Библиотека 5 страница

Қосымша вертикаль жүктемелердi анықтау, ғи­марат­тардың бойлық және көлденең осьтерiне қа­тыс­ты жүргiзiледi.

10.8. Өңделетiн аумақтарда тұрғызылатын қа­далы iргетастарды есептеуде, қаданың жобадағы жағдайына қатыстылығы бойынша, аумақты өңдеу кезiндегi топырақ негiзiнiң горизонталь жылжуының ықпалынан қадаларда, олардың иiлуге жұмыс iстеуi­нiң салдарынан пайда болатын күштердi ескеру керек.

10.9. Аумақты өңдеу кезiндегi топырақтың гори­зонталь есептiк орын ауысуын мына формула бойын­ша анықтау керек:

u_sr = g_f g_c є_h x, (39)

мұндағы g_f g_c — ҚНжЕ 2.01.09-91 бойынша қабыл­данатын, жүктеме бойынша сенiмдiлiк коэффициентi және салыстырмалы горизонталь деформацияға арналған жұмыс жағдайының коэффициентi;

є_h ‑ маркшейдерлiк есептiң нәтижелерi бойынша анықталатын салыстырмалы горизонталь деформа­циясынан күтiлетiн мәнi, мм/м;

x ‑ қаданың қарастырылатын осiнен, ғимараттың (бөлiктiң) бүкiл ұзындығында орнатылған ростверк­терi бар ғимараттың (имараттың) орталық осiне дейiнгi немесе жеке ұстындардың астына орнаты­латын ростверктерi бар қаңқалы ғимараттың (бөлiк­тiң) қаттылық блоктарына дейiнгi ара қашықтық, м.

10.10. Өңделетiн аумақтарда тұрғызылатын ғимараттар мен имараттардың қадалы iргетастарын жер бетiнiң деформациясының нәтижесiнде қадалар­да пайда болатын күштердiң ең аз мөлшерiнiң ростверкке берiлу қажеттiлiгiнiң шарттарына байла­нысты жобалау керек.

Бұл талаптардың орындалуы үшiн жобаларда:

а) топырақ негiзiнiң горизонталь жылжуының ықпалын азайту үшiн ғимараттарды немесе имарат­тарды бөлiктерге бөлуге;

б) қатты құрылымдық сұлбадағы ғимараттар мен имараттар үшiн, негiздiң қисаюынан вертикаль жазықтықтағы қосымша пайда болатын күштердi азайту үшiн, негiзiнен аспалы қадаларды қолдануды;

в) қаттылығы аз қадаларды мысалы, призмалық, көлденең қималары шаршы түрiндегi немесе тiк бұрышты, соның iшiнде қималары тiк бұрышты қадаларды ғимарат бөлiгiнiң бойлық бағытында кiшi жағымен орналастыру керек;

г) 10.4 тармағында көрсетiлген қадалардың ростверкпен түйiндесуiнiң икемдi құрылымын;

д) домкраттың көмегiмен немесе басқа да туралаушы құрылғылармен ғимараттарды туралауды қарастыру керек.

Ғимараттарды немесе имараттарды бөлiктерге бөлу кезiнде, ростверктердiң арасында өлшемдерi ҚнжЕ 2.01.09-91 талаптарына сәйкес ғимараттар мен имараттардың төменгi құрылымындағыдай анықта­латын саңылаулар (деформациялық жiктер) қарасты­рылуы керек.

10.11. Қадалы iргетастарды негiзiнен I — IV топ­тардағы өңделетiн аумақтарда қолдану керек, соның iшiнде:

а) аспалы қадалармен - I — IV топтардағы ау­мақтарда ғимараттар мен имараттар құрылымының кез келген түрi үшiн;

б) тiреуiш қадалармен - III және IV топтардағы аумақтарда негiзiнiң қисаюы кезiндегi ғимараттың икемдi құрылымдық сұлбасынан жобаланатын ғи­мараттар мен имараттар үшiн, ал IV топтар үшiн - қатты құрылымдық сұлбамен жобаланатын ғимарат­тар мен имараттар үшiн.

Ескерту:

1. Өңделетiн аумақтардың топтарға бөлiнуi ҚНжЕ 2.01.09-91 сәйкес қабылданған.

2. Диаметрi 600 мм-н үлкен қабыршақ қадаларының, құйма және бұрғылы қадалардың және қатты қадалардың басқа түрлерiн, ростверкпен сырғанау жiгi арқылы түйiндес­кен қадалы iргетастарда ғана қолдануға рұқсат етiледi (10.4. тармақты қара).

3. Өңделетiн аумақтардағы қаданың топыраққа терең­детiлуi, қадалардың тасты топырақтарға тiрелу жағдайын қоспағанда, 4 м-н кем болмауы тиiс.

10.12. Кертпештердiң пайда болуы мүмкiн Iк — IVк топтардағы өңделетiн аумақтарда, сонымен қа­тар геологиялық бұзылулар болған алаңшаларда қадалы iргетастарды қолдануға арнайы негiздеме болғанда ғана рұқсат етiледi.

10.13. Қаданың ростверкпен түйiндесу құрылы­мы топырақ негiзiнiң күтiлетiн горизонталь жылжудың мәндерiне байланысты тағайындалуы тиiс, мұндағы қадаларға арналған горизонталь жылжудың шектi мәндерi ростверкпен қатты түйiндесу кезiнде - 2 см-ден, икемдi, шартты топсалы түйiндесу кезiнде - 5 см-ден; сырғанау жiгi арқылы түйiндескен кезiнде - 8 см -ден аспауы тиiс (10.4 тармақты қара).

Ескерту:

Топырақ негiзiнiң горизонталь жылжуының әсерiнен қадаларда және ростверкте пайда болатын күштердiң мән­дерiн төмендету үшiн, тұтастай алған ғитмараттың (имарат­тың) қадалы iргетастарының кеңiстiктегi орнықтылығын қамтамасыз ету үшiн, қада алаңының топырақтың аздаған жылжуы (2-см-ге дейiн) әсер ететiн аймағындағы қадалар­дың қатты түйiндесуiн, ал қалғандарында икемдi (топсамен немесе сырғанау жiктерi арқылы түйiндесу) түйiндесуiн қа­растыру керек.

10.14. Қадалы ростверктерi ортадан тыс созылу­ға және сығылуға, сонымен қатар топырақты өңдеу кезiнде, деформацияланатын негiздің бүйiр қысымы­нан болған қадалардың горизонталь тiрек реакция­сының көлденең күштен және июшіi моменттен қада ростверктерiне әсерi кезiндегi бұралуға есептелуi тиiс.

10.15. Биiк ростверкті қадалы iргетастарды қол­дану кезiнде, топырақ бетiне жасалатын бетон едендi немесе басқа қатты құрылымдарды қаданың бүкiл периметрi бойынша енi 8 см-ден кем емес, қатты құрылымдардың бүкiл қалыңдығында саңылау қарас­тырылуы керек. Саңылауды топырақ негiзiнiң гори­зонталь жылжуының әсерi кезiндегi қадалар үшiн қатты тiрек құрамайтын, пластикалық немесе серпiм­дi материалдармен толтыру керек.

11. СЕЙСМИКАЛЫҚ АУДАНДАРДАҒЫ ҚАДАЛЫ IРГЕТАСТАРДЫ ЖОБАЛАУДЫҢ ЕРЕКШЕЛIКТЕРI

11.1. Сейсмикалық аудандарда қадалы iргетас­тарды жобалау кезiнде осы нормалардың талап­тарынан басқа ҚНжЕ II-7-81* талаптары да сақталуы керек; бұл жағдайда қадалы iргетастарды жобалау үшiн, инженерлiк iзденiстердiң материалдарына қо­сымша ретiнде құрылыс алаңшасының сейсмикалық микроаудандастыру деректерi пайдалануы тиiс.

11.2. Ғимараттар мен имараттардың қадалы iргетастары сейсмикалық әсерлердi ескере отырып, I топтағы шектi күйлерi бойынша жүктеменiң ерекше тiркесiне есептелуi тиiс. Бұл жағдайда:

а) 4-тараудың талаптарына сәйкес, қаданың сы­ғушы және жұлушы жүктемелерге көтергiштiк қабi­летiн анықтауды;

б) ұсынылған 1-қосымшаның талаптарына сәй­кес қаданың топыраққа бүйiр беттерiнен берiлетiн қысымына шек қою шарты бойынша, топырақтың орнықтылығын тексерудi;

в) мәндерi сейсмикалық жүктеменiң есептiк мән­дерiне байланысты 1-қосымшаның нұсқаулары бо­йынша анықталатын есептiк күштердiң (бойлық күш­тің июшi моменттiң және көлденең күштiң) бiрлескен әрекетiне қадаларды материалдарының берiктiгi бо­йы­нша есептеудi қарастыру қажет.

“а” — “в” тармақшаларында көрсетiлген есеп­теулерде, сонымен қатар 11.3 — 11.8. тармақтарында келтiрiлген талаптар орындалуы тиiс.

Ескертеу:

Ғимараттарға немесе имараттарға әсер ететiн сейс­микалық жүктемелердiң есептiк мәндерiн анықтау кезiнде, қаданың биiк роствергiн қаңқалы төменгi қабат ретiнде қарастыру керек.

11.3. Қаданың сығушы немесе жұлушы жүкте­мелерге көтергiштiк қабiлетiн есептеу кезнде, R және f_i мәндерiн 18-кестеде келтiрiлген топырақ негiздерi­нiң жұмыс жағдайының төмендету коэффициент­терiне g_eq1 және g_eq2 көбейту керек.

R мәндерiн ³3 кезiнде g_eq3 = 1 және < 3, кезiн­де g _eq3= 0,9 жұмыс жағдайының коэффициен­тiне g_eq3 көбейту керек, мұндағы ұсынылған 1-қо­сымшаның нұсқаулары бойынша анықталатын қада­ның келтiрiлген ұзындығы.

Бұдан басқа қаданың бүiр жақ бетiндегi топы­рақтың есептiк тереңдiкке дейiнгi h_d (11.4 тармақты қра) кедергiсiн 0-ге тең етiп қабылдау керек.

11.4. Қаданың бүйiр жағындағы топырақтың кедергiсi ескерiлмейтiн жерге дейiнгi есептiк терең­дiгi h_d 40-формула бойынша анықталады, бiрақ 3/a_e -н үлкен емес етiп қабылданады:

(40)

мұндағы а₁, a₂, a₃ — өлшемсiз коэффициенттер, биiк ростверкте және жеке тұрған қадалар үшiн 1,5; 0,8 және 0,6 ал қадалардың төменгi ростверкте қатты бекiту кезiнде 1,2; 1,2 және 0 -ге тең.

H, M ‑ сейсмикалық әсерлерi ескерiлген жүкте­мелердiң ерекше тiркесi кезiнде, қадаға топырақ бетiнiң деңгейiнде түсiрiлген горизонталь күштiң және июшi моменттiң есептiк мәндерi кН (тс);

a ‑ ұсынылған 1-қосымша бойынша анықта­латын деформация коэффициентi, 1/м;

b_p ‑ ұсынылған 1-қосымша бойынша анықта­латын қаданың шартты енi, м;

g_I ‑ судың қалыңдық әсерiн есепке ала отырып, сумен қаныққан топырақтарда анықталатын топы­рақ­­тардың меншiктi салмағының есептiк мәнi кН/м³ (тс/м³);

j_I, c_I ‑ 3,5 және 11,5 тармақтарының нұсқау­ларына сәйкес қабылданатын топырақтың iшкi үй­келiс бұрышының және топырақтың меншiктi ұстау­суының есептiк мәндерi кН/м² (тс/м²).

11.5. Сейсмикалық жүктемелердiң әсер ету кезiндегi есептiк тереңдiктi анықтауды, iшкi үйкелiс бұрышының есептiк мәндерiн есептiк сейсмикасы 7 балл үшiн - 2°-қа, ал 8 баллда — 4°-қа, 9 баллда — 7°-қа азайтып қабылдай отырып жүргiзу керек.

11.6. Көпiрдiң қадалы iргетастарын есептеу кезiндегi сейсмикалық әсерлердiң қаданың бекiту жағдайына ықпалын, сумен қаныққа шаңды құмдар­да, аққыштық көрсеткiшi I_L>0,5 шаңды балшықты топырақтарда, ұсынылған 1-қосымшада келтiрiлген К пропорционалды коэффициенттерiнiң мәндерiн 30% төмендету жолымен ескеру керек. Горизонталь жүк­темелердiң әрекетi кезiндегi қадалардың көтергiштiк қабiлетiн есептеуде, сейсмикалық жүктемелердiң әсерiнiң қысқа мерзiмдi сипатын ұсынылған 1-қо­сымшаның 24-формуласындағвы h₂ коэффициентiн өсiру жолымен ескеру керек. Бiр қатарлы iргетас­тарды қатарға перпендикуляр жазықтықта әсер ете­тiн жүктемелерге есептеу кезiнде h₂ коэффициентiнiң мәндерi 10%-ке, ал қалған жағдайларда 30 %-ке көбейтiледi.

18-кесте

Ғимарат­тардың және имарат­тардың есептiк сейсмика­лылығы баллмен	Топырақтардағы R мәндерiн түзетуге арналған жұмыс жағдайының коэффициентi geq1	Топырақтардағы fi мәндерiн түзетуге арналған жұмыс жағдайының коэффициентi geq2
тығыз құмды	тығыздығы орташа құмды	шаңды-балшықты аққыштық көрсеткiшінде	тығыз және тығыздығы орташа құмды	шаңды балшықты аққыштық көрсеткiшiнде
ылғал және ылғалды­лығы аз	сумен қаныққан	ылғал және ылғалды­­лығы аз	сумен қаныққан	IL < 0	0 £IL£ 0,5	ылғал және ылғалды­лығы аз	сумен қаныққан	IL < 0	0 £IL£ 0,5	0,75£IL<1
				-

Ескерту:

1. Сызықтың үстiнде көрсетiлген g_eq1 және g _eq2, мәндерi - қағылмалы қадаларға, ал сызықтың астындағы мәндер - бұрғылы қадаларға қатысты.

2. g_eq1 және g_eq2 коэффициенттерiнiң мәндерiн 0,85, 1,0 немесе қайталануы 1,2,3 аудандарда салынатын ғимараттар мен имараттар (транспорттық және гидротехникалық имараттардан басқа) үшiн 1,15 көбейту керек.

3. Тасты және iрi сынықты топырақтарға сүйенетiн қада тiреулердiң көтергiштiк қабiлетiн анықтау, g_eq1 және g_eq2 қосымша жұмыс жағдайы коэффициенттерiн енгiзбей жүргiзiледi.

11.7. Далалық сынақтың нәтижелерi бойынша вертикаль сығушы және жұлушы күштерге жұмыс iстейтiн қадалардың көтергiштiк қабiлетi F_eq, кН (тс), сейсмикалық әсерлердi ескере отырып, 41-формула бойынша анықталуы тиiс:

F_eq = k_eq F_d,(41)

мұндағы k_eq — 11.2-11.4 тармақтарының нұсқау­ларына сәйкес, сейсмикалық әсерлердi ескере оты­рып, есептелген қаданың көтергiштiк қабiлетiнiң мәндерiнiң және 4 тараудың талаптарына сәйкес сейсмикалық әсерлер ескерiлмей анықталған қада­ның көтергiштiк қабiлетiнiң мәндерiне қатынасы ретiнде есептеумен анықталатын, сейсмикалық әсер­лер кезiндегi қаданың көтергiштiк қабiлетiнiң төмен­деуiн ескеретiн коэффициент,

F_d — статикалық және динамикалық сынақ­тардың нәтижелерi бойынша, немесе 5 тараудың нұсқауларына сәйкес топырақты статикалық зондтау деректерi бойынша (сейсмикалық әсерлердi есепке алмай) анықталған қаданың көтергiштiк қабылетi

11.8. Шөкпе және қожыма топырақтағы қаданы сейсмикалық әсерлер ескерiлген, жүктеменiң ерекше тiркестерiне есептеу, егер топырақты сулау мүмкiн болмағанда және аққыштық көрсеткiшi 31-формула бойынша анықталатын түгелдей сумен қаныққан то­пырақта табиғи ылғалдылықта жүргiзiлуi керек; егер топырақты сулау мүмкiн болғанда, шөкпелiгi бо­йын­ша II типтегi топырақтар жағдайында қаданың көтер­гiштiк қабiлетiн анықтау, топырақтың терiс үйкелiс күштерiнiң даму мүмкiндiгiн есепке алмай жүргiзiледi.

Ескерту: Қаданы сейсмикалық әсерлерге есептеу, оларға 8-10-шы тарауларға сәйкес есептеулердi орындау керектiгiн жоққа шығармайды.

11.9. Сейсмикалық аудандардағы қадалы iрге­тастар үшiн, көлденең арматураланбаған және түй­реуiш тәрiздес қадалардан басқа, қадалардың бар­лық түрлерiн қолдану керек.

Бұрғы толтырмалы қадаларды ұңғыма қабырға­ларын бекiтудi керек етпейтiн орнықты топырақтарда ғана қолдануға рұқсат етiледi, бұл жағдайда қаданың диаметрі 40 см-н аз болмауы керек, ал қаданың ұзын­дығының оның диаметрiне қатынасы 25-тен үлкен болмауы керек.

Ескерту: Қайта шығарылып алынатын құбырды қол­данып, толтырмалы және бұрғылы қадалармен сумен қа­ныққан топырақтарды кесiп өтуге рұқсат етiледi.

11.10. Сейсмикалық аудандардағы қадалы iрге­тастарды жобалау кезiнде, қаданың ұшын тасты, iрi сынықты тығыз және тығыздығы ортша құмды және аққыштық көрсеткiшi I_L £ 0,5. құмды балшықты то­пырақтарға сүйеудi қарастыру керек.

Қаданың төменгi ұштарын сумен қаныққан бос құмдарға аққыштық өрсеткiшi I_L>0,5 құмды-балшықты топырақтарға сүйеуге жол берiлмейдi.

11.11. Сейсмикалық аудандардағы қадалардың топырақтарға тереңдетілуі 4 метрден, ал қадалар­дың төменгi ұштарының негiзiнде тығыздығы орташа сумен қаныққан құмды топырақтар болғанда, 8 метрден кем болмауы тиiс.

Қадаларды сейсмикалық әсерлерге ұқсатылған даладағы сынақтардың нәтижесiнде алынған тистi негiздемелер болған жағдайда, қадалардың терең­детiлуiн азайтуға рұқсат етiледi. Бағалы жабдықтары жоқ бiр қабатты ауыл шаруашылығы ғимараттары үшiн, қадалар тасты топырақтарға сүйелген жағ­дайда, олардың топыраққа тереңдетiлуi, сейсми­калық емес аудандардағыдай етiп қабылданады.

11.12. Ғимараттың көтергiш қабырғаларының астындағы қадалы iргетастың ростверкi бөлiктiң iшiнде үзiлiссiз болып бiр деңгейде орналасуы тиiс.

Қадалардың жоғары жақтары ростверктiң iшiне сейсмикалық жүктемелер ескерiлген есептеулермен анықталатын тереңдiкке бекiтiлуi тиiс. Ғимараттар мен имараттарда ростверксiз қадалы iрге тастарды құруға рұқсат етiлмейдi.

11.13. Тиiстi техникалық экономикалық негiз­деулер болған кезде, қадалы iргетастарды сусымалы материалдардан (қиыршық тастардан, малта тастан, iрi және орташа iрiлктегі құмнан) құралған аралық жастықпен қолдануға рұқсат етiледi. Мұндай iргетас­тарды биогендi топырақтарда, II типтегi шөкпе то­пырақтарда өңделетiн аумақтарда, геологиялық тұ­рақсыз алаңшаларда (сол жерлерде бар немесе пайда болуы мүмкiн көшкiн, сел, карст т.с.с.) және тұрақталмаған топырақтардан құралған алаңша­лар­да қолдануға рұқсат етiлмейдi. Аралық жастықты қадалы iргетастар үшiн, сейсмикалық емес аудан­дардағыдай қадалардың түрлерiн қолдану керек.

11.14. Аралық жастықты қадалы iргетастардың құрамына кiретiн қадалар, горизонталь жүктемелерге есептелiнбейдi. Сейсмикалық әсерлерi ескерiлген сығу­шы жүктемелерге жұмыс iстейтiн мұндай қада­лардың көтергiштiк қабiлетiн 11.3 тармағының талап­тарына сәйкес анықтау керек; бұл жағдайда топы­рақтың кедергiсiн қаданың барлық бүйiр бетiнiң бо­йында ескеру қажет h_d=0; ал сейсмикалық әсерлер кезiндегi қаданың төменгi ұшының жұмыс жағдайы­ның коэффициентi g_eq1 = 1,2.

11.15. Аралық жастықты қадалы iретастарды деформациясы бойынша есептеу кезiнде, iргетастың шөгуiн 6-тараудың талаптарына сәйкес анықталатын, шартты iргетастың шөгуiнiң және аралық жастықтың шөгуiнiң қосындысы ретiнде есептеу керек.

12. ӘУЕЛIК ЭЛЕКТР БЕРIЛIСI ЖЕЛIЛЕРIНДЕГI БАҒАНДАРДЫҢ ҚАДАЛЫ IРГЕТАСТАРЫН ЖОБАЛАУДЫҢ ЕРЕКШЕЛIКТЕРI

12.1. Әуелiк электр берiлiсi желiлерiндегi баған­дардың (ЭБЖ) және қосалқы станцияның ашық бөлiп таратушы қондырғысының қадалы iргетастарын, олардың батырылу мүмкiндiгi және экономикалық мақсатқа сәйкестiлiгi қамтамасыз етiлген топырақтың барлық түрлерiнде қолдануға рұқсат етiледi.

12.2. Әуелiк электр берiлiсi желiлеріндегі баған­дардың қадалы iргетастарында түйреуiш тәрiз­дi, пирамидальды және ромбы тәрiздi қадалар­ды қол­дануға жол берiлмейдi.

12.3. Жұлушы немесе горизонталь жүктемелердi қабылдайтын қадалардың топыраққа батырылу тереңдiгi 4 м-ден, ал ағаш бағандардың iргетастары үшiн 3м-н кем болмауы тиiс.

12.4. Әуелiк электр берiлiсi желiлерiндегi ағаш бағандардың iргетастарына арналған ағаш қада­ларды, жер асты суларының болуына және олардың деңгейiнiң жағдайына байланыссыз қолдануға рұқсат етiледi. Бұл жағдайда ауыспалы ылғалдылықтағы аймақта, ағаштарды шiруден қорғаудың күшейтiлген түрiн қарастыру керек.

12.5. Сығушы күштерге жұмыс iстейтiн аспалы қағылмалы және құйма қадалардың көтергiштiк қабілетін 12.7 және 12.8 тармақтарында келтiрiлген нұсқауларды ескере отырып (8) және (11) форму­лалар бойынша анықтау керек; бұл жағдайда (8) және (11) формулаларындағы жұмыс жағдайының коэффиицентiн:

Дата добавления: 2014-11-09