Знешняя палітыка ЗША ў гады стабілізацыі

Захоўваючы ізаляцыянісцкі курс Злучаныя Штаты імкнуліся не звязваць сябе нейкімі эканамічнымі або палітычнымі саюзамі з Лігай Нацый і асобнымі дзяржавамі. Галоўнай асаблівасцю знешняй палітыкі ЗША было тое, што іх пазіцыі ў свеце вынікалі не з чыстай вайсковай магутнасці і/або з дальнабачнасці і вынаходлівасці іх дыпламатыі, а з беспрэцэдэнтнай фінансава-эканамічнай перавагі над канкурэнтамі. І, наадварот, знешнепалітычная дзейнасць міністэрства фінансаў, гандлю, вайсковага міністэрства і дзярждэпартаменту была падпарадкаваная інтарэсам фінансава-манапалістычнага капіталу Злучаных Штатаў.

Адным з важнейшых накірункаў знешнепалітычнай экспансіі ЗША ў гады стабілізацыі з’яўлялася Лацінская Амерыка. Калі да першай сусветнай вайны капіталаўкладанні Злучаных Штатаў у рэгіёне у чатыры разы саступалі інвестыцыям Вялікабрытаніі, то на 1929 г, яны амаль зраўняліся і складалі 95% ад брытанскіх. Яшчэ большых поспехаў ЗША дасягнулі ў гандлёвай сферы. У перыяд 1913-1927 гг. іх доля ў імпарце 20 лацінаамерыканскіх рэспублік узрасла з 24% да 38%, а доля галоўнага канкурэнта, Вялікабрытаніі, нават знізілася з 25% да 16%. Узмацненне эканамічных пазіцый у краінах Лацінскай Амерыкі вельмі часта цягнула за сабой прамое ўмяшанне ў іх унутраныя справы. Напрыклад, У 1925 г. амерыканскія вайскоўцы "наводзілі парадак" у Гандурасе, у 1926 г. ЗША амерыканская марская пяхота і караблі ВМФ ажыццявілі інтэрвенцыю ў Нікарагуа. Да канца 1920-х гг. 14 з 20 лацінаамерыканскіх дзяржаў знаходзіліся пад эканамічным або вайсковым кантролем Злучаных Штатаў.

Вялікае значэнне ў знешняй палітыцы ЗША займаў Далёкі Усход, асабліва Кітай. Злучаныя Штаты і тут здолелі некалькі ўзмацніць сваё становішча. Калі ў 1913 г. доля ЗША у кітайскім імпарце складала толькі 6%, а Вялікабрытаніі – 16,3%, то ў 1926 г. адпаведна – 16,4% і 10,2%. Аднак лідарства ў рэгіёне па-ранейшаму захоўвала Японія. Вострыя супярэчнасці ў барацьбе за перавагу не выключалі ўзаемавыгаднае партнёрства. Так здарылася, напрыклад, у 1924 г., калі ў Кітаі пачалася рэвалюцыя. У наступныя гады вялікія дзяржавы неаднаразова ажыццяўлялі ўзброенае ўмяшанне ва ўнутраныя справы Кітаю.

Пасля першай сусветнай вайны прыкметна ўзмацніліся пазіцыі Злучаных Штатаў у Еўропе. У 1924 г. на еўрапейскія дзяржавы прыпадала каля 51% амерыканскага экспарту. Яшчэ больш яны залежалі ад ЗША у фінансавай сферы. Для замацавання амерыканскіх пазіцый у Старым Свеце Злучаныя Штаты імкнуліся аказваць свой уплыў у вырашэнні найбольш вострых і актуальных еўрапейскіх пытанняў. Злучаныя Штаты бралі актыўнейшы ўдзел у абмеркаванні рэпарацыйнага пытання. План Даўэса 1924 г. адкрыў новыя магчымасці для пранікнення ЗША у германскую эканоміку. Да 1929 г. амерыканскі банкаўскі капітал на 80% забяспечваў крэдытныя ўстановы Германіі, даваў 75% заёмаў зямельных урадаў і 50% сродкаў буйных германскіх карпарацыяў. Для спрыяння палітычнай і фінасава-эканамічнай стабілізацыі Германіі ЗША паспрыялі поспеху Лакарнскай канферэнцыі 1925 г. (непасрэднага ўдзелу ў ёй не бралі) і прыняццю гэтай краіны ў Лігу Нацыяў. Цэнтральная роля Злучаным Штатам належала і на новым этапе абмеркавання рэпарацыйнага пытання, галоўным вынікам якога стала прыняцце плана Юнга (1929 г.).

Важнай часткай агульнай амерыканскай знешнепалітычнай стратэгіі на дасягненне фінансава-эканамічнай гегемоніі ў свеце стала падтрымка ідэі заключэння міжнароднага дагавору аб адмове ад вайны як сродку нацыянальнай палітыкі, увасобленай у пакце Брыяна-Кэлага(1928 г.)

Дата добавления: 2014-11-08