Барацьба Вялікабрытаніі за лідарства ў Еўропе

Сацыяльныя праблемы і сацыяльны канфлікт ў краіне.

Пераадоленне пасляваенных эканамічных цяжкасцяў урад звязваў са стымуляваннем прадпрымальніцкай ініцыятывы і згортвання дзяржаўнага рэгулявання. Аднак пасляваенная структурная перабудова эканомікі яшчэ больш пагоршыла спусташальныя наступствы вайны. Падзенне галоўных эканамічных паказчыкаў працягвалася, чаму спрыяла і наступленне сусветнага эканамічнага крызісу 1920-1921 гг.

На высокім узроўні заставалася беспрацоўе. На новы віток выйшаў фінансавы крызіс і ў 1919 г. ўраду прыйшлося адмовіцца ад залатога стандарту фунта. Гэта забяспечыла кароткатэрміновае ажыўленне вытворчасці, але выклікала небывалую інфляцыю. У выніку ўлады пайшлі на рэзкае скарачэнне сацыяльных праграм і значнае павышэнне падаткаў. Падатковы цяжар на насельніцтва Вялікабрытаніі стаў адным з наймацнейшых у Еўропе. Нарастаючыя эканамічныя праблемы вялі да далейшаму пагаршэнню сацыяльнай сітуацыі ў краіне.

У 1919-1921 гг. адбываецца магутны ўсплёск рабочага руху Вялікабрытаніі. У адрозненне ад большасці кантынентальных дзяржаў, тут не адзначалася рэвалюцыйнага сацыяльна-палітычнага радыкалізму. Спроба Камуністычнай партыі Вялікабрытаніі, ўтворанай у 1920 г., завастрыць ўвагу на грамадска-палітычную праблематыку не мелі поспеху і партыя так і не здолела заваяваць прыхільнасць пралетарыяту.

Кіраўніцтва рабочым рухам па-ранейшаму заставалася ў руках трэд-юніёнаў і таму патрабаванні працоўных насілі эканамічны характар. Найбольшы ўплыў на рабочы рух захоўвалі буйнейшыя і найбольш энергічныя трэд-юніёны – шахцёраў, транспартнікаў і чыгуначнікаў, якія аб’ядналіся ў г.зв. "Траісты саюз". Яны здолелі дамагчыся пэўных уступак ад прадпрымальнікаў.

Больш жорсткай была пазіцыя ўраду. Змагаючыся супраць спробаў "Траістага саюзу" надаць забастовачнаму руху агульнанацыянальны характар, у жніўні 1920 г. быў прыняты закон аб надзвычайным становішчы. У сітуацыі моцнага абвастрэння сацыяльнага канфлікту кароль атрымліваў права на ўвод надзвычайнага становішча не толькі пасля ўзнікнення, але і пры пагрозе ўзнікнення шырокага антыўрадавага выступлення. Урад, у сваю чаргу, атрымліваў права выдаваць указы і прымаць любыя захады, неабходныя для спынення супрацьпраўных дзеянняў, у тым ліку судавытворчасць па спрошчанай схеме. Падобныя дзеянні аказаліся дастаткова эфектыўнымі, каб узяць сітуацыю пад поўны кантроль. Рабочы рух пайшоў на спад.

Першая сусветная вайна завяршылася перамогай Антанты і Вялікабрытанія, як адна з дзяржаў-лідэраў, спадзявалася на пасляваеннае мірнае ўладкаванне згодна з уласнымі знешнепалітычнымі мэтамі і ўяўленнямі. Сутнасць брытанскай пазіцыі заключалася ў імкненні паспрыяць пераходу ад гвалтоўнай экспансіянісцкай логікі міждзяржаўных адносін да стабільнай міжнародна-прававой сістэмы пры вядучай ролі вялікіх дзяржаў як гарантаў новага сусветнага парадку. Пацыфісцкі знешнепалітычны курс дзяржавы, што ўжо трымала пад кантролем значную частку зямной сушы, была зразумелай і лагічнай.

На Парыжскай мірнай канферэнцыі Вялікабрытанія здолела стрымаць вялікія апетыты Францыі і не дапусціць яе празмернага ўзмацнення. Вынікам абмеркавання рэпарацыйнага пытання стала дамоўленасць наконт атрымання Вялікабрытаніяй 22% сумы германскіх рэпарацый.

У рамках мандатнай сістэмы Лігі Нацыяў Вялікабрытанія атрымала Ірак, Палесціну, Трансіарданію на Блізкім Усходзе, частку Тога і Камеруна ў Афрыцы, ціхаакіянскія тэрыторыі. Нямала падмандатных тэрыторыяў дасталася брытанскім дамініёнам. Усяго Брытанская імперыя прырасла тэрыторыяй у 21 млн.км²!

Дата добавления: 2014-11-08