Грамадзянская вайна ў Іспаніі

Знешняя і каланіяльная палітыка Іспаніі.

Паражэнне ў вайне супраць Злучаных Штатаў (1898), страта Кубы і Філіпінаў азначалі канчатковы крах іспанскай каланіяльнай імперыі. Міжнароднапалітычная вага Іспаніі рэзка ўпала, краіна ператваралася ў другарадную дзяржаву. Спробай адрадзіць страчаны высокі статус была сумесная з Францыяй барацьба за Марока. Згодна з франка-іспанскім пагадненнем 1912 г. Іспанія атрымала правы на частку мараканскай тэрыторыі, багатай карыснымі выкапнямі. Пачатак першай сусветнай вайны спрасціла сітуацыю ў Марока, бо адпала пастаянная неабходнасць ва ўзгадненні сваіх дзеянняў з французамі, у якіх з'явіліся больш важныя справы. Афрыканская палітыка Мадрыда стала больш рашучай і актыўнай. Аднак з нарастаннем нацыянальна-вызваленчай барацьбы мараканскага народу і ўтварэннем у Паўночным Марока т.зв. Рыфскай рэспублікі іспанскае каланіяльнае ўладаранне было пастаўлена пад пытанне. У ліпені 1921 г. іспанцы пацярпелі цяжкае паражэнне пры Анвале: загінула каля 12 тыс. салдат і амаль 30 тыс. адзінак агнястрэльнай зброі трапіла ў рукі паўстанцаў. Франка-іспанскія войскі здолелі скарыць мараканскі народ толькі праз 5 гадоў, у ліпні 1926 г. Натуральна, супольная каланіяльная палітыка ў Марока ператварала Францыю ў найбольш блізкага саюзніка Іспаніі. Пры гэтым з фашысцкім рэжымам ў Італіі адносіны не перасягнулі ўзроўню ўзаемнай сімпатыі дыктатараў.

Тэма16. Буржуазна-дэмакратычная рэвалюцыя 1931‑1939 гг. і

Эканамічны крызіс 1929‑1933 гг. у Іспаніі. Пачатак буржуазна-дэмакратычнай рэвалюцыі 1931‑1939 гг., яе этапы.

Эканамічныя і сацыяльныя праблемы, што абрынуліся на Іспанію, выклікалі крызіс ваенна-манархічнага рэжыму. У студзені 1930 г. М. Прыма дэ Рывера сышоў у адстаўку і пакінуў Іспанію. Новым прэм’ер-міністрам краіны быў прызначаны яшчэ адзін генерал – Д. Берэнгер. Аднак распачатая асцярожная лібералізацыя рэжыму не здолела задаволіць шырокія слаі грамадства краіны, а толькі ўзбудзіла спадзяванні апазіцыі і народа на буйнамаштабныя пераўтварэнні і радыкалізавала іспанскую палітыку. Узмацняюцца антыманархічныя настроі, патрабавалі свайго вырашэння аграрнае і нацыянальнае пытанні, не сціхаў забастовачны рух.

На фоне кволасці і бездапаможнасці ўладаў адбываецца згуртаванне рэспубліканскай апазіцыі. У жніўні 1930 г. лідэры практычна ўсіх рэспубліканскіх буржуазных партый і сацыялісты (члены ІСРП афіцыйна не прадстаўлялі партыю) заключылі ў Сан-Себасцьяне пагадненне аб змаганні за рэспубліку – Сан-Себасцьянскі пакт. На 15 снежня быў запланаваны дзяржаўны пераварот, але ўжо 12 снежня пры датэрміновай спробе яго ажыццяўлення ён быў хутка задушаны.

Нарастанне сацыяльна-эканамічнага і грамадска-палітычнага крызісу карэнным чынам падрывалі аўтарытэт і эфектыўнасць уладаў. Гэта красамоўна засведчылі вынікі муніцыпальных выбараў 12 красавіку 1931 г. – рэспубліканскі блок партый атрымаў бліскучую перамогу. Як толькі былі абнародаваны весткі аб зыходзе галасавання, новыя мясцовыя ўлады сталі явачным парадкам сталі абвяшчаць рэспубліку.

Уладу ў краіне ў свае рукі ўзяў Часовы кааліцыйны ўрад партый-удзельніц Сан-Себасцьянскага пакту. Заступіцца за манархію аказалася няма каму – кароль Альфонса ХІІІ дэ Бурбон ад’язджае ў Францыю. 14 красавіка 1931 г. была афіцыйна абвешчана Іспанская рэспубліка.

Гэтак пачалася Іспанская рэвалюцыя 1931-1939 гг. У гістарыяграфіі прынятае наступная яе перыядызацыя:

1-шы этап – кааліцыйныя ўрады буржуазных рэспубліканцаў і сацыялістаў (красавік 1931 г. – лістапад 1933 г.)

2-гі этап – ўрады правых рэспубліканцаў пры падтрымцы прафашысцкіх сіл, "чорнае двухгоддзе" (лістапад 1933 г. – люты 1936 г.)

3-ці этап – ўрады Народнага фронту і Грамадзянская вайна (люты 1936 г. – сакавік 1939 г.)

Дата добавления: 2014-11-08