Раздзел ІV

1. Гл.: Дучыц Л.У. Балцка – славянская праблема паходжання беларусаў у гістарыяграфіі // Гістаряграія гісторыі Беларусі: стан і перспектывы развіцця. Матэрыялы навуковай канферэнцыі, прысвечаннай 70-годдзю Інстытута гісторыі НАН Беларусі (Мінск, 6-7 кастрычніка 1999 г).

2. Седов В.В. К происхождению белорусов (праблема балтского субстрта в этногенезе белорусов) // Советская этнография. – 1967. - № 2. – с.112; Ён жа. Ещё раз о происхождении белорусов // Советская этнография. – 1969. - № 1. – с.105. Пытанні балцкага субстрату былі ўзняты В. Сядовым і ў кнізе “Славяне Верхнего Поднепровья и Подвинья”. – М., 1970. – с.162-178.

3. Пилипенко М.Ф. Возникновение Белоруссии. Новая концепция. – Мн., 1991. Гл. таксама: Піліпенка М.Ф. Канцэпцыі ўзнікнення Беларусі // Беларусь на мяжы тысячагоддзяў. – Мн., 2000. – с.6-16.

4. Там жа.

5. Штыхаў Г. Насельніцтва зямель Беларусі ў ІХ – ХІІІ стст. (вытокі беларускай народнасці) // З глыбі вякоў. Наш край. Гісторыка-культуралагічны зборнік. – Мн., 1992.

6. Загарульскі Э.М. Заходняя Русь: ІХ – ХІІІ стст. Вучэбны дапаможнік.

7. Падраб. гл.: Саливон И.И., Тегако Л.И., Микулич А.И. Очерки по антропологии Белоруссии. – Мн., 1996. Мікуліч А. Беларусы ў генетычнай прасторы. Антрапалогія этнасу. – Мн., 2005.

8. Зайкоўскі Э. Балты Цэнтральнай і Усходняй Беларусі ў сярэднявеччы // Спадчына. – 1999. - № 1.

9. Гл.: Віцязь С. Поліэтнічная (індаеўрапейская) канцэпцыя этнагенэзу беларусаў і яго перыядызацыя // Гісторыя, культуралогія, мастацтвазнаўства. Матэрыялы ІІІ Міжнароднага кангрэсу беларусістаў “Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый”.21-25 мая, 4-7 снежня.

10. Беларусы. Т.3. Гісторыя этналагічнага вывучэння. – Мн., 1999.

11. Пичета В.И. Белоруссия и Литва XV – XVI вв. – М., 1961.

12. Ермаловіч М. Старажытная Беларусь: Полацкі і Навагародскі перыяды.

13. Гл.: Гаджиев К.С. Политическая наука. 2-е издание. – М., 1995.

14. Падраб. гл.: Загорульский Э.М. Роль церкви в утверждении этнического самосознания в Древней Руси // Материалы научно-богословской конференции, посвященной памяти преподобномученика Афанасия, игумена Брестского и 400-летию Брестских церковных соборов. Брест, 16-19 сентября 1996 г. – Мн., 1997.

15. Мандрик М.В., Юсова Н. Генезис концепции древнерусской народности в исторической науке СССР (1930-е – первая половина 1940-х годов) // Отечественная история. – 2006. - № 2.

16. Круглый стол: Древнерусское единство:парадоксы восприятия // Родина – 2002. - № 11-12.

17. Старостенко В.В. Становление национального самосознания белорусов: этапы и основополагающие идеи (X – XVII вв.). Моногрфия. – Могилев, 2001.

18. Там же.

19. Греков Б.Д. Киевская Русь.

20. Лыч Л., Навіцкі У. Гісторыя культуры Беларусі. – Мн., 1996.

21. Пилипенко М.Ф. Возникновение Белоруссии. Новая концепция. – Мн., 1991.

22. Шчакаціхін М. Нарысы з гісторыі беларускага мастацтва. Том першы. – Мн., 1993.

23. Зайкоўскі Э. Адрозненні ў пахавальным інвентары раннесярэднявечных славянскіх курганоў на тэрыторыі Беларусі: этнагенетычны і светапоглядны аспект // Гісторыка – археалагічны зборнік, № 2. – Мн., 2006.

24. Зайкоўскі Э. Язычніцтва на землях Беларусі ў сярэднявеччы // Гісторыка – археалагічны зборнік, № 12. – Мн., 1997.

25. Больш падрабязна гл.: Тарасаў С. Прылучэнне да хрысціянства // Беларускі гістарычны часопіс. – 1993. - № 1; Ён жа. Адкуль прыйшло хрысціянства на Беларусь? // Беларусь. – 1992. - № 8; Ён жа. Хрышчэнне Полацкай зямлі // Спадчына. – 1990. - № 3; Філіст Г.М. О крещении Белой Руси // Нёман. – 1988. - № 9; Седов В.В. Распространение христианства в Древней Руси (по археологическим материалам) // Археология и история Пскова и Псковской земли. – с.126-129.

26. Пашуто В.Т. Внешняя политика Древней Руси.

27. Рамм Б.Я. Папство и Русь в X – XIV вв.

28. Алексеев Л.В. Западные земли домонгольской Руси. Очерки истории, археологии, культуры. В двух книгах. Книга 2.

29. Там же.

30. Даркевич В.П. Единство и многообразие русской культуры (конец Х – ХШ вв.) // Вопросы истории. – 1997. - №4.

31. Цыт. па.: Цыпин В. От крещения Руси до нашествия Батыя // Вопросы истории. – 1991. - № 4-5; Аб ролі хрысціянства гл.: Новосельцев А.П. Принятие христианства Древнерусским государством как закономерное явление эпохи // История СССР. – 1998. - № 4. – с.97; “Круглый стол”: Роль православной церкви в истории России // Вопросы истории. – 1990. - № 3. – с.84.

32. Больш падраб. гл.: Беларуская народная творчасць. – Мн., 1967, інш.

33. Повесть временных лет. Часть 1.

34. Алексеев Л.В. Западные земли домонгольской Руси. Очерки археологии, истории, культуры. В двух книгах. Книга 2.

35. Филист Г.М. Введение христианства на Руси: предпосылки, обстоятельства, последствия. – М., 1988.

36. Зайкоўскі Э. Калі на Беларусі з’явілася пісьмо? // Спадчына. – 1992. – № 2.

37. Алексеев Л.В Полоцкая земля (Очерки истории Северной Белоруссии) в ІХ – ХІІІ вв.

38. Лысенко П.Ф. Открытие Берестья.

39. Алексеев Л.В Полоцкая земля. (Очерки истории Северной Белоруссии) в ІХ – ХІІІ вв.

40. Витебск. Энцыклопедический справочник. – Мн., 1998.

41. Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. Т.1. – Мн., 1984.

42. Алексеев Л.В. Западные земли домонгольской Руси. Очерки археологии, истории, культуры. В двух книгах. Книга 2.

43. Медведев А.Ф. Древнерусские писала X – XV // Советская археология. – 1960. - № 2.

44. Падраб. гл.: Медынцева А.А. Грамотность в Древней Руси. – М., 2000.

45. Падраб. гл.: Каробушкіна Т. Тураўскае пісьменства // Беларуская мінуўшчына. – 1966. - № 4.

46. Рэкамендуецца, у прыватнасці, азнаёміцца з працамі: Ермаловіч М. “Яко луна солнечная”// Полымя. – 1973. - № 8; Арлоў Ул.А. Асветніца з роду Усяслава. – Мн., 1989; Ён жа. Ефрасіння Полацкая. – Мн., 1992; Ефрасіння Полацкая. Жыццяпіс і даследванне спадчыны Асветніцы. – Мн., 2000. Адной з адукаваных жанчын таго часу была і князёўна Звеніслава або Еўпраксія – стрыечная сястра Ефрасінні Полацкай. Аб ёй гл.: Багадзяж М. Праз смугу стагоддзяў. – Мн., 1993. – с.29-35.

47. Больш падраб. гл.: Галко В. Кірыла Тураўскі і яго спадчына // Беларускі гістарычны часопіс. – 1993. - № 3. – с. 29-34; Марціновіч А. Златавуст з Турава // Беларуская мінуўшчына. – 1993. - № 3-4. – с.15-17; Мельнікаў А.А. Кірыл, епіскап Тураўскі: жыццё, светапогляд. – Мн., 2000, і інш.

48. Падраб. гл.: Алексеев Л.В. Западные земли домонгольской Руси. Очерки археологии, истории, культуры. В двух книгах. Книга 2.

49. З усімі гэтымі творамі можна азнаёміцца па кн.: Старажытная беларуская літаратура. Зборнік. – Мн., 1990. – с.54-75.

50. Энцыклыпадэя гісторыі Беларусі. У 6 тамах. Т. 6. – Мн., 2001.

51. Гл.: Картели А. “Немиги кровавые берега” // Беларуская думка. – 1992. - № 10.

52. Зотов Б.И. Кто он – автор “Слова о полку Игореве” // Вопросы истории. – 1998. - № 1.

53. Цыт. па кн.: Вечна жывое “Слова”. Зборнік матэрыялаў навуковай канферэнцыі: “Слова пра паход Ігаравы” – выдатны помнік усходнеславянскай культуры. – Мн., 1989.

54. Арлоў Ул., Сагановіч Г. Дзесяць вякоў беларускай гісторыі (862 – 1918 гг.). Падзеі. Даты. Ілюстрацыі. – Вільня, 1999; Рэкамендуем таксама азнаёміцца з кн.: Булахов М.Г. “Слово о полку Игореве” в литературе, исскустве, науке. – Мн., 1989.

55. Алексеев Л.В. Западные земли домонгольской Руси. Очерки археологии, истории, культуры. В двух книгах. Книга 2.

56. Больш падрабязна аб гэтым гл.: Чамярыцкі В.А. Да пытання аб раннім летапісанні Беларусі (ХІІ – ХІІІ стст.) // Весці АН БССР. Серыя грамадскіх навук. – 1965. - № 3.

57. Повесть временных лет. Часть 1.

58. Алексеев Л.В. Западные земли домонгольской Руси. Очерки археологии, истории, культуры. В двух книгах. Книга 2.

59. Больш падраб. аб гэтым гл.: Слюнченко В.Г. Полоцкий Софийский собор. – Мн., 1987.

60. Раппапорт П.А. Русское зодчество Х – ХІІІ вв.: Каталог памятников. – Л., 1982.

61. Падраб. гл.: Алексеев Л.В. Западные земли домонгольской Руси. Очерки археологии, истории, культуры. В двух книгах. Книга 2.

62. Падраб. гл.: Семянчук Г. Да праблемы генэзісу и функцыянальнага прызначэння раннесярэднявечных умацаваных паселишчаў – замкаў на тэрыторыи Беларуси // Castrum, urbis et belеum. Зборнік навуковых прац. – Мн., 2002. Трэба, аднак, заўважыць, што не ўсе даследчыкі прызнаюць існаванне на Беларусі “вежаў-данжонаў”. Гл.: Макараў М. Да пытання пра выкарыстанне “данжон” // Гістарычны альманах. Т. 5. – Мн., 2001.

63. Чантурия В.А. Памятники архитектуры и градостроительства Белоруссии. – Мн., 1986; Гл. таксама: Ткачоў М.А. Абарончыя збудаванні заходніх зямель Беларусі. XIII – XVIII стст. – Мн., 1978.

64. Воронин Н.Н. К истории полоцкого зодчества XII в. // Краткие сообщения Інститута археологии АН СССР. – 1962. – Вып. 87; Гл. таксама: Ганецкая І. Асаблівасці Полацкага дойлідства X – XII стст. у рэчышчы развіцця архітэктуры Цэнтральнай і Заходняй Еўропы // Гісторыя і археалогія Полацка і Полацкай зямлі (Матэрыялы ІІІ Міжнароднай навуковай канферэнцыі, 21-23 красавіка 1997 г.) – с.71-76; Якімовіч Ю.А. Полацкая школа дойлідства і яе гістарычны лес // Тэзісы навуковай канферэнцыі, прысвечанай 1000-годдзю Полацкай епархіі і праваслаўнай царквы на Беларусі. – Мн., 1992; Горанский А.О. Полоцкая школа зодчества XII века // “Славянскі свет: мінулае і сучаснае”. Матэрыялы Рэспубліканскай навуковай канферэнцыі. 26 сакавіка 2004 г. У 3-х частках. Частка 1. – Мн., 2004. – с.11-16.

65. Дзярновіч А.І. Ля вытокаў традыцыі мураванага абарончага дойлідства на беларускіх і ўкраінскіх землях у канцы XII – XIV стст. // Беларусь – Украіна: гістарычны вопыт узаемаадносін. Матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі. Мінск 18-19 сакавіка 2003 г.

66. Селицкий А.А. Живопись Полоцкой земли XI – XII вв. – Мн., 1992.

67. Штыхаў Г.В. Полацкія фрэскі ХІІ ст. // Памятники исторыи и культуры Белоруссии. – 1970. - № 1.

68. Церашчатава В.В. Старажытнабеларускі манументальны жывапіс (XI – XVIII стст.). – Мн., 1986.

69. Шматаў В. Загадка Полацкай Адзігітрыі // Беларусь. – 1987. - № 8.

70. Гісторыя беларускага мастацтва. У 6-ці тамах. Том 1. – Мн., 1982.

71. Штыхов Г.В. Города Полоцкой Землі ІХ – ХІІІ вв.

72. Леонова А. Мелкая пластика Беларуси XII – начала XIII вв.: её стиль и тенденции развития // Славянская культура и ее мировой процесс. – Мн., 1982.

73. Штыхов Г.В. Древний Полоцк ІХ – ХІІІ вв.

74. Ганецкая І. Мастацтва // Гісторыя Беларусі. У 6-ці тамах. Т. 1. Старажытная Беларусь. Ад першапачаткровага засялення да сярэдзіны ХІІІ ст.

75. Падраб. гл.: Мядзведзева В.У. Сярэдневяковыя шахматы Беларусі. – Мн., 2005.

76. Больш падрабязныя звесткі пра гэты помнік дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва можна атрымаць па наступных публікацыях: Штыхаў Г. Крыж Еўфрасінні Полацкай // Навіны Беларускай Акадэміі. – 1992. – 3 студзеня; Алексеев А.В. Лазарь Богша – мастер-ювелир ХІІ в. // Советская археология. – 1957. - № 3; Соніч А. Полацкі крыж // Беларуская мінуўшчына. – 1998. - № 1.

77. Алексеев Л.В. Западные земли домонгольской Руси. Очерки археологии, истории, культуры. В двух книгах. Книга 2.

78. Там жа.

79. Серегина Н.С. Певческий цикл о Ефросинье Полоцкой – памятник ХІІ в. // Конференция “История и археология Полоцка и Полоцкой земли” – Полоцк, 1987.

80. Даркевич В.П. Единство и многобразие древнерусской культуры (конец X – XIII стст.) // Вопросы истории. – 1997. - №4.

Дата добавления: 2015-06-25