Студопедия

КАТЕГОРИИ:


Архитектура-(3434)Астрономия-(809)Биология-(7483)Биотехнологии-(1457)Военное дело-(14632)Высокие технологии-(1363)География-(913)Геология-(1438)Государство-(451)Демография-(1065)Дом-(47672)Журналистика и СМИ-(912)Изобретательство-(14524)Иностранные языки-(4268)Информатика-(17799)Искусство-(1338)История-(13644)Компьютеры-(11121)Косметика-(55)Кулинария-(373)Культура-(8427)Лингвистика-(374)Литература-(1642)Маркетинг-(23702)Математика-(16968)Машиностроение-(1700)Медицина-(12668)Менеджмент-(24684)Механика-(15423)Науковедение-(506)Образование-(11852)Охрана труда-(3308)Педагогика-(5571)Полиграфия-(1312)Политика-(7869)Право-(5454)Приборостроение-(1369)Программирование-(2801)Производство-(97182)Промышленность-(8706)Психология-(18388)Религия-(3217)Связь-(10668)Сельское хозяйство-(299)Социология-(6455)Спорт-(42831)Строительство-(4793)Торговля-(5050)Транспорт-(2929)Туризм-(1568)Физика-(3942)Философия-(17015)Финансы-(26596)Химия-(22929)Экология-(12095)Экономика-(9961)Электроника-(8441)Электротехника-(4623)Энергетика-(12629)Юриспруденция-(1492)Ядерная техника-(1748)

Да пайдётъ Бохъ па всей зьмле 1 страница




На мала время - три года -

Патомъ взньсётца на неба.

Да иму песню слажыли,

Да песню девы прапели,

Да иму песню ту паютъ.

 

Другая песня 14.

 

Жывая Доля въ гораде,

А ва дварецъ-та нь вашла,

Какъ крикньтъ ана, прикрикньтъ:

"Ой, вы-де малые дети,

Малы дети дьвяти летъ,

Штобъ на Дунай нь хадили,

Съ дьвчонками нь глумились,

Да штобъ ищо нь смиялись,

Лишъ при матери сидели,

Какъ та Душа да на ньбе,

Всемъ имъ при матьри сидеть,

А при Юдоли нь хадить,

Хадить вамъ толька на пале,

На поле, да ва пьщэру,

Маладой царь тамъ радился,

Всю землю онъ ужъ захватилъ,

Захватилъ ужъ, запаланилъ,

Маладой царь да со неба,

Маладой царь, маладой Бохъ",

Радилась малае дитя -

Никто въ пьщеру нь идётъ,

Никто пачотъ нь ваздаётъ.

Такое слова гаваритъ:

«Где вы все, малые дети,

Малые дети зъ горада,

Штобы пашли все въ пьщэру.

Штопъ пашли паприветствавать,

Мать ихъ падаркамъ падарить,

Падаритъ злата яблака,

Златъ яблака, белую гроздь,

Белую гроздь да чистую,

Чистую гроздь, душыстую,

Млада Душа иё сеитъ,

Сеитъ на гаре, на ньбе,

На небе, да ва садичке,

Где самъ Бох пахажываитъ.»

Крикнула Доля, прикрикнула,

Малые дети вышли все,

Малыхъ дьтей три тысячы,

Да на пале ани вышли,

На поле да ва пьщэру;

Малы дети славчылися,

Да матьри приветъ сньсли,

Дарили малъ падарачъкъ,

Дарили чиста золата,

Чисто злата и сьрьбро,

Бьлу свьчу зажыгали,

А на матьрь нажалились,

Нажалились, абидьлись,

Малыхъ дьтей нь дарила,

Вьдь нету злата яблака,

Златъ яблака, бьлой грозди,

Да белай грозди жэ чистай,

Чистой грозди, да душыстай,

Да плачътъ матьрь, кликаитъ.

Жывая Доля сльтела,

Пытаитъ иё, спрашъваитъ:

Ой, мати ли, Златая мать,

Да што ты, мати, жалишся,

Што жалишся, пьчалишся,

Да што жэ ты, мати, плачъшъ,

Плачъшъ, мати, да кликаишъ?

Бога вьдь, мати, радила,

Младова Бога Кальду,

Никто въ пьщэру нь идётъ,

Штопъ тьбя, мати, увидать,

Но лишъ дашли малы дети,

Малыхъ дьтей три тысячы,

Да ани Бога дарили,

Дарили чиста золата,

Чисто злата и сьрьбро,

Ищо свьчу ему зажгли,

А ты всё, мати, жалишся,

Всё жалишся, пьчалишся?"

Тиха ей мать атвьчаитъ:

"Жыва Доля самародица,

Ушъ какъ, Доля, нь плакатца.

Младенцы Бога славили,

Да иму дары дарили,

Мьня ани приветили,

Да я ихъ нь аддарила,

Нь быть въ пьщэре ничъму,

Съ таво, Доля, кручынюсь я,

Кручынюсь, да пьчалуюсь.»

Жыва Доля ей гаваритъ:

«Ой, мати ли, Златая мать,

Ужъ мьня, мати, падажди,

Пака сльтаю на ньба,

Да на ньба, да ка Богу,

Дастъ мне Бохъ, тольчка придастъ,

Дастъ мне златые яблаки,

Дастъ мне ищо млада Душа*,

Дастъ Душа, тольчка придастъ,

Дастъ ана мне белую гроздь,

Белую гроздь всё чыстую,

Чыстую гроздь, душыстую,

Малыхъ дьтей ты падаришъ,

Штопъ тебя славай славили.»

Сказала Доля вернае,

Аткрыла жэльзны врата,

Жълезны врата кованы,

Аткрыла и закрыла ихъ,

Штобъ дети нь выходили,

Пака вьрнётца со ньба,

Да съ неба, всё атъ Бога-та.

Тутъ дети все захныкали,

Захныкали, заплакали,

Злата мать утьшаитъ ыхъ,

Да имъ славечка гаваритъ,

Ой, вы, малые детачки,

Давольна ушъ паплакали,

Давольна ушъ пакликали,

Даждитися ищо чудокъ,

Ищо чудокъ да вечъра,

Лишъ толька Солнышка зайдётъ,

Да тутъ и Доля вьрнётца,

И я падаракъ аддарю,

Падаракъ - златы яблаки,

Златъ яблаки, белую гроздь,

Штобъ мьня славай славили,

Вьдь радила мало дитя,

Мало дитя, млада Бога."

Малые дети смолкнули,

Примолкли, ушъ нь плакали,

Нь плакали, нь кликали,

Возле дитя садилися.

Имъ дитятка книгу паётъ,

Звёздну книгу злачоную.

И тутъ пришла Жыва Доля,

Жыва Доля самародица.

Въ руке златая карзина,

Въ карзине златы яблаки,

Златъ яблаки, белая гроздь,

Белая гроздь да чыстая,

Чыстая гроздь душыстая,

Да матьри всё аддала.

Матьрь дьтей адарила:

«Идите, дети родные,

Вьдь вы мьня праславили,

Са мною малада Бога,

Но васъ тьперь ужъ Бохъ славитъ.

Да шлётъ мне златы яблаки,

Златъ яблаки, белую гроздь,

Белую гроздь, да чыстую,

Чыстую гроздь, душыстую,

Штобъ вамъ падаракъ аддарить.

Но васъ я мальбою малю,

Лишъ толька вайдёте въ горатъ,

Мьня вы славай славьте жэ,

Да пра мьня песню спойте:

«Царь ли, арапский ты кароль,

Иди жэ, царь, павыйди-ка,

На низъ толька, всё на пале,

На поле, царь, ва пьщэру.

Сльтела Залатая мать,

Сльтела мать да со ньба,

Да ана Бога радила,

Радила Бога, младенца,

Младова царя на зьмле -

Никто въ пьщэру нь вхадилъ,

Штобъ видьтъ малада царя,

Млада царя, млада Бога,

Мы все, царю, ушъ схадили,

Схадили, царю, на пале,

Вхадили, царь, ва пьщэру,

Мала дитя падарили

Чистымъ златамъ, белъ сьрьбромъ,

Да белую свьчу зажгли;

Злата мать улыбалася,

Да насъ падаркамъ дарила,

Дарила намъ златъ яблаки,

Златъ яблаки, белую гроздь,

Белую гроздь, да чыстую,

Чыстую гроздь, душыстую.»"

Думу имъ матьрь гаваритъ,

Малы дети песнь слушали,

Песнь слушали, песнь запели,

Да въ горадъ ани вхадили,

Златые яблаки ньсли,

Да белу гроздь ани взяли,

Па гораду ани ходятъ,

А ва дварецъ жэ нь входятъ,

«Да лучшэ песню прапаёмъ:

Царь ли, арапский ты кароль,

Иди жэ, царь, павыйди-ка,

Толька на низъ, да на пале.

Ва поле, царь, ва пьщэру,

Златая матьрь сльтела,

Сльтела матьрь со ньба,

Да Бога ана радила,

Бога радила младенца,

Царя младова на зьмле -

Никто въ пьщэру нь хадилъ,

Штобъ увидать млада царя,

Млада царя, млада Бога,

Мы все, царю, ушъ схадили,

Схадили, царю, на пале,

Вхадили, царь, ва пьщэру,

Мала дитя падарили

Чистымъ златамъ, белъ сьрьбромъ

Да белую свьчу зажгли;

Злата мать улыбалася,

Да насъ падаркамъ дарила,

Дарила намъ златъ яблаки,

Златъ яблаки, белую гроздь,

Белую гроздь, да чыстую,

Чыстую гроздь, душыстую.»

Малые дети песнь пели,

Песню пели па гораду,

Хадили атъ двара къ двару,

"Кто эту песню слушаитъ,

Пускай падаркамъ падаритъ,

Даръ падаритъ малымъ дьтямъ."

Да тутъ ушъ царь разгневался,

Разгневался, рассердился -

Дети иво нь славили,

Къ ньму ва дварецъ нь пришли -

Да шлётъ чърна арапина,

Да пасьчотъ малыхъ дьтей,

Саму маласть - три тысячы.

Стара ихъ мать заплакала,

Заплакала, закликала,

Ва голасъ плачьтца къ Богу.

Да толька къ Богу жалитца,

Всё жалитца, пьчалитца,

Да ты пашли жэ Моръ - Юдоль,

Бей иво тяжкай булавой,

Бальнымъ пусть сляжътъ на пастель.

Балеитъ пусть мало время,

Мало время - три годичка,

Тагда толька душу аддастъ.

Да такъ песня слажылася,

Ищо такъ песня паётца.

 

II. МРАЗНЫЕ ДНИ*.

 

Была время, кагда нашы деды атъ Кальды да Сварогъ - дня* празднавали «Мразные дни». Тагда верили, што па дварамъ шатаютца Юдоли, каторыхъ Бохъ пасылалъ тварить людямъ всякае зло, паэтаму въ каждамъ сьле, въ каждамъ дваре калоли въ жэртву па адной чорнай курицэ, каторую лавили толька жоны, скрывая эта атъ мужэй; кагда калоли курицу, адна девушка пела следующую песню:

 

Песня 1.

 

Ой, Божэ ли, радной Божэ,

Ой, што ты, Божэ, натварилъ,

Да ты шумъ, свару учынилъ:

Да Сива Богъ* разгневался,

Да эта жэ нь Сива Бохъ,

Да эта проста лютъ Сивка.

Сьдлалъ онъ лютава каня,

Люта каня крылатава,

Крылья иво - люты змии,

Люты змии, люты гады,

В дьсной руке злата гривна,

Злачоная, срьбрёная,

Да вьютца всё люты змии,

Да тронулъ льтава каня,

Люта каня, крылатава,

Да саскачилъ онъ на пале,

На поле, да на пригорки,

Штобы прайтись изъ града въ гратъ,

Изъ града въ градъ изъ двора въ дворъ -

Да где иво нь славили,

Кто толька иво нь славилъ,

Пускалъ таму люту змию,

Люту змию, люта гада,

Ва дворъ иво люту змию,

А са змиёй да злыхъ храмцовъ*,

Да у таво дабру нь быть;

Ушъ Сива вдоваль лютавалъ,

Кагда схадилъ онъ на гару,

Да выхадилъ онъ на пале,

Всю землю онъ запусташылъ.

Увидьла Дверга Доля,

Дверга Доля самародица,

Да иму мальбой молитца.

Да иму слова гаваритъ:

«Ой, Божэ ли, ой, Сива ли,

Давольна ты палютавалъ,

Давольна ты пасердился,

Хоть на пале нь выхади,

На поле, Божэ, да въ горадъ,

А то вьдь всё запусташышъ!

Да я пашлю маихъ сьстёръ,

Маихъ сьстёръ, да девять Доль,

Да девять Доль самародицъ,

Где тьбе, Богъ, жэртву колютъ,

Да где тьбя славай славятъ,

Къ таму ва дворъ нь прильтитъ,

Нь запархнётъ люта змия,

А са змиёй злые храмцы;

Вьть ты, Божэ, сагласье далъ,

Кагда наступитъ красный - день,

Да красный - день, всё Сварогъ - день,

Ва дворъ къ таму ты прильтишъ;

Съ табою жэ Жыва Доля.

Жыва Доля самародица,

Да носитъ златую чашу,

А въ чашэ святая вада,

Свята вада, свящоная,

Какъ прысньтъ святою вадой

Ва дворъ - таму и здравымъ жыть;

Где тьбе жэртвы нь колютъ,

Где тьбе славы нь славятъ,

Таму мьтнёшъ люту змию,

А са змиёю злыхъ храмцовъ,

Тамъ большэ ужъ дабру нь быть,

Вьть ты, Божэ разгневишся,

Кагда наступитъ красный - день,

Всё красный - день, да Сварогъ - день,

Ва дворъ къ таму ты нь вльтишъ;

И убьжытъ Жыва Доля.

Жыва Доля самародица,

Нь паньсётъ злату чашу,

А въ чашэ святую воду.

Святу ваду, свящоную,

Той вадой нь папрыскаитъ,

Въ дваре таму нь быть здраву,

Балеть супруге любимай,

Супруге, малымъ детушкамъ.

 

Какъ закалють курицу, девушка пела эту песню, патомъ запьвала следующую песню:

 

Песня 2.

 

Схадилъ Сива жэ на гару,

На гору, да на пригорки -

Нашла иво Драга Доля*,

Драга Доля самародица,

Да иво ужъ всё смиряла,

Смиряла,укращала всё,

Да нь льтай ты на пале,

На поле и ва самый градъ,

Ва самый градъ и ва сьло -

Садился онъ падъ дерьва,

Падъ дерьва., да ва шатре,

Да паджыдалъ онъ красный - день:

Онъ красный - день, всё Сварогъ - день:

Да што сайдётъ Жыва Доля.

Жыва Доля самародица,

Да штопъ прайти па всемъ палямъ.

Па всемъ палямъ, па гарадамъ.

Па гарадамъ, да па сёламъ.

Хадили все девять сьстёръ,

Девять сьстёръ, всё девять Доль,

Да девять Доль самародицъ,

Но въ село ани нь пашли,

И ва сьло, и ва двары,

Нь бросили люту змию,

Люту змию, люта гада,

А са змиёй жэ злых храмцовъ;

Ведь все тутъ жэртвы калоли,

Калоли чорну курицу,

Да все тутъ Бога славили,

Ой, пущэ жэ, ой, пущэ жэ,

Съ сьводня ужъ ищо три дня,

Ищо три дня да красна - дня,

Да красна - дня, всё Сварогъ - дня.

Да Сива Богъ - онъ на гаре,

Сьдлалъ каня льтучъва,

Льтуча шъстикрылава,

Мьтнулъ онъ тутъ всё лютыхъ змей,

Всё лютыхъ змей, лютыхъ гадавъ,

Мьтнулъ онъ жэ злату гривну;

Даставитъ Жывую Долю,

Жыву Долю самародицу,

Штопъ приньсла злату чашу,

А въ чашэ святую воду,

Святу ваду, свящоную,

Въ дваре вадою ни прыснёшъ.

Въ дваре здаровымъ нь жывёшъ.

 

Згатовивъ курицу, девушка пела следующую песню:

 

Песня 3.

 

Хвала тьбе, Доля,

Хвала тьбе, Дверга,

Ой, Дверга самародица!

Да какъ тутъ Сива сахадилъ,

Да сахадилъ онъ на гару,

На гору, да на пригорки,

Да тутъ ужъ онъ разгневался,

Разгневался, рассердился,

Сьдлалъ онъ лютава каня,

Люта каня крылатава,

Лютъ змеями апаясалъ

Лютъ змеями, да гадами,

Апаясалъ, притягивалъ,

Што Дверге нь малилися,

Где выижжалъ онъ на пале,

На поле, Дверга, да въ горатъ,

Да ва горадъ, да ва сьло,

Поле, Дверга, запусташылъ,

Двары, Дверга, онъ пахренилъ.

Сюда жэ девять Доль пришли,

Девять Доль жэ самародицъ,

Ва горадъ ани нь сашли,

Ва горадъ, ани, ва сьло,

Што са гары увидьли,

Увидьли, да узрели,

Што для Бога жэртву колимъ,

Жэртву кольмъ чърну птицу,

Што Доли нь разгневались,

Нь гневались, нь сердились,

Люту змию нь бросили,

Люту змию, люта гада,

А съ гадами да злыхъ храмцовъ.

Тьперь ужэ угащаимъ,

Да тьбя, Дверга, мы славимъ,

Да тьбе, Дверга, мы паёмъ,

Штопъ ты Бога умалила,

Штобъ нь съижжалъ онъ на пале,

На поле, Драга, да въ горатъ,

Ва горадъ, Дверга, ва сьло.

Съ таво и правила пашло:

«Мразные дни суть злыдньвы.»

На нихъ любезная бьжытъ,

Бьжытъ любезна на гару,

Да тамъ ана древа сьчотъ;

Да ищо удальцы бьгутъ,

Бьгутъ удальцы на гару,

Да тамъ ани стада пасутъ -

Да ньвеста жэртву кольтъ,

Жэртву кольтъ чърну птицу,

Да накрываитъ трапьзу,

Што любезная ва дваре,

Любезная и девьри,

Ка трапьзе ихъ пазвала,

А што на трапьзе сидятъ,

Темъ Долю ты разгневала,

Разгневала, рассердила,

Да ана къ Богу плачътца,

Иё въ граде нь славили,

Въ гораде, Долю, ва сьле:

Да Богъ жэ тутъ разгневался,

Разгневался, рассердился,

Да онъ нь шлётъ Жыву Долю,

Жыву Долю самародицу,

Да нь прысньтъ святой вадой,

Святой вадой свящонаю,

Да нету жызни ва дваре,

Нетъ жызни, нетъ здаровьица.

 

Кагда ужэ згатовятъ курицу, хазяйка двара встрьчала другихъ жонъ са сваиво края сьла, да сабирались жоны съ трёхъ дваровъ въ адинъ и угащались; три жъны вставали атъ трапьзы и пели следующую песню:

 

Песня 4.

 

Да какъ наступалъ Кальда,

Да наступалъ, да прахадилъ,

Да наступали Мразны дни,

Да наступали, минулись.

Сива Богъ нынчэ на гаре,

Да на гаре, на пригоркахъ,

Садился онъ падъ дерьва,

Падъ дерьва, да ва шатёръ.

Льтучий конь шъстикрылый,

Што станавился красный - день,

Што красный - день, да Сварогъ - день -

Но ждётъ паждётъ Жыва Доля,

Жыва Доля самародица,

Штобъ жэ сайти ей со ньба,

Да съ неба сайти, изъ дварца,

Анъ нь сайти, ни салитеть,

Асталася на высаке,

Да што ана заплакала,

Заплакала, закликала,

Да къ Богу запьчалилась:

«Ой, Божэ ли, ой, Сива ли,

Да наступилъ твой красный - день,

Да красный - день твой, Сварогъ - день,

Да ты пашли Златую мать,

Штобы сашла жэ на гару,

На гору, да на пригорки,

Мьня сньси ты на пале,

На поле, да ва горады,

Ва горады, да ва сёла.

Да штопъ прыснуть святой вадой,

Святой вадой свящонаю:

Да какъ жэ, Божэ, мне сайти?

Асталась, Божэ, въ высаке,

Всё въ высаке, да въ дальке.»

Да Доля плачъмъ всё плачътъ,

Услышалъ иё Сива Бохъ,

Да пытаитъ Двергу Долю,

Двергу Долю самародицу:

«Ой, Дверга смародица,

Што ныне, Дверга, зделалась,

Што зделалась, што стварилась?

Ужэ наступилъ красный - день,

Ушъ красный - день, да Сварогъ - день,

А нь сходитъ Жыва Доля,

Жыва Доля самародица,

Штобы сайти да на пале,

На поле, да ва горады,

Ва горады, да ва сёла,

Штобъ папрыскать святой вадой,

Святой вадой свящонаю.»

Драга иму атветъ дьржытъ:

«Ой, Божэ ли, ой, Сива ли,

Въ руке тваей златой посахъ,

Да ва гару посахъ мьтни,

Штобъ дастало вышэ древа,

Вышэ древа, да до ньба,

Да тутъ сайдётъ Жыва Доля,

Жыва Доля самародица

Падъ дерьва, да на гару,

На гору, на белъ кладьнецъ,

Да штобъ амыть злату чашу,

Да натачыть святой вады,

Святой вады да свящонай.»

Ни задумавшысь Сива Бохъ,

Какъ держалъ залатой посахъ,

Мьтнулъ иво онъ ва гару,

Ва гору са пригорками,

Где пратькалъ белъ кладьнецъ,

Съ таво вада палилася,

Да сабралось три прудика,

Высока древа праникла,

Высока древа до неба.

Увидьла Жыва Доля,

Жыва Доля самародица,

Да сахадила со неба:

Дьсной нагой на дерьва,

Да сахадила на гару,

На гору на белъ кладьнецъ.

Амыла залату чашу,

Наточила святой вады,

Святой вады да свящонай,

Да Сиве слова гаваритъ:

«Ой, Божэ ли, ой, Сива ли,

Схади ты, Божэ, сальтай,

Сальтай, Божэ, на пале,

На поле, да ва горады,

Ва горады, да ва сёла.

Ужъ наступилъ твой красный - день,

Твой красный - день, да Сварогъ - день.

Да тьбе жэртвы все колютъ,

Да тьбя все мальбой молятъ,

Штобъ ты сашолъ къ нимъ ва двары;

Да и мьня штопъ ты паслалъ,

Папрыскать бы святой вадой,

Святой вадой свящонаю,

Штобъ жыли все ва здравьицэ

Да цэлый годъ, да Сварогъ - дня.»

Сива такой атветъ держытъ:

«Доля Жыва самародица,

Тьперь сайду я на пале,

Да прайдуся па гарадамъ,

Па гарадамъ, да па сёламъ,

Да какъ ва те двары вайдёшъ,

Где славили любезные,

Любезные Двергу Долю,

Двергу Долю самародицу,

Да где ей жэртву калоли,

Калоли ей чорну птицу,

Иё хвальбою хвалили,

Штобы мьня умирила,

Умирила, укратила;

Слала свихъ девять сьстёръ,

Девять сьстёръ, да девять Доль,

Девять Доль, да самародицъ.

Да где толька жэртву колютъ,

Да парасишъ святой вадой,

Святой вадой свящонаю,

Штобъ жыли ва здаровьицэ,

Да цэлый годъ да Сварогъ - дня;

А где жэртва нь кольтца,

Супруга мьня нь хвалитъ,

Ты нь раси святой вадой,

Святой вадой свящонаю -

Разгневятца девять сьстёръ,

Девять сьстёръ, да девять Доль,

Да пустятъ лютую змию,

Люту змию, люта гада,

Ва дворъ таму люту змию,

А са змиёю злыхъ храмцовъ;

Где ты вадою нь прыснёшъ,

Да нь прыснёшъ, нь парасишъ,

Тамъ цэлый годъ жэ Мразны дни,

Марозны дни всё злыдньвы;

Какъ паслала Дверга Доля,

Штобъ пахадили по палю,

Штобъ захадили въ горады,

Ва горады, да ва сёла,

У техъ жэ Ладу нь бывать,

Кто Долю-та нь славили:

И тамъ, где те схадилися,

Тамъ жэ и Доля хадила,

Расила святою вадой,

Святой вадой, свящонаю.

 

После угащэний, въ паследний день Мразныхъ дней, утрамъ наступалъ Сварогъ - день, Выхадили юнашы и девушки на адно шырокае места, играли хараводъ ы пели следующую песню:

 

Песня 5.

 

Ой, Сива, Сива на гаре,

Да на гаре падъ дерьвамъ,

Падъ дерьвамъ, да ва шатре,

Сиделъ онъ тамъ пасижывалъ,

Три дня ужэ пасижывалъ.

Да пасылалъ Жыву Долю,

Жыву Долю самародицу,

Въ руке иё злата чаша,

А въ чашэ святая вада,

Свята вада, свящоная,

Да сайдётъ ана на пале,

На поле, да ва горады,

Ва горады, да ва сёла;

Где жэртва нь калолася,

Жэртваю чорная птица,

Тамъ гневятца девять сьстёръ,

Девять сьстёръ, да девять Доль,

Девять Доль, да самародицъ,

Пускали лютую змию,

Люту змию, люта гада,

А са змеями злыхъ храмцовъ,

Куда зашли девять сьстёръ,

Жыва Доля нь сальтитъ,

Нь параситъ святой вадой,

Святой вадой свящонаю:

А лишъ прийдётъ въ нашы грады,

Да абайдётъ нашы двары,

Да абайдётъ, исходитъ всё,

Расила святою вадой,

Святой вадой свящонаю,

Штобъ были жывы, здаровы,

Да ужъ здаровы цэлый готъ,

Да цэлый годъ да Сварогъ - дня.

 

Другая хараводная:

 

Песня 6.

 

Братья удальцы, малатцы,

Братья удальцы, девицы,

Братья, играйте харавотъ,

Братья, да смехамъ смейться,

Минулися ужъ Мразны дни,

Минулися, прахадили,

Мразные дни всё злыдньвы.

Смьялася Дверга Доля,

Дверга Доля самародица,

Кликнула жэ девять сьстёръ,

Девять сьстёръъ, да девять Доль,

Васпорхнули все на неба,

Да большэ нь шатаютца.

Сива Богъ ужъ нь гневитца,

Па утру иво красный - день,

Ой, красный день, да Сварогъ - день.

Сива Богъ онъ всё на ньбе,

Жыва Доля жэ на гаре,

Да вотъ Доля убралася,

Убралась, нарядилася,

Всё ходитъ пахажываитъ,

Да па зьмле, да по палю,

Па гарадамъ, да па сёламъ.

 

III. КРАСНЫЙ - ДЕНЬ ЩУРАВЪ - ДЕНЬ*.

 

Въ сьле пьснапевца, пятьдьсятъ летъ таму назатъ, празднавали новый готъ; кагда прайдутъ ужэ и Мразные дни, адна девушка абъявляла новый готъ, к чъму приурочывала следующую песню:

 

Песня 1.

 

Васкликнула Перва Доля*,

Перва Доля самародица,

Васкликнула всё са гары,

Съ гары, да ушъ са Белаи,

Такое слова гаваритъ:

«Ой, царю ли, маладой царь,

Да што сидишъ ты у дома,

У дома ты, да ва дварцэ,

Да што ищо нь веруишъ,

Штопъ пасабралъ малыхъ дьтей,

Да што бы, царь, ты убрался,

Да што бы, царь, нарядился,

Да ихъ пашлёшъ ва пьщэру,

Куда сашолъ жэ Сива Бохъ,

Сива Бохъ, да онъ прьсвятой.

Въ руке иво златой посахъ,

Ударилъ онъ чърна Бога,

Чърна Бога*, Щура - Лома*,

Да васпархнулъ онъ на ньба,

Да са зьмли онъ исщъзалъ,

Щурава тьперь година,

Щура гадина, Щуравъ - день,

Всё Щуравъ - день, да Сварогъ - день.

Ка вечъри Щуравъ Будникъ,

Щуравъ Будникъ и Будница.

Сиделъ Сива ва пьщере,

Сиделъ всьво мало время,

Мало время три ньдели,

Да большэ ужъ онъ нь сидить.

Въ руке иво златой посахъ,

Златой посахъ, пазлачоный,

Сьдлалъ онъ борзава каня,

Барза каня, да льтуна,

Да, штобы не былъ змиищъмъ,

Змейми нь апаясывалъ,

Змиями, да всё гадами,

На главе иво три птицы,

Три птицы, три льтущые,

Да сахадилъ онъ на землю,

Да припускалъ барза коня,

Да онъ ка дерьву сльталъ,

Да падскачилъ къ пристанищу,

Да входитъ ва пьщэрицу,

Да садитца ка огнищу,

Где гатовятъ малы дети,

Ка вечъри Щуравъ Будникъ,

Щуравъ Будникъ и Будницу,

Да садился ка трапьзе;

Да пратянулъ дьсну руку,

Аткушалъ онъ Щуравъ Будникъ,

Щуравъ Будникъ и Будницу,

Ва дварцэ тамъ Щуръ година,

Щуръ година, всё Щурава,

Жывы будутъ малы дети,

Жывы будутъ да старасти,

Да старасти, да пачтеннай;

Где нь вазьмётъ дьсной рукой,

И нь вкуситъ Щуравъ Будникъ,

Щуравъ Будникъ и Будницу,

Въ дварцэ тамъ чорна година,

Година чэрнымъ чорная.

Ты, царю, ищо нь слыхалъ:

Минулась чорна година,

Настала свята година.

Нь пасылалъ ты на гару,

Да на гару, на Белую,

Нь пасылалъ малыхъ дьтей,

Штобъ нарубить бьлыхъ вьтвей,

Бьлыхъ вьтвей, да сухастой,

Штобъ развьсти ясенъ агонь,

Штобъ развьсти па вечъру,

Штобъ загасить жэ па утру,

Ищо заря нь рассвьла,

Ищо нь вышла Солнышка,

Ужэ угасъ ясенъ агонь,

Разгневался тутъ Сива Бохъ,

Разгневался, рассердился,

Три змии на иво главе,

Три змеи да пражорливы,

Въ дьсной руке астра сабля,

Астра сабля сияюща,

Въ шуйцэ - руке люта стрьла,

Люта стрьла пламенная,

Пламя дастигла до ньба;

На дваре иво борзый конь,

Да борзый конь всё льтунецъ,

Вспархнули тутъ три пташъчки,

Три пташъчки льтущые,

А паказались три змии,

Да три змии пражорливы,

Да эта нь конь, нь льтунъ,

Вьдь эта лютый змеищэ;

Разгневался жэ Сива Бохъ,

Но саблей нь замахивалъ,

Пустилъ лишъ лютую стрьлу,

Люту стрьлу да на пале,

Да поле всё павыжглася,

Павыжглася, пагарела;

Нь родитъ бела пшъница,

Нь пасётца сиво стада,

Да сива стада валовье,

Валовье, да ягнячее,

Ягнячее, всё авечъе,

Да поле запустелася.

Дьвчоначки да на пале,

Дьвчоначки, малы дети,

Да плачутъ ани, кликаютъ,

Тьбя, царю, люта клянутъ,

Што нь ждалъ Щура годины,

Щура годины, Щуравъ - день,

Нь гатовилъ Щуравъ Будникъ,

Щуравъ Будникъ и Будницу.

 

Девушка, темъ, што спела песню, апавьщала сьло, и все узнавали атъ ньё, што прашла чорная гадина, и што началась ужэ новая гадина, а патаму сабирались старики съ сьла и гатовили ньабхадимае для встречи новай гадины; и перва напьрва пасылали адну девушку, штопъ прашла па сьлу и сабрала другихъ девушъкъ, штобы итти на гару, набрать дровъ для Будней вечъри къ новаму году; с девушками ухадили и юнашы, ани рубили драва, а девушки сабирали, а после атнасили въ сьло; девушка, кагда встрьчала другихъ девушъкъ, пела следующую песню:

 

Песня 2.

 

Падрушки, родны кумушки!

Днесь ищо жэ на утрени,

Ищо заря нь рассвьла,

Да ищо Солнцэ нь взашло,

Явилася Перва Доля,

Пьрва Доля самародица,

Васкликнула да са гары,

Съ гары, да всё са Белаи:

«Минулась Чорна година!*»

Да сахадилъ тутъ Сива Бохъ,

Да садился ва пьщэре.

Въ руке иво золатъ посахъ,

Золатъ посахъ всё булава,

Да ударилъ Чърна Бога,

Чърна Бога, Щура Лама,

Ударилъ иво, да прагналъ,

Да васпархнулъ онъ на неба,

Тьперь Белая година*,

Бьла година Щурава.

Да мьня царь па васъ паслалъ,

Штобъ васъ взяла я за руки,

Да штопъ сабрались ва дварцэ.

Сабралися младъ удальцы,

Въ рукахъ ихъ злата секира,

Што вамъ итти жэ на гару,

Што вамъ рубить бьлы ветви,

Бьлы ветви, да сухастой,

Да ихъ девушкамъ сабирать,

Насить ихъ пряма ва дварецъ,

Да ва дварецъ и ка царю;

Штобъ развьли ясенъ агонь,

Штобъ угасить на утрьни,

Ищо заря нь рассвьла,

Да ищо Солнцэ нь взашло,

Штобъ згатовить Щуравъ Будникъ,

Щуравъ Будникъ и Будницу:

Што скора прийдётъ Сива Бохъ,

Да сядьтъ онъ ка огнищу,

Ка огнищу, ка трапьзе,

Ка трапьзе, ка вечъре,

Штобъ вечърять Щуравъ Будникъ,

Щуравъ Будникъ и Будницу.

 

Какъ толька слышали ту песню, сабиралися девушки и юнашы ва дваре старика старасты, Убравшысь въ лучшые адежды; стараста пасылалъ ихъ въ горы нарубить дровъ, и нанасить ихъ для Буднава вечъра; девушки, кагда ухадили въ горы, пели следующую песню.

 

Песня 3.

 

Направились младъ удальцы,

Направились жэ на гару,

Да на гару, на Белую,

Младъ удальцы, да девушки,

Да ньсутъ златы ськиры.

Но на девъ сами думаютъ,

Э, девушки, дьвчоначки,

Куда, девы, направились,

Да на гару, на Белую,

Ну, вы бьду натварили,

Нь насьчомъ белыхъ вьтвей,

Белыхъ вьтвей, да сухастой,

Што, девы, вы устроили?

Какъ, девы, вазвратитися?

Надъ вами царь пасмиялся,

Штобъ нь насить бьлы ветви,

Бьлы ветви, да сухастой,

Пасмиялся, разгневался,

Разгневался, рассердился,

Нь згатовить Щуравъ Будникъ,

Щуравъ Будникъ, да Будницу.

Да штобы Богъ разгневался,

Три змеи на иво главе,

Въ руке иво люта стрьла,

Люта стрьла пламенная,

Да пуститъ иё на пале,

Да поле всё павыгаритъ,

Да пасохньтъ пшъница вся,

Пшъница вся, да сажънцы,

Какъ прийдётъ летьчка вьсна,

Павыгарятъ калосья все,

Пасохнутъ ани, павянутъ;




Поделиться с друзьями:


Дата добавления: 2015-06-28; Просмотров: 202; Нарушение авторских прав?; Мы поможем в написании вашей работы!


Нам важно ваше мнение! Был ли полезен опубликованный материал? Да | Нет



studopedia.su - Студопедия (2013 - 2024) год. Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав! Последнее добавление




Генерация страницы за: 0.454 сек.