II. УМШТН. Эн шүлгт орсн зургуд ю медүлҗәнә?

I. ТОДЛТН

Хавр

II. УМШТН

Эн шүлгт орсн зургуд ю медүлҗәнә?

Харада шовуд нислдәд, Налаһад, һазр суняна,

Хаврин зәңг зөөлднә. Нигт ноһаһар бүтәнә.

Халулад нарн налаһад, Нилх туһлмуд, хурһд

Хамг әмт сергәнә. Нарна герлд ээв.

Хатурсн цасн хәәләд, Көл нүцкәр бичкдүд,

Хаалһ, цувгар урсна. Көк ноһаһар гүүлднә.

Хотхр болһ темцәд, Кесг зүсн цецгүд

Халһрад, усн мелмәнә. Көвүд, күүкд түүлднә.

Эрнҗәнә К.

Сурврмудт хәрү өгтн:

1. Ямаран шовун хаврин зәңг зөөнә7

2. Цувгуд альд мелмәнә?

3. Һазрт юн урһна?

4. Юн нарна герлд ээврнә?

5. Бичкдүд юунд байрлна?

6. Шүлгин авторнь кемб?

*Көдлмшин девтрәр көдллһн.

Мана теегин йиртмҗ

(Рис. Степь, степные растения, дикие животные; поля, озера, птицы).

Зург хәләтн, текстд юуна тускар бичәтәһинь медҗ келтн.

У, өргн тег налаһад кевтнә. Энүнд өөдм болн дора тегш һазрмуд бәәнә. Дорд-ар үзгтнь Сарпинск дора һазр, өмн үзгтнь Хар һазр гидг нертә тегш дора һазр бәәнә. Деед үзгтнь Эргни өөдм ар үзгәс өмн үзгүр сунад кевтнә. Энүнә нег ик өөдмнь – Чолун Хамр.

Теңгрин бәәдл мана теегт өвәрц болна. Зун йир халун, үвл хурта, бальчгта. Цасн хатяр, нурһлҗ хур-чиг бәәнә, һазр мөстнә. Хавр болн намр уняртсн сәәхн болна. Эн цагмудт тег шинәс көкрнә.

Һолмуд болн нуурмуд мана һазрт ховр. Дорд-ар захар Иҗл һол һарна, дорд-өмн захд Көк теңгс, өмн үзгтнь Күмән һолын царң бәәнә. Эргни өөдмәс деегшән Манцин нуурмуд бәәнә. Сарпинск дора һазрт Сарпинск нуурмуд гиҗ бәәнә.

Мана теегт шимтә олн зүсн өвсн – йөркг, бетк, арҗана, зултрһн болн нань чигн урһмл урһна. Нуурта, царңта һазрмудар хулсн, зегсн урһна. Энд зерлг шовуд – нуһсн, һалун, көк хутн, заарг бәәрлнә. Хүүрә һазрар – тоһрун, тоодг, элә, шонтл, торһа шовун бәәршнә. Зерлг аңгудас болн аһрусдас – чон, арат, туула, күрн, ялмн, зурмн, гөрәсн бәәнә. Сала-салтр, уста һазрмудар олн зүсн тәрмр модд урһна. Эдн дунд зер-земшин – альмна, өргин, чииһин, кедмнә модд болн үзм чигн бәәнә.

Мана һазрт тәрә-темс урһана. Городовиковск болн Сарпинск райодт цаһан һуйр, хар һуйр, ичмән, бурчг, эрднь-иш, тарвс, нарн цецг сәәнәр урһна. Халун салькнас тәрә, темс болн зер-земш харсхин төлә теегт модд тәргднә. Эн модд халун зунд хагсу салькнас хаац болна. Үвлд орсн цасна чиг хоршана.

Мал өскхд, тер дотр хө өскхд, мана һазр йир сән.

Хар һазрин аһуд болн Элстәс өмәрән бәәх Ик-Буурлд тосн-түләнә көрң болн һазрин ки бәәнә.

Сурврмудын хәрү текстәс олҗ умштн:

1. Мана һазрт ямаран нертә ормс бәәнә?

2. Йиртмҗин бәәдл ямаран болна?

3. Уста ямаран ормс бәәнә?

4. Ямаран урһмл урһна?

5. Мана һазрт ямаран тәрә тәрнә?

6. Модд юуна төлә урһана?

7. Мана һазрт ямаран көрң бәәнә?

• • Соңстн. Сурврмудт хәрү өгтн:

Мана теегт шимтә олн зүсн өвсн – йөркг, бетк, арҗана, зултрһн болн нань чигн урһмл урһна. Нуурта, царңта һазрмудар хулсн, зегсн урһна. Энд зерлг шовуд – нуһсн, һалун, көк хутн, заарг бәәрлнә. Хүүрә һазрар – тоһрун, тоодг, элә, шонтл, торһа шовун бәәршнә.

1. Мана теегт ямаран өвсн урһна?

2. Хулсн ямаран һазрт урһна?

3. Уста һазрт ямаран шовуд бәәрлнә?

4. Хүүрә һазрт ямаран шовуд бәәрлнә?

III. ЧЕЕҖӘР ДАСТН

Дата добавления: 2014-11-06