкі уақытта пайда болады және күн батұаннан кейін 1 сағаттың бойында бұзылады. Инверсия кезінде ауаныың төменгі қабаттары жоғарғы қабаттарынан суығырақ, бұл инверсияның биіктік бойынша таралуына кедергі келтіреді және ластанған жинақталған ауаның сақталуы үшін аса қолайлы жасайды.

Изотермия ауаның тұрақты теңдігімен сипатталады, изотермия кезінде жердің 20 - ЗОм биіктік шегінде ауаның-температурасы жердікімен шамалас. Ол жауың-шашынды ауа райы мен қар жамылғысы кезінде байқалады, алайда таңертенгі және кешкі сағаттарда да инверсиядан конверцияга (таңертең) және керісінше (кешкі) көпшелі күй ретінде пайда болуы мүмкін.

Конвекция әдетте күн шыққаннан кейін 2 сағаттан соң пайда болады және шамаммен күн батардан 2—2,5 сағат бұрын бұзылады. Ол әдетте жазғы ашық уақытта байқалады. Конвекция кезінде ауаның төменгі қабаттары жоғары қабаттарынан қаттырақ қызады, бұл залалданған бұлттың тез тарауына және оның зақымдағыш әсерінің азаюына ықпал етеді.

Жел жылдамдығы м/с	Түн	Күн
0,5	ашық	бұлыңғыр	бұлтты	ашық	бұлыңғыр	бұлтты
0,6-2	инверсия	конвекция
2,1-4	изотермия	изотермия
4-тен астам

Ауаның жер бетіндегі қабатының вертикалдық тұрақтылық деңгейі кесте көмегімен ауа райы болжамының мәліметтері бойынша анықталуы мүмкін.

Қарсылас жақ улы затгы пайдаланған кезде пайда болған химиялық ахуалды айыру кезінде қолданылған затты, зақымдану аймағының алаңы мен улы зат түрін анықтайды. Осы мәліметтер негізіңде ластанған ауаның таралу тереңдігін, жер мен техникадағы улы зат беріктігін, адамдардың теріні қорғау құралдарында болу уақытын, адамдардың, ғимараттың, текникака мен мүліктің зақымдануын ьгқтимал бағалайды.

Қарсылас жақ улы затты қолданған кезде ауданның шекарасын анықтау барлау күштерімен немесе ТЖ және АҚ жөнііндегі жоғары тұрған орган ақпараттарының мәліметтері бойынша жургізіледі. Химиялық шабуьлға қатысушы қүрамдар саны (ұшақтар саны, олардың үлгілері, зымырандар саны) улағыш заттарды қолдану әдісі (химиялық бомбалар, зымыранған, төгілетін авиациялық приборлар және басқалар).

Химиялық оқ-дөрі немесе әскери прибордың әсері кезінде улы зат бұлты пайда болады, ол алғашқы бұлт деп аталады. Осы бұ лттың құрамы УЗ түрі мен оны ұрыс жагына көшіру әдісіне байланысты. Қарсылас жақ зарин түрінддегі УЗ қолданған кезде алғашқы бұлт осы УЗ буынан құралады, ал Ви-Икс түріндегі УЗ қолдану негізінен аэро-дік бөлшектерден тұратын бұлттың құралуына алып келеді. Қарсылас жақ төгілетін авиациялық приборларды пайдаланған кезде тұрпайы аэрозоль бүлты мен УЗ тамшысы пайда болады, олар сіңе отыра объектілерді, жерді, су көздерін, техника мен адамдарды закымдайды.

Әтүрлі заттардың үстінде аэрозоль мен тамшы түріңдегі УЗ уақыт өте буланады. Аэрозольдік бөлшектер мен УЗ тамшысының булану нәтижесінде зақымдалған жерде осы УЗ буынан ғана тұратын УЗ қайталама бұлты пайда болады.

Жылжып келе жатқан ауа массасының әсерімен УЗ тарылып, сирейді, соның нәтижесінде онда жинақталған УЗ уақыт өте азаяды, тиісінше қорғалмаган адамдардың зақымдану ізасын алу қауіпі төмендейді.

Ластанған ауаның таралу тереңдігі химиялық қару қолданған ауданның желді шекарасынан бастап зақымдағыш мөлшері бар ластанған ауа бұлтының таралу шекарасына дейін қолданылады. Ол ауа райына, жер бедеріне, орман алқаптарының бар-жоғы мен елді мекендер қүрылысының тығыздығына байланысты.

Дата добавления: 2014-10-31