Ход ваенных дзеянняў на савецка-германскім фронце, у Афрыцы, Атлантыцы і Арктыцы ў 1942 г

Ад зыходу кампаніі 1942 г. шмат у чым залежаў агульны вынік сусветнай вайны. Да таго часу ў актыўныя баявыя дзеянні ўцягнуліся ўсе вядучыя краіны свету ды іх саюзнікі. Канчаткова сфармаваліся кааліцыі варагуючых дзяржаў. Гітлераўскі блок паступова пачаў страчваць стратэгічную ініцыятыву. Абмежаванай была і яго рэсурсавая база. Імкнучыся ўнесці пералом ў ход падзей, нацысцкі рэжым ажыццявіў беспрэцэдэнтныя мабілізацыйныя мерапрыемствы – увод усеабдымнай рэгламентацыі вытворчасці, працоўнай павіннасці ўсяго дарослага насельніцтва, карткавай сістэмы спажывання. Метады мабілізацыі рэсурсаў выкарыстоўваліся і ў СССР. Нягледзячы на цяжэйшыя наступствы акупацыі амаль усёй еўрапейскай часткі краіны, савецкі ўрад здолеў да 1942 г. аднавіць сваю ваенную прамысловасць і наладзіць вытворчасць сучасных узбраенняў. Рэгулярнымі сталі пастаўкі саюзнікаў па ленд-лізу. У выніку на савецка-германскім фронце засяродзіліся дзве магутнейшыя арміі, змаганне якіх вызначала лёсы міру.

Спробы савецкага камандавання разгарнуць наступальныя аперацыі ў траўні 1942 г. з мэтай дэблакіравання Ленінграда і Севастопаля, вызвалення Крыма і Данбаса былі недастаткова добра падрыхтаваныя і скончыліся няўдачай. Да чэрвеня 1942 г. сілы вермахта разгарнулі стратэгічнае наступленне ў накірунку Растова-на-Доне, Сталінграда (сучасны Валгаград) і Каўказа. Нягледзячы на страту Стаўрапаля і Краснадара, савецкія войскі спынілі ворага на Паўночным Каўказе і не дапусцілі яго прарыву у Закаўказзе да важнейшага стратэгічнага рэсурсу – бакінскай нафты.

З чэрвеня 1941 г. ключавую ролю ў ваенных дзеяннях Германіі ў Атлантыцы сталі адыгрываць падводныя лодкі. Для таго, каб цалкам спыніць пастаўкі харчавання і ўзбраенняў на Брытанскія астравы, з студзеня 1942 г. немцы перайшлі да тактыкі "татальнай падводнай вайны". Асноўнай зонай дзеяння іх падводных лодак стала "дзірка ў Атлантыцы" – раён на паўднёвы-ўсход ад Грэнландыі, дзе абарона канвояў сіламі берагавой авіяцыі выклікала вялікія цяжкасці. Германскі падводны флот быў пераважна перадыслацыраваны ў Арктыку. Тут немцы здолелі разграміць некалькі буйных канвояў, якія накіроўваліся ў Мурманск і Архангельск. (Толькі з вясны 1943 г. тэхнічнае ўдасканаленне супрацьлодачнай абароны і ўзмацненне ваеннага эскорту канвояў дазволілі рэзка зменшыць страты амерыканскіх і брытанскіх гандлёвых суднаў у Атлантыцы. Пасля таго, як у верасні 1943 г. ударным групоўкам брытанскага флоту ўдалося знішчыць лінкор "Шарнхорст" і сур'ёзна пашкодзіць лінкор "Цірпіц", арктычныя камунікацыі сталі адносна бяспечнымі. Немцы сталі губляць усё больш і больш лодак. "Бітва з Атлантыку" скончылася.)

Дата добавления: 2014-11-08