Автоматты электрлік потенциометр

Потенциометр.

НП

ΔU

А

В

R_АВ

Е(t t₀)

D

Потенциометрлер милливольтметрге қарағанда компенцационды өлшеу әдісімен жұмыс істейді.

Коменсацияның әрекеті ТЭҚК өлшеу кезінде R_АВ калибр резистрінде DU кернеуінің теңгерілуімен байланысты. Қосымша қоректен тоқ R_AB.U_AB реахордынан R_АВ пропорционал болады (D нүктесінде реохорд қозғалтқышы болады).

Терможұппен бірге, ТЭҚК генерирленетін, НП милливольтметр қосылған. Қозғалтқыш D арқылы ΔU және E(t t₀) теңгеріледі.

ИПС

УЭД

R_к

R_б

R_с

R_н

R_м

R_р

R_ш

R_п

А

В

С

D

Е

10.3-сурет

Автоматты потенциометрдің схемасы келсі суретте көрсетілген:

R_p – реохорд кедергісі,

R_ш - шунт,

R_п – өлшеу шектерінің тапсырмасы үшін,

R_н және R_к – шкаланың бастапқы әрі соңғы тапсырмасы үшін,

R_б - балластты,

R_с – жұмыс тоғын тексеру үшін,

R_м – суытылған спайдағы температураға компенсациялауі үшін мыс кедергісі.

ТҚК – Тұрақтандыру қорек көзі источник питания стабилизированный.

Потенциометр АВСD кедергі көпірлерінен тұрады, диагоналдардың біреуіне ТҚК қорегі қосылған (диагональ ВС), ал келсіге (өлшеу диагональ АD), ТЭҚК пен терможұп және электрқозғалтқыш ЭҚ күшейткіш ЭҚК. Көпірдің жоғары бөлігінде R_р, оған стрелка қыстылылған, шкалынң түбіне дейін қозғалады. Қозғалтқыштың орынауысуын электрқозғалтқыш басқарады.

Көпір екі жағдайда болады: теңгерілмеген және теңгерілген.

Егер көпір теңгерілген түрде болса, онда жоғарыдағы кернеулер арасы AD термоЭҚК модуліне тең (U_AD = Е) кернеу балансы ΔU, ол күшейткішке беріледі УЭД, нөлге теңескен:

ΔU = U_AD – Е = 0.

Бұл жағдай да ЭҚ жұмыс істемейді.

Егерде қандай да бір жағдаймен термоЭҚК өзгертілсе,онда көпір өзінің теңгерілген жағдайынан шығып кетеді де ЭҚК күшейткіш кірісінде ΔU ≠ 0 пайда болады. Кернеуді күшейткіш көбейткенен кейін оны ЭҚ береді, ол айнала отырып реахордты қозғалысқа келтіреді, көпір қайтадан теңгерілмесе және ЭҚ кернеуі нөлге теңеспесе қоғалтықш жұмыс істей береді. Бұл потенциометрлерде компенсация үрдісі автоматты түрде жүреді, үздікссіз үлкен жылдамдықта жүреді. Бұл құрылғылар терможұптағы суық спайлардың температурасын өзгертуге автоматты түрде енгізуге әсер береді.

Кедергі өлшеу әдісі.

Термоэлектрлік кедергі өлшеу үшін көбінесе автоматты электорнды көпірді қолданады, ол екіөткізгішті, үшөткізгішті, төртөткізгішті сұлбамен қосылады.

Екіөткізгішті сұлбаға КТ көпірге қосылу келесі түрде көрсетілген, мұнда:

R₁, R₂, R₃, R₄ – көпір кедергісі;

R_б – жұмыс тоғын шектеу үшін балласт кедергісі;

R_т - ТК кедергісі;

R_л – кедергі сызығы (өткізгіштер қосылысы).

Көпірді теңгеру шарты болып қарама қарсы иіндегі теңгеірлу болып табылады:

R₁^.R₃» R₂^.(R₄ + R_т + 2^.R_л).

Көпір теңгерілсе, диагонал кернеуі U_AD = 0 болады, бұдан ЭҚ жұмыс істемейді. Температураның өзгерісі кезінде R_т және U_AD өзгереді, нөлге теңгерілмейді. Бұл кернеу ЭҚК күшейтеді де ЭҚ келіп түседі ол айналып реахордты қозғалысқа келтіреді.

ИП

УЭД

R₃

R_б

R₂

R₄

R₁

R_р

R_ш

R_п

А

В

С

D

R_л

R_л

R_т

нысана

көше

оператор

10.4-сурет

Дәріс 11. Қысым өлшеу құрылғыларымен әдістері.

Қысым өлшеу құрылғыларының жіктелінуі.

Қысым өлшеу кезінде өлшеу бірліктерінің негізгі түсініктемесі.

Қысым деп- аудандағы күштің шектері мен оған әсер ететін күштін қатынасын айтамыз: Р= F/S

Өлшеу мөлшері СИ жүйесінде қысым өлшем бірлігін Паскаль (Па) 1Па= 1н/ 1м² судың бағанасы= атм қабылданған. Қысым өлшеудің негізгі біріншілік сапасы МКГСС жүйесінде 1кг/м² қабылданған немесе қысым өлшеу бірлігінде жүйеге енбейтін бірлігінде техникалық атмосфера 1ат= 1кг/см² немесе 1мм сынап бағанасы (0⁰С температура кезінде сынап бағанасының биік тігі 1мм және еркін құлау үдеуі 980,655см/см²) неменесе 1мм су бағанасы (1мм судың биіктігі +4⁰С кезінде д= 980,655см/ см²).

Қысымды өлшеу үшін оларды абсолютті, артықшылық және атмосфералық қысым, вакуумды деп ажыратып алу қажет. Абсолютті қысым Р_а- заттың жағдайының параметрі Р_н= Р_а- Р_б. Р_н- артықшылық қысым; Р_б- атмосфералық қысым. Егер абсоютті қысым атмосфералықтан төмен болса, онда Рв= Р_б- Р_а; Рв- вакууметрмен өлшенетін қысым;

Қысым мен деңгейді өлшеу үшін құрылғылары мен әдістері.

Қысым өлшеу құрылғылары өлшенетін шаманың түрі бойынша және жұмыс әрекеті бойынша бөлінеді. (МЕСТ 2405-80).

Қысым өлшейтін құрылғылар жұмыс әрекеті бойынша бөлінеді;

1. Сұйықтық - сұйық бағанасында қысыммен гидростатикалық қысымды өлшейтін теңгерілуіне негізделген.

2. Поршенді - поршенге әрекеттесетін ішкі күштің қысымымен теңгеріледі.

3. Серіппелі - қатты элементтің деформациясының көлемі бойынша өлшенетін қысым.

4. Электрлік - қысымды кез- келген электрлік шамаға түрлендіруге негізделген неменесе қысымның әрекеті бойынша материалдың электрлік құрамына өзгеруі.

Қысым өлшеу құрылғылары өлшенетін шаманың түрі бойынша бөлінеді;

1. Манометр- артықшылық қысымды өлшеу үшін;

2. Вакууметр- вакуумды (сығылған) өлшеу үшін

3. Мановакууметр- артықшылық қысым мен вакуумды өлшеу үшін құрылғы

4. Арынды (напоромеры) – аз артықшылық қысымды өлшеу құрылғысы

5. Жүктемелік (тягомеры)- аз мөлшердегі сығылған қысымды өлшеу үшін

6. Жүктеме- арынды- аз мөлшерде қысым мен вакуумді өлшеу үшін

7. Дифференциалды манометр- қысым ерекшелігін өлшеу үшін

8. Барометр- барометрлік қысымды өлшеу үшін құрылғы

Біз серіппелі манометр мен сұйық манометрін қарастырамыз.

Сұйықтық манометрі. Ол өзінің құрылғысының қарапайымдылығымен ерекшелінеді, арзандылығы, жоғары өлшеудің нақтылығымен. Олар тәжірбиелік және техникалық өлшеу үшін кең түрде қолданылады.

Мәні- сұйық құрылғысы басқа жүйедегі құрылғыларды тексеру мен градуировкасы үшін қызмет етеді, сонымен қатар артықшылық қысым, сығылған қысым айырмашылығын, атмосфералық қысым.

Сұйық құрылғысы тәжірбиелік құрылғы және техникалық болып бөлінеді. Тәжірбиелікке: Екі құбырлы (U- тәріздес) манометр

1- шыны құбыр

2- шкалалы диск

P_а

h₂

h₁

Н

P_б

11.1-сурет

Құбыр сұйықпен толтырылған (спирт, сынап, су) нөлдік шамаға дейін. Бағананың сұйық гидростатикалық қысымы манометрдің ашық деңгейінде басқа деңгейде қысыммен теңгерілсе, онда жүйе теңгерілген күйде болады.

Р_а- құбырдағы неменесе аспаптағы абсолютті қысым;

Р_б- барометрлік қысым (н/ м²) Р_а= Р_б+ Н_pq неменесе Р_арт= Р_а- Р_б= Н_pq;

Мұнда р - сұйық тығыздығы (кг/ м³);

q- тартылыс үдеу күші;

h₂

H

h₁

2

11.2-сурет Бірқұбырлы барометр

1- ыдыс

2- шкалалы құбыр

Қысым өлшейтін резервуар ыдысқа қосылады 1, вакуумды өлшеу кезінде- құбырға 2 қосылады. Артықшылығы құбырдағы 2 сұйықтық бір деңгейде есептелінеді. Сонымен қатар: жапсырмалы құбырлы микроманометр, компенсациалы микроманометр.

Техникалық құрылғы: Оған қалтқылы, қоңыраулы және сақиналы манометр кіреді. Қалтқылы манометр қысым құламасын өлшеу үшін қолданылады.

Н

Р₂

•

°

Р₁

11.3-сурет Қалтқылы дифманометр

1. ыдыс

2. ыдыс

3. қосатын шланг

4. қалтқы

Қысым мен вакуумды өлшеу үшін серіппелі құрылғы. Серіппелі құрылғы қатты элементтің әртүрлі түрінен өлшенетін шамасын деформациялауға негізделген. Сезімтал элементтің беріктігін деформациялау құрылғының шкаласы бойынша сызықтың неменесе бұрыш айналымымының механизімен түрленеді.

Артықшылығы – қарапайымдылығы, әмбәбап, сенімділігі.

Серіппелі манометрдің нақты класы 0,5 тен 4 дейін

Сезімтал элементтің беріктігінің түрі бойынша келесі топқа бөлінеді:

1. Құбырлы серіппелі құрылғы (2.4 сурет)

2. Мембралалы құрылғы- берік элементі болып мембрана (2.5 сурет)

3. Иілгіш мембралалы (сильфонды) құрылғы (2.6 сурет)

B

γ

R

r

А

А

11.4- сурет Түтікшелі серіппелі құрылғы

1- түтік

2- ұстағыш

3- тісті механизм

4- стрелкалар

5- шкала

Сенсорлық блок (ЛЦП) жадында сандық форматта қысым

Дата добавления: 2017-01-13