Заключэнне

Матэрыялы, якія прыведзены ў дапаможніку, дазваляюць сцвярджаць, што сярэдневяковы перыяд быў важнейшым у гісторыі Беларусі. Тады пасутнасці закладваліся асновы тых гістарычных працэсаў, якія шмат у чым вызначылі шляхі далейшага развіцця беларускіх зямель. Менавіта ў сярэднявеччы знаходзіліся вытокі беларускага этнасу, зарадзілася дзяржаўнасць, паскорыўся агульны рост вытворых сіл, што знайшло адлюстраванне перш за ўсе ў развіцці сельскай гаспадаркі. Разам з тым паглыбляўся і грамадскі падзел працы і, у прыватнасці, паскорылася развіцце рамяства, а гэта спрыяла ўзнікненню гарадоў, урбанізацыі. Многія гарады ўжо ў той час сталі цэнтрамі рамяства і гандлю. Тады ж на Беларусі з’явілася і грашовая сістэма.

Сацыяльнай асновай змен, якія адбываліся ў грамадстве, сталі феадальныя адносіны. Яны складваліся паступова і суіснавалі з іншымі гаспадарчымі ўкладамі. Гэтыя адносіны паскорылі развіцце эканомікі беларускіх зямель, яны ж вызначылі і асаблівасці вытворчасці, характар зямельнай уласнасці, саслоўны лад грамадства.

Высокі ўзровень палітычнага і эканамічнага развіцця дазволіў княствам беларускіх зямель весці актыўную знешнюю палітыку. Ім, як мы бачылі, прыходзілася вырашаць не толькі праблемы, якія тычыліся адносін з іншымі ўсходнеславянскімі княствамі, але і самыя розныя пытанні міжнароднай дзейнасці, весці барацьбу з іншаземнымі захопнікамі і, у прыватнасці, з крыжаносцамі. Можна сказаць, што княствы беларускіх зямель, асабліва Полацкае, сталі фарпостам Старажытнай Русі на паўночна-заходніх і заходніх межах і адыгралі вялікую ролю ў зрыве агрэсіўных планаў па захопу ўсходнеславянскіх зямель.

У сярэдневяковы перыяд склаліся новыя ўмовы і для развіцця культуры і духоўнага жыцця грамадства. Пры гэтым на беларускіх землях паступова распаўсюдзілася хрысціянства, якое змяняла светапогляд чалавека, паскорыла культурны прагрэс, стала важным фактарам этнічнай і грамадскай кансалідацыі.

Такім чынам, у розных сферах гістарычнага развіцця беларускіх зямель да сярэдзіны ХІІІ ст. адбыліся істотныя змены. Яны былі абумоўлены заканамернасцямі, уласцівымі ўсходнеўрапейскай славянскай цывілізацыі. Гэтыя заканамернасці і ў далейшым будуць вызначаць асаблівасці айчыннай гісторыі. Разам з тым у ёй усё больш прыкметным стане ўплыў заходнеўрапейскіх краін, што ў значнай ступені было звязана з уключэннем беларускіх зямель у склад Вялікага княства Літоўскага, а потым і Рэчы Паспалітай.

ЗАЎВАГІ

Дата добавления: 2015-06-25