Элементы лагічнай структуры СЭГ

Тэма 4. КАТЭГАРЫЙНЫ ФОНД САЦЫЯЛЬНА-ЭКАНАМІЧНАЙ ГЕАГРАФІІ

Абагульняльны блок

Блок самаправеркi

1. Якія з метадаў даследаванняў у СЭГ можна ўмоўна аднесцi да "чыста" геаграфічных і чаму? 2. У чым заключаецца двухбаковасць картаграфічнага метаду? 3. Прывядзiце прыклады ўзаемазвязанасці розных метадаў даследаванняў. 4. Ахарактарызуйце напрамкi i сферы выкарыстання ў СЭГ экспедыцыйна-палявога метаду. 5. Раскрыйце сутнасць i значэнне выкарыстання колькасных метадаў.

1. У XX ст. асноўныя iдэi, гіпотэзы, тэорыі i канцэпцыі ў галiне СЭГ узнiкалі ў вынiку дыферэнцыяцыі, сацыялагізацыi і фармалізацыі геаграфіі.

2. Вялікае значэнне набылі пытанні тэорыi СЭГ, што праявілася ў дыскусіях аб адзінстве геаграфіі, у абгрунтаванні асноўных палажэнняў тэарэтычнай геаграфіі.

3. Адной з тэорый, якая найбольш істотна паўплывала на развіццё сусветнай СЭГ, лiчыцца тэорыя цэнтральных месцаў В. Крысталера - А. Лёша.

4. Сацыялагізацыя геаграфіі прывяла да з’яўлення шэрагу навуковых школ, у цэнтры даследаванняў якіх знаходзіўся чалавек з яго iнтарэсамі, заняткамі, узаемаадносінамі з навакольным асяроддзем, паводзінамі i г. д.

5. Навуковы метад уяўляе сабою сродак даследавання рэчаіснасці, сукупнасць прыёмаў і спосабаў збору, сістэматызацыі, апрацоўкі і прадстаўлення iнфармацыi.

6. Філасофскую пазiцыю даследчыка, зыходзячы з якой прымяняюцца пэўныя метады, прынята называць падыходам.

7. Даследаванні ў СЭГ заснаваны на многіх агульнанавуковых падыходах: сістэмным, гістарычным, комплексным, праблемным, экалагічным.

8. У СЭГ выкарыстоўваюцца розныя агульнагеаграфічныя (апі-сальныя, параўнальныя, экспедыцыйна-палявыя, картаграфічныя), а таксама спецыяльныя (статыстычныя, матэматычныя, сацыялагiчныя і інш.) метады.

Паняццi і катэгорыі. Лагічная структура любой навукі, не толькі СЭГ, уяўляе сабой спалучэнне пэўных элементаў. У якасці такіх адзi-нак у навуказнаўстве вылучаюцца асновы, прынцыпы, тэорыі, пастулаты, законы, гiпотэзы, канцэпцыі і iнш. Прычым у навуказнаўстве і фiласофiі дакладнага размежавання паміж такiмі словамi, як "закон" i "прынцып", "тэорыя" i "канцэпцыя", "пастулат" не iснуе. Часта яны ўжываюцца ў адным i тым жа значэннi.

Зыходнымі, першапачатковымі элементамі лагічнай структуры навукі з’яўляюцца паняцці цi катэгорыі. Што такое "паняцці" i "катэгорыі"? Гэта – словы, якiмі выражаецца сутнасць тых ці iншых палажэнняў навукі. Гэта – рабочы інструмент навукi, без якога яна не можа развіцца. Па меры развiцця навукi пашыраецца колькасць паняццяў i катэгорый, якія ёю выкарыстоўваюцца. Паступова фарміруецца паняцiйны апарат навукi, цi iншымi словамі, яе катэгарыйны фонд. Кожная навука мае свой паняцiйны апарат. У паняццях i катэгорыях адлюстроўваецца прадмет даследавання, яго вынiкi, раскрываецца сутнасць зробленых вывадаў, абагульненняў.

Дата добавления: 2014-12-17