Актуальность темы

Уремия

Уремия (грек. uron - зәр, несеп; haima - қан, зәрліқан ). Зат алмасу-ларының әртүрлі бұзылыстарымен, организмде көптеген уытты заттардың жиналып қалуымен және ішкі ағзалардың құрылымы мен қызметтерінің бұзылыстарымен көрінетін, бүйрек қызметінің ауыр жеткіліксіздігінен дамитын синдромды уремия дейді.

Уремия бүйрек қызметінің жіті жеткіліксіздігінің екінші және үшінші сатыларында, сүлде жеткіліксіздігінің ақтық сатысында дамиды. Бұл кезде бүйректің барлық қызметтері бұзылады. Уремияның даму жолдарында:

● несеп сүзілуінің, сонымен бірге азоттық заттардың, аммоний иондарының т.б. заттардың сыртқа шығарылуы бұзылуының;

● су мен тұздардың организмдегі тепе-теңдігі бұзылуының;

● Д витамині алмасуы бұзылуының;

● көптеген гормондардың ыдыратылуы мен сыртқа шығарылуы бұзылыстарының;

● бүйректе эритропоэтин, простагландиндердің, кининдердің, урокиназаның т.б. өндірілуі қатты азаюының - маңызы зор.

Бүйректе несеп сүзілуінің қатты азаюынан қанда 200-дан астам улы өнімдер жиналып қалады. Солардың ішінде зәрнәсілдің, креатининнің, зәр қышқылдарының, фенолдардың, полиаминдердің т.с.с. деңгейі 2-5 еседен астам көтеріледі. Бұл азоттық заттар организмге көптеген уытты әсер етеді:

√ мыйдың оттегіні пайдалануын азайтады;

√ организмде қышқылдық-сілтілік үйлесімділікті бұзады, гипер-азотемиялық ацидоз дамытады;

√ жасуша мембраналарының өткізгіштігін жоғарылатады;

√ су мен электролиттердің алмасуын бұзады; калий иондарының қанда көбеюі жүрек ырғағының бұзылыстарына, оның кенеттен тоқтап қалуына әкелуі мүмкін;

√ зәрнәсіл тромбоциттердің агрегациясын бұзады, содан қанағыштыққа бейімділік байқалады;

√ организмнің жалпы әлсіздігін, көніл-күйдің тұнжырауын, ішек-қарын әрекеттерінің бұзылыстарын туындатады.

Су организмде артық жиналып қалуынан олигоцитемиялық гиперволемия, артериялық гипертензия, өкпе мен мыйдың ісінулері дамиды.

Сульфат, фосфат аниондары несеппен шығарылмағандықтан олар қанда жиналып қалады. Осыдан организмде метаболизмдік ацидоз одан сайын үдей түседі. Қанда жиналып қалған фосфат және сульфат аниондары кальцийді байланыстырып, оның қандағы деңгейін төмендетеді, гипокальциемия дамытады. Бұл сүйектерден кальцийдің босап шығуын күшейтіп, оларды жұмсартады, остеомаляция, остеопороз дамытады. Жасушалар сыртындағы сұйықта кальций фосфаты көп құрылуынан буындар мен омыртқа бағанасы аймақтарындағы тіндерге кальций жиналады. Кальций теріге, тамырлардың қабырғасына, өкпе, бауыр және бүйрек ұлпаларына да жинақталады. Ол жүректің өткізгіш жүйесіне тарауынан жүрек аритмиясы дамиды.

Қанда иондалған кальций азаюынан паратгормон өндірілуі артады. Ол остеокластардың белсенділігін арттырып, сүйектерден кальций мен фосфаттың босап шығуын күшейтеді. Содан бүйректік остеодистрофия дамиды.

Организмде жиналған улы өнімдер сыртқа ішек-қарын, тыныс алу жолдарының шырышты қабықтары және тері арқылы шығарыла бастайды. Сонымен бірге, олар организм қуыстарына жиналып, түршіктіретін және уыттандыратын әсер етеді. Осылардың нәтижелерінде орталық жүйке жүйесінің, сыртқы тыныс алу ағзаларының, жүрек пен қан тамырларының, қанның, ішек-қарын жолдарының, терінің ауыр бұзылыстары пайда болады.

Жүйкелік-жандүниелік бұзылыстардың нәтижесінде бас ауыруы, полиневрит, тырыспа-селкілдек, ұйқы қашу, тұнжырау, қалжырау, кома дамуы байқалады.

Ішек-қарынның бұзылыстары нәтижесінде тәбеттің жоғалуы, ықылық ату, жүрек айну, құсу, іш қату және өту байқалады, асқазанның ойық жарасы, ойық жаралы колит, қан кетулер дамиды.

Жүрек-қан тамырлар жүйесінің бұзылуы айналымдағы қан көлемі ұлғаюына, артериялық қан қысымы көтерілуіне, жүрекқаптың қабынуына, артынан жүректің жиырылу қызметі әлсіреуіне әкеледі.

Қан жүйесінде үдемелі анемия, қан ұюының бұзылыстары байқалады, гипернатриемия, гиперкалиемия, гиперфосфатемия, гиперсульфатемия дамиды. Уремия кезінде анемияны емдеу мақсатында қан құю нәтижелі болмайды. Өйткені эритроциттер тез гемолизге ұшырап кетеді.

Тыныс алу ағзаларында өкпенің ауыр қабынуы, ісінуі, жалқықты плеврит дамуы, дерттік үзілісгі Чейн-Стокс, Кусмаул тыныстары байқалады.

Теріде қышыну, уремиялық ұнтақтар жинақталуы, гиперпигментация көрінеді.

Бүйрек қызметінің жеткіліксіздігін емдеу үшін жасанды бүйрек аспабын қосып, қанды тазарту әдісі (гемодиализ) қолданылады. Оның негізінде жартылай бір бағытта өткізетін мембраналар арқылы белгілі құрамдағы тұздар мен глюкозаның көмегімен қаннан улы заттарды ажыратып алу жатады. Гемодиализ БЖЖ кезінде ауру бүйректің демалуына, бүлінген қызметінің қалпына келуіне әкеледі. Ал БСЖ кезінде ол науқас адамның өмірін бірнеше жылға созуға, артынан сау бүйректі ауыстырып қондыруға мүмкіншілік береді;

Бүйрек ауруларының кейбір клиникалық көріністеріне қарсы әйгіленімдік емшаралар қолдану қажет. Бүйрек ауруларының салдарлары анемияны, ісінуді, гастритті, энтероколиті, артериялық гипертензияны, тромбогеморрагиялық бұзылыстарды емдеу симптомдық емдеу болады.

Патофизиологические и клинические изменения в системе эритрона имеют крайне важное значение. Прежде всего это объясняется жизненно необходимыми физиологическими функциями, которые выполняет кровь. По­мимо известных, и уже изученных Вами, функций по транспорту пластичес­ких и энергетических субстратов, дыхательной функции и т.д., интегра­ция системы кроветворения и иммунной системы является по сути опреде­ляющей в становлении и упрочении гомеостаза. Учитывая, что исследова­ние крови является рутинной методикой, и в то же самое время крайне информативной, разбираться в основных вопросах функционирования эрит­рона, и не только его, должен каждый врач. На наших занятиях мы уже упоминали о иммунологической отягощенности многих заболеваний. Это не является исключением и для крови. Рассмотрение иммунопатогенеза забо­леваний крови будет являться для Вас базой в познании действия тех ле­карственных препаратов, которые Вы будете изучать на кафедре фармако­логии и клинической фармакологии.

ЦЕЛЬ -

Рассмотреть основные процессы, протекающие в эритроне, с позиции клинической гематологии.

Для реализации указанной ЦЕЛИ необходимо решить следующие задачи:

1. Знать современную интерпретацию нормального кроветворения (по

И.Л. Черткову, А.И. Воробьеву).

2. Разобраться в определении понятия АНЕМИЯ и знать отдельные ее виды по различным классификациям.

3. Знать этиологию и патогенез острой и хронической постгеморра­гической анемий. Разбираться в характере КОМПЕНСАТОРНО-ПРИСПОСОБИТЕЛЬ­НЫХ ПРОЦЕССОВ при анемиях.

4. Знать негативные изменения, развивающиеся при В₁₂-фолиево-де­фицитной анемии.

5. Разбираться в основных видах гемолитических анемий с учетом компенсаторных механизмов.

Для более полного восприятия материала НЕОБХОДИМО ПОВТОРИТЬ: по курсу нормальной физиологии -

- особенности дыхательной и транспортной функции крови;

- методы исследования системы крови;

по курсу гистологии и эмбриологии -

- периоды кроветворения;

- строение эритроцита;

по курсу бионеорганической химии -

- роль железа в организме и его пулы;

Дата добавления: 2015-06-04